systematyka cwiczen leczniczych.pdf

Systematyka üwiczeĔ leczniczych

spis treĞci:

i. ûwiczenia indywidualne:

1) üwiczenia czynne

- wolne

- wspomagane

- oporowe

- krótkie izometryczne

2)üwiczenia bierne

- redresyjne

3)üwiczenia czynno-bierne

4)üwiczenia relaksacyjne

5)üwiczenia synergistyczne

6)üwiczenia czynnoĞci samoobsáugi

ii.metody terapeutyczne:

1)metody redukcji nerwowo-miĊĞniowej

- metoda kabata

- metoda bobath

- metoda phelpsa

- metoda brunstrom

2)metody treningu oporowego

3)metody róĪne

- metoda majocha

- metoda klappa

- metoda kenny

üwiczenia to zarówno dziedzina sportu jak i metoda kinezyterapii. SpoĞród wielu rodzajów üwiczeĔ naleĪy

wyróĪniüüwiczenia podstawowe, których celem jest wszechstronny rozwój organizmu jak i üwiczenia

lecznicze, stosowane przede wszystkim do rehabilitacji. Cechą wspólna wszystkich rodzajów üwiczeĔ jest

to, Īe rozwijają wszechstronnie ukáad ruchu.

Aby jak najlepiej uwiarygodniü moje sáowa opiszĊüwiczenia indywidualne i metody terapeutyczne

stosowane przez rehabilitantów.

ûwiczenia indywidualne

do üwiczeĔ indywidualnych zaliczymy:

1)üwiczenia czynne, w skáad których wchodzą:

üwiczenia czynne wolne- na ogóá są krótkotrwaáym áącznikiem, za pomocą którego osáabione zespoáy

miĊĞniowe przeprowadza sie od üwiczeĔ czynnych w odciąĪeniu do üwiczeĔ z dawkowanym oporem. W

pracy z pacjentami w klinice powinny byü stosowane u osób w trzecim okresie Īycia, po przekroczeniu

progu staroĞci. Nie stanowią one duĪego obciąĪenia wysiákowego dla üwiczących. Stanowią moĪliwoĞü

terapeutycznego oddziaáywania na zwiĊkszenie zakresów i precyzji ruchów. Wskazania do prowadzenia

üwiczeĔ czynnych wolnych:

* utrzymanie bąGĨ poprawa ruchomoĞci stawów

* ksztaátowanie koordynacji ruchowej tak w ruchach prostych jednoosiowych i jednopáaszczyznowych jak

i záRĪonych

* utrzymanie wskaĨników siáy miĊĞniowej w osáabionych grupach miĊĞniowej

* likwidacja wzmoĪonego spoczynkowego napiĊcia miĊĞni powstaáego wskutek zmĊczenia üwiczeniami

albo w efekcie obawy przed pojawieniem siĊ bólu

* uzyskanie poprawy koordynacji nerwowo-miĊĞniowej

* uruchomienie dziaáDĔ wspomagających „pompĊ miĊĞniową”

przeciwwskazania:

* koniecznoĞü bezwzglĊdnego unieruchomienia odpowiedniej czĊĞci ciaáa

* silne odczucia bólowe róĪnego pochodzenia i przy róĪnej lokalizacji tkankowej

* ostre stany zapalne gáównie stawów i tkanek okoáostawowych

wskazówki metodyczne:

* do üwiczeĔ ruchów prostych jednoosiowych i jednopáaszczyznowych naleĪy tak dobraü pozycjĊ

wyjĞciową pacjenta, by byáa ona zawsze prostopadáa do podáRĪa

* tempo üwiczeĔ dostosowane do funkcjonalnych moĪliwoĞci chorego. NaleĪy zwracaü uwagĊ na to, by

szybkoĞü ruchów nie zaburzaáa páynnoĞci i rytmicznoĞci kolejnych powtórzeĔ zadania ruchowego

* poprawĊ koordynacji miĊĞniowo-nerwowej moĪna spróbowaü uzyskaü poprzez odpowiednie

przyspieszanie tempa üwiczeĔ i stopniowe przechodzenie od ruchów prostych do bardziej záRĪonych

koordynacyjnie

üwiczenia czynne w odciąĪeniu – ta grupĊüwiczeĔ stosuje siĊ gáównie w celu poprawy wskaĨników siáy w

osáabionych z róĪnych przyczyn zespoáach miĊĞniowych. Kwalifikują siĊ tutaj te miĊĞnie, które nie są w

stanie pokonaü oporu wyraĪonego ciĊĪarem odpowiednich czĊĞci ciaáa. Ich siáa oceniana testem jest w

granicach stopnia 2 i zamkniĊta jest granicami od -2 do+2. Tak wiĊc gáównym zadaniem üwiczeĔ

czynnych w odciąĪeniu jest zwiĊkszenie moĪliwoĞci siáowych aktywizowanego zespoáu dynamicznego do

wielkoĞci stopnia 3 w takim samym co wyĪej systemie oceny.

ûwiczenia te aktywizują dziaáanie „pompy miĊĞniowej” wpáywając korzystnie na trofikĊ tkanek, a takĪe na

ich elastycznoĞü oraz poprawiają torowanie propioceptywne w odpowiednich drogach nerwowych.

Wskazania do prowadzenia üwiczeĔ czynnych w odciąĪeniu:

* uzyskanie poprawy wskaĨników siáy miĊĞniowej w tych zespoáach dynamicznych, które wskutek np.

Unieruchomienia koĔczyny opatrunkiem gipsowym, posiadają zmniejszony potencjaá w tym zakresie

* likwidacja nie utrwalonych, tzw. MiĊkkich ograniczeĔ ruchu w stawach

* zapobieganie powstawaniu ograniczeĔ ruchu poprzez stosowanie ich jako kontynuacji üwiczeĔ biernych,

prowadzonej juĪ bez fizycznego udziaáu temperatury

* moĪliwoĞü wykonania ruchu czynnego przy wspóáobecnoĞci pepeánych zrostów kostnych po urazach,

najczĊĞciej koĔczyn dolnych. JeĪeli lekarz prowadzący pacjenta zdecyduje siĊ po uzyskaniu zrostu

klinicznego na zabezpieczenie, np. Záamanej koĔczyny tylko szyną gipsową, to z jego aprobatą moĪna

rozpocząü takie üwiczenia, oczywiĞcie po uprzednim zdjĊciu áuski zabezpieczającej

* moĪliwoĞü wykonywania ruchu czynnego przy wspóáobecnoĞci bólu o mniejszej intensywnoĞci.

ObciąĪenie za pomocą systemu bloczkowego zmniejszane odczucia umoĪliwiając tym samym zwiĊkszenie

zakresu wykonywanego ruchu

* uzyskanie aktywizacji psychicznej pacjĊta dziĊki moĪliwoĞci samodzielnego wykonywania üwiczeĔ bez

fizycznego udziaáu terapeutyczne

przeciwwskazania:

* koniecznoĞü bezwzglĊdnego unieruchomienia odpowiedniej czĊĞci ciaáa

* silne odczucia bólowe róĪnego pochodzenia i przy róĪnej lokalizacji tkankowej

* ostre stany zapalne gáównie stawów i tkanek okoáostawowych

wskazówki metodyczne:

* odciąĪenie moĪna uzyskaü poprzez:

- rĊce terapeuty. Jest to najlepszy sposób odciąĪania jako Īe nic nie jest w stanie zastąpiü

nieprecyzyjnego biomanipulatora ale jednoczeĞnie bardzo nieekonomiczny. Dlatego praktycznie

XĪytecznym jest taki tryb postĊpowania, w którym terapeuta w ciągu pierwszych dwóch, trzech dni

odciąĪa podczas üwiczeĔ odpowiednie czĊĞci ciaáa rĊcznie, uczy pacjenta wykonywania potrzebnych

czynnoĞci, by nastĊpnie zastosowaü system bloczkowy.

- system bloczkowy

- wykonywanie ruchów na tzw. Páaszczyznach poĞlizgowych lub za pomocą wrotek terapeutycznych

- üwiczenia w wodzie

w praktyce najczĊĞciej stosuje siĊ dwa pierwsze sposoby odciąĪania jako najuĪyteczniejsze.

* pozycja wyjĞciowa üwiczącego powinna byü identyczna z tą, jaka przyjmuje pacjent przy testowaniu

danego ruchu na stopieĔ 2

* dobierając pozycjĊ wyjĞciową naleĪy tak uáRĪ\ü pacjenta, by páaszczyzna wykonywanego ruchu byáa

równolegáa do podáRĪa. Ta zasada nie odnosi siĊ do ruchów rotacyjnych

* stabilizacja ma uniemoĪliwiü przenoszenie üwiczonego ruchu poza staw, w którym ma an byü

wykonywany. W systemie bloczkowym stabilizuje siĊĪądane czĊĞci ciaáa pacjenta podwieszkami lub

skórzanymi pasami do podáRĪa. Przy üwiczeniach wykonywanych rĊka terapeuty moĪna stabilizowaü

UĊcznie. Przy üwiczeniach koĔczyn dolnych w stawach biodrowych szczególnie zalecaną jest stabilizacja

„przez pozycjĊ”

* odciąĪenie za pomocą podwieszek musi byü peáne, tzn. Wygodne i bezpieczne. Chcąc osiągnąü ten cel,

trzeba stosowaü odpowiednią liczbĊ podwieszek

* punkt zawieszenia podwieszek odciąĪających poprzez linki na kratach sufitowych powinien znajdowaü

siĊ zawsze w osi stawu, w którym zachodzi ruch.

* przesuniĊcie punktu zawieszenia koĔczyny w linii prostopadáej do osi dáugiej üwiczonej koĔczyny w

kierunku wykonywanego ruchu wspomaga ten ruch ( stopieĔ testu -2). Odwrotna sytuacja utrudnia

zadanie ruchowe üwiczonego zespoáu dynamicznego i powinna byü stosowana w sytuacji, w której

pracujące zespoáy miĊĞniowe legitymują siĊ wedáug testu na stopieĔ +2. Identyczne rezultaty moĪna

osiągnąü podczas üwiczeĔ stawu biodrowego przesuwając punkt zaczepu podwieszek odciąĪających znad

stawu w górĊ (dogáowowo) lub w dóá (w stronĊ stopy) üwiczonej koĔczyny dolnej. W pierwszym

przypadku wydáXĪa siĊ „wahadáo” wykonywanego ruchu co uáatwia zadanie, a w drugim jest odwrotnie.

Skrócenie linek na których mocowane są podwieszki odciąĪające utrudnia üwiczenie.

* ruch naleĪy prowadziü w peánym zakresie przy kaĪdym powtórzeniu

* liczba powtórzeĔ ruchu w jednej páaszczyĨnie i w jednej osi – duĪa, mierzona nie liczba powtórzeĔ, a

czasem ich wykonywania. Powinien on wynosiü od 3 do 5 min. Dla kaĪdego ruchu

üwiczenia wspomagane – stanowiąáącznik pomiĊdzy grupąüwiczeĔ biernych i czynnych. Dla

niesprawnych grup miĊĞniowych których siáa oceniana testem waha sie pomiĊdzy stopniami 0-2 bĊGą to

odpowiednie dziaáania bierne, a nawet czynne w odciąĪeniu.

Wspomaganie ruchu moĪe mieü charakter bezpoĞredni lub poĞredni. ûwiczenia wspomagane

bezpoĞrednie - zdrowa koĔczyna górna reką chwyta koĔczynĊ przeciwną, poraĪoną, np. Wskutek udaru

mózgowego i „üwiczy” ją prowadząc ruch wznosu przez zgiĊcie w zespole stawowym barkowo-ramiennym

w takim zakresie ruchu jaki jest moĪliwy do wykonania. Ten rodzaj üwiczeĔ jest wykorzystywany kiedy

jedna rĊka üwiczy drugą niesprawną w ruchach wyprostu w stawie promieniowo-nadgarstkowym,

stawach ĞródrĊczno – palcowych, miĊdzypaliczkowych palców ii-v i kciuka. ûwiczenia wspomagane

poĞrednie – są najczĊĞciej wykonywane przy wykorzystaniu systemu bloczkowego, który pozwala na

dziaáania bardziej wszechstronne i precyzyjne choü naleĪy powiedzieü, Īe ta forma terapii bardziej

angaĪuje czasowo fizjoterapeutĊ, który musi pomóc pacjentowi zaáRĪ\ü odpowiednie oprzyrządowanie.

Powinien on takĪe kontrolowaü jakoĞü wykonywanych üwiczeĔ przynajmniej w początkowym okresie ich

powadzenia. Te üwiczenia najczĊĞciej wykonuje sie u pacjentów przewlekle chorych, u których proces

chorobowy spowodowaá trwaáe zmiany. Ten rodzaj terapii ma takĪe inne bardzo istotne uzasadnienie do

jej stosowania o ile pacjent moĪe i chce czynnie wspóápracowaü w poprawie wskaĨników swego stanu

zdrowia. Odnosząc je do ĞwiadomoĞci, moĪna korzystnie wpáywaü na stan psychiczny chorego, który

czuje siĊ wspóáodpowiedzialny przynajmniej za tĊ czĊĞü usprawniania.

Wskazania do stosowania üwiczeĔ czynnych:

* poprawa trofiki poprzez zwiĊkszenie efektywnoĞci dziaáania „pompy miĊĞniowej”

* utrzymanie zakresów ruchów w stawach

* zapobieganie niekorzystnym zmianom wynikającym z bezruchu

* wydáXĪenie w czasie oddziaáywania terapeutycznego u pacjentów z peáQąĞwiadomoĞcią mogących

üwiczyü samodzielnie

minusem tej formy üwiczeĔ jest to, Īe ruch jest w nich prowadzony w peánym zakresie. Wynika to z

niedoskonaáRĞci systemu bloczkowego w dziaáaniach poĞrednich albo z obawy przed bólem w üwiczeniach

bezpoĞrednich.

ûwiczenia czynne oporowe – od tej grupy üwiczeĔ w znacznej mierze naleĪy efekt koĔcowy leczniczy

wyraĪony powrotem funkcji. Siáa miĊĞni zbliĪa siĊ do granicy normy albo ją osiąga. Są to üwiczenia o

charakterze miejscowym. ûwiczenia czynne oporowe to nic innego jak tylko üwiczenia czynne wolne z

dodatkowym, odpowiednio dawkowanym oporem zewnĊtrznym.

Wskazania do prowadzenia üwiczeĔ czynnych oporowych:

* doprowadzenie do normy wskaĨników siáy miĊĞniowej albo zmniejszenie do minimum osáabienia miĊĞni

w niewydolnych w tym wzglĊdzie zespoáach dynamicznych.

* opóĨnienie efektywnoĞci procesów patologicznych wywoáujących osáabienie miĊĞni

* uzyskanie kompensacyjnych przerostów siáy w nie objĊtych procesem chorobowym grupach miĊĞni

* uzyskanie przerzutów napiĊü miĊĞniowych do czĊĞci ciaáa znajdujących siĊ czasowo ze wzglĊdów

leczniczych w unieruchomieniu

* uzyskanie oprawy w koordynacji nerwowo-miĊĞniowej

* poprawa tzw. WytrzymaáRĞci miejscowej üwiczonych miĊĞni co zwiĊksza moĪliwoĞü wykonywania zadaĔ

ruchowych w czasie

* poprawa samopoczucia psychicznego pacjentów

opór moĪna dozowaü poprzez:

* rĊce terapeuty, nie jest wtedy konieczne okreĞlanie wielkoĞci siáy za pomocą dynamometrów. Opór

dozuje sie rĊcznie, stosownie do moĪliwoĞci pacjenta i ze zmiennym nasileniem w róĪnych przedziaáach

zakresu ruchu.

* obciąĪenie bezpoĞrednie, polega na mocowaniu w odpowiednich miejscach ciaáa obciąĪHĔ o znanej

wielkoĞci i w róĪny sposób. Wykorzystaü do tego moĪna specjalne woreczki albo przylepce. Lecz

przedtem naleĪy okreĞliü dáugoĞü ramienia dĨwigni, na której jest poáRĪona siáa.

* obciąĪenie poĞrednie przez wykorzystanie systemu bloczkowego

* prowadzenie üwiczeĔ oporowych na urządzeniach specjalnych. NaleĪą do nich siáownie typu: „atlas” czy

„herkules”. Za pomocą tych urządzeĔ moĪna zwiĊkszaü siáĊ nawet w maáych grupach miĊĞniowych.

* wielkoĞü oporu w poszczególnych fazach ruchu musi byü zmienna i tak dobrana, by nie zaburzaáa

koordynacji wyraĪonej jego páynnoĞcią

* im wiĊkszy opór, tym mniejsza liczba powtórzeĔ i odwrotnie. Zasada ta okreĞla zaleĪnoĞü, która

zachodzi miĊdzy siáą a wytrzymaáRĞcią, przy czym obie te zdolnoĞci kondycyjne ksztaátowane są za

pomocąüwiczeĔ oporowych

* ciĊĪar uĪyty w charakterze oporu poprzez system bloczków i linek musi byü odprowadzony poza

powierzchnie stanowiska, na którym znajduje sie pacjent.

Krótkie üwiczenia izometryczne – metodyka tych üwiczeĔ przedstawia sie nastĊpująco:

* opór – submaksymalny (ok. 90% maksymalnych moĪliwoĞci siáowych miĊĞnia)

* czas trwania napiĊcia miĊĞnia 5 – 6 s.

* czas przerwy miĊdzy napiĊciami 5 – 10 s.

* liczba powtórzeĔ dziennie: jedna seria z 10 powtórzeniami. W miarĊ przyrostu siáy liczba serii moĪe

stopniowo byü zwiĊkszona do 3 w ciągu dnia

* liczba dni treningowych w tygodniu – 5

* kaĪde napiĊcie üwiczonych miĊĞni w serii winno byü poprzedzone peánym rozgiĊciem üwiczonego

zespoáu dynamicznego

krótkie üwiczenia izometryczne są bardzo uĪyteczne w przypadkach, w których warunkiem uzyskania

pozytywnego wyniku leczenia jest unieruchomienie. JeĪeli istnieje moĪliwoĞü prowadzenia üwiczeĔ to

takie dziaáanie skutecznie zapobiega prostym zanikom z nieczynnoĞci.

2)üwiczenia bierne – to üwiczenia wykonywane przez kinezyterapeutĊ bez wspóáudziaáu pacjenta.

Zasadniczym celem tych üwiczeĔ jest zmiana ruchu biernego na czynny. Fizjologicznie – znaczenie

üwiczeĔ biernych – polega na wspomaganiu dziaáania mechanizmu tzw. „pompy miĊĞniowej”. ûwiczenia

bierne zapobiegają zesztywnieniom stawowym, obrzĊkom zastoinowym, poĞrednio odleĪynom i wielu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: