Technikum Pkm Części Maszyn - Zeszyt 2.pdf - mechanika - lizaczek32

ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNYCH

W OLECKU

TECHNIKUM MECHANICZNE

CZĘŚCI MASZYN

ZESZYT 2

Skrypt pod kierunkiem inż. Mieczysława Aniśko

napisał Paweł Dragun

Tylko do użytku wewnętrznego

OLECKO 1999

SPIS TREŚCI

1. Elementy podatne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

1.1 Klasyfikacja i charakterystyka elementów podatnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

1.2 Sprężyny – wiadomości ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

1.3 Sztywność i praca sprężyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

1.4 Sprężyny śrubowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

1.5 Sprężyny naciskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4

1.6 Sprężyny naciągowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

1.7 Dobór sprężyn śrubowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

1.8 Sprężyny płaskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

1.9 Obliczanie sprężyn płaskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

1.10 Sprężyny wielokrotne (resory) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

1.11 Inne rodzaje sprężyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

1.12 Łączniki gumowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

1.13 Układy pneumatyczne i hydrauliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

Osie i wały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

2.1 Charakterystyka osi i wałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

2.2 Materiały na osie i wały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

2.3 Obliczanie osi i wałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.4 Przykłady obciążenia osi i wałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.5 Obliczanie osi dwupodporowych na zginanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

2.6 Obliczanie wałów na skręcanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.7 Obliczanie wałów dwupodporowych na jednoczesne zginanie i skręcanie . . . . . . . .25

2.8 Sztywność osi i wałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

2.9 Zasady konstruowania osi i wałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3. Łożyska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

3.1 Charakterystyka i rodzaje łożysk ślizgowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

3.2 Tarcie w łożysku ślizgowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

3.3 Smary i smarownice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

3.4 Urządzenia smarownicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

3.5 Materiały łożyskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

3.6 Budowa łożysk ślizgowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

3.7 Obliczanie łożysk ślizgowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

3.8 Łożyska toczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44

3.9 Dobór łożysk tocznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

3.10 Dobór łożysk tocznych przy obciążeniu zastępczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

3.11 Węzły łożyskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49

3.12 Uszczelnianie węzłów łożyskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

4. Przekładnie zębate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.52 4.1 Napędy i przekładnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52

4.2 Rodzaje kół i przekładni zębatych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

4.3 Podstawowe określenie koła walcowego o zębach prostych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

4.4 Obliczanie wymiarów kół zębatych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57

4.5 Warunki współpracy uzębień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

4.6 Rodzaje zarysów zębów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60

4.7 Przesunięcie zarysu zęba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62

4.8 Przekładnie z przesunięciem zarysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64

4.9 Wytrzymałość uzębień kół walcowych o zębach prostych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

4.10 Obliczanie zębów na zginanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

4.11 Obliczanie zębów na naciski powierzchniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68

4.12 Zastosowanie przekładni walcowych skośnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70

4.13 Obliczanie wymiarów kół o zębach skośnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71

4.14 Obliczanie wytrzymałości zębów w kołach skośnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73

4.15 Konstruowanie kół zębatych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76

4.16 Przekładnie kątowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

4.17 Obliczanie kół stożkowych o zębach prostych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78

4.18 Przekładnie ślimakowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80

4.19 Zarys zwojów ślimaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

4.20 Obliczanie ślimaków i ślimacznic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83

4.21 Materiały na ślimaki i ślimacznice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

4.22 Konstruowanie ślimaków i ślimacznic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

4.23 Łożyskowanie ślimaka i ślimacznicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

4.24 Olejenie przekładni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

4.25 Przekładnie obiegowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

4.26 Przekładnie złożone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88

4.27 Łożyskowanie przekładni zębatych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89

1. Elementy podatne

1.1 Klasyfikacja i charakterystyka elementów podatnych

Połączenia podatne (sprężyste) mają za zadanie umożliwienie wzajemnych przesunięć części

maszyn, a także kumulowanie energii, tłumienie drgań, itp. Podstawową cechą elementów podatnych jest

duża odkształcalność, którą uzyskujemy przez:

- nadanie elementowi z materiału sztywnego (o dużym module sprężystości E ) odpowiedniego

kształtu; elementy takie nazywamy sprężynami;

- zastosowanie materiału o dużej podatności (o małym module sprężystości), gumy, różne

tworzywa sztuczne.

Elementy podatne (zwłaszcza sprężyny) pracują na ogół w ciężkich warunkach, obciążenia

udarowe i wysoka temperatura. Dlatego sprężyny są elementami do których stosujemy duże wymagania

w zakresie precyzji, pewności działania i trwałości.

1.2 Sprężyny – wiadomości ogólne

Zadania sprężyn:

- dociskają części maszyn w czasie ich pracy;

- zapewniają zmiany położenia różnych elementów w określonych granicach;

- łagodzą uderzenia i wstrząsy;

- tłumią drgania (kasowanie luzów, kumulowanie energii, napęd drobnych mechanizmów)

Rys.1

Klasyfikacja sprężyn ze względu na kształt (rys.1):

śrubowe walcowe ( a , b ) lub stożkowe ( c );

płaskie ( d , e );

spiralne ( f );

talerzowe ( g );

pierścieniowe ( h ).

Ze względu na rodzaj obciążenia sprężyny dzielimy na (rys.1):

rozciągane (naciągowe b );

Technikum Pkm Części Maszyn - Zeszyt 2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: