Kanon literatury polskiej.pdf

1)  biografia autora;

2)  charakterytykagłównejpotaciijejloy

3)  ideologia utworu i filozofie oraz

ważneterminywiąaneautoremlubutworem;

1. ANTYK

a. Sofokles – „KrólEdyp”

1) Najwikyobok Ajschylosa i Eurypidesa t ragik tarożytnjGrcji. Zrwałklaycnąkonwncjątrylogii

tragediowej, micącj i w ramach ttralogii którj wiocnim był dramat satyrowy.

Wprowadiłdotragdiitrcigoaktorawikyłlicbnodchóru12do15oóbpołożyłogromn

aługinapolucnograiinacnijąrobudowując

2) yn króla Tb Lajoa i Jokaty Gdy był nimowlcim rodic nakaali porucid go w górach

krpowanyminóżkamiwobawiprdwypłninimiproroctwaiżbdionojcobójcąjednak

wwynikulitocitronypatuchałużącgoLajoa, trafia do KoryntunadwórkrólaPolyboa

któryambyłbditnyibpłodnyTamotajmunadanimiEdypcomawywodidiod

opuchnitych nóżk chłopca – efekt skrpowania ich wiami Edyp wychowuj i w błogij

niwiadomociowłanympochodniuJgoprybranymirodicamiąPolyboKoryntuiMrop

DorydyGdydoratadowiadujiżjtpodrutkimukającpomocywodnaliniuwoich

korzeniu u wyrocni dlickij otrymuj traliwą prpowidni iż bdi ojcobójcą

iawrkairodcywiąkwłanąmatkąWobawiprdwypłninimiwróżbywyjżdża

KoryntuitraiadoTbMidycaiabijatarcaktórypónijokaujibydjgo biologicznym

ojcem – wypłniawtnpoóbniwiadomipirwącdprpowidniNatpniwTbachżnii

wdowąpoLajoiJokatą– jttotaknaprawdjgobiologicnamatkawypłniawicdrugącd

przepowiedni. Od tego momentu bohater przżywatragimwojjpotaciokaujibydbilny

wobc wyroków bokich Otatcni w akci ropacy okalca i wybijając obi ocy

NawłanąprobotajkaanynabanicjPrdodjcimżgnaiwoimididmi– ma ich

cworodwóchynówidwicórki(ntygonaiImna)

ookladonapianiatukiainpirowałyówcnwydarniapolitycnawłacatraliwa

araajakadotknłatnynapocątkuwojnyploponkijPrototypmpotaciEdypamógłbyd

Prykl wilki prywódca tn nalżący jdnak do rodu lkmonidów który był prklty

adopucniit"Zmaykylookij"

3) Bohater tragiczny to potad uwikłana w niprwyciżalny konlikt midy woimi dążniami

aiłamiwyżymilomprawamihitoriinormami moralnymi; konflikt ten w konsekwencji prowadzi

donicciaTragimctoprybirapotad fatum ciążącgonadtytułowymbohatrm– jego los

jtjużwcnijaplanowanytajionwinowajcąioiarąWkontkciEdypamówimyotak

zwanej ironii tragicznej , polegającj na tym ż wytki cyny bohatera,

wbrwjgowoliiwiadomocipchajągodoklkiPodtawowympojcimtragdiigrckijjt

katharsis rodajduchowgoocycniajakigodowiadcawidpoobjrniupktaklu

madbykoprk©

RENESANS

a. Jan Kochanowski

1) JanKochanowkibyłprdtawicilmpojinarodowjwokrirnanu poeta doctus, autor

pini rak trnów dramatu „ Odprawa połów greckich” odbrał gruntown wyktałcni

z nauk humanistycznych – ponał łacin grk hbrajki kultur antyku ilooi tarożytną

iwpółcnychmumylicilipiałpołaciniijykupolkim– jgoambijcąbyłotworniwilkij

literatury narodowej, wpisanej w dziedzictwo kultury rzymsko- grckij i judochrcijaokij

pr 15 lat łużył na dworach magnackich a natpni otał dworaninm i kanclrm

ZygmutaugutabywkoocuoiądwCarnoligdiożniłiiałożyłrodinjakoimianingłoił

pochwałżyciawijkigodużywpływnatmatykjgoutworówmiałamirdukochanjcórkiUrszuli.

2) Utwory

o pini

- „PieoV(OputoeniuPodola)”

Patriotycny utwór ainpirowany autntycnym wydarnim hitorycnym –

najadmtatarkimnaPodolktórybyłtraliwywkutkachdlaludnocitych

ziem. Podmiot liryczny stanowi tu porte – parole autoraktóryuiłujobudid

uminia rodaków pluj o powicni na rc ojcyny i inanowani

wyprawy wojnnj aby apobic jc wikym nicciom któr mogą

potkadkrajOtrgażjżliPolacyniwyciągnąwniokówwydaronaPodolu

to pryłowi „mądry Polak po kodie” trba bdi prormułowad

na „predkodąipokodiegłupi”

- „PieoIX(Chcemyobiebydradi)”

Pio o charaktr rlkyjnym, tematyce biesiadnej Pota wychodąc

odpochwałyradociżyciaijgopryjmnocijawiinamjakopikurjcyk,

wołający„ carpe diem” . Chwytanie dnia, ulotnej, niepowtarzalnej chwili ma swe

uaadniniwprkonaniużżycimrądiFortunalubamBógpicnariu

życia każdgo cłowika Zatm nalży achowad toicki pokój

ipokorąpryjmowadrądanialouPryjcitoownjilooiiżyciamoż

uchronidcłowikaprdbłądnimipowalawypłnidwojprnacni

ZwiąkiilooiąHoracgo( horacjanizm ).

- „Pieowitojaokaoobótce”

Jt to cykl 12 pini głoących pochwał życia na wi wkomponowanych

tmatycniwludowyobrdobótkiprypadającjnaltnirównanidnianocą

Pinikrująobrawijakolitrackijrkadiinaktórykładaiilkanatura

ucciw życi urodajnod adów i ogrodów dotatk agród a w domu –

dobrażonagromadkadiciipokolnidiadków

- „PieoXXV(CegochceodnaPanie)”

WutwortympotakrlirnanowąwijBogajakodokonałgo architekta –

twórcy pikngo gnialni urądongo wiata – a takż dobrgo ojca

doktórgocłowikawracaiprobąoopik

madbykoprk©

o treny

Cyklpotycki19żałobnychwirypowiconymarłjcórcpotyUrulcutorpi

przede wszystkim o swoim bólu i kryyi wynawanych wartoci ydi mądroci

którawjgomnimaniumiałagouchronidprdropacądotrganiprawidliwod

ichaopanującynawici „nienajomywrógjakimiealudkierecyniemając

anidobrychaniłychnapiecy” ( Tren XI )Ropacliwipoukujmarłjbyotatcni

wątpidwogólwjjitniniitymamymwBogaocymwiadcąłowaTrnuX

„gdiekolwiekjetjelijetlitujmejżałoci” Trnyądramatmilooachrcijanina

i ojca.

Otatniutwórcyklu Tren XIX prynoicałkowitupokojniJtonpianywkonwncji

nuwktórympotawidiwojąmarłąmatkUrulkąnarkuOtrymujodnij

napomnini by achował umiar w ropamitywaniu wojgo cirpinia i noił wój

logodnihałmhumanitów „ludkieprygodyludkieno” .

- „TrenI”

Obcną porównania homeryckie: smok – obramirci łyHeraklitowe – Heraklit,

wicnipłacącyiloooralicnpitty „wdicnadiewka”„niepobożna

mierd” . Zawirarówniżpytanie retoryczne: „Niewiemcolżejcymutkujawnie

żałowad/Cyliipryrodeniemgwałtemmocowad?” . Kochanowkimówiobólu

itracijakijdonałPrdtawiajakbardocirpiinimożnaldpocinia

Diliiżalmichcgoroumid

- „Tren V”

Zdrobnienia: „ gałąki”, „listki”, „prątkiem” PorównaniahomryckiLicnpitty

„ iła pryrodona” „najmila Orula” wiadcą o bogactwi jykowym

KochanowkiporównujUrulkdomłodgodrwkaoliwkowgoktórotaje

wycitprogrodnikaubolważjgomałacórkamarłaPlatormątgotrnu

jt łamani prawa natury któr powala oobi dorołj pogodid i

mirciąnipowalapokojnipatrdojcunamirddickaPotapr

porównanidooliwki charakteryzuje dziecko.

- „Tren VI (Ucienamojapiewacka!aołowieoka! )”

KochanowkichcabycórkatakżtałaipotkąpirwąwPolcWylicajj

cnotyiniwykłodPiżninaciyłiniąjcprywołujtżpio

dziwcynkidomatkiwywodącąiludowjpiniwlnjwktórjpanna

młodażgnaimatkąidommrodinnym

- „TrenVII(Niecneochdotwożałoneubiory)”

PotaopiujwójżalgdynalżypochowadUrulkJgobóljttymwiky

ż zdaje sobie prawiżjttojdynarcjakąmożjjtraoiarowadTrntn

jtinpirowanypiniążałobnąntygony

madbykoprk©

- „TrenIX(KupidbyCimądrociadrogiepieniąde)”

WtymtrniJanKochanowkipodważaiłmądrociinaukiTymamymjest to

ałamanimylirnanowjPionżmądrodnipowalanaodwrócni

uwagiodrcyludkichmirciCłowikktóryuważawidanajważniją

życimirydobramimatrialnymiKochanowkiżaliiżontakżwillat

pdiłna głbianiuwidychcącoiągnądcytTragdytraciłcórkjtto

dlanigoniważn

- „TrenX(Orulamojawdicnagdiemiipodiała?)”

TrnXjtroważanimnatmat UrulkiPottaatanawiaicodijijj

duą chc by mu i ukaała poukuj jj w innych kulturach

Grecja – „Cy Ci pre tkliwe Charon jeiora wieie” ,

Wchód(rinkarnacja) - „Wiła naipotawipiórkałowice?” .

- „Tren XIX”

Pota opiuj wij wojj marłj matki „Orulką wdicną” na rkach

Jttopocinimiprynoimuulg

3) wiatopoglądKochanowkigonapodtawirakipini toopiwanibokijharmoniiwiata

toicympikurimartymdokonałyaworyowanitranijodżycichwilą Piywałwmyl

horacjaoskiego połącnia epikureizmu (podstawowym zagadnieniem filozoficznym jest cci,

upatrywane w pryjmnoci) i stoicyzmu (modlmcłowikabyłmdrcktóryżyłwgodinaturą

kirującyiroumm)dodającdotgolmnty chrecijaotwa .

Hedonizm który idąjtbardoblikipikurimowijdnakwydajijgoormąbardijkrajną

tudążnidopryjmnocitajibardijbwgldnEpikurprtrgałprdtakąpotawą

bowimbytuilnpragninicciabytdalkopounitużycimożprowadiddocirpinia

Równiżhdoniciprtrgaliprdulganimnamitnociomcłowikcliwytocłowikwolny

arównoopradówjakiodwłanjnaturywłanychnipohamowanychpragnio

Poeta doctus to rudytanającyjykiklaycntakijak łacina czy greka jakrówniżcłowik

owchtronnychaintrowaniachobnanylitraturąpoprdnichpokkulturątukąora

tradycjąTrmintnbyłużywanywodniiniudopotówtarożytnociPotadoctubyłidałmdla

pisarzy humanizmu.

b. William Shakespeare – „Makbet”

1) Piar urodił i w nglii a panowania królowj Elżbity I uważa i go a najwybitnijgo

dramaturga wchcaów Miał żon i wil dici al opucił ich i wyjchał do Londynu

Pracowałwtatr „TheGlobe” tworyłrodajdramatuwanydiiaj„ szekspirowskim” ; jego cechy:

o rwaniaadątrchjdnoci

o awiradużomotywówpobocnych

o łamiaaddcorum

o pomidyaktamiwytpujądługoltniprrwy

o wytpujwicjniżtrchaktorów

o bohatrowiprchodątranormacj

madbykoprk©

o pokazywanie krwawych scen,

o wprowadiłwiatantatycny(duchywidma, upiory).

2) Tytułowybohatrwmomncigdygoponajmyjawiijakowalcnyoddanywładcyrycr

lojalnywpryjaniidarącygłbokimucucimwążonLadyMakbt– jdnymłowmwórcnót

rycerskich. Jdnakpodwpływmwróżby widmktórprpowiadająmurolpryłgowładcy

ichorobliwiambitnjmałżonkitopniowodajiopanowadpragniniupanowanianadinnymi

tajiniwolnikimżądyktórjitniniawcnijnidawałobiprawyNichcckad

ażprpowidniawypłniibjgoudiałuatmabijakrólaDunkanabyobjądponimtron

Pocątkowopoiadawobijcludkiodruchywahaimawiadomodnikcmnociwgo

cynucamjdnaktajibardijokrutnypodjrliwytraciwlkiwyżucuciaRądijak

tyrandlatgootajninawidonyprludWydajwyrokimircinakażdgoktowjgochorj

wyobranimógłbyagroidjgowładyJaknaironipoornwycitwoMakbtaprycyniai

dojgoklkiOdchwilipopłniniapirwjbrodnibohatrnimożanadwwntrngopokoju

targanyniutającymlkimprdutratąwłady, prżywawwntrnkatuPodobnijakjgo

żonanipotraiudwignądciżarułaktórgobyłprawcąZbnugonitwya„ wielkimi ”reczami,

któraodbywaikotmdptaniaprawdiwychwartocidaobipomirciżony

„Życiejettylkoprechodnimpółcieniem

ndnymaktoremcowojąrolodegrawy

naceniewnicodprepada

powieciąidiotygłonąwrakliwą–

a nic nienacącą” .

LadyMakbtjtpotaciątragicnąajdnocniautntycnąpychologicniNapocątkujawi

ijakokobitadmonicnaOtymjakcimnąjjmylijaknikcmnpobudkiimotywydiałania

dowiadujmyimonologubohatrkipoprcytaniuprniąlituodmżajcwIakcituki

Zadziwia jej prnikliwod i dolnod do dokładngo ronania i w ytuacji W lici Makbt

ni wpomina o woich rotrkach moralnych towaryących mu od pirwych prciż chwil

dramatuMakbtpiwliciżdiliiwą „ towarykąwielkichdni” radociąjakapłyni

ponaniapryłychwydaroLadyMakbtodrauwicoonacająłowawidmizdaje sobie

prawpodwójnocinacniaprpowidniZjdnjtronyjttokuniwilkimwycitwm

icytmludkichmaroadrugijtrony– nibpicotwocirpiniamoralngonicni

ludkichodruchówwrażliwociwjcinaciżknikcmnociiła Namawiamżadlatgożkocha

go i pragnie dla niego najlepszego – dobyciawładyLadyMakbtwidiibiubokumżaniponad

nim, nie zamiast niego. Jest to rys tragizmu w charakterze tej postaci.

KidyMakbtdcydujiabidBankaiFlanc’aLadyMakbt twirdażobajątylkociała i krwi.

Ni wydaj i ż kobita ma na myli koljn mordrtwo chod i tak można jj łowa

intrprtowad Uwiadominiwgowłangoalpiniałmmuinatąpidprdjcypónij

Lady zacynacirpiddotgotopniaże doktor stwirdaunijchorobduynitylkociała

ChorobabrodniarkijtwyramtragimutjpotaciKidywcnijLadybyłapwnażtomąż

ulgniludkimucuciomżonabdijdynaktóragopodwignitjłaboci– kobitanimylała

ż cirpini brodniarki jt tak wilki Okauj i ż jej serce ni kaminiało

Dwigaogromnbrmigrchupodwójnbobohatrkawiadomiprjłatżodpowidialnod

abrodnimżaWwitltjcnywcnijpodżganiMakbta do zbrodni, wytykanie mu

łaboci– ącynnociamiwynikającymiwwntrnjwalkiLadyMakbtOkaujiżkobita

nibyłapobawionawątpliwocitrachunipwnociKażdyjjaktbyłprmylanyibyłowocm

taranniagłuongouminiaBydmożobowiąkowodwobcmżadyktowałakobicipryjci

potawyprciwnjdoachowaniaMakbtaGdytntraciłnrwypatryłobłąkanymwrokim

miałparaliżowanrcchciałiwycoad– wLadyMakbtrółapałiżądaMaramMakbta

potgowałwjgożoniaktywnodTraLadyMakbtdowiadcanawrotuwyrutówuminia

Obudiłyiwnijucuciaktórtakąmocąchciałaprciżwyrucidwgorcaiżycia

Pamidbrodnijtnatylżyważnipowalakobiciunądpokojnie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: