PODSTAWOWE ZASADY POLSKIEJ ORTOGRAFII.doc

Ó

Literę ó pisz:
-  jeżeli wymienia się na o, e, a
      ( np. mówić – mowa, siódmy- siedem, wrócić –wracać... );
-  w zakończeniach  -ów, -ówka, -ówna
       ( np. żarówka, krówka, butów, kolegów )
-         wyjątki: skuwka, zasuwka, okuwka;
-  na początku wyrazów: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
-  jako ó niewymienne do zapamiętania
        ( np. córka, jaskółka, góra, tchórz, królowa ...);
-  litera ó nigdy nie występuje na końcu wyrazu;

U
Literę u pisz:
-  w cząstkach –uję, -uje, -ujesz, -ują
         ( np. prasuję, maluje, malują, prasujesz ...);
-  w wyrazach z cząstkami –uch, -uchna, -uchny, -ula, -ulec, -unek, -unia, -unio,
    -uś, -usia, -uszek, -utka;
         ( np. kłamczuch, brzydula, hamulec, rachunek, ciotunia, dzidziuś,
            wianuszek, matusia ...);
-  na początku wyrazu z wyjątkiem: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy;
-  na końcu wyrazu;
-  w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania np. but, gruby, zupa, suma;

CH

Dwuznak ch pisz:
-  gdy wymienia się na sz
            ( np. puch –puszek, suchy –susza, ucho –uszko );
-  po literze s
             ( np. schłodzić, schodzić, schab );
-  na końcu wyrazu, np. pech, dach, duch, dziewczynkach
              ( wyjątek : druh );
-  w pozostałych wyrazach do zapamiętania;

H

Literę h pisz:
-  tam gdzie wymienia się na g, z, ż, dz
           ( np. druh-drużyna, błahy-błazen );
-  w wyrazach do zapamiętania, np. hamulec, humor, bohater, hala, hejnał ...;

NIE

Nie pisz rozdzielnie:
-  z czasownikami, np. nie wiem, nie zjem, nie marzę, nie należy, nie mówiła;
-  z liczebnikami, np. nie pierwsza, nie sto;

Nie pisz łącznie:
-  z rzeczownikami, np. nieposłuszeństwo, niepokój, nieszczęście;
-  z przymiotnikami, np. niemały, nieładny, niewysoki, niegrzeczny;

-  z przysłówkami, np. nieładnie, nieciekawie, niemądrze, niegrzecznie;

RZ

Dwuznak rz pisz:
-  jeśli wymienia się na r
          ( np. morze – morski, chmurzyć się – chmura, );
-  po spółgłoskach p, b, t, d, k, g, ch, j, w
          ( np. przystanek, brzoza, trzeba, drzewo, krzak, grzyby, chrzest, ujrzeć,
                  wrzos ... )
-         wyjątki: bukszpan, kształt, pszenica, pszczoła, wszystko, zawsze
-         w stopniach przymiotnika: lepszy, dłuższy, najpiękniejszy, brzydszy;
-  w cząstkach –arz, -erz
           ( np. murarz, lekarz, drukarz, weterynarz; kalendarz, kołnierz, zwierz )
-         wyjątki:  odzież, młodzież, masaż, kradzież, instruktaż;
-  jako rz niewymienne do zapamiętania np. rzeka, porzeczka, warzywa, rzucać;

Ż

Literę ż pisz:
-  gdy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s
           ( np. ważyć – waga, drużyna – druh, koleżanka – kolega, wiążę – wiązać)
-  po literach ł, l, r     np. rżeć, małża, oskarżyć, ulżyć;
...