Powiedz mi co jesz.doc

Grażyna Lewińska
nauczyciel przyrody i wychowania proekologicznego w Szkole Podstawowej im. Z. Grzybowskiej w Straszowie

"Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś"
   - scenariusz lekcji

Temat: "Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś"

Cele:
Przedstawienie zasad zdrowego odżywiania i zachęcanie uczniów do kulinarnych eksperymentów, które mogą spowodować wprowadzenie zdrowych potraw do rodzinnego jadłospisu. Wdrażanie do robienia "zdrowych" zakupów. Nabywanie umiejętności odczytywania zapisów na etykietach produktów spożywczych.

Metody:
- podające: pogadanka, problemowe,
- aktywizujące: krzyżówka, burza mózgów,
- praktyczne: degustacja deserów.

Środki dydaktyczne: wycinki reklam produktów spożywczych z prasy, folderów reklamowych, krzyżówka dla każdego ucznia, emblematy - jabłek, śliwek, gruszek i wiśni, czasopismo EKOŚWIAT nr 4/2003 - tyle egzemplarzy, ile grup, deser dla wszystkich (przygotowany przez rodziców), produkty żywnościowe, np. ze sklepiku szkolnego: guma do żucia, napój w kartonie, chipsy, dżem, obrusy na stoliki.

Przebieg lekcji

I Wprowadzenie
1. Czynności organizacyjno - porządkowe.
2. Uczniowie przeglądają wycinki prasowe z reklamami różnych pokarmów. Nauczyciel prosi, by zwrócili uwagę na to, czy reklamowane pokarmy należą do "zdrowych pokarmów", czy w większości są to sztuczne, "zaśmiecające" tylko żołądek, a nie dostarczające niezbędnych wartościowych składników pokarmowych produkty, które są pięknie tylko opakowane. Uczniowie krótko dzielą się wrażeniami po obejrzeniu reklam.
3. Burza mózgów - nauczyciel zadaje pytanie "Co jemy i do jakiego jedzenia jesteśmy namawiani?" Uczniowie wymieniają potrawy i produkty zjadane najczęściej przez ich rodziny. Nauczyciel zwraca uwagę na to, że i dzieci i dorośli, ulegając reklamie, modzie, wygodzie, spożywają coraz więcej chipsów, cukierków, hamburgerów, coca-coli i podobnym "pseudopokarmów".
4. Sformułowanie i zapisanie tematu zajęć na tablicy przez nauczyciela.

II Realizacja
1. Rozdanie kartek z krzyżówkami. Uczniowie samodzielnie rozwiązują krzyżówkę.

1/ Są 2 główne racjonalnego odżywiania się (zasady). 2/ Bez niej nie ma życia (woda). 3/ Zawierają dużo witamin (warzywa). 4/ Niszczony przez freony (ozon). 5/ Choroba dzieci spowodowana niedoborem witaminy D (krzywica). 6/ Najmniej obfity posiłek (kolacja). 7/ Zapewnienie pokarmu komórce (odżywianie). 8/ "Ze starego nowe" (recykling). 9/ Np.: A, B, C, D, PP (witaminy). 10/ Niezbędny do oddychania (tlen). 11/ Uodparniają nas na choroby ( szczepionki). 12/ Rodzaj pokarmu ze względu na pochodzenie (roślinny). 13/ Nocny motyl (ćma).

2. Odczytanie haseł z krzyżówki i hasła głównego - zdrowa żywność. Zdefiniowanie przez uczniów pojęcia "zdrowa żywność", nauczyciel pomaga i naprowadza.
3. Praca w grupach (podział według wylosowanych emblematów owoców) - uczniowie na podstawie własnego doświadczenia podają zasady zdrowego żywienia oraz przykłady zdrowych potraw. Liderzy zespołów przedstawiają pracę grupy. Klasa pod kierunkiem nauczyciela nagradza brawami najlepsze pomysły.
4. Praca w tych samych grupach - uczniowie określają zasady, którymi należy kierować się przy zakupach produktów żywnościowych. Uczniowie odczytują swe pomysły, nauczyciel zapisuje te zasady na tablicy, np.: 1/ unikać kupowania tanich produktów nieznanego producenta, 2/ unikać kupowania produktów przesadnie opakowanych , 3/ unikać kupowania produktów przetworzonych, oferowanych na bazarach, 4/ sprawdzić datę produkcji i datę przydatności do spożycia, 5/ nie kupować żywności sztucznie barwionej, słodzonej, konserwowanej.
5. Praca w grupach - każdy zespół otrzymuje produkt żywnościowy ( guma do żucia - I zespół, napój w kartonie - II, chipsy - III, dżem - IV). Zadaniem uczniów jest rozszyfrowanie opakowań (odczytanie daty przydatności do spożycia, składu produktu..):
- uczniowie przedstawiają wyniki swej pracy, próbują wyjaśnić, co oznacza litera E i trzy cyfry, które pojawiają się na niektórych produktach;
- nauczyciel informuje: niektóre dodatki do żywności mogą poprawić jej wygląd, smak. zmienić kolor, konsystencję, zapach, przedłużyć trwałość. Innymi słowy: oszukać węch. W 1989r. w krajach EWG wprowadzono oznaczenie szyfrowe dodatków syntetycznych do żywności. W składzie podanym na opakowaniu coraz częściej także i na polskich produktach znajduje się informacja składająca się z litery E i trzech cyfr.
- nauczyciel przedstawia uczniom(rozdaje czasopisma grupom) wykaz niektórych dodatków do produktów spożywanych, sygnalizowanych na opakowaniach produktów żywnościowych wg czasopisma EKOŚWIAT nr 4/2003 - artykuł "Powtórka z E" (załącznik) (wywieszenie artykułu na tablicy, by chętni uczniowie mogli z niego korzystać po zajęciach)

III Zakończenie
1. Zabawa w odgadywanie ról. Dwóch uczniów (wcześniej przygotowanych przez nauczyciela ) odgrywa role przed klasą. Jeden uczeń - to zdrowo odżywiający się chłopiec, drugi - to chłopiec kochający słodycze i szybkie jedzenie. Każdy przedstawia argumenty "za" własnymi preferencjami kulinarnymi, uwzględniając aspekty zdrowotne, środowiskowe i moralne oraz argumenty "przeciw". Chętni uczniowie mogą podpowiadać argumenty. Zabawa ma na celu poznać różne sposoby żywieniowe oraz rozwinąć umiejętność prowadzenia dyskusji, szukania argumentów dla swej tezy.
2. Degustacja - uczniowie szybko ustawiają ławki w duży stół, nakrywają go obrusem i spożywają deser przygotowany przez rodziców (2 chętne mamy podczas zajęć przygotowują w kuchni szkolnej deser, np.: owoce - banany, mandarynki, jabłka, kiwi... z bitą śmietaną i wiórkami czekolady pełnomlecznej). Może też być degustacja owoców przyniesionych i umytych przez uczniów.
3. Słowna ocena pracy uczniów na zajęciach.
4. Praca domowa: Zastanówcie się, jak można rozumieć znane polskie przysłowie: "Co kraj, to obyczaj, co chałupa, to zwyczaj".

BIBLIOGRAFIA:
1. BACZAŁA F. [i in.] Zieloną ścieżką... Edukacja ekologiczna. Przewodnik dla nauczyciela Warszawa 1996
2.GAŁCZYŃSKA E., SZCZEPAŃSKA E., WERNIK E. Konspekty godzin wychowawczych dla klas IV - VIII Płock 1995
3. CZYSZKOWSKA K., STOCKA J. Świat przyrody, świat przygody. Przyroda dla klasy IV szkoły podstawowej Inowrocław 1999