Prawo administracyjne I i II sem.doc

DR PAWEŁ WITKOWSKI

RAWO ADMINISTRACYJNE - materiały dydaktyczne dla studentów

I SEMERTR

Pojęcie administracji publicznej.

Administrację publiczną można określić z punktu widzenia:

- organizacyjnego (podmiotowego),

- funkcjonalnego (przedmiotowego),

- formalnego,

- przez określenie cech.

Do cech administracji publicznej zaliczamy m.in. to, że:

- administracja działa na podstawie przepisów prawa,

- administracja podlega kontroli sądowej,

- administracja działa władczo,

- administracja podejmuje działania z własnej inicjatywy,

- administracja działa bezosobowo,

-administracja działa w sposób ciągły,

- administracja jest zjawiskiem społecznym

- administracja powinna być apolityczna w indywidualnych sprawach.

Ujęcie organizacyjne - Organy administracji publicznej i inne podmioty administrujące m. in.:

Zobacz ustawy m.in.: ustawa o Radzie Ministrów, ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

·         Ujęcie funkcjonalne (materialne)

- od strony pozytywnej

- od strony negatywnej

·         Administracja publiczna w ujęciu formalnym.

Pojęcie prawa administracyjnego

Rodzaje norm prawa administracyjnego

- materialne,

- proceduralne,

- ustrojowe.

Teorie pozwalające rozgraniczyć normy prawa publicznego (administracyjnego) i normy prawa prywatnego.

- teoria podporządkowania

- teoria interesu,

- teoria praw specjalnych (teoria podmiotu).

·         Dwie sfery działania administracji

- zewnętrzna

- wewnętrzna

·         Zasady ogólne prawa administracyjnego

- zasada praworządności i legalności (na podstawie i w granicach prawa).

- zasada równości wobec prawa,

- zasada ochrony praw słusznie nabytych,

- zasada prawa do sądu,

- zasada pomocniczości (subsydiarności)

- zasada proporcjonalności działań,

- zasada zrównoważonego rozwoju,

- zasada decentralizacji,

- zasada sprawności działania

·         Zasady proceduralne.

·         Pojęcie i elementy stosunku administracyjnoprawnego.

Jest to relacja między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami a jednostką, oparta na normach prawa administracyjnego.

Elementy stosunku adm. – prawnego:

- podmioty,

- przedmiot,

- treść.

·         Sposoby nawiązania stosunków administracyjnoprawnych:

- na podstawie ustawy,

- na podstawie aktu administracyjnego,

- na podstawie umowy administracyjnej,

- na podstawie ugody administracyjnej,

- na podstawie porozumienia administracyjnego,

- na podstawie działań faktycznych.

·         Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych

- materialne,

- proceduralne,

- ustrojowe,

- wewnątrzadministracyjne,

- wewnątrz-zakładowe,

- egzekucyjne,

- nadzoru i inne

Źródła prawa administracyjnego.

·         Pojęcie źródeł prawa.

·         Źródło prawa a źródło poznania prawa.

- Formalne źródła prawa

- Materialne źródła prawa

·         Źródła poznania prawa

Formalne źródła poznania prawa

Nieformalne źródła poznania prawa.

Źródła prawa

·         Źródła prawa krajowego a źródła prawa Unii Europejskiej

·         Rola prezydenta RP w procesie legislacyjnym

·         Etapy procesu legislacyjnego

·         Umowy międzynarodowe jako źródło prawa administracyjnego

·         Rodzaje rozporządzeń

- rozporządzenia z mocą ustawy,

- rozporządzenia wykonawcze ogólnokrajowe,

- rozporządzenia będące aktami prawa miejscowego.

·         Delegacja ustawowa do wydania aktu normatywnego i jej elementy

·         Kontrola legalności rozporządzeń

·         wewnątrzadministracyjna: kontrola ta realizowana jest na podstawie art. 149 Konstytucji. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra. Zatem to Rada Ministrów realizuje  kontrolę wewnątrzadministracyjną rozporządzeń wydanych przez ministrów.  Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

·         sądowa (abstrakcyjna, konkretna) realizowana jest przez Trybunał Konstytucyjny.

Orzeka on w sprawach:

              1)              zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

              2)              zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

              3)              zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

              4)              zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

              5)              skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Konstytucja w art. 190 stanowi, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

W sprawach zgodności aktu normatywnego ogólnokrajowego (np. rozporządzenia) z aktem normatywnym krajowym wyższej rangi, na podstawie art. 191 Konstytucji, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą:

              1)              Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich,

              2)              Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2 Konstytucji,

              3)              organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego,

              4)              ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych,

              5)              kościoły i inne związki wyznaniowe,

Również sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Orzekając o zgodności aktu normatywnego lub ratyfikowanej umowy międzynarodowej z Konstytucją, Trybunał bada zarówno treść takiego aktu lub umowy, jak też kompetencję oraz dochowanie trybu wymaganego przepisami prawa do wydania aktu lub do zawarcia i ratyfikacji umowy - art. 42 ustawy o trybunale Konstytucyjnym.

·         Kontrola konkretna

Kontrola konkretna realizowana jest w ramach rozpoznawania przez Trybunał Konstytucyjny skargi konstytucyjnej. Może być ona wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Skargę Trybunał rozpoznaje na zasadach i w trybie przewidzianym dla rozpoznawania wniosków o stwierdzenie zgodności ustaw z Konstytucją oraz innych aktów normatywnych z Konstytucją lub ustawami.

·         Przypadki utraty mocy obowiązującej rozporządzeń

·         Akty normatywne prawa wewnętrznego (podmioty, przedmiot, obowiązywanie, publikacja)

- zarządzenia ,

- uchwały

Akty prawa miejscowego

·         Stanowione przez terenowe organy administracji rządowej

·         Stanowione przez organy samorządu terytorialnego

·         Stanowione przez organy samorządu terytorialnego

- Stanowione przez organy gminy, powiatu, województwa (samorządu)

- wykonawcze albo porządkowe

·         Wykonawcze:

- wydawane na podstawie ustaw szczególnych,

- dotyczące spraw statutowych (ustrojowo organizacyjne)

Zgodnie z art. 59 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części.  Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów. akty te mają charakter wykonawczy.

Akty porządkowe są wydawane przez wojewodów w zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących. Mogą oni na podstawie art. 60 ustawy o wojewodzie i... wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w ustawie - Kodeks wykroczeń. Organy administracji niezespolonej wydają przepisy porządkowe tylko w zakresie określonym innymi ustawami niż ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Wojewoda ma obowiązek przekazania rozporządzenia porz...