Anita Ruszewska, II MG
Talent pedagogiczny na podstawie osoby św. Jana Bosco
Na przestrzeni wieków były różne poglądy na temat wychowania. Jednym z nich był system represyjny. Zakłada on zapoznanie wychowanków ze swoimi prawami i obowiązkami, by kolejno ściśle kontrolować ich przestrzegania i przyłapać młodzież na ewentualnych uchybieniach, co powodowało natychmiastowe wymierzenie kary. Tutaj wychowawca unika poufałości, ze swoimi podopiecznymi, a jedyne emocje jakie okazuje, to gniew i złość, kreując siebie na osobę surową, groźną i wymagającą. Całkowicie przeciwnym do tego modelu wychowania jest system zapobiegawczy, który w swych założeniach odchodzi od kar fizycznych starając się uprzedzać sytuacje, które miałyby podlegać karze. Z początku zapoznaje się młodzież z regułami oraz zasadami, jakie obowiązują, a następnie wychowawca czuwa, będąc obecny jakby obok.
Święty Jan Bosko nie wymyślił nowego systemu, zastosował on system prewencyjny, oparty na starych metodach chrześcijańskich i dostosował go do współczesnych mu czasów. W swym podejściu pedagogicznym odciął się od radykalizmu i negatywizmu, charakterystycznego dla XIX wieku, propagując wychowanie zindywidualizowane, w którym starał się wychowankom umożliwić wytrwanie w dobrym, z drugiej zaś strony zapobiegać popełnieniu przez niego zła. Podkreślał, że bardzo ważnym czynnikiem jest środowisko wychowawcze; klimat i atmosfera, w jakiej jest wychowywany młody człowiek, dlatego szczególną rolę zwracał na asystencję. To wychowa powinien towarzyszyć wychowankowi, być obecny. Ma być on przewodnikiem i przyjacielem, który w atmosferze zaufania, otwartości i współpracy pobudza i ukierunkowuje wychowanka. Dba również o jego duchowy i fizyczny rozwój. Ciągła obecność u boku wychowanka umożliwiała dokładne poznanie jego osobowości, nawyków, potrzeb, co pozwala na dostosowywanie wskazówek, w zależności od wieku, rozwoju i dojrzałości wychowanka. Mówił, że „wychowanie jest sprawą serca”, a wychowawca to: „osoba całkowicie poświęcona dla dobra swoich uczniów”. Tak pojęty wychowawca, to osoba, która ustawicznie się doskonali, która posiada w sobie miłość wychowawczą (opartą na życzliwości, szacunku, uznaniu wartości drugiej osoby). To również osoba posiadająca w sobie takt pedagogiczny, autorytet, jako „szacunek dla władzy” oraz religijność. Opisując swoje założenia pedagogiczne, zawarł je w trzech słowach: rozum (ragione), wiara (religione) i miłość (amorevolezza).
Rozum - dla Jana Bosko oznacza to zdrowy rozsądek, rzeczywistość i zaakceptowanie całokształtu warunków rzeczywistego życia młodzieży, elastyczność w programowaniu. Rozumne wychowanie oznacza przygotowanie młodych ludzi do bycia dobrymi chrześcijanami i uczciwymi obywatelami. Istotne jest, aby podejście chrześcijańskie nie wynikało z definiowania siebie jako chrześcijanina, ale z praktycznego zastosowania wyznaczników religii, która uczy dobra, poszanowania innych, radości i miłości. Cel taki może być spełniony poprzez wychowanie, które jest nastawione na rozwój „solidności” osobowości człowieka, przejawiającej się w takich elementach, jak: uświadomieniu własnego jestestwa, dostrzeganiu mocnych i słabych stron swojej osobowości, poczuciu własnej wartości każdego człowieka, pogodnym nastawieniu do życia, solidności uczuciowej, przejawiającej się nie tylko w przejmowaniu uczuć adekwatnie do wymogów osób i środowiska, ale również jako coraz to serdeczniejsze traktowanie innych i solidności duchowej, zakładającej uznanie istnienia Absolutu, pogłębieniu wiedzy o Absolucie, uległości wobec działań spowodowanych obecnością Absolutu.
Religia (religione) – Ks. Bosko podkreślał rolę religii w wychowaniu, poprzez cel, jaki postawił, to znaczy zbawienie młodzieży. Zwykł mawiać: „albo kij albo religia”. Podkreślał dążenie do świętości, rozumiane jako solidne wypełnianie swoich obowiązków w sposób pogodny, radosny, zachowując miłość do Boga i bliźniego. Nauczanie religii jest włączone w codzienny rytm dnia, gdzie duże znaczenie ma rozmowa, podczas której wychowanek ma możliwość zadawania pytań o nurtujące go rzeczy, szukając w ten sposób zrozumienia Absolutu, jakim jest Bóg. Religia nie polega na abstrakcyjnym przekazywaniu Wiary. Autentycznie realizowana w życiu, stanowi podstawowy fundament osobowości. W tym rozumieniu stwarza ona „klimat” niezbędny do skutecznego wychowania.
Miłość (amorevolezza) – Miłość powinna być oparta na bezinteresownym „daniu siebie”, która z jednej strony ma być głęboka i całkowita, ale jednocześnie ma być to miłość czujna i zapobiegawcza. Jest to empatia, serdeczność, otwartość, czułość i zażyłość.
Integracja trzech głównych filarów, na których opiera się cała idea systemu prewencyjnego, czyli rozumu, religii i miłości oraz dostosowanie ich do realiów współczesnego świata, stanowi o aktualności tego podejścia w wychowaniu kolejnych pokoleń. Rolą wychowawcy jest tu pomaganie osobie w jej rozwoju, ukierunkowanie i zachęcanie do pracy nad sobą i samorozwoju intelektualnego, ale również duchowego. Osobowość świadoma własnych możliwości, własnej energii zna swoje mocne i słabe strony, potrafi zdobyć się na odwagę, kiedy wymaga tego dobro wyższe i jest gotowa podjąć ryzyko. Osoba mądra, solidna, znająca swój wewnętrzny potencjał żyje dobrze i innych ku temu pociąga.
anitka83