WYKŁAD 1, 04/10/2006

T: SZKÓŁKARSTWO OGRODNICZE

„człowiek stał się uzależnionym od roslin, które uprawia się w taki sposób, że rośliny UDOMOWIŁY JEGO. W pełni udomowione rosliny nie mogły by przezyć bez pomocy człowieka, ale tylko mała część populacji ludzkiej może przetrwac bez roslin uprawnych”

·         rolnictwo rozwineło 4 rodzaje działan człoweka:

-          selekcję i hodowlę roślin

-          rozmnażanie roslin z zachowaniem unikalnych cech

-          uprawa roslin dla uzyskania maksymalnego plonu

-          przetwarzanie plonów na żywność

·         obszary wiedzy szkółkarskiej

1.       sztuka rozmnażania roslin

2.       wiedza o rozmnażaniu roslin

3.       znajomość roślin

·         określenie przedmiotu:

produkcyjny sposób otrzymywania roślin zdrewniałych. „szkółka” to także powierzchnia na której produkujemy rośliny

·         podział gospodarstw szkółkarskich

-          szkółki podkładek „dziczków”

-          szkółki młodzieży’

-          szkółki sadownicze

-          szkółki specjalistyczne

-          szkółki róż

-          szkółki leśne

-          szkółki „na zamówienie”

-          szkółki roślin wysyłkowych

-          centra ogrodnicze

-          szkółki polowe

-          szkółki kontenerowe

wykład 2

po co sa podkładki? – żeby uprawiać odmiany jabłek i r oż

·         podkładki generatywne

-          z 1 ha à 400 tys. podkładek

-          te z nasion maja dobry wigor

-          silne korzenie

-          mogą być uprawiane na słabej glebie

-          wada: duży rozrzut cech

podkładki u jabloni  pochodza od Malus pumilla – j. Ruska

rajska, rajka, półkarłowa, j. Słodka półkarłowa

‘słodka Holsztyńska’ , ‘rajka riversa’ , ‘czerwona rajka’  , ‘żółta z mutz’

podkładki: - karłowe

półkarłowe

silnie rosnace

HUTTON

Z 71 róznych typów rajki z 35 żródeł wyselekcjonował 9 typów oznaczonych cyframi I- IX, potem liczebność wzrosła do 16, do 25. W 1936 roku wprowasdzono skrót EM (M) East Malling w Anglii

-          bawełnica korówka – szkodnik :

krzużowanie z odmianą odporna na niego HM – odporna

-          zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia – angielskie podkładki odporne

-          M9 - dobrze wpływa na wybarwienie owoców, najczęściej krzyzowana, karłowa

Własciwości juwenilnych i senilnych  Plonu M9

·         juwenilne:

-          rośliny znajduja się jeszcze w fazie młodocianej, więc nie kwitna

-          dobrze ujkorzeniane, dużo pędów

-          dużo odrostów korzeniowych i narosli korzeniowych

-          długie międzywęźla

-          jasnozielone, oliwkowoszare wąskie liście

-          niezdolność do kwitnienia

-          wysoka wydajnosć podkładów dobrze ukorzenionych

-          np. Fleuren 56, Pajam 2

·         senilna faza

-          złe ukorzenienieprawie brak odrostów, korzeniowych tez

-          krótkie międzywęxla

-          ciemnozielone duże liscie

-          kwitnie

-          niska wydajnosć odkładównp. T339, M9EMLA-m wolna od wirusów

·         seria AR – podkładki o różnych rodzinach powstałe w East Malling w latach 90-tych

·         cele hodowli dla podkładki AR

-          odporne na phytopthora caltorum

-          lepsza wydajność w mateczniku

-          lepsze zakotwiczenie w sadzie

-          brak narosli korzeniowych

-          polepszenie owocowania

-          wieksza tolerancka na suszę

·         seria J-TE czechy

·         f. Pzejściowe – cechy charakterystyczne dla senilnych i juwenilnych, nie ma zaszeregowania na podstawie cech

·         seria MAC, G , USA

·         BM    szwecja

·         KSC    Kanada

·         B   Rosja

·         P    Polska

Wymagania stawiane podkładkom

1.       akceptacja szkółkarska

-          łagodnosć rozmnażania

-          zgodnosć z odmianami uprawianymi

-          dostosowanie do warunków glebowo- klimatycznych

-          wysoka przydatnosć szkókarska

-          odporność na choroby i szkodniki

2.       akceptacja sadownika

-          regulacj asiły wzrostu

-          pozytywny wpływ na owocowanie i jakosć owoców

-          zgodnosć z odmianami uprawianymi

-          dostosowanie do warunków glebowo klimatycznych

-          odpornosć na choroby i szkodniki

-          dobre zakotwiczenie w glebie

-          odpornosć na mróz

3.       wymagania dla podkładki dla róż:

-          długa gładka szyjka korzeniowa

-          pędy bezkolcowe

-          silny wzrost do sierpnia

-          odporność na choroby

-          brak odrostów kozreniowych

-          łatwe rozmnażanie

-          długotrwałe połaczenie z odm. Szlachetnymi

-          wpływ na nbarwę kwiatów

-          mała wraziwpść na mróz

-          małe wymagania glebowe

wykład 3   18/10/2006r.

SZKÓŁKARSKA PRODUKCJA ZAKWALIFIKOWANA

DFZREWA 11 MLN

KRZEWY 6,5 MLN

TRUSKAWKI 2,5 MLN

PODKŁADKI WEGETATYWNE: 24 MLN (jabłonie grusze czeresnie)

PODKŁADKI GENERATYWNE: 14-15 MN

·         najwazniejsze odmiany jabłoni w szkółkach:

-          gr. Szampiona, gr. Jonagolda, Idared, Gloster, golden Delicious

·         najwazniejsze podkładki

-          M26, M9, M7 , P 14

·         wisnia – łótówka,

·         czersśnia – Kordia, Regina

Produkcja drzewek wyprzedza pojaiwenie się owoców danej odmiany na rynku

Produkcja podkładek in vitro jest za droga

Sadzenie jabłoni na siewkach już nie wystepuje, bo rosną za duże, czereśnie jeszcze się sadzi na siewkach

·         Wybór terenu pod szkołkę

-          czynniki przyrodnicze ; gleba i klimat

-          czynniki organizacyjne ; położenie

-          w Europie szkółkarstwo rozwineło się nad rzekami i blisko miast

-          rozmieszczenie ważnych szkółek w Polsce- nie ma zwi ązku z rzekami, ale blisko dróg – transport jest łatwiejszy

-          wymaga kwalifikowanej siły robotniczej

-          nie na północy bo tam są grady, przymrozki

-          klimat: Polska srodkowa o południowa, tam jest dłuzszy okres wegetacyjny

-          gleba pod szkółkę: rodzaj gleby, % udział części frakcji, pojemnosć sorpcyjna, pojemnosć wodna polowa

-          nie mogą być zbyt ciezkie i zbyt lekkie glby

WYKŁAD 4

-          szkółkarz musi wybrac korzystna glebe, powinna być dziewicza w stosunku do wczesniejszych upraw (zmęczenie gleby jest niekorzystna)

-          dalekie przewożenie roslin nie jest przyjemne, ale gleba dobra jest najważniejsza

-          duże zagęszczenie pędraków jest niekorzystne

-          myszowate sa przeskodą do zakładania szkółki

·         rozmnażanie roslin zdrewniałych

1.       bez przygotowasnia nasion – wysiew bezposredni

2.       z przygotowaniem nasion – traktowanie woda, niską temperaturą, stratyfikacja, skaryfikacja

3.       rosliny drzewiaste rozmnażane przez wysiew nasion: Acer, Fagus, Juglans, Platanus, Pyrus, Tilia, Ulma, Sorbus, Malus, Magnolia

4.       rosliny krzewiatse romznażane z nasion (jest ich b. dużo)

5.       Berberys, Visteria, Rosa, Clematis, Ligustrum

·         cele rozmanżania generatywnego:

-          nasadzenia krqjobrazowe

-          zalesianie

-          choinki świateczne – z nasion kazda inna

-          podkładki generatywne

-          ale przy żywopłotach chcemy mieć takie same rośliny

·         Metody zmniejszzania zmienności siewek

-          selekcja fenotypów w stadium siewek, np. dzielenie na wybory

-          nasiona wybiera się z odmian szlachetnych zawęża się rozrzut cech, np. u jabloni antonowka Zwykła

-          izolacja przestrzenna nasienników – pobieramy nasiona ze starych i silnych drzew, z młodych nie, bo nie daja często nasion kiełkujących

WYKŁAD 5

·         cechy roslin juwenilnych i konsekwencje wyboru do rozmnażania i ukorzeniania

-    &...