30.10.2000
6.11.2000
Kredyty stanowią ok. połowę wartości aktywów.
W Polsce i w Europie pożyczki może udzielać każdy natomiast kredytów tylko bank.
Nikt poza bankiem nie może dawać kredytu i nie może nazwać tego kredytem, kontroluje to Nadzór Bankowy, który ma prawo ustalić b wysoka karę.
Wyjątek to np.:
kredyt kupiecki- przedsiębiorstwo dało komuś towar i nie dostało zapłaty od razu tylko z opóźnionym terminem.
Rola kredytu w finansach banku.
Rola kredytu w finansach banku uległa zmianie. W normalnych warunkach już od kilkuset lat kredyt jest najważniejszym źródłem dochodów w banku. Najczęściej zapewnia ponad połowę zysków, przychodu w banku.
Natomiast w okresach recesji problemów finansowych rola kredytu gwałtownie maleje. Był to okres 1989-94. Opłacalność kredytu była wątpliwa i banki często na kredytach traciły. Bank w tej sytuacji lokował pieniądze w papiery skarbowe zamiast w kredyty. Zysk na tych papierach był nie duży.
Rok 94 – sanacja systemu bankowego, odrodzenie banków.
Od 95 r. Wartość kredytu zaczęła szybko rosnąć i rośnie do dzisiaj. W roku 93 na kredyty przypadało w Polsce ok. 30% aktywów w banku a na 2000 rok ok. 50%.
Obecnie wartość kredytów nie wzrasta tak silnie, ponieważ bank nie chce być bardzo uzależniony od jednego źródła zysku. Jest to połowa zysku w banku i ok. 50% aktywów w banku.
Rola kredytów jest tak olbrzymia, ponieważ jest duża opłacalność na akcjach kredytowych.
Kredyty dają większe zyski niż inne inwestycje bankowe.
Marża zysku na kredycie (SPREAD) = przychody z kredytu – koszt pozyskania pieniądza (użytego do tego kredytu) - koszty własne akcji kredytowej
Akcja kredytowa – wszystko to co jest związane z uzyskaniem kredytu.
Marże ustala się w procentach na skalę roczną.
Spora część kredytów jest nie spłacana i bank zamiast zysku ponosi straty. Aby nie dopuszczać do takiej sytuacji bank działa w następujący sposób, poprzez:
Politykę portfela kredytowego – stara się dobrać tak wysokość kredytów, by były one odpowiednie do możliwości banku. Ta polityka pozwala na zmieszenie ryzyka.
Politykę procedur kredytowych – jest to ważniejszy typ polityki, bardziej dokładniejszy. Bank wprowadza procedury kredytowe czyli ustala jak ma być udzielany kredyt danego typu, ustala się to w instrukcji kredytowej.
Instrukcja kredytowa – to potężny dokument w którym napisane jest co maja robić pracownicy banku, jak maja badać wnioski kredytowe, jakie czynności musza wykonywać. Procedury kredytowe są zarządzane przez zarząd banku i nazywamy je instrukcjami kredytowymi
Inspektor kredytowy to pracownik banku udzielający kredyt, przestrzegając instrukcji kredytowych.
Procedury kredytowe są podzielone na sporą liczbę etapów m.in.:
1. Dokumentacja kredytowa klienta – wniosek kredytowy + załączniki
2. Weryfikacja dokumentów – przez inspektora kredytowego
3. Inspekcja kredytowa
4. Analiza wskaźnikowa, credit scorin
5. Komitet kredytowy
6. Decyzja – dać kredyt czy nie
7. Umowa kredytowa
8. Monitoring kredytu – obserwacja klienta
We wniosku znajdują się podstawowe informacje o przedsiębiorstwie, które są wzbogacone o załączniki.
1 cześć: pokazuje aktualny stan finansowy przedsiębiorstwa
2 cześć: wysokość kredytu i jego wykorzystanie (po co mu ten kredyt)
Przy niektórych kredytach szczególnie przy dużych inwestycjach dołącza się biznes plan.
3 cześć: pokazuje tzw. zdolność kredytowa przedsiębiorstwa
zdolność kredytowa – to jest zdolność do spłaty rat odsetkowych i kapitałowych w każdych z
przypadających terminów.
Kapitał kredytu – to suma pożyczona.
Ocena zdolności kredytowej będzie weryfikowana później za pomocą wskaźników.
4 część: pokazuje zabezpieczenie kredytu, które wypadku nie spłacenia kredytu najczęściej przejmuje
komornik a później przekazuje jakąś część do banku.
Dokumentacja: Bilans za ostatnie lata, rachunek wyników, status spółki i inne
W momencie zebrania dokumentacji inspektor przegląda ja i bada czy można udzielić kredytu i od tej chwili następuje bieg kredytu.
Polega na sprawdzeniu czy dokumentacja jest wiarygodna i czy formalnie jest poprawna:
- weryfikacja podpisów
- weryfikacja dokumentów, załączników
- weryfikacja sum w bilansie i innych dokumentach
Inspektor kredytowy ogląda zabezpieczenie kredytu np.
- jedzie do przedsiębiorstwa które jest zabezpieczeniem, przegląda rachunki, bada czy charakter produkcji jest taki jak w dokumentacji
- ogląda dom który jest zabezpieczeniem; sprawdza jego rzeczywista wartość, bada czy nikt inny tam nie mieszka
Inspektor kredytowy sprawdza przedsiębiorstwo, zabezpieczenia i wyciąga wnioski
Oblicza się wskaźniki ilustrujące sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa:
- wskaźnik płynności
- wskaźnik rentowności
Bank jest zainteresowany jak charakteryzuje się sytuacja przedsiębiorstwa np. płynność finansowa na przestrzeni czasu.
! Analiza ta uruchamia cały szereg tzw. „dzwonków alarmowych”.
Wskaźniki pokazuje jedynie jakiś problem.
! Rezultat analizy wskaźnikowej nie przesadza czy będzie udzielony kredyt.
· Analiza wskaźnikowa credig scoring czyli analiza punktowa przedsiębiorstwa.
Zgodnie z instrukcją kredytową bank uznaje za najważniejszą liczbę wskaźników i każdemu wskaźnikowi przypisuje odpowiednią liczbę punktów.
Suma tych punktów pozwala na klasyfikację przedsiębiorstw w danej grupie:
1. klient zakwalifikowany do grupy b. dobrej otrzyma kredyt na lepszych warunkach (tani kredyt).
2. klient dobry – dostanie na normalnych warunkach
3. klient mierny – dostanie kredyt tylko wtedy kiedy zabezpieczenie będzie b dobre.
4. klient zły – nie dostanie kredytu.
W dużej części creding scoring przesądza czy klient dostanie kredyt i na jakich warunkach. Teraz powstaje tylko oświadczenie inspektora kredytowego. To oświadczenie zamyka dokumentacje kredytową.
A do 5. Komitet Kredytowy
Komitet Kredytowy odgrywa w banku dużą rolę. Przewodniczy mu dyrektor oddziału, w skład wchodzą doświadczeni pracownicy działu i inni, np. prawnik.
Komitet Kredytowy jest ciałem doradczym. On obraduje, dyskutuje i wydaje opinię na temat kredytu. Ta opinia jest w dużej większości wiążąca.
Na podstawie opinii komitetu dyrektor oddziału podpisuje wniosek o daniu kredytu.
Dzieje się tak z wyjątkiem bardzo dużych kredytów, wtedy sprawa opiera się o jeszcze jeden komitet kredytowy. Na tej podstawie zarząd daje kredyt i bank podpisuje umowę kredytową.
A do 6. Umowa kredytowa
Umowa kredytowa składa się z 2-ch części:
- umowa właściwa
- regulamin
Umowa ta jest wiążąca, klient może ją przyjąć lub odrzucić. Wyjątkiem są silni klienci, którzy traktowani są na lepszych warunkach i dopuszczone są tu negocjacje, najczęściej dotyczą spłaty kredytu.
Gdy umowa zostaje podpisana, kredyt jest wypłacony. Duże kredyty wypłacane są przelewami, nie płaci się kredytobiorcy tylko dostawcy. Pozwala to na kontrolowanie przez bank przepływów finansowych.
A do 7. Monitoring kredytu
Jest to nadzór nad kredytobiorcą. Sprawdza się czy przedsiębiorstwo spłaca raty kapitałowe w terminie.
Kredyty muszą być zabezpieczone.
13.11.2000
Każdy udzielony kredyt musi być zabezpieczony. Jest to zasada bankowa.
Zabezpieczenie – to coś co ma nam zagwarantować, że jeśli klient nie spłaci kredytu, to bank chociaż
częściowo odzyska pieniądze. To może być w różnej formie.
Zgodnie zasadą bankową wartość zabezpieczenia przekracza co najmniej dwukrotnie wartość kredytu. Dlatego dwukrotnie ponieważ gdy klient nie spłaci kredytu to zabezpieczenie przejmuje komornik. Potrącą swoje koszty i resztę oddaje bankowi. Przeważnie bank traci ale zabezpieczenie pomniejsza stratę.
Zabezpieczenia dzielimy na:
1. zabezpieczenia osobiste
2. zabezpieczenia rzeczowe
zabezpieczenia osobiste – to te przy których dłużnik ponosi osobistą odpowiedzialność za spłatę długu,
tzn gwarantuje spłatę całym obecnym i przyszłym majątkiem.
Rodzaje zabezpieczeń osobistych:
a) weksel płatny in blanco - W tym rodzaju weksla sumy i daty się nie wpisuje, widnieje tylko podpis.
Bank podlicza kredyt, odsetki i inne koszty i wpisuje sumę do weksla.
Weksel nie wymaga potwierdzenia sądowego, komornik od razu może nam wszystko zabrać.
Weksel in blanco jest to najczęściej stosowane zabezpieczenie kredytu ale uważane jest za
dodatkowe.
b) poręczenie wekslowe i według prawa bankowego – ktoś ręczy, ze kredyt będzie spłacony i wystawia weksel wypełniony. W razie nie spłaconego kredytu bank upomina się o spłatę u poręczyciela. Większość poręczających to żyranci.
c) gwarancje bankowe – tzn. że jakiś bank gwarantuje, że jakiś kredyt zostanie spłacony. A klient idzie z tą gwarancją do innego banku. Gdy kredyt nie zostanie spłacony przez klienta spłaca go bank gwarantujący.
Bank to osoba prawna – zabezpieczenie osobiste jest związane z osobą banku.
A do 2. Zabezpieczenia rzeczowe
Zabezpieczenia rzeczowe – to takie przy który6ch przedmiotem zabezpieczenia jest określona część majątku dłużnika lub osoby trzeciej. Na ogół jest to określona rzecz (ruchomość i nieruchomość).
Formy prawne tych zabezpieczeń:
1. przewłaszczenie zasady hipoteki
2. blokada środków na rachunku bieżącym
Przewłaszczenie – przeniesienie własności na rzecz banku. Tzn. że bank staje się przejściowym właścicielem zabezpieczenia. Jak kredyt zostanie spłacony własność wróci do kredytobiorcy.
Bank przywłaszcza:
- środki ruchome (środki transportu)
- towary w magazynie
Zastawy – jest to rzecz zastawiona, którą w przypadku niespłacenia kredytu przejmuje komornik.
Od 1998 r. Ustanowiono sądowy rejestr zastawów, sąd pilnuje by rzecz nie była zastawiona w 2-ch bankach. Zastaw nie jest formą 100 Zastaw nie jest formą 100% pewna dla banku.
Hipoteka – wpis do księgi wieczystej obciążający nieruchomość przez bank.
Według prawa na 1 miejscu są roszczenia alimentacyjne
2 roszczenia pracownicze
3 roszczenia Skarbu Państwa np. tyt. Nie zapłaconych podatków
4 roszczenia banku
W razie nie spłaty kredytu komornik przejmuje nieruchomość i sprzedaje na licytacji i to czego nie weźmie dla siebie i dla Skarbu Państwa jest przekazywane bankowi.
Komornik przejmuje nieruchomość na rzecz banku.
Pan komornik – od 1998 r jest właścicielem Kancelarii Komorniczej czyli biura komorniczego.
Pan komornik jest przedsiębiorcą, musi mieć biuro (sekretarka, prawnik, ochroniarze)
Komornik po przejęciu zastawu sprzedaje szybko i tanio na licytacji.
Komornik bierze dla siebie ok. 13%. Później płaci podatki i opłaty państwu i to co pozostanie oddaje bankowi. Jeżeli jest nadwyżka to teoretycznie powinna wrócić do kredytobiorcy.
Jeżeli kredyt nie zostanie spłacony uruchamia się 2 mechanizmy:
1. restrukturyzacja kredytu
2. windykacja kredytu
A do 1. Restrukturyzacja kredytu
Stosowana jest kiedy jest nadzieja, że sytuacja kredytobiorcy w przyszłości ulegnie poprawie.
W praktyce oznacza to podpisanie nowej umowy albo aneksu do umowy kredytowej i zgodnie z tą umową zmieniamy warunki kredytowania na korzystniejsze dla klienta:
Formy restrukturyzacji:
1. Oprocentowanie zostanie to samo a spłata zostanie przesunięte na później; jest to b. dobre rozwiązanie dla banku.
2. Przesunięcie spłat, które zmniejsza ich ciężar np. klient musi spłacić tyle samo ale z opóźnieniem półrocznym. Bank często rezygnuje z części oprocentowania i jest to mniej opłacalna forma dla banku.
3. Zamiana spłat pieniężnych na inna formę (najczęściej na akcje) np. klient nie ma pieniędzy na spłatę i zapłaci prawami własności.
A do 2. Windykacja kredytu
Bank ma trudny wybór miedzy restrukturyzacją a windykacją.
Oznacza ona przejęcie zabezpieczeń kredytu. Zabezpieczenia nie przejmuje bank (wyj. przewłaszczenie). Bank wystawia bankowy tytuł egzekucyjny (wykonawczy). Gdy kredyt nie jest spłacony, bank wystawia ten tytuł i przekłada go sądowi. Sąd może go przyjąć lub odrzucić. Na zweryfikowanie tego sąd ma 3 dni. Bez wyroku sądowego bank daje ten tytuł komornikowi i komornik przejmuje zabezpieczenie.
Roszczenia banku – nie spłacony kredyt, oprocentowanie, koszty banku.
Kwotą, którą komornik oddaje bankowi jest zazwyczaj dużo niższa niż roszczenia banku. Banki na windykacji z reguły tracą. Banki zawsze trąca na złych kredytach.
WYKŁAD 8
20.11.2000
ZASADY NALICZANIA KOSZTÓW KREDYTÓW.
Bank ma z kredytu prowizję i oprocentowanie.
Prowizja kredytowa – opłata klienta za usługi bankowe związane z udzieleniem kredytu.
Bank pobiera prowizję nie z pieniędzy lecz za wykonana pracę. Pobiera się ją w chwili udzielenia kredytu. Prowizję odlicza się od wysokości kapitału kredytu. Odsetki zaś będą naliczane od całości kapitału.
Banki maja prawo same ustalać prowizję. Ciężar prowizji jest zależny od okresu kredytowania. Przy kredycie krótkoterminowym ten ciężar jest bardzo duży (udział prowizji w koszcie kredytu jest b. wysoki). Przy kredycie długoterminowym udział prowizji w koszcie kredytu jest niski.
Oprocentowanie – spłaca się w ratach. Raty te płaci się od niespłaconego kapitału kredytu. Odsetki spłaca się w ratach miesięcznych, kapitał w kwartalnych. Wielu przypadkach kredytobiorcy proszą o przesunięcie spłaty kredytu na dalsze terminy i nazywamy to karencją.
rat odsetkowych (3 miesiące) rat kapitałowych
Oprocentowanie zależy od:
1. zmiany na rynku finansowym
2. ocena ryzyka banku związanego z konkretnym kredytem (bank zgadza się na poniesienie ryzyka gdy ma większe zyski).
Bank nalicza podstawową stopę oprocentowania (bazową). Te stopy procentowe publikuje się. Do tej podstawowej stopy procentowej dodaje się punkty procentowe związane z ryzykiem (marża).
Są 4 czynniki określające koszt konkretnego kredytu i związane z ryzykiem:
1. czas – okres kredytu – im dłuższy okres kredytu, tym oprocentowanie jest wyższe
2. indywidualna ocena klienta przez bank – bank ocenia każdego klienta i stara się go zakwalifikować do jednej z grup
3. polityka banku – patrzy się czy dany kredyt wchodzi w sferę bezpośredniego zainteresowania banku.
4. Jakość zabezpieczeń – im bardziej dyskusyjna jakość zabezpieczeń, tym większe ryzyko i tym więcej punktów procentowych się dopisuje.
Liczy się tak w przypadku kredytów gospodarczych w przypadku dużych kredytów dla ludności.
Natomiast w przypadku drobnych kredytów dla ludności procedury te musimy upraszczać i większość banków stosuje b uproszczone procedury i nie oblicza ryzyka i tylko wypłaca jednakowe oprocentowanie kredytu dla wszystkich.
Przy dużych i średnich kredytach ryzyko jest mierzone i wpływa na koszt kredytu.
Bank oblicza marże kredytową na „kredytach razem i marże na poszczególnych kredytach.
Marża kredytowa – jest to marża zysku obliczona w procentach w skali rocznej.
Marża zysku (kredytowa) = przychody z kredytu – koszty
Przychody kredytowe – to będą rzeczywiste przychody z kredytu czyli nie te umowne tylko prawdziwe (to ile wpłynie pieniędzy ze spł...
Guardian11