{925}{1003}WĘDRÓWKI Z BESTIAMI {1125}{1220}MONGOLIA|25 milionów lat temu. {1225}{1321}Z mroku wyłania się 12 tonowy olbrzym. {1325}{1371}To samica Indricotherium, {1375}{1446}wkrótce będzie rodzić. {1450}{1546}Wyszukuje w kanionie zaciszne|miejsce majšc nadzieję, {1550}{1652}że noworodek będzie tam bezpieczny. {1675}{1721}Tuż przed witem, {1725}{1839}jej dwuletnia cišża|w końcu dobiegła końca. {2075}{2200}To samiec,|niestety już jest w niebezpieczeństwie. {2275}{2346}Hałas i zapach porodu {2350}{2421}przycišgnšł drapieżniki, Hyaenodony. {2425}{2521}Wbrew nazwie nie|sš spokrewnione z hienami. {2525}{2596}Sš bardziej niebezpieczne. {2600}{2671}Na tle Indricotherium,|mogš wydawać się drobni, {2675}{2746}rozmiarem dorównujš jednak nosorożcom. {2750}{2796}Bez trudu potrafiš zabić cielę, {2800}{2904}o ile wczeniej uporajš się z matkš. {2925}{3046}Samica rozpaczliwie próbuje|utrzymać dziecko między nogami {3050}{3164}gdzie może je bronić|potężnymi kopnięciami. {3325}{3423}Jednak Hyaenodony nie rezygnujš. {3450}{3606}Cielę będzie miało szczęcie jeli|zobaczy swój pierwszy wschód słońca. {3750}{3843}Z I E M I A G I G A N T Ó W {3975}{4021}Okres ten nazywamy Oligocenem. {4025}{4146}wiat włanie przetrwał|lata katastrofalnych zmian klimatu, {4150}{4221}które doprowadziły do wyginięcia|jednej pištej wszystkich gatunków. {4225}{4321}Ziemia zaleczyła rany,|lecz w efekcie wiat się zmienił- {4325}{4448}zmieniła się pogoda,|inne sš roliny i zwierzęta. {4550}{4671}Tutaj, w Mongolii, niektóre zwierzęta|urosły do ogromnych rozmiarów. {4675}{4746}Ten odcinek powięcony będzie|losom jednego z tych olbrzymów - {4750}{4821}dziecku Indricotherium. {4825}{4896}Podczas nocy kanion był|scenš dramatycznych wydarzeń, {4900}{5046}narodzin, a potem odpędzenia Hyaenodonów.|Młode jest wielkim szczęciarzem. {5050}{5146}Tak jak inne noworodki, waży około 250 kg. {5150}{5221}Jego nogi nie sš jeszcze|przyzwyczajone do noszenia ciężaru, {5225}{5344}resztę poranka spędzi|więc na nauce chodzenia. {5450}{5546}O poranku uaktywniajš|się inni mieszkańcy kanionu - {5550}{5621}osobliwe zwierzęta |takie jak Chalicotherium. {5625}{5671}Prawie trzymetrowe stworzenie, {5675}{5771}dla ochrony swoich długich pazurów,chodzšce na kostkach. {5775}{5846}Te potężne kończyny|sš bardzo skuteczne w obronie, {5850}{5921}jednak najczęciej, ten rolinożerca|używa ich do cišgania gałęzi {5925}{6038}by dostać się do smacznych, miękich lici. {6125}{6196}Chodem przypominajš goryle,|sposobem jedzenia pandy, {6200}{6332}lecz ich najbliższymi,|współczesnymi krewnymi sš konie. {6425}{6521}Noworodek również musi myleć o jedzeniu. {6525}{6621}To jest poczštek|najtrudniejszego okresu w jego życiu. {6625}{6696}Będzie zależny od matki|przez co najmniej trzy lata. {6700}{6821}Potrzebuje jej ochrony,|pierwszy rok żywi się jedynie mlekiem. {6825}{6896}To jest zadziwiajšco długie|zaangażowanie ze strony matki. {6900}{6971}Jednak jeli będzie w stanie|przetrwać najtrudniejszy okres, {6975}{7130}rozmiary sprawiš, że żaden drapieżnik|na Ziemi nie będzie mu straszny. {7200}{7296}W Oligocenie, na wielu obszarach|klimat stał się zmienny, zależny od pory roku. {7300}{7346}W Mongolii, długie okresy suszy {7350}{7421}przeplatane sš przez|krótkotrwałe, gwałtowne deszcze. {7425}{7572}Klimat ukształtował nie tylko|rodowisko, lecz również zwierzęta. {7600}{7671}Przeżywajš najokrutnejsi, {7675}{7746}a nie pojawił się straszniejszy niż on - {7750}{7796}olbrzymi Entelodont, {7800}{7846}Groza Równin. {7850}{7921}To sš dalecy krewni wini. {7925}{7996}O wysokoci dwóch metrów, agresywne, {8000}{8046}masywne jak czołgi, {8050}{8146}ale z mózgiem wielkoci pomarańczy. {8150}{8246}Samica Niedwiedzia Psa wraz młodymi|wycofuje się na bezpieczniejszš odległoć, {8250}{8296}jednak dzisiaj nie majš szczęcia. {8300}{8346}Chociaż ci krewni niedwiedzi i psów {8350}{8506}sš brutalnymi małymi drapieżnikami,|przy wodopoju znaczenie ma rozmiar. {8525}{8596}Przybyła również matka Indricotherium,| chce ugasić pragnienie. {8600}{8722}Jest jednak sama,|nigdzie nie widać jej dziecka. {8825}{8921}Drugi Entelodont|przyszedł do ródła. {8925}{9046}Podczas godów,|samce stajš się bardzo agresywne, {9050}{9096}próbujš ustalić,|który z nich zajmie najwyższš pozycję. {9100}{9220}Wtedy największym|wrogiem jest inny Entelodont. {9300}{9432}Takie spotkanie może|przestraszyć nawet Indricotherium. {10175}{10271}Zwycięski Entelodont przerażajšcymi kłami {10275}{10373}zadaje pokonanemu głębokie rany. {10475}{10571}W tym czasie cielę leży nieruchomo. {10575}{10621}Udaje martwego {10625}{10711}dopóki trwa zamieszanie. {11000}{11071}To jest strategia|przetrwania młodego cielęcia. {11075}{11171}Podczas nieobecnoci matki,|instynktownie cały czas leży spokojnie, {11175}{11271}aby nie zwracać uwagi drapieżników. {11275}{11395}Dopiero kiedy samica wraca,|wychodzi z ukrycia. {11600}{11721}W kanionie pozostaje względnie|bezpieczny przez kolejny tydzień, {11725}{11841}lecz póniej matka decyduje,|że czas odejć. {11975}{12046}Cielę jest obecnie silne,|na tyle trzyma się pewnie na nogach, {12050}{12121}że może zaryzykować|wyjcie na otwarte równiny, {12125}{12226}gdzie spędzi resztę swojego życia. {12425}{12538}Ten olbrzym nie jest|potomkiem dinozaurów. {12575}{12621}Indricotherium jest|spokrewniony z nosorożcem, {12625}{12696}lecz ich rozmiary sš nieporównywalne. {12700}{12796}Dorosły samiec|ma siedem metrów wzrostu {12800}{12821}i waży około 15 ton. {12825}{12939}Odpowiada to omiu|współczesnym nosorożcom. {12950}{13109}Żadne lšdowe stworzenie nie jest|w stanie zbliżyć się do tych osišgnnięć. {13150}{13221}Rozmiary nie tylko|chroniš przed drapieżnikami, {13225}{13368}pozwalajš też obejć się bez|jedzenia i picia przez wiele dni. {13474}{13570}Cielę garnie się by zbadać|ten nowy, tajemniczy wiat... {13574}{13670}lecz pierwsze spotkanie wywołuje szok. {13674}{13770}Agresywny Niedwied Pies nie ma|zrozumienia dla jego ciekawoci. {13774}{13820}Jej młode sš w pobliżu, {13824}{13941}dla niej to niezdarne|cielę jest zagrożeniem. {14024}{14146}Niewiele trzeba,|by pobiegł z powrotem do matki. {14349}{14445}Właciwe od poczštku,|dziecko naladuje matkę {14449}{14520}uczšc się jak ma postępować. {14524}{14570}Kiedy, obchodzšc swoje terytorium, {14574}{14645}wšcha stos łajna, on robi to samo. {14649}{14695}Pewnego dnia zrozumie, {14699}{14795}że każdy Indricotherium|wydziela niepowtarzalnš woń. {14799}{14895}W ten sposób matka wskazuje,|jakie zwierzęta sš w okolicy. {14899}{15000}Rozpoczęły się lekcje przetrwania. {15074}{15220}W pobliżu znajduje się młody,|zaledwie trzyletni Indricotherium. {15249}{15320}Nie jest obcy,|to poprzednie cielę samicy. {15324}{15470}Jednakże, obecnie nie ma dla niego|czasu i zdecydowanie go odtršca. {15474}{15584}Młode nie wie,|że czeka go taki sam los. {15849}{15920}Rozpoczęła się włanie długa, sucha pora. {15924}{15970}Jak dotšd jedzenia jest|pod dostatkiem. {15974}{16070}W następnych miesišcach|będzie jednak inaczej, {16074}{16193}zwierzęta objadajš się|więc póki jeszcze mogš. {16224}{16320}Matka obgryza wierzchołki drzew, {16324}{16432}kolejna korzyć|z posiadanych wymiarów. {16499}{16595}Zaledwie dwumiesięczne|młode nie potrzebuje {16599}{16645}innego pokarmu poza mlekiem, {16649}{16745}ale to nie powstrzymuje go od prób naladowania. {16749}{16908}Tak się zdarza gdy cielęta uczš się|które częci bezpiecznie można zjeć. {16949}{17020}Jednak, to jest przykre dowiadczenie|ponieważ młode oddala się. {17024}{17140}Zaledwie 20 metrów dalej|czai się Hyaenodon. {17799}{17870}Szczęki Hyaenodona potrafiš kruszyć|koci z niewyobrażalnš siłš {17874}{17945}ponad 1000 funtów na cal kwadratowy. {17949}{18062}Jedno ukšszenie łamie kark Chalicotherium. {18149}{18220}Potrafiš zjeć padlinę w całoci, {18224}{18295}wraz z zębami. {18449}{18520}Jednak nie będzie miał takiej szansy. {18524}{18653}Pojawiły się miejscowe zbiry,|maja przewagę liczebnš. {18924}{18995}W daremnej próbie ukrycia zapachu padliny, {18999}{19070}Hyaenodon oddaje na niš kał. {19074}{19203}Jednak trzeba o wiele|więcej aby oszukać Entelodonty. {19799}{19900}winie z piekła rodem zdobyły łup. {20024}{20102}3 miesišce póniej. {20174}{20245}W suchej porze zmienił się krajobraz. {20249}{20345}Tak jak gdyby wszystkie|życiodajne soki spłynęły z równin. {20349}{20420}Tak włanie wyglšda sezonowoć. {20424}{20520}Nie pada od miesięcy,|brak pokarmu {20524}{20570}i niezwykle mało wody. {20574}{20645}W Mongolii,|ssaki rozwinęły się w taki sposób, {20649}{20720}by przetrwać nawet|w tak trudnych warunkach. {20724}{20850}Jednak w tym roku|sš w wyjštkowo ciężkim położeniu. {21024}{21120}Samica Indricotherium nie może|znaleć wody od kilku dni, {21124}{21220}jej odwodniony organizm|nie produkuje mleka. {21224}{21270}Młode ma teraz 9 miesięcy {21274}{21390}i po raz pierwszy dowiadcza ciężkiego losu. {21624}{21749}Pomimo nieustannych prób ssania,|matka odrzuca go. {21924}{22020}Ze względu na rozmiar,|dorosłe mogš przetrwać bez wody wiele dni, {22024}{22120}jednak cielę ma mniej rezerw,|z których może czerpać, {22124}{22229}dlatego staje się zatrważajšco słabe. {22599}{22720}Noce sš chłodniejsze|i dogodniejsze do wędrówek. {22724}{22795}Każdego wieczoru matka z młodym|wyruszajš na poszukiwanie wody. {22799}{22870}Inne Indricotheria|wędrujš w tym samym celu, {22874}{22970}dzisiaj do naszej pary|przyłšczyła się stara samica. {22974}{23020}Indricotherium bez trudu|może dożyć 80 lat. {23024}{23070}Ta długowiecznoć pozwala {23074}{23194}na znakomite poznanie|otaczajšczego rodowiska. {23274}{23320}Jeli w pobliżu jest woda, {23324}{23456}to można ić o zkład,|że sędziwa samica zna to miejsce. {23699}{23770}W końcu znajdujš|zamulonš resztkę jeziora, {23774}{238...
izebel