Mariusz Sroczyński
Wśród olbrzymiej ilości oddziaływujących czynników, na które mamy wpływ w codziennym życiu jest dieta. W Chinach bardzo ważne stanowisko po cesarzu zajmował naczelny kucharz. On musiał swą umiejętnością kucharską oddziaływać na nastrój i zdrowie cesarza.
Zasadniczą sprawą jest odżywianie się tak, aby utrzymać równowagę YIN i YANG w organizmie. Chińczycy, zgodnie z zasadami ich tradycyjnej medycyny są zdania, że jeśli spożyte jedzenie było zrównoważone, to utrzymuje się uczucie sytości i nie ma potrzeby uzupełniania go czymś jeszcze. Pokarm zbyt YANG wkrótce po spożyciu szuka czegoś YIN, np. ciastka lub słodkiego soku. Najbardziej zrównoważonym pokarmem są ziarna zbóż. Trudno jednak dłuższy czas utrzymać smakowo jednakowe jedzenie, toteż chińska kuchnia zachowując prawo YIN-YANG, stosuje różne sposoby zrównoważenia, a tym samym urozmaicenia pożywienia. I tak pokarmy więcej YIN, a więc niezrównoważone, muszą być przez dłuższy czas gotowane, aby uzyskały także YANG. Oprócz gotowania taką zmianę daje gorąco, żar (smażenie, pieczenie i suszenie). Natomiast pożywienie stanie się bardziej YIN przez gotowanie, lecz w dużej ilości wody. Nie wolno jednak w czasie gotowania dolewać wody. Gotujemy w tym wypadku bardzo krótko. W typowym odżywianiu, także dla uzyskania przewagi YIN, można spożywać zimne soki (jakości YIN).
Dania mięsne dobrze jest równoważyć dodając grzybów, które są bardzo YIN i neutralizując swoją zasadowością kwaśne mięso. Nie wolno nam zapominać, że zrównoważenie jedzenia wymaga dostosowania go do pory roku, ponieważ np. lato jest YANG a zima jest YIN. Wiosną jest więcej YANG, a jesienią więcej YIN. Dlatego u nas koniecznością jest spożywanie zimą gotowanych posiłków.
Przebywając w Chinach można zauważyć że na ulicach są sprzedawane w torebkach suszone owoce, które impregnowano różnymi smakami. Występuje równocześnie kilka smaków. np. słony, kwaśny i słodki lub ostry, kwaśny i słodki itd. Słodki smak dodawany jest dla zrównoważenia. Każdy Chińczyk sam potrafi dobrać odpowiednią torebkę.
fragment pracy pt. "Prawo pięciu przemian" - Jan Pincel
ZIMNE
CHŁODNE
NEUTRALNE
CIEPŁE
GORĄCE
Kapusta chińska, Pędy fasoli mung, Wodorosty, śnieżny groch, kasztan wodny, biały grzyb
kiełki lucerny, szparagi, pędy bambusa, burak, bok choy, brokuły korzeń łopianu, grzybykapeluszowe, kapusta, marchew, kalafior seler, kukurydza, ogórek, rzepa daikon, mniszek, bakłażan, sałata z cykorii, korzeń lotosu, ziemniaki, dynia, sałata rzymska, kiełki fasoli sojowej, szpinak, cukinia
boćwina, sałata, grzyby Shitake, słodki ziemniak, korzeń kolakasji, jam
papryka, chiński szczypiorek, grzyby Ganderma, fasola strąkowa, jarmuż, por gorczyca (liście), cebula, pietruszka, pasternak
czosnek, cebulka młoda
banany, melon (kantalupa), grafpfrut, morwa, gruszka, papierówka (jabłko), arbuz
jabłka, morela, figa, cytryna, pomarańcza, brzoskwinia, śliwa daktylowa, truskawka, pomidor
chiński daktyl, miesplik japoński, mango, oliwka, papaja
wiśnie, chińskie suszone śliwy, kokos, suszona papaja, winogrono, głóg, liczi, ananas, śliwka, malina, mandarynka
proso, jęczmień perlisty, ryż biały, pszenica
gryka, ryż brązowy, mąka kukurydziana, ryżowe otręby, żyto
owies, słodki ryż, otręby pszenicy, zarodki pszenicy
nasiona dyni
fasola mung, fasola sojowa,tofu, nasiona zimowego melona
migdały, fasola azuki, nasiona czarnego sezamu, orzech laskowy, fasola, nasiona lotosu, orzeszek ziemny, groch, nasiona słonecznika
czarna fasola, nasiona brązowego sezamu, kasztan, soczewica, orzech włoski, orzech sosny
wieprzowina
jaja kurze, małże, kraby
ryby (oceaniczne), żelatyna, nabiał, ostrygi
wołowina, kurczak, ryby (słodkowodne), krewetka, indyk
baranina
ZIOŁA
wiórki bambusa, nasiona chińskiego cynamonu, chiński ogórek, chryzantema, korzeń gorzknika kanadyjskiego, kwiat kapryfolim, bulwa lilii, liść Leonorus cardica, liść morwy, skorupki ostryg, korzeń trzciny
żeńszeń amerykański, kolendra, wąs kukurydzy, owoc i korzeń kudzu, liść mięty,
chiński jam, korzeń lukrecji, jagody lycii, poria (grzyby)
ziarna anyżku, bazylia, nasionko kardamonu, strą chleba świętojańskiego, łupiny owoców cytrusowych, gożdzik, nasiona kolendrym, arcydzięgiel, nasiona kopru, świeży imbir, żeńszeń orientalny
sól, witamina C, biały cukier
herbata
jęczmień (słód), ryż (słód), grzyb czarny, miód, grzyb biały
cukier nieoczyszczony, kawa, melasa, ryżowy ocet winny, wino
DRZEWO
OGIEŃ
ZIEMIA
METAL
WODA
smak kwaśny, kieruje do wewnątrz i w dół, sprzyja ochronie soków ciała
smak gorzki, kieruje w dół, pobudza przemianę materii
smak słodki, rozprowadza we wszystkich kierunkach odżywia i nawilża
smak ostry, kieruje w górę i na zewnątrz oswobadza zastój
smak słony, kieruje w głąb, wzmacnia kości, oswobadza zastój
Zboże - Zielony orkisz, Bulgur, Kuskus, Orkisz, Pszenica, Kiełki pszenicy, Kleik pszenny
Warzywa - Pietruszka, Alfa-alfa, kiełki strączkowych, Kapusta kwaszona, Nasturcja, Kiełki fasoli mung, Pomidory, Szczaw
Owoce - Granat, Kumquat, Jeżyny, Maliny, Agrest, Borówki Jabłka kwaśne, Jagody, Mandarynki, Pomarańcze, Porzeczki czarne, Truskawki, Wiśnie kwaśne, Ananas, Cytryna, Kiwi Rabarbar
Mięso - Kurczak, Kaczka,
Przyprawy - Ocet
Napoje - Sok wiśniowy, Herbata z głogu, Herb. z hibiskusa, melisy, Kwas chlebowy, Piwo pszenne, Szampan, Wino białe, Wino musujące
Prod. mleczne- Kefir, Mleko zsiadłe, Ser biały, śmietana kwaśna, Twaróg, Jogurt
Zboże - Amarant, Quinoa, Żyto, Kasza gryczana
Warzywa - Brukselka, Burak czerwony, Endywia, Pokrzywa, Sałata lodowa, cykoria Karczoch, Liście mleczu, Pasternak, Radiccio, Rukola, Sałata zielona
Owoce - Bez czarnym Grajpfrut, Pigwa
Mięso - Baranina, Koźlina, Mięso z rusztu
Przyprawy -
świeże - Bazylia, Hyzop, Oregano, Rozmaryn, Tymianek, Szałwia
suszone - Jałowiec, Kozieradka, Bylica posp. Kakao, Kurkuma, Mak
Napoje - Gorzki likier, Grzane i czerwone wino, Koniak, Kawa czarna i zbożowa, Herbata czarna i Pu-Erh oraz zielona, Piwo, Wrzątek
Prod. mleczne - Mleko i ser kozie, ser owczy
Zboże - Słodki ryż, Polenta, Proso
Warzywa - Dynia Hokkaido, Fenkuł, Kasztany, Słodkie ziemniaki, Smażona cebula, Bataty, burak warzywny, Dynia, Fasolka szparagowa, Groszek zielony, Kalarepa, Kapusta biała czerwona i włoska, Marchewka Ziemniaki.
Owoce - Brzoskwinie, Morele, Rodzynki, Wiśnie słodkie
Przyprawy - Cynamon
Napoje - Herbata z kopru włoskiego, Likier, Miód pitny, Portwein
Oleje - Dyniowy, Rzepakowy, Sojowy
Orzechy - Kokosowe, Pinii Włoskiem, Ziemne
Pozostałe - Mleko kokosowe
Zboże - Owies, Ryż
Warzywa - Cebula surowa i dymka, chrzan, Por, Rzepa czarna Rzepa biała, Rzeżucha, Rzodkiewki
Mięso - Dziczyzna, Gęś, Indyk, Królik
Napoje - Alkohole wysokoprocentowe, herbata korzenna Yogi Tea, wino ryżowe, Herbata z mięty
Prod. mleczne - Sery pleśniowe
Przyprawy...
tojapatka