etyka.doc

Etyka i Deontologia

Świadomość prawna lekarzy

·         Brak znajomości podstawowych aktów prawnych

·         Wzrost zgłaszalności roszczeń wobec lekarzy

·         Rozwój agencji prawniczych zajmujących się dochodzeniem odszkodowań

·         Wzrost przeciętnego odszkodowania

·         Niedostateczna ochrona ubezpieczeniowa

Czego pacjenci oczekują od dobrego lekarza

·         Zaufanie

·         Empatia

·         Kultura osobista

·         Nieprzedmiotowe traktowanie chorego

·         Otwartość

·         Szacunek

·         Sumienność

Kodeks etyki lekarskiej

Art. 2.

1)     powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu; lekarz nie może posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w działaniach sprzecznych z tym powołaniem

2)     najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego – salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady.

Tekst ujednolicony USTAWY z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (1997 r. Dz. U. Nr 28, poz. 152)

„Karta Pracowników Służby Zdrowia”

·         opracowana z inicjatywy Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia oraz po zatwierdzeniu tekstu przez Kongregację Nauki Wiary została opublikowana w Watykanie w 1995 roku

Ewolucja postaw wobec procesu umierania człowieka

·         śmierć (uznawana za zjawisko naturalne) zawsze otaczana była szczególnym kultem

·         rozwój medycyny – coraz częściej udaje się wyleczyć chorych, coraz częściej dotychczas nieuleczalne choroby stają się uleczalne, coraz częściej udaje się przedłużyć życie

·         powoli zmianie ulega miejsce umierania

·         przez całe wieki chory umierał w domu, wśród bliskich. Od połowy XIX wieku człowiek coraz częściej umiera w Szpitalu

·         zjawisko śmierci staje się czymś wstydliwym

·         coraz częściej rodziny starają się umieścić chorych pod opieką szpitala

·         zjawisko śmierci człowieka i cały proces umierania stają się coraz bardziej odhumanizowane

Wydłużenie przeciętnego czasu trwania życia

·         coraz częściej zadajemy sobie pytanie czy nadrzędnym celem powinno być wydłużanie życia bez zwracania uwagi na jego jakość

·         bardzo trudno jest o obiektywną ocenę jakości życia pacjenta

·         tylko pacjent może ocenić jakość i wartość własnego życia

·         lekarz powinien dążyć do podtrzymania życia, nie musi to jednak uporczywej terapii

Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z rodziną

·         powyższa kwestia to bardzo złożony problem

·         wymaga indywidualnego podejścia

·         chory wiedząc o zbliżającej się śmierci często stara się odsunąć myśl o niej

·         rodzina może być informowana o stanie zdrowia, gdy wyrazi na to zgodę pacjent (zachowanie tajemnicy lekarskiej)

Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z chorym

·         czy informować pacjenta o niekorzystnym rokowaniu, śmiertelnej chorobie

·         obecnie dominuje pogląd, iż należy przedstawić choremu faktyczny stan jego zdrowia

·         istnieje jednak wyjątek od tej zasady (art. 31 ust. 4 „Ustawa o zawodzie lekarza” oraz art. 16 i 17 Kodeks Etyki Lekarskiej)

·         lekarze często unikają rozmowy o śmierci z pacjentem

·         pacjenci w zdecydowanej większości, po okresie buntu godzą się z rozpoznaniem i perspektywą śmierci

·         ważne jest takie poinformowanie chorego, by był przygotowany na możliwe pogorszenie stanu zdrowia

·         trzeba zapewnić chorego, że jest otoczony odpowiednią opieką

·         chory musi wiedzieć, że nie będzie cierpiał

·         jeśli istnieje taka możliwość należy znaleźć jakiś pozytyw w przebiegu – postępie leczenia choroby

·         prawo chorego do nieinformowania rodziny

Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z chorym

Kodeks Etyki Lekarskiej

Art. 17

W razie niepomyślnej dla chorego prognozy, lekarz powinien poinformować o niej chorego z taktem i ostrożnością. Wiadomość o rozpoznaniu i złym rokowaniu może nie zostać choremu przekazana tylko w przypadku, jeśli lekarz jest głęboko przekonany, iż jej ujawnienie spowoduje bardzo poważne cierpienie chorego lub inne niekorzystne dla zdrowia następstwa; jednak na wyraźne żądanie pacjenta lekarz powinien udzielić pełnej informacji

Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z chorym

USTAWA O ZAWODZIE LEKARZA Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z chorym

Tekst ujednolicony USTAWY z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (1997 r. Dz. U. Nr 28, poz. 152)

Art. 31

·         lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu

·         lekarz może udzielać informacji, o których mowa w ust. 1, innym osobom tylko za zgodą pacjenta

·         na żądanie pacjenta lekarz nie ma obowiązku udzielać pacjentowi informacji, o której mowa w ust. 1

·         w sytuacjach wyjątkowych, jeżeli rokowanie jest niepomyślne dla pacjenta, lekarz może ograniczyć informację o stanie zdrowia i o rokowaniu, jeżeli według oceny lekarza przemawia za tym dobro pacjenta. W takich przypadkach lekarz informuje przedstawiciela ustawowego pacjenta lub osobę upoważnioną przez pacjenta. Na żądanie pacjenta lekarz ma jednak obowiązek udzielić mu żądanej informacji

„Niepomyślne rokowanie – nieuleczalna choroba – jak rozmawiać z chorym KARTA PRACOWNIKÓW SŁUŻBY ZDROWIA”

·         prawda wobec umierającego

Nie można pozostawiać w nieświadomości osoby w decydującej <godzinie> jej życia, odsuwając ją od jej samej oraz jej ostatnich i najważniejszych decyzji

Reanimacja

·         podjęcie akcji reanimacyjnej jest obowiązkiem lekarza

·         reanimacja jest obowiązkiem, gdy chory był potencjalnie zdolny do życia

·         reanimacja w końcowym stadium rozsianej choroby nowotworowej

·         reanimacja, gdy dalsza terapia przedłuża agonię

USTAWA O ZAWODZIE LEKARZA

Tekst ujednolicony USTAWY z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (1997 r. Dz. U. Nr 28, poz. 152)

Rozdział 5

Zasady wykonywania zawodu lekarza

Art. 30

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki

Pojęcie „uporczywej terapii”

·         odmowa uporczywej terapii – zaprzestanie środków nadzwyczajnych i niewspółmiernych do spodziewanych efektów

·         środki zwyczajne

·         środki nadzwyczajne

Stany terminalne

·         okres terminalny to czas, kiedy u chorego występuje stan znacznego zaawansowania choroby przewlekłej i nie można już wdrażać leczenia przyczynowego. Można oczekiwać śmierci w czasie od kilku dni do kilkunastu miesięcy

·         stan terminalny to taki stan pacjenta, u którego wiadomo, że dostępne metody terapeutyczne nie doprowadzą do wyleczenia, natomiast choroba u niego prowadzi do śmierci

·         zadanie personelu medycznego w tym przypadku to:

- zapobieganie bólowi, cierpieniu

- leczenie objawowe

- opieka pielęgnacyjna

·         przygotowanie personelu medycznego do tego zadania jest bardzo ważne

·         czy dążyć do przedłużenia życia u nieuleczalnie chorego może się odbywać wbrew jego woli?

Kodeks Etyki Lekarskiej

Pomoc chorym w stanach terminalnych

Art. 30

Lekarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić choremu humanitarną opiekę terminalną i godne warunki umierania. Lekarz winien do końca łagodzić cierpienia chorych w stanach terminalnych i utrzymywać w miarę możliwości, jakość kończącego się życia.

Art. 31

Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji, ani pomagać choremu w popełnieniu samobójstwa

Art. 32

W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych.

Stany terminalne

·         coraz więcej … chorych terminalnych umiera w szpitalu, a nie w domu

·         jest to kwestia zasadnicza, która winna warunkować odpowiednie przygotowanie do tego zadania personelu medycznego

·         głębokie przekonanie lekarzy, że nadrzędnym celem jest ratowanie życia ludzkiego sprawiło, że niepowodzenie w postaci śmierci chorego traktowane jest często jako osobista porażka, jako coś wstydliwego

·         z powyższego względu istnieje konieczność przygotowania lekarza do opieki nad umierającym – nie tylko z medycznego punktu widzenia

·         stosowanie środków przeciwbólowych i psychotropowych w stanach terminalnych

·         często lekarze nie zajmujący się na leczeniem bólu obawiają się stosowania narkotycznych środków przeciwbólowych

- długotrwałe stosowanie takich środków powoduje uzależnienie, ale czy ma to znaczenie u chorego w stanie terminalnym

- obawa o ewentualne efekty uboczne

·         bólowi powinno się zapobiegać, trudniej jest go opanować i trzeba stosować większe dawki leków gdy już wystąpi

Użycie środków przeciwbólowych narkotycznych w stanach terminalnych

·         123. Zastosowanie środków znieczulających może mieć przede wszystkim jako skutek, oprócz zmniejszenia bólu, także antycypacja śmierci.

Gdy wymagają tego <proporcjonalne motywy>, <jest dozwolone umiarkowane użycie środków narkotycznych, które przynoszą ulgę w cierpieniu, ale powodują także szybszą śmierć>. <Jest jasne, że w tym przypadku śmierć nie jest w żaden sposób zamierzona, ani nie dąży się do niej, chociaż na skutek rozumnej przyczyny naraża się na jej niebezpieczeństwo, zamierza się tylko skuteczne uśmierzenie bólu, stosując środki znieczulające, którymi dysponuje medycyna>.

Użycie środków psychotropowych

·         Użycie środków znieczulających w chorobach śmiertelnych

122. Do środków, jakie można zastosować odnośnie do śmiertelnie chorego, należy zaliczyć środki znieczulające. Sprzyjając mniej dramatycznemu przebiegowi choroby przyczyniają się do humanizacji i akceptacji śmierci

·         Powstrzymywanie bólu powoduje natomiast odprężenie organiczne i psychiczne

·         <Ludzka i chrześcijańska roztropność zaleca większości osób chorych stosowanie lekarstw, które mogą złagodzić lub wyeliminować cierpienie chociaż ubocznie (jako skutki drugorzędne) mogą spowodować oszołomienie i zmniejszenie świadomości. Jeśli chodzi o tych, którzy nie są w stanie wyrazić swoich życzeń, słusznie wolno przypuszczać, że pragną otrzymać środki znieczulające i chcą, by były im dawane zgodnie ze wskazaniami lekarzy>

Opieka paliatywna

·         Całościowe wieloaspektowe postępowanie medyczne, psychologiczne, rehabilitacyjne oraz wsparcie socjalne i duchowe dla chorych na przewlekłe choroby nie poddające się leczeniu przyczynowemu, choroby znacznie ograniczające egzystencję oraz na choroby nowotworowe w stadium znacznego zaawansowania i okresie terminalnym. To czynne wspieranie rodziny chorego w okresie choroby ich bliskiego oraz po jego śmierci, o ile tego wymagają.

Opieka paliatywna jest całościową, wszechstronną opieką nad pacjentem chorującym na nieuleczalne, postępujące choroby w końcowym okresie życia.

·         Opieka paliatywna organizowana jest w:

- poradniach medycyny paliatywnej

- hospicjach stacjonarnych/oddziałach medycyny paliatywnej

- hospicjach domowych

28.

Poradnia medycyny paliatywnej

·         Przeznaczona jest dla pacjentów chorujących na choroby nowotworowe, u których zakończono leczenie przyczynowe, nie znajdują się oni w terminalnej fazie choroby nowotworowej a potrzebują leczenia p/bólowego i wsparcia lub odmawiają opieki realizowanej przez hospicjum domowe

·         Celem opieki paliatywnej winna być poprawa jakości życia osób chorych terminalnie i ich rodzin oraz stworzenie chorym terminalnie godnych warunków dla zakończenia życia

Opieka paliatywna

Cele opieki paliatywnej to zadania:

·         Lekarskie

·         Pielęgniarskie

·         Informacyjno-edukacyjne w tym na rzecz rodziny

·         Psychologiczne

·         Rehabilitacyjne/fizjoterapeutyczne

·         Wsparcie socjalne i opiekuńcze (poprzez pracownika socjalnego i MOPS)

·         Wsparcie terapeutyczne (np. terapia zajęciowa)

·         Wsparcie duchowe (kontakt z osobą duchowną)

·         Udostępnianie sprzętu medycznego i pielęgnacyjnego

Opieka paliatywna realizowana jest najczęściej przez:

·         Lekarza

·         Pielęgniarki

·         Rehabilitanta/fizjoterapeuty

·         Psychologa

·         Pracownika socjalnego

·         Terapeuty zajęciowego

·         Osoby duchownej

·         Wolontariusza

Opieka paliatywna – cele

...