WIADOMOŚCI I WYMAGANIA OGÓLNE INSTALACJI ELEKTRYCZNE.pdf

WIADOMOŚCI I WYMAGANIA OGÓLNE

INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH

Opracowanie na podstawie:

Henryk Markiewicz „Instalacje elektryczne”

Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1996

APARATY ELEKTRYCZNE

SPIS TREŚCI

1. DEFINICJE POJĘĆ ......................................................................................................................... 3

1.1. INSTALACJE I OBWODY ELEKTRYCZNE ............................................................................... 3

1.2. URZĄDZENIA I ODBIORNIKI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ....................................................... 3

1.3. UZIEMIENIA, ZAGROŻENIE PORAŻENIEM PRĄDEM ELEKTRYCZNYM I OCHRONA

PRZECIWPORAŻENIOWA ........................................................................................................ 3

2. UKŁADY ELEKTROENERGETYCZNYCH SIECI NISKIEGO NAPIĘCIA...................................... 5

3. OZNACZENIA ŻYŁ PRZEWODÓW ORAZ ZACISKÓW PRZYŁĄCZENIOWYCH

ODBIORNIKÓW .............................................................................................................................. 7

4. KLASY OCHRONNOŚCI................................................................................................................. 9

5. OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA........................................................................................ 10

5.1. WIADOMOŚCI OGÓLNE ......................................................................................................... 10

5.2. OCHRONA PRZED DOTYKIEM BEZPOŚREDNIM ................................................................ 11

5.3. OCHRONA PRZED DOTYKIEM POŚREDNIM ....................................................................... 12

5.3.1. Ochrona przez zastosowanie samoczynnego szybkiego wyłączenia zasilania .............. 12

5.3.1.1. Sieci typu TN ......................................................................................................................... 12

5.3.1.2. Sieci typu TT.......................................................................................................................... 13

5.3.1.3. Sieci typu IT ........................................................................................................................... 15

5.3.2. Ochrona przez zastosowanie urządzeń II klasy ochronności.......................................... 16

5.3.3. Ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska ..................................................... 17

5.3.4. ochrona przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych . 18

5.3.5. Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej....................................................... 18

5.4. OCHRONA PRZED DOTYKIEM BEZPOŚREDNIM I POŚREDNIM ....................................... 19

5.4.1. Ochrona przez zastosowanie bardzo niskiego napięcia SELV ....................................... 20

5.4.2. Ochrona przez zastosowanie bardzo niskiego napięcia PELV ....................................... 21

5.4.3. Zastosowanie bardzo niskiego napięcia funkcjonalnego FELV ...................................... 21

@KEMOR

APARATY ELEKTRYCZNE

1. DEFINICJEPOJĘĆ

1.1. INSTALACJE I OBWODY ELEKTRYCZNE

Napięcie znamionowe instalacji – napięcie, na którym instalacja elektryczna lub jej część została

zaprojektowana i zbudowana.

Obciążalność prądowa długotrwała (przewodu) – maksymalna wartość prądu, który może płynąć

długotrwale przez obwód w określonych warunkach bez przekroczenia dopuszczalnej temperatury

przewodu.

Obwód instalacji elektrycznej – zespół elementów instalacji elektrycznej wspólnie zasilanych

i chronionych przed przewężeniami wspólnym zabezpieczeniem.

Odbiór odbiorczy – (obwód końcowy) – obwód, do którego są przyłączone bezpośrednio odbior-

niki energii elektrycznej lub gniazda wtyczkowe.

Prąd obliczeniowy obwodu – prąd przewidywany w obwodzie podczas normalnej pracy.

Prąd przeciążeniowy – prąd przetężeniowy powstały w nieuszkodzonym, obwodzie elektrycznym.

Prąd przetężeniowy – dowolna wartość prądu większa od wartości znamionowej; w przypadku

przewodów wartością znamionową jest obciążalność prądowa długotrwała.

Prąd zadziałania urządzenia zabezpieczającego (umowny) – określona wartość prądu powodują-

cego zadziałanie urządzenia zabezpieczającego, określonym czasie, zwanym czasem umownym za-

działania.

Prąd zwarciowy – prąd przetężeniowy powstały - w wyniku bezpośredniego połączenia – ze sobą

lub przez impedancję o pomijalnej wartości – przewodów, które w normalnych warunkach pracy in-

stalacji elektrycznej mają różne potencjały.

Przewód neutralny (zerowy) N – przewód połączony bezpośrednio z punktem neutralnym (ze-

rowym) układu sieci i mogący służyć do przesyłania energii elektrycznej.

Wewnętrzna linia zasilająca – ( wlz ), obwód rozdzielczy – obwód elektryczny zasilający tablice

rozdzielcze ( rozdzielnice ), z których są zasilane obwody odbiorcze.

Złącze instalacji elektrycznej – urządzenie, z którego energia elektryczna jest dostarczana do in-

stalacji elektrycznej.

1.2. URZĄDZENIA I ODBIORNIKI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Urządzenia elektryczne – wszystkie urządzenia i elementy instalacji elektrycznej przeznaczone

do wytwarzania, przekształcania, przesyłania, rozdziału lub wykorzystania energii elektrycznej. Urzą-

dzeniami elektrycznymi są np. maszyny elektryczne, transformatory, aparaty, przyrządy pomiarowy,

urządzenia zabezpieczające, oprzewodowanie, odbiorniki.

Odbiorniki energii elektrycznej – urządzenia przeznaczone do przetwarzania energii elektrycznej

w inną formę energii, np. światło, ciepło, energię mechaniczną i In.

Rozdzielnice i sterownice – urządzenia przeznaczone do włączania w obwody elektryczne, peł-

niące jedną lub więcej z następujących funkcji: sterowanie, zabezpieczenie, łączenie, odłączanie.

Urządzenie przenośne – (przemieszczalne) – urządzenie, które podczas użytkowania może być

z ładownością przemieszczone lub przełączone do innego źródła zasilania, w innym miejscu użytko-

wania.

Urządzenie ręczne – urządzenie przenośne przeznaczone do trzymania w ręce podczas jego

użytkowania, przy czym silnik, ( jeżeli jest) stanowi integralną część tego urządzenia.

Urządzenie stacjonarne – (nieprzenośne) – urządzenie nieruchome lub bez uchwytów mające ta-

ką masę, że jego przemieszczenie podczas użytkowania jest trudne lub wręcz niemożliwe.

Urządzenie stałe – urządzenie przytwierdzone do podłoża lub dowolnej innej konstrukcji stałej.

1.3. UZIEMIENIA, ZAGROŻENIE PORAŻENIEM PRĄDEM ELEKTRYCZNYM I OCHRONA

PRZECIWPORAŻENIOWA

Niektóre okoliczności związane z zagrożeniem porażeniem prądem oraz działaniami ograniczają-

cymi to zagrożenie powinny ułatwić zrozumienie treści definicji podanych poniżej.

Ziemie (ziemia odniesienia) – przewodząca masa ziemi, o potencjalne przyjętym umownie jako

równy zeru, który nie zmienia się w wyniku przepływu prądów przez uziomy.

Uziom - przedmiot lub zespół przedmiotów metalowych umieszczonych w gruncie, tworzący

elektryczne połączenie przewodzące z ziemią.

@KEMOR

APARATY ELEKTRYCZNE

Rezystancja uziemienia – uziomy umieszczone w takich odległościach od siebie, że maksymalny

prąd, jaki może przepływać przez jeden z uziomów nie wpływa w sposób znaczący na zmianę poten-

cjału innych uziomów.

Przewód ochronny PE – przewód stanowiący element systemu ochrony przeciwporażeniowej,

przeznaczony do elektrycznego połączenia ze sobą następujących elementów:

• Części dostępnych przewodzących,

• Części przewodzących obcych,

• Głównej szyny uziemiającej ( zacisku uziemiającego ),

• Uziomu,

• Uziemionego punktu neutralnego źródła zasilania lub punktu neutralnego.

Przewód ochronno – neutralny PEN – uziemiony przewód pełniący jednocześnie funkcję przewo-

du ochronnego przewodu neutralnego.

Przewód uziemiający – przewód ochronny łączący główną szynę uziemiającą z uziomem.

Główna szyna uziemiająca (zacisk uziemiający) – szyna przeznaczona do przyłączenia

do uziomu przewodów ochronnych, ochronnych tym przewodów wyrównawczych oraz przewodów

uziemień roboczych.

Połączenie wyrównawcze – elektryczne połączenie części przewodzących dostępnych lub (i)

części przewodzących obcych, dokonane w celu uzyskania wyrównania potencjałów.

Przewód wyrównawczy – przewód ochronny zapewniający wyrównanie potencjałów.

Część czynna – przewód lub część przewodząca urządzenia lub instalacji elektrycznej, która mo-

że pod napięciem w warunkach normalnej pracy instalacji elektrycznej, lecz nie pełni funkcji przewodu

ochronnego; częścią czynną jest przewód neutralny N, lecz nie jest nim przewód ochronny PE ani

ochronno – neutralny PEN.

Część przewodząca dostępna – część przewodząca instalacji elektrycznej, która może być do-

tknięta i która w warunkach normalnej pracy instalacji nie znajduje się pod napięciem, lecz w wyniku

uszkodzenia może się znaleźć pod napięciem.

Część przewodząca obca – część przewodząca niebędąca częścią instalacji elektrycznej, która

może się znaleźć pod określonym potencjałem, zazwyczaj pod potencjałem ziemi; zalicza się do ich

metalowe konstrukcje, rurociągi, przewodzące podłogi.

Części jednocześnie dostępne – przewody lub części przewodzące, które mogą być dotknięte

jednocześnie przez człowieka lub zwierzę; mogą nimi być części czynne, części przewodzące dostęp-

ne i obce, przewody ochronne i uziomy.

Napięcie dotykowe – napięcie pojawiające się między częściami jednocześnie dostępnymi

w przypadku uszkodzenia izolacji.

Napięcie dotykowe bezpieczne U L – umowna najwyższa dopuszczalna wartość napięcia dotyko-

wego, które może się długotrwale utrzymywać w określonych warunkach otoczenia.

Dotyk bezpośredni – dotknięcie przez człowieka lub zwierzę części czynnych.

Dotyk pośredni – dotknięcie przez człowieka lub zwierzę części przewodzących dostępnych, któ-

re znalazły się pod napięciem w wyniku uszkodzenia izolacji.

Prąd wrażeniowy – prąd przepływający przez ciało człowieka lub zwierzęcia, który może powo-

dować skutki patofizjologiczne.

Porażenie prądem elektrycznym – skutki patofizjologiczne wywołane przepływem prądu elek-

trycznego przez ciało człowieka lub zwierzęcia.

Prąd upływowy – prąd przepływający z obwodu elektrycznego (instalacji elektrycznej) do ziemi

lub od innych części przewodzących obcych w warunkach normalnych.

Prąd różnicowy (prąd resztkowy) – geometryczna suma wartości skutecznej prądów płynących

przez wszystkie przewody czynne w określonym punkcie instalacji elektrycznej.

Wyłącznik przeciwporażeniowy różnicowoprądowy – łącznik samoczynny wyposażony człony

pomiarowy i wyzwalający, wywołujące działanie (wyłączanie) w przypadku wystąpienia prądów różni-

cowych większych od znamionowego prądu wyzwalającego; wyłącznik różnicowoprądowy wysoko-

czuły to wyłącznik o znamionowym różnicowym prądzie wyzwalającym nie przekraczającym 30 mA.

Zasięg ręki – przestrzeń zawarta między dowolnym punktem powierzchni stanowiska, na którym

człowiek zwykle stoi lub się porusza, a powierzchnią, którą może dosięgnąć ręką w dowolnym kierun-

ku bez użycia środków pomocniczych.

Obudowa (osłona) – element konstrukcyjny zapewniający ochronę przed przypadkowym doty-

kiem bezpośrednim części czynnych z dowolnej strony.

Przegroda (ogrodzenie) – element konstrukcyjny zapewniający ochronę przed przypadkowym

dotykiem bezpośrednim części czynnych ze wszystkich ogólnie dostępnych stron.

Bariera (przegroda) – element chroniący przed niezamierzonym dotykiem bezpośrednim części

czynnych, lecz niechroniący przed dotykiem bezpośrednim spowodowanym działaniem rozmyślnym.

@KEMOR

APARATY ELEKTRYCZNE

2. UKŁADY ELEKTROENERGETYCZNYCH SIECI NISKIEGO NAPIĘCIA

Elektroenergetyczne sieci zasilające niskiego napięcia mogą być wykonane jako uziemione lub

izolowane względem ziemi. Różna też może być liczba przewodów przewodzących prąd. Sieci uzie-

mione prądu przemiennego mają najczęściej uziemiony punkt neutralny uzwojeń niskiego napięcia

trójfazowych transformatorów obniżających, rzadziej jeden z przewodów fazowych. Uziemienie po-

winno być wykonane możliwie blisko źródła zasilania; na ogół ma to miejsce w stacji transformatoro-

wej.

W sieciach izolowanych zasilanych z sieci wysokiego napięcia stosuje się bezpieczniki iskierni-

kowe włączone między punkt gwiazdowy (neutralny) transformatora i ziemię (uziemienie stałe). Bez-

pieczniki te ulegają przebiciu przy znacznym podwyższeniu napięcia tego punktu neutralnego znaczne

ograniczenie napięcia względem ziemi.

W sieciach izolowanych niskiego napięcia jednofazowe doziemienia powodują tylko niewielkie

podwyższenie się napięcia uziemionych elementów urządzeń. Nie zachodzi, zatem konieczność bez-

zwłocznego wyłączenia sieci, choć uszkodzenie powinno być możliwie szybko wykryte, a uszkodzony

obwód lub urządzenie- wyłączone. W sieciach izolowanych są stosowane urządzenia do stałej kontroli

stanu izolacji, sygnalizujące lub wyłączające sieć w przypadku zmniejszenia się rezystancji izolacji

poniżej pewnej nastawionej wartości, jednofazowego doziemienia lub przebicia bezpiecznika iskierni-

kowego.

TN – C

TN – S

PEN

TN – C – S

UKSI

UKSI – urządzenie do kontroli stanu izolacji

@KEMOR

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: