PRZEDMOWA Sob�r Watyka�ski II zainicjowa� dialog Ko�cio�a katolickiego z innymi Ko�cio�ami chrze�cija�skimi, religiami niechrze�cija�skimi oraz ateistami. W tym nurcie dialogu znalaz�a si� r�wnie� masoneria np. w latach 1974-1980 odbywa�y si� oficjalne rozmowy pomi�dzy przedstawicielami Niemieckiej Konferencji Episkopatu i zjednoczonych l� Niemiec. Po sze�ciu latach obustronnych spotka� Niemiecka Konferencja Episkopatu opublikowa�a 12 maja 1980 roku "O�wiadczenie w sprawie przynale�no�ci katolik�w do masonerii". Stwierdza ono bardzo wyra�nie, �e nie mo�na by� r�wnocze�nie katolikiem i masonem. Takie stanowisko uzasadniono m. in. tym, �e maso�ska wizja Boga, jako Wielkiego Budowniczego, nie jest zgodna z chrze�cija�skim obrazem Boga, kt�ry objawi� si� w Jezusie Chrystusie. Maso�skiej wizji Boga po�wi�cona jest praca " Wielki Architekt Wszech�wiata". Urodzony w 1972 roku w P�ocku Norbert W�jtowicz jest autorem szeregu artyku��w przybli�aj�cych dzieje wolnomularstwa. Jest on historykiem i teologiem co w spos�b szczeg�lny predestynuje go do zaj�cia si� maso�sk� wizj� Boga. Praca Norberta W�jtowicza odznacza si� aktualno�ci�, oryginalno�ci� i rzetelno�ci�. O aktualno�ci �wiadczy fakt, �e po prze�omie roku 1989 nast�pi�o r�wnie� odrodzenie wolnomularstwa. Prowadzi ono w Polsce o�ywion� dzia�alno��, o czym informuj� media. Informuje o tym zreszt� sam autor nakre�laj�c w pierwszych s�owach pracy aktualn� sytuacj� masonerii w kraju. O oryginalno�ci pracy decyduje sam temat: " Teologiczna krytyka maso�skich wizji Boga ". W publikacjach po�wi�conych masonerii dominuje rys historyczny. Przewa�nie abstrahuje si� od my�li propagowanej przez t� organizacj� i zbywa ten aspekt milczeniem. Norbert W�jtowicz opracowa� jeden z doktrynalnych w�tk�w masonerii. Jest to w�tek najwa�niejszy, bo obraz Boga pozwala na teologiczn� ocen� danej grupy. Na rzetelno�� uj�cia problemu wskazuje fakt, �e autor stara si� podej�� do masonerii bez nadmiernych emocji, kt�re rodz� si� z do�� cz�stego wi�zania tej organizacji ze spiskow� teori� dziej�w. Jako historyk nie ogranicza si� on do publicystyki lecz opiera si� na tekstach �r�d�owych niejednokrotnie niedost�pnych szerszemu odbiorcy. W�r�d cytowanych dokument�w podkre�li� nale�y m. in. odwo�ania do Konstytucji Andersona z 1723 roku, kt�ra po raz pierwszy zosta�a opublikowana w j�zyku polskim w pracy zbiorowej pod redakcj� Norberta W�jtowicza: "Sztuka Kr�lewska. Historia i my�l wolnomularstwa na przestrzeni dziej�w ". Papie� Jan Pawe� II w encyklice " Fides et ratio " napisa�: " Uprawniona wielo�� stanowisk ust�pi�a miejsca bezkrytycznemu pluralizmowi, opartemu na za�o�eniach, �e wszystkie opinie maj� r�wn� warto��; jest to jeden z najbardziej rozpowszechnionych przejaw�w braku wiary w istnienie prawdy, obserwowanego we wsp�czesnym �wiecie" (nr5). Ksi��ka Norberta W�jtowicza pisana jest z wiar� w istnienie prawdy, tym bardziej, �e dotyczy Tego, kt�ry jest sam� Prawd�. ks. dr hab. Bogdan Ferdek WST�P Masoneria to jeszcze do niedawna w Polsce temat tabu. Wiele os�b traktowa�o t� tematyk� jako co� bardzo abstrakcyjnego. Ma�o kto potrafi� na temat tej organizacji powiedzie� cokolwiek poza zas�yszan� gdzie� "teori� spisku �wiatowego". W Polsce z zasady pomijano t� spraw� g�uchym milczeniem wychodz�c z za�o�enia, �e nale�y to ju� do przesz�o�ci i problem ten w �aden spos�b nas ju� nie dotyczy. Tymczasem od kilku lat telewizja i prasa nag�a�nia raz za razem coraz to nowsze informacje na ten temat. We wrze�niu 1992 roku przy okazji zjazdu w Ci��eniu nad Wart�1 bardzo nag�o�nion� w mediach spraw� by�o powo�anie do �ycia kilka miesi�cy wcze�niej Wielkiej Lo�y Narodowej Polski2. W rok p�niej s�yszeli�my o reaktywowaniu w Polsce Rady Najwy�szej 33 i ostatniego stopnia Rytu Szkockiego Dawnego Uznanego z Tadeuszem Gliwicem3 jako Suwerennym Wielkim Komandorem4. Obok nich w ostatnich latach do�� o�ywion� dzia�alno�� prowadzi� u nas instaluj�cy kolejne swe plac�wki Wielki Wsch�d Francji. Z zainstalowanych przez niego warsztat�w w lipcu 1997 roku ukonstytuowa�a si� polska obediencja liberalna - Wielki Wsch�d Polski5. Ponadto w Polsce dzia�a Jurysdykcja Polska Wo�- h, wer), Jawni masoni, "Gazeta Wyborcza", R. 1992, nr 210 z 7 wrze�nia, s. 2; K. Opalski, Ci��e� 5992, "Ars Regia", R. 2 (1993), nr l (2), s. 140-142. E. Wichrowska, "Obowi�zuje nas zasada podporz�dkowania si� prawom w�asnego kraju". Z Tadeuszem Gliwicem rozmawia El�bieta Wichrowska, "Ars Regia", R. 2 (1993), nr 2(3), s. 118; Redakcj� Rejestracja s�dowa Wielkiej Lo�y Narodowej Polski, "Ars Regia", R. 2 (1993), nr 2(3), s. 123; Odno�nie pierwszego etapu odradzania si� wolnomularstwa w Polsce zob. te�: L. Hass, Wolnomularstwo w Polsce wsp�czesnej, Warszawa 5997; N. W�jtowicz, "Bracia" si� budz� [w:] Z dziej�w Polski i W�gier. Materia�y z mi�dzynarodowego seminarium "Year 1989 in Hungary and Poland", red. M. Ko�odziej i �. Kami�ski, Wroc�aw 1998, s. 52-56. T. Gliwic (1907-1994) - prawnik, ekonomista; od 1934 roku cz�onek lo�y "Kopernik", 1937 - zast�pca wielkiego sekretarza zewn�trznego i wielkiego mistrza obrz�d�w Wielkiej Lo�y Narodowej Polski, 1961 - cz�onek za�o�yciel lo�y niezale�nej "Kopernik", 1991-93 - pierwszy wielki mistrz Wielkiej Lo�y Narodowej, 1993 - Suwerenny Komandor 33� Rady Najwy�szej Rytu Szkockiego Dawnego Uznanego; L. Hass, Masoneria Polska XX wieku, Warszawa 1996, s. 182; T. Cegielski, Tadeusz Gliwic (Hipolit Mata-da) 14 VIII 1907 - 19 V 1994, "Ars Regia", R. 3(1994), nr 1(6), s. 123-124. Redakcja, Polska Rada Najwy�sza 33� reaktywowana, "Ars Regia", R. 2 (1993), nr 3/L (4/5), s. 173-174; Redakcja, Pierwszy Doroczny Konwent Polskiej Rady Najwy�szej, 33�, "Ars Regia", R. 3 (1994), nr 2 (7), s. 165. [A. W. Wysocki], Wielki Wsch�d Polski, "Wolnomularz Polski", 1997, nr 15-16, s. 2, M. Lizut, Stowarzyszenie mason�w, "Gazeta Wyborcza", R. 1997, nr 267 z 17 listopada, s. 5; [A. W. Wysocki], Konwent Wielkiego Wschodu Polski, "Wolnomularz Poi- 6 nomularskiego Zakonu Mieszanego "Le Droit Humain"6. Na porz�dku dziennym znajduje si� r�wnie� powo�anie w Warszawie do istnienia warsztatu zwi�zanego z Wielk� �e�sk� Lo�� Francji7. Opr�cz dzia�a� poszczeg�lnych l� w 1994 roku rozpocz�a dzia�alno��, stawiaj�ca sobie za cel tzw. "ekumenizm maso�ski", Polska Grupa Narodowa Uniwersalnej Ligi Maso�skiej8. Nale�y r�wnie� wspomnie� o powstaniu "z inicjatywy wolnomularzy Wielkiej Lo�y Narodowej Polski, z l� podleg�ych Wielkiemu Wschodowi Francji [obecnie warsztaty tworz�ce Wielki Wsch�d Polski], Fundacji 'Sztuka Kr�lewska w Polsce' oraz os�b '�wiatowych' z Gda�ska i Warszawy" dw�ch "Klub�w Przyjaci� Sztuki Kr�lewskiej"9. Jak wida� z tej kr�tkiej wzmianki, wolnomularstwo istnieje i prowadzi o�ywion� dzia�alno��, a my na jego temat nadal wiemy bardzo niewiele. Pisanie o masonerii i ukazywanie my�li filozoficznej prezentowanej przez t� organizacj� jest wi�c spraw� niezwykle aktualn�. Za dat� powstania wsp�czesnej masonerii spekulatywnej przyjmuje si� dzie� 24 czerwca 1717 roku, kiedy to z po��czenia trzech l� londy�skich i lo�y z opactwa Westminster powsta�a Wielka Lo�a Londynu z pe�ni�cym obowi�zki przewodnicz�cego wielkim mistrzem na czele. Zgodnie z dokumentem z tego zebrania r�okrzy�owcy John Theophilus Desaguliers i James Andersen, dwaj pastorzy protestanccy w towarzystwie braci: Jerzego Payne'a, Kinga Calverta, Lunidena, Elliota i wielu innych"10 zwo�ali w gospodzie "Pod G�si� i Rusztem" w Londynie cz�onk�w wszystkich dzia�aj�cych wtedy w mie�cie l� murarskich11. Niekiedy ski", 1997/98, nr 17-18, s. 2; T.C., Powsta� Wielki Wsch�d Polski, "Ars Regia", R. 6 (1997), nr 1/2 (l 1/12), s. 268-269. Jurysdykcja Polska Droit Humain, "Wolnomularz Polski", R. 1997, nr 13-14 z maja-czerwca, s. 10. L. Hass, Wolnomularstwo w Polsce..., dz.cyt, s. 10; M.D.W., "R�a Wiatr�w" w Ci��eniu, "Wolnomularz Polski", 1998, nr 21-22, s. 9; 20 lat lo�y "R�a Wiatr�w" na Wsehod/ic w Pary�u, "Wolnomularz Polski", 1998, nr 21-22, s. 14. l/nivcrsala l;ramasona Ligo (UFL) "istnieje od 1905 roku, a jej za�o�ycielem by� Anglik, pnlkownik 1'ollen, �wczesny brytyjski Gubernator Indii. Dzi� jest to powszechnie uznawana mi�dzynarodowa organizacja afiliowana przy Organizacji Narod�w Zjednoczonych, zrzeszaj�ca wolnomularzy wszystkich ryt�w i obrz�dk�w oraz obediencji i Wielkich L� z kilkudziesi�ciu kraj�w Europy, Ameryki oraz innych kontynent�w. [...] Na 60 kongresie w Wiedniu [23-28 sierpnia 1994 roku] podj�to decyzj� o rozpocz�ciu dzia�alno�ci tej organizacji tak�e w Polsce"; [A. W. Wysocki], Uniwersalna Liga Maso�ska, "Wolnomularz Polski", nr 4, s. 3. T. C., Kluby Przyjaci� Sztuki Kr�lewskiej, "Ars Regia", R. 4/5 (1995/1996), nr 1/2 (9/10), s. 185; zob. te�: [A. W. Wysocki], Klub Przyjaci� Sztuki Kr�lewskiej, "Wolnomularz Polski", R. 1996, nr 9, s. 5. A. de Lassus, Masoneria - intryguj�ca tajemniczo��, [b.m. i r. ], s. 37. James Andersen pisa� o tym wydarzeniu: "On St. John Baptist's Day, in the 3d Yearof King George I. A. D. 1717, the Assembly and Feast of the Free and accepted Masons widzimy w literaturze pr�by doszukiwania si� wznios�ych cel�w przy�wiecaj�cych temu wydarzeniu podczas gdy, jak czytamy w jednej z publikacji Wielkiej Zjednoczonej Lo�y Londynu, by� to "pow�d�ci�le towarzyski", gdy� chodzi�o jedynie o to by " umo�liwi� spotykanie cz�onkom r�nych l�"12. W chwili obecnej niekt�rzy s�dz�, i� wtedy to nast�pi�o po��czenie wywodz�cych si� ze �redniowiecza organizacji murarskich z organizacj� okultystyczn�, jak� by� Zakon R�okrzy�owc�w13. Wsp�czesna masoneria spekulatywna, jak pisze mistrz lo�y "Yolney" z Laval - "w spos�b szczeg�lny ��czy w sobie dwa odr�bne nurty tradycji: praktyczny, wywodz�cy si� od dawnych budowniczych oraz spekulatywny, przyniesiony przez hermetyst�w i filozof�w"*4. Kompilacja taka wynika�a prawdopodobnie st�d, �e pierwsi wolnomularze spekulatywni b�d�c cz�onkami tajnego stowarzyszenia r�okrzy�owc�w wnie�li jego my�li i interpretacje do obrz�dowo�ci muratorskiej. Po��czenie takie sprawi�o, �e rytua� uleg� znacznemu uwznio�leniu i uog�lnieniu...
mars2323