Optymalna Win.XP tuning.doc

Tytułem wstępu - przed instalacją systemu.

1. Windows nie jest niezniszczalnym systemem i z czasem zaczyna wyraźnie zwalniać, nie ma sensu tu wymieniać kilkunastu przyczyn. Wystarczy powiedzieć, że nie ma to jak re-install i nie żadne odzyskiwanie systemu, ani napraw system (spowalnia system jeszcze bardziej), ale solidny re-install. Ekstremaliści mogą obyć się bez tej operacji nawet 2 lata, ale z reguły po 6 miesiącach niezależnie od mocy naszego PC widać, że jakoś tak wolniej działa. Czasem jest to jedyny sposób na odzyskanie sprawności.
2. Windows ma to do siebie, że potrafi wyczerpać zasoby każdego peceta, dlatego od czasu do czasu warto zrobić re-start. Komputer pracujący od 8 rano, o 8 wieczorem działa o Wiele wolnej, o ile wcześniej się nie zwiesi. Jeśli nie musisz koniecznie mieć włączonego kompa, zrób mu restart, gdy zauważysz, że wszystko zwolniło po kilku godzinach działania. [Komp zwalnia tym szybciej im mniej ma pamięci Ram].
3. Większość dysków jest podzielona na partycje, co ułatwia często zapanowanie nad Gigabajtami danych. Istotne jest, aby zainstalować grę na partycji, która nie obejmuje np. 40GB, bo przy wgrywaniu poziomów (co jest przecież w Morku niezwykle częste), żeby głowica dysku nie musiała szukać danych na tak wielkiej partycji. Najlepszym rozwiązaniem jest utworzenie partycji tylko na gry np. 20GB na same gry wydaje się być i tak nadmierną pojemnością. Wszelkiego rodzaju pliki stałe (filmy, muzyka, wersje instalacyjne programów, obrazy płyt) najlepiej mieć na innej partycji. Jedna partycja powinna obejmować jedynie sam system i zainstalowane programy, to przyśpiesza start systemu i zapobiega defragmentacji dysku (co spowalnia odczyt, a zarazem sprawność Windows'a). UWAGA skasowanie partycji w sposób nieodwracalny spowoduje utratę wszystkich plików z tej partycji, podobnie jak format. Bezpiecznym sposobem wprowadzania zmian jest użycie programu Partition Magic, który zrobi wszystko z poziomu Windows'a.

4. 
   Przykładowa tabela, jak rozplanować miejsce na dysku. Jeżeli wiesz, że będziesz potrzebował więcej przestrzeni na np. Obrazy płyt dla Linux'a powinieneś zarezerwować więcej miejsca na odpowiedniej partycji.

5.  
6. po re-instalu należy wgrywać w takiej kolejności i po każdym z punktów z "+" obowiązkowy re-start (100% pewności, że nic się nie zwali):
   + poprawki do Windows'a
   - tu warto użyć XP Remove Hotfix Backup (więcej w "Czyszczenie wstępne..." pkt 3.b)
   + jeśli masz pły na chipsecie VIA to VIA 4in1 Intel, to Intel Chipset Software Installation Utility Nvidia, to nForce driver
   + sterownik karty graficznej Catylist lub ForceWare, ewentualnie Omega (warto)
   - sterownik monitora (profil kolorów)
   + DirextC im nowszy tym lepiej (nowe gry mogą tego wymagać)
   + inne sterowniki
   - usuń wszystkie śmieci ("Czyszczenie wstępne..." punkt 3), opróżnij kosz
   - tutaj warto zrobić defragmentację partycji systemowej (więcej w "Czyszczenie wstępne..." pkt 5.b)
   - aktywacja systemu
   - bardzo wskazane jest w tym miejscu zrobić back-up partycji systemowej, świetnie się do tego nadaje Norton Ghost, obraz najlepiej załadować na dysk zamiast na płyty, odzyskanie partycji z dysku to z reguły nie dłużej niż 5 minut. Przywracanie systemu przy takim luksusie to pikuś . Co więcej Windows też ma swoje narzędzie do back-up'u "NTBACKUP" program znajduje się na płytce instalacyjnej Windows'a, na ścieżce \VALUEADD\MSFT\NTBACKUP.
   + programy
7. Nie instaluj wszystkiego, jak popadnie, najpierw zastanów się czy program będzie Ci potrzebny. Nie ma sensu bez potrzeby za śmiecać systemu przez programy, których używasz raz na rok, a do tego często zapominasz o ich odinstalowaniu. Programy, które chciałeś tylko przetestować , od razu od-instaluj, gdy uznasz, że są Ci zbędne.

Czyszczenie wstępne (wszystkie programy w tym momencie najlepiej wyłączyć)

1. Menu Start->Panel Sterowanie->Dodaj lub Usuń Programy. Przyjrzyj się dokładnie zainstalowanym aplikacjom, większość z nas znajdzie tam kilka programów, z których nie korzysta wcale, albo zapomniało po prostu odinstalować . No i nadszedł czas, aby pozbyć się wszystkiego, co jest nam zbędne. W ten sposób odzyskujemy wolne miejsce na dysku i oczyszczamy rejestr.
2. Pulpit. Sprawdź czy przypadkiem nie masz na nim czegoś poza skrótami. Wszystko, co znajduje się na pulpicie, leży na partycji systemowej, najlepiej przenieść to na inną partycję . Do tego, może i warto zmienić tapetę. Idylla zajmuje 1,37 MB Ram, jeśli Ci si ę znudziła podmień j ą na inną, mniejszą i ładniejszą.
3. Usuń z kompa wszelkie śmieci, (mniejszy system i fragmentacja)...
4. 1. trackery, spy-ware, adware i tym podobne. Te paskudztwa, często odpalają własne procesy, a każdy ekstra proces to wolniejsze działanie kompa, a do tego nierzadko zmniejszają przepustowość naszego łącza internetowego = horror modemowca. To czasem naprawdę nieźle pomaga. Jeśli jeszcze nie masz żadnego programu do wywalania szkodników polecam ad-aware - można je pobrać z http://www.snapfiles.com/get/adaware.html (2 MB). Pamiętaj, aby raz w tygodniu zaktualizować bazę programu.
   2. poza tym możesz użyć programu Xp Remove Hotfix Backup (http://www.dougknox.com/xp/utils/xp_hotfix_backup.htm 26KB), który usunie wszelkie pliki, które pozostały jako kopie plików instalacyjnych poprawek do Windows'a XP. Z czasem może się tego trochę nazbierać.
   3. Wywal wszystkie pliki tymczasowe. Są w C:\Windows\Temp, C:\Documents and Settings\tu nazwy użytkowników i administrator\Ustawienia lokalne\Temp. Ustawienia lokalne są standardowo ukryte, ale to nie kłopot: Menu Start->Panel sterowania->Wygląd i kompozycje->Opcje folderów-> Zakładka Widok-> zaznacz "pokaż ukryte pliki i foldery" -> OK. Możesz też dokonać małej poprawki, po której Windows będzie umieszczał wszystkie pliki tymczasowe w jednym katalogu. Menu Start->Mój Komputer->Właściwości->Zakładka Zaawansowane->Zmienne Środowiskowe-> W polu Zmienne Użytkownika zmień ścieżki dostępu C:\Windows\Temp\tu musisz podać nazwę użytkownika (utwórz ten katalog) [ja załadowałem po prostu do C:\Windows\Temp, ale zrobisz jak chcesz] przyporządkowane są dane zmienne, każdy użytkownik ma dwie ścieżki dla TEMP i TMP, zmień obie.
   4. W katalogu C:\Windows\Help znajdują się pliki pomocy dla początkujących użytkowników Windows XP - tyle, że niewiele osób z tego korzysta a katalog waży prawie 50MB. Można usunąć z niego wszystko poza plikiem tour w podkatalogu Tours\mmTour. Poza tym wiele programów ma swoje pliki pomocy - warto więc pogrzebać w ich katalogach, może się tego tam nazbierać naprawdę sporo, tylko od razu informuję , że nie wszystkie pliki można tak od ręki usunąć. Czasem 1 lub 2 mogą być nie do skasowania, wtedy kasujemy po jednym podkatalogu, aby znale źć delikwenta.
      Inna metoda kasowania "niekasowalnych" plików: Re-start-> gdy przed pojawieniem się logo Windows jest czarny ekran wciśnij F5 i uruchom tryb awaryjny jako administrator. No i teraz kasuj. TYLKO JEŚLI WIESZ, CO ROBISZ!
   5. Co jeszcze można wywalić?
      - C:\Windows\Media - tu są pliki z dźwiękami, których używa Windows ~2.2MB, jak nie lubisz dźwięków to usuń wszystkie, zawsze możesz zostawić te ulubione.
      - C:\Windows\Cursors - tu jest pełno kursorów, no ale jeśli używasz tylko domyślnego to po co Ci cała reszta.
      - C:\Windows\Wed\Wallpaper - nie używasz tapet od Microsoftu, usuń je.
      - Nie używasz wygaszacza ekranu? Uruchom wyszukaj i w wpisz ".scr". W polu "Szukaj w..." ustaw lokalizację C:\Windows\System32. Po wyszukiwaniu skasuj wszystkie wygaszacze. Kolejne kilka zbędnych MB poszło do kosza
      - W katalogu odpowiedzialnym za prefetching znajduje się wiele plików starych i niepotrzebnych. Łatwo można wszystkie usunąć, nie grozi to żadnymi konsekwencjami, Windows sam utworzy te pliki jeśli kiedyś będą potrzebne. Menu Start->Uruchom->Prefetch->Ctrl+A-> Usuń->OK
   6. Możesz wyłączyć przywracanie systemu, które jest no... w każdym razie nie polecam i nie lubię tej opcji [wielu podobnie] , która dodatkowo zabiera wiele cennego miejsca na dysku (do 10% pojemności). Menu Start->Mój Komputer->Właściwości->Zakładka Przywracanie Systemu, zaznacz pole "Wyłącz Przywracanie systemu na wszystkich dyskach"->OK-> potwierdź po wyświetleniu komunikatu ostrzegawczego.
5. Jeżeli używasz Internet Explorer'a to... Uruchom go->Zakładka Narzędzia->Opcje Internetowe...-> Ogólne i teraz kolejno:
6. 1. usuń pliki cookie
   2. usuń pliki - usunie wszelkie pliki tymczasowe Internet Explorer'a
   3. opcjonalnie możesz wyczyścić historię i zmniejszyć liczbę dni trzymania stron w historii (ustawienie=0 wyłączy tą opcję)
   4. ustawienia - zmień wartość MB lub przesuń suwak w lewo, aby zmniejszyć max. wielkość plików tymczasowych na przyszłość 20 MB to i tak wydaje się zbyt wiele. Nie ma obawy, że miejsca zabraknie wtedy po prostu stare pliki zostaną zamienione przez nowe.
7. Teraz pora na wywalenie śmieci i optymalizację działania dysku.
   a. Pulpit->Kosz->Opróżnij kosz (ważne przed przystąpieniem do punktu b.)
   b. Defragmentacja dysku pozwoli na optymalne rozmieszczenie danych, tak aby programy uruchamiały się szybciej i dane były szybciej odczytywane i zapisywane.
   Menu start->Uruchom->defrag-> zaznacz c:-> Zakładka Akcja-> Defragmentuj. To samo zrób z partycją, na której masz gry. Proces defragmentacji może trwać dość długo, jeśli partycja ma ponad 10GB, albo od roku nie uruchamiany był defragmentator. Jeśli na partycji zostało mniej niż 10% wolnej przestrzeni to może zająć dużooo czasu. O wiele szybszy jest znakomity program diskeeper w porównaniu z systemowym to prawdziwa rakieta 30-dniowy trial można pobrać ze strony producenta http://www.diskeeper.com/coverpage.asp (ok 17MB). Jeszcze lepszy (30-dni) jest PerfectDisk 6.0 (zdecydowanie najlepszy, obejmuje wszystkie typy defragmentacji - chyba jedyny taki program, który zapewnia najlepszą optymalizację) możesz pobrać z http://www.raxco.co.uk/login.asp (4.5MB). Ważne, aby - partycja systemowa była defragmentowana raz na miesiąc:
8. 1. raz na 3 miesiące zdefragmentować partycję zawierającą pliki ruchome
   2. partycja z plikami stałymi w zasadzie nie wymaga defragmentacji, pod warunkiem, że nie wrzucasz tam co chwila innych typów plików
   3. Full Speed otrzymasz po defragmentacji dysku po odinstalowaniu każdej większej ilości danych (np. Gra 500 MB). W praktyce jest to bardzo czasochłonne, więc lepiej zrobić to po odinstalowaniu naprawdę dużej porcji danych - ok. 20% pojemności całej partycji

Konkrety

1. Plik Wymiany (plik stronicowania). Konieczne jest uprzednie zdefragmentowanie dysku systemowego, w przeciwnym wypadku plik wymiany będzie działał wolniej. Jest domyślnie uaktywniony, ale jego konfiguracja rzadko jest optymalna. Działa jako wspomaganie pamięci fizycznej (Ram-u). Menu Start->Panel Sterowania->Wydajność i Konserwacja->System->Zakładka Zaawansowane->Okienko Wydajność Ustawienia->Zakładka Zaawansowane->Pamięć Wirtualna Zmień.
2. 1. Kliknij na Rozmiar Niestandardowy
   2. Ustaw "Rozmiar Początkowy" "Rozmiar Maksymalny"
      64MB Ram - 192MB pliku wymiany 256MB (przy 64 i 96MB Ram proponuję przesiadkę na Windows 98)
      96MB Ram - 256MB pliku wymiany 384MB
      128MB Ram - 320MB pliku wymiany 512MB
      192MB Ram - 384MB pliku wymiany 512MB
      256MB Ram - 384MB pliku wymiany 512MB
      384MB Ram - 384MB pliku wymiany 512MB
      512MB Ram - 512MB pliku wymiany 768MB
      powyżej 512MB Ram - 768MB 1024MB

BEZ SZALEŃSTW większe pliki stronicowania już nie zwiększą wydajności. W Windows 98/ME również można uaktywnić plik stronicowania (nie jest domyślnie aktywowany). Panel Sterowania-> System->Zakładka Zaawansowane->Okienko Wydajność Ustawienia->Zakładka Zaawansowane->Pamięć Wirtualna->Zmień. Dalej jak wyżej.

2. Start Systemu. Zbyt wiele programów spowalnia system, gdy ruszą przy starcie trzeba je po kolej wyłączać, co jest bardzo pracochłonne i zbędne. Menu Start->Uruchom-> wpisz msconfig->Zakładka Uruchamianie. Teraz masz przed sobą spis programów ładowanych przez system przy każdym starcie. Sporo tego, a większość niepotrzebna, usuń znaczek z kwadratów obok aplikacji, które są zbędne od samego początku działania systemu. W gruncie rzeczy możesz wyłączyć wszystko poza antywirusem i firewall'em (gdy nie masz połączenia z netem to i firewall jest zbędny). Jeżeli twój antywirus ma opcję sprawdzania jedynie danych przychodzących z Internetu, warto ją uaktywnić zamiast całego modułu "Auto Protect" przyśpieszy to znacznie i dysk i cały system. W kolumnie Polecenie jest ścieżka dostępu do pliku uruchamiającego program, co pozwoli Ci czasem łatwiej zorientować się co wyłączasz. Gdy stwierdzisz, że jakiś program jest jednak cały czas niezbędny (lub nie chce Ci się go ciągle odpalać ręcznie) po prostu zaznacz pole w kwadraciku i już będzie ok.
3. LargeSystemCache - Menu Start->Panel Sterowania->Wydajność i Konserwacja->System->Zakładka Zaawansowane->Okienko Wydajność Ustawienia->Zakładka Zaawansowane->Użycie Pamięci. Ustawienie na Programy zalecane jest dla systemów, które mają do 256MB RAM, jeżeli masz więcej niż 256MB RAM-u lepiej, ustawisz na Bufor Systemu (system przyporządkuje więcej pamięci na cachowanie bibliotek i sterowników systemowych).
4. Opcje Folderów Widok->Automatycznie wyszukuj foldery sieciowe i drukarki - odznacz.
   Możesz też przy okazji dostosować opcje dla własnej wygody
   ->Pokaż ukryte pliki i foldery - tak
   -> Wyświetl pełną ścieżkę na pasku tytułu - tak
   -> Wyświetl zawartość folderów systemowych - tak
   -> Ukryj chronione pliki systemu operacyjnego - jak wolisz
5. Wywalamy to co niepotrzebnie ładuje się do pamięci już przy starcie systemu:
6. 1. Start->Panel Sterowania-> ...-> Czcionki. Cała zawartość jest ładowana w czasie startu systemu (11 MB - zgroza). Pozostaw tylko te czcionki, których będziesz używał np. Times New Roman, resztę przenieś do katalogu (najlepiej nowego), katalog skompresuj, a przywrócisz czcionki tylko wtedy, gdy naprawdę będziesz ich potrzebował. UWAGA części czcionek nie można tak po prostu usunąć z katalogu, bo chroni je Windows. Wyłączenie SFC powinno pomóc, ale te akurat bezpieczniej pozostawić na miejscu.
   2. NA WŁASNE RYZYKO. Menu Start->Mój Komputer->Właściwości-> Sprzęt->Menedżer Urządzeń. A teraz odinstaluj wszelkie sterowniki (ładowane już przy starcie systemu), których nie potrzebujesz np. kontroler SCSI/RAID, porty drukarek z których nie korzystasz, port gier. Tylko dobrze się zastanów, bo wyrzucenie zbędnego sterownika to duże kłopoty.

Usługi

Windows XP/2000/NT mają wiele usług działających w tle, niektóre są zbędne, jednak potrafią pożreć wiele zasobów peceta, czyli trzeba część z nich wyłączyć. Ostrzegam z tym trzeba ostrożnie, jeśli coś działa nie tak należy natychmiast włączyć niezbędną usługę , ale jeśli będziecie trzymali się tekstu i nie kombinowali "co można, a co nie" wszystko będzie dobrze.

Są trzy typy uruchamiania usługi:
Automatyczny . Usługa uruchamia się, kiedy uruchamia się komputer.
Ręczny. Usługa nie uruchamia się automatycznie podczas uruchamiania komputera, ale może być uruchomiona przez użytkownika, program albo usługę zależną. (w tym przypadku niestety start systemu będzie spowolniony, ponieważ system musi odszukać daną usługą i ją zainicjować, ale wtedy można ją ustawić w trybie auto i znowu będzie jeszcze szybciej).
Wyłączony. Usługa nie może być uruchomiona. (można ja przywrócić zmieniając jej status na ręczny/automatyczny i polecenie Uruchom. PAMIĘTAJ NAJBEZPIECZNIEJ USTAWIĆ NA RĘCZNIE.

...