ZROWIE PUBLICZNE - OCHRONA ZDROWIA
System zdrowotny - cele, zadania, kryteria efektywności
Definicja systemu opieki zdrowotne
System zdrowotny to zorganizowany i skoordynowany zespół działań, których celem jest realizowanie świadczeń i usług profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, mających na celu zabezpieczenie i poprawę stanu zdrowia publicznego
System zdrowotny = system opieki zdrowotnej - system służby zdrowia
Celem nadrzędnym każdego systemu opieki zdrowotnej jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego państwa.
Cele polskiego systemu zdrowia:
1. Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji możliwie pełnego zakresu świadczeń medycznych, których ona wymaga
2. zapewnienie usług i świadczeń diagnostycznych, profilaktyczno - leczniczych i rehabilitacyjnych na możliwie najwyższym poziomi, adekwatnie do poziomu wiedzy i sztuki medycznej oraz zasad dobrej praktyki
3. organizowanie opieki w możliwie najlepszy sposób, tak aby zapewnić optymalne wykorzystanie istniejących zasobów materialnych, finansowych i osobowych
4. Systematyczne wdrażanie działań doskonalących system (dynamika systemu) umożliwiających satysfakcję użytkowników systemu (biorców) świadczeń medycznych jak i personelu realizującego usługo i świadczenia medyczne
Władza ustawodawcza i wykonawcza definiuje cele główne (Konstytucja) i cele szczegółowe ( ustawy) każdego systemu oraz przez kompleksowe regulacje prawne (przypisy wykonawcze - rząd) wskazuje metody i środki zarządzania systemem.
MASZ FIUTKA!
Elementy składowe systemu
1. baza materialna - ilość, rodzaj, rozmieszczenie instytucji, wyposażenie w sprzęt
2. Kadry - personel specjalistyczny i pomocniczy
3. środki finansowe - na bieżące funkcjonowanie i na nowe inwestycje
efektywność funkcjonowania
Kryteria:
1. dostępność.
2. kompleksowość - (globalność)
3. ciągłość.
4. skuteczność i jakość opieki
5. produktywność systemu
6. akceptacja i satysfakcja pacjentów i personelu medycznego
7. dynamika systemu i jego zdolność do adaptacji
Ad. 1
· jest wyrazem potencjalnej możliwości uzyskania niezbędnej usługi lub świadczenia
· brak powszechnej dostępności jest cechą charakterystyczną systemów wielu krajów
· brak dostępności opieki zdrowotnej związany jest z 2 grupami czynników:
- z charakterystyką systemu (rozmieszczenie zakładów opieki zdrowotnej, godziny przyjęć, czas oczekiwania na wizytę itp. )
- charakterystyką użytkownika systemów, potencjalnych odbiorców świadczeń medycznych ( zróżnicowanie ekonomiczne, społeczne i kulturowe społeczeństwa)
Ad. 2
· pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie, prewencyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, usług leczniczych, rehabilitacyjnych, usług w zakresie opieki terminalnej
· stroną ujemną większości systemów opieki zdrowotnej jest przeznaczenie niewystarczających środków na działania z zakresu promocji zdrowia
Ad. 3
· miarą ciągłości jest systematyczne kontynuowanie koniecznych i niezbędnych działań prewencyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych we wszystkich fazach życia i okresach rozwoju, od stadium prenatalnego do starości oraz sprawna współpraca pomiędzy poszczególnymi sektorami opieki zdrowotnej
Ad. 5.
· oznacza relacje pomiędzy liczbą i jakością usług i świadczeń medycznych oraz stanem zdrowia populacji, a istniejącymi zasobami z jakich korzysta system
Ad. 4
· dotyczy analizy (oceny) jakości opieki zdrowotnej, obejmuje ewaluację poziomu i rezultatów świadczeń i usług medycznych
· miernikiem jakości jest poziom świadczonych usług oraz ich skuteczność mierzona uzyskanymi rezultatami
Ad. 6
· objemuje badanie i analizę wyników opinii pacjentów, dotyczących różnych aspektów funkcjonowania jednostek opieki zdrowotnej
· akceptacja i satysfakcja personelu jest wyznaczona przez warunki pracy (poziom techniczny, racjonalne rozwiązania organizacyjne, wynagrodzenie inne)
· akceptacja i satysfakcja użytkowników uzależnona jest od możliwości i szybkości uzyskania usług oraz od jakości usług
Ad. 7
· dotyczy ukierunkowania działań lub ich modyfikacji na zaspokajanie rozpoznanych i zmieniających się potrzeb zdrowotnych danej populacji, którym system powinien sprostać
· system powonien posiadać zdolność adaptacji do zmieniających się warunków w jego otoczeniu
· stale doskonalić przyjęte przywiązania organizacyjne prawne i ekonomiczne
MODEL SYSTEMÓW
Klasyfikacja systemów
1. System Bismark`a system ubezpieczeń zdrowotnych
2. System Beveridge`a - system narodowej służby zdrowia
3. System Siemaszki - system ochrony planowanej
4. System wolnorynkowy - zdrowie = towar
Model ubezpieceń Bismarcka
Cechy:
· powołanie ustawowych instytucji ubezpieczeniowych - kas chorych
· utworzenie ze składek na ubezpieczenie funduszu przeznaczonych na finansowanie określonych świadczeń przysługujących ubezpieczonym
· współpłacenie składek w określonej części przez pracownika i pracodawcę
· zawieranie kontraktów ze świadczeniodawcami na realizację świadczeń dla ubezpieczonych
· zarządzanie funduszami przez niezależne od administracji państwowej zarządy, kontrolowane przez reprezentantów ubezpieczonych ( odpowiadają cywilnie i prawnie)
· Rozwój uprawnień podmiotowych ( ubezpieczony, rodzina, osoby będące na utrzymaniu) i przedmiotowych (zwiększenie zakresu świadczeń zdrowotnych)
· Obowiązuje zasady równoważenia pochodzących ze składek dochodów instytucji ubezpieczeniowych z wydatkami na świadzcenia
· istnieją ubezpieczenia dobrowolne
Model budżetowy Beverdige`a
· wydzielanie i ustawowe określenie wielkości środków finansowych z budżetu państwa przeznaczonych na finansowanie opieki zdrowotnej
· państwowa organizacja udzielania świadczeń - państwowa służba zdrowia ( pełen zakres świadczeń, ale nie wszystkie finansowania z budżetu)
· nadzór i kontrola administracji państwowej (rządowej i samorządowej) nad systemem ochrony zdrowia
· duży stopień centralizacji decyzji
· uprawnienia podmiotowe i przedmiotowe do świadczeń są prawem obywatelskim
· współistnienie sektora prywatnego i publicznego finansowanego z budżetu
· istnieją ubezpieczenia uzupełniające
Model budżetowy Siemaszki (tzn. koncepcyjna odmiana modelu budżetowego)
Model wolnorynkowy (rezydualny)
· państwo nie odpowiada za umożliwienie dostępu do świadczeń swoim obywatelom
· odpowiedzialność indywidualna - każdy ma prawo decydować na co przeznaczy swoje dochody
· dominacja sektoru prywatnego ( lekarz jako niezależny przedsiębiorca, któremu działalność powinna przynieść korzyść jak każdemu innemu inwestorowi)
· dostęp do opieki zdrowotnej uwarunkowany zamożnością jednostki
· szczególnie trudna sytuacja ludzi schorowanych, z którymi ubezpieczalnie nie chcą podpisywać umów, jesli kalkulacja ryzyka wykaże, że są klientami niepełnosprawnymi
· istnieje sektor publiczny, który obejmuje opieką tylko tych, którzy są w szczególnej potrzebie (osoby niezdolne do pracy, dzieci, kobiety w ciąży, rdzenna ludność)
10.01.1013
Organizacja systemu opieki zdrowotnej:
System ochrony zdrowia – nie jest tożsamy z systemem opieki zdrowotnej, system ten zmierza do zaspokojenia szeroko pojętych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. W ramach systemu ochrony zdrowia funkcjonuje system opieki zdrowotnej i system zdrowia publicznego. System opieki zdrowotnej zajmuje się indywidualnymi potrzebami jednostek, a system zdrowia publicznego zajmuje się potrzebami zdrowotnymi całej populacji i funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia w Polsce jest uregulowany w konstytucji, gdzie artykuł 68 mówi o tym, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Władze publiczne, administracja publiczna, rządowa, samorządowa są zobowiązane do podejmowania działań, abyśmy mogli żyć w zdrowym środowisku, pracujemy, gdzie chronią nas pewne przepisy.
System opieki zdrowotnej wytwarza różnego rodzaju świadczenia zdrowotne i mówimy, że jest to tzw. sfera usługodawcza systemu ochrony zdrowia. Z systemu opieki zdrowotnej korzystamy od czasu do czasu.
Organizacje, zainteresowania zdrowia publicznego:
· Stacje sanitarno - epidemiologiczny (nadzór sanitarno – epidemiologiczny)
· Nadzór nad żywieniem i żywnością
· Przepisy dotyczące ochrony środowiska, utylizacji śmieci itp.
· Nadzór nad wytwarzaniem, produkcją leków
· Państwowa inspekcja pracy
Artykuł 68:
- każdy ma prawo do ochrony zdrowia
- obywatelom, nie zależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki iż zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
!!!KONSYTUCJA reguluje system ochrony zdrowia, główny akt prawny
Cechy poprzedniego systemu:
Do końca 1998 roku funkcjonował system publicznej opieki zdrowotnej ( model Siemaszki)
Obecnie nie ma uniwersalnego dostępu do świadczeń, ponieważ obowiązuje ubezpieczenia, dostęp mają tylko osoby ubezpieczone.
Wady poprzedniego systemu:
-częste przypadki nieracjonalnego wydawania środków publicznych (np. zakupy zbędnego sprzętu i aparatury medycznej)
-Nieefektywny sposób finansowania, polegający na finansowaniu tzw. Bazy, a nie konkretnie podjętych działań np.
-brak efektywnej polityki przestrzennego rozmieszczenia bazy lecznictwa – wieloletnie kosztowne inwestycje bez dostateczne uzasadnienia
-kierunkowanie bazy leczniczej na opiekę stacjonarną (szpitalną) ( z niekorzyścią dla podstawowej opieki zdrowotnej)
- ograniczony dostęp do świadczeń powodujący, że konstytucjonalne uprawnienie nie było realizowane
-brak regulacji prawnych dot. praw pacjenta
-niski poziom finansowania publicznej opieki zdrowotnej
- pogarszający się stan zdrowia populacji polskiej
Cele prowadzonej reformy opieki zdrowotnej:
- poprawa stanu zdrowia społeczeństwa
-realizacja konstytucjonalnych uprawnień obywateli w zakresie opieki zdrowotnej
- zapewnienie podmiotowej roli pacjenta w systemie
- większy udział samorządów terytorialnych w organizacji opieki zdrowotnej (decentralizacja – większy udział samorządów terytorialnych)
- wyrównanie dyspozycji w dostępie do świadczeń zdrowotnych (wyeliminowanie tzw. Szarej strefy tzw. Przyjmowanie po za kolejnością)
- rozdzielnie funkcji płatnika, świadczeniodawcy i organizatora (związane z decentralizacją systemu, w poprzednim modelu te wszystkie 3 role pełniła organizacja rządowa obecnie te role zostały rozdzielone)
- poprawa efektywności finansowania opieki zdrowotnej
-poprawa warunków pracy pracowników ochrony zdrowia
Konstytucjonalne uprawnienie = dostępność
Podmiotowa rola pacjenta – związane z wprowadzeniem regulacji prawnych dot. Praw pacjenta
Zasady powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego:
· Solidarności społecznej (ktoś za kogoś płaci, ze składki jednych korzystają inni)
· Samorządności ( odnosi się do funkcjonowania NFZ, który w myśl ustawy jest instytucją samorządną dokonującą zakupu świadczeń w imieniu ubezpieczonych zgodnie z przyjętym planem finansowym)
· Samofinansowania ( - //-)
· Prawo wolnego wyboru świadczeniodawcy ( niezależnie od statusu ekonomicznego, społecznego i stanu zdrowia mamy równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, koszyk świadczeń gwarantowanych)
· Zapewnienie równego dostępu do świadczeń
· -działalności kas / funduszu nie dla zysku ( dysponowanie środkami pochodzącymi z ubezpieczeń zdrowotnych i podpisywanie umów ze świadczeniodawcami, za nasze pieniądze w naszym imieniu, nie może być świadczeniodawcą
· Gospodarności i celowości (fundusz dokonując zakupu świadczeń zdrowotnych musi stosować się do określonej procedury, czyli stosować konkurs ofert i rokowań, i na tej podstawie wybierać świadczeniodawcę)
· Gwarancji państwa (państwo tworzy ramy prawne funkcjonującego systemu, co wynika z konstytucji)
!!Nazwa systemu obecnie funkcjonującego: system ubezpieczeniowo – budżetowy
- Obecność tzw. Podmiotów publicznych i niepublicznych na rynku świadczeń publicznych, które funkcjonują na tych samych zasadach i mogą również podpisywać umowy z NFZ
- podmioty systemu opieki zdrowotnej – świadczeniodawcy, płatnik (NFZ), ministerstwo zdrowia, administracja rządowa i samorządowa (Minister Zdrowia, wojewoda), jednostki samorządu terytorialnego (odpowiedzialne za funkcjonowanie podmiotów leczniczych na ich terenie), samorządy zawodowe( czuwa nad prawidłowym funkcjonowaniem zawodu, wyraża zgodę na prowadzenie działalności gospodarczej, wydaje licencje dot. wykonywania zawodu)
- system jest zdecentralizowany
Świadczenie zdrowotne – działanie służące utrzymaniu, ratowaniu, wzmocnieniu i poprawie stanu zdrowia
Rodzaje świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej:
a. Świadczenia zdrowotne związane z bezpośrednią działalnością świadczeniodawcy (leczenie, diagnostyka, opieka i pielęgnacja, świadczenia rehabilitacyjne, z zakresu opieki paliatywnej)
b. Świadczenie zdrowotne rzeczowe – dot. dofinansowania do zakupu leków, czy wyrobów medycznych niezbędnych w procesie leczenia
c. Świadczenie zdrowotne towarzyszące – związane z zapewnieniem wyżywienia i zakwaterowania w jednostkach udzielających całodobowych świadczeń zdrowotnych np. szpital, sanatorium
d. Świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej – z zakresu medycyny rodzinnej i pediatrii, świadczenia specjalistyczne, wysokospecjalistyczne(koszt takiego świadczenia jest wysoki i udzielnie tego świadczenia wymaga wysokich umiejętności świadczeniodawcy, finansowane z budżet państwa)
e. Świadczenie gwarantowane – jest w całości lub w części finansowane z środków publicznych (znajdujące się w tzw. Koszyku świadczeń gwarantowanych, w naszym kraju ten koszyk jest bardzo bogaty, gwarantowane w ramach ubezpieczenia zdrowotnego)
Wybrane aspekty sytuacji społeczno – demograficznej:
- Liczba ludności Polskie zmniejsza się po roku 1996 i w końcu 2007 roku wynosiła 38115,6 tys
- Liczba ludności Polskie będzie systematycznie zmniejszać się do
- powoli, ale systematycznie zmniejsza się udział dzieci i młodzieży w wieku poniżej 20 lat, natomiast zwiększa się stopniowo udział osób starszych ( w wieku 65 lat i więcej)
- odsetek osób starszych będzie szybko zwiększał się po roku 2010 i w roku 2030 osiągnie 22,3%
- liczba osób w tym wieku zwiększy się z 5134 tys w 2007 do 8195 w 2030 roku (wzrost o 3mln)
-struktura wykształcenia ludności Polskie poprawia się i wg szacunków GUS z 2006 roku 13,2% mężczyzn i 17,3 % kobiet w wieku 13 lat i więcej miało wykształcenie wyższe
-poziom wykształcenia osób w wieku aktywności zawodowej 25-64 lata jest w Polsce lepsze niż w większości państw UE
Czy jesteśmy społeczeństwem starzejącym, i kiedy jest społeczeństwo starzejące się, – kiedy 7, 5% w wieku powyżej 65 roku.
Długość życia i umieralność mieszkańców Polskie:
· Analiza danych o umieralności mieszkańców Polski pozwala na stwierdzenie, że stan zdrowia ludności po roku 1991 stopniowo poprawia się, ale na tle ogółu krajów UE sytuacja jest wciąż niezadawalająca.
· Przeciętna długość życia w Polsce wzrasta po 1991 roku, ale po roku 2002 wzrost ten uległ spowolnieniu
· W 2007 roku długość życia mężczyzn wynosiła 71 lat, a kobiet była o prawie 9 lat większa i wynosiła 79,1 lat
· Po roku 2001 niekorzystne różnice w długości życia mężczyzn i kobiet pogłębiają się
· !!!80 lat dla kobiet i 72 lata – oczekiwany wiek życia
· Długość życia mieszkańców Polskie jest krótsza niż w krajach UE – w przypadku mężczyzn o 4,6 lat , a u kobiet o 2 lata
· Długość życia jest silne zróżnicowana przez czynniki społeczne
· Mężczyźni żyją najkrócej w woj. Łódzkim, a najdłużej w Podkarpackim, a kobiety najdłużej w
· Spadek umieralności niemowląt w Polsce uległ zahamowaniu w 2007 i zarówno w 2006 roku jak i 2007 rok na każde 1000 urodzeń żywych zmarło 6 niemowląt
· Od lat zdecydowanie największym zagrożeniem życia, są choroby układu krążenia
...
Delightful93