jakZostacOPP.pdf

JAK ZOSTAĆ ORGANIZACJĄ

POŻYTKU PUBLICZNEGO?

Autor: Radosław Skiba

3w* 004, stan prawny 1.09.2007

Przedruki lub przenoszenie całości lub części tej publikacji na inne nośniki możliwe wyłącznie za zgodą

właścicieli praw autorskich.

Autor:

Radosław Skiba

Redakcja i aktualizacja IV wydania:

Aneta Krawczyk, Renata Niecikowska (Informatorium)

I. WSTĘP – BYĆ CZY NIE BYĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO

II. KTOMOŻE BYĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO

Niniejsza publikacja powstała z zachowaniem wszelkiej staranności o rzetelność, jednak wydawca

nie ponosi odpowiedzialności za skutki zastosowania się do porad zamieszczonych w broszurze lub

posłużenia się wzorami udostępnionych dokumentów.

III. KROK PIERWSZY – PODJĘCIE DECYZJI

1. Jakie są najważniejsze przywileje organizacji pożytku publicznego?

2. Jakie są najważniejsze obowiązki organizacji pożytku publicznego

(sprawozdawczość, audyt)?

Seria powstała w ramach Programu Towarzystwa Wzajemnej Informacji

Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolnosci

IV. KROK DRUGI – SPRAWDZENIE ZGODNOŚCI WYMOGÓW, STAWIANYCH

ORGANIZACJOM POŻYTKU PUBLICZNEGO, ZE STATUTEM

LUB INNYMI AKTAMI WEWNĘTRZNYMI ORGANIZACJI

V. KROK TRZECI – REJESTRACJA STATUSU W KRS

Broszura powstała dzięki wsparciu ﬁ nansowemu:

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu

1. Złożenie wniosku i formularze

2. Wypełnianie formularza KRS-W-OPP

3. Opłaty za rejestrację statusu pożytku publicznego

4. Zwrot wniosku

5. Zmiany w rejestrze

VI. GDZIE MOŻNA UZYSKAĆ INFORMACJE O USTAWIE I DZIAŁALNOŚCI

Unia Europejska w ramach Programu Środki Przejściowe 2004

POŻYTKU PUBLICZNEGO?

VII. NAJCZĘSTSZE BŁĘDY DOTYCZĄCE USTAWY

Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy ﬁ nansowej Unii Europejskiej. Za treść tego

dokumentu odpowiada Stowarzyszenie Klon/Jawor, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w

żadnym razie o ﬁ cjalnego stanowiska Unii Europejskiej.

VIII. WYCIĄG Z USTAWY O DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO (DZIAŁ II)

ISBN 83-60337-51-9

978-83-60337-51-6

Warszawa, 2007

3w*: JAK ZOSTAĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO?

3w*, stan prawny 1.09.2007

PODSTAWA PRAWNA:

I. WSTĘP – BYĆ CZY NIE BYĆ

ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. Przepisy wprowadzające ustawę

o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 874

z późn. zm.)

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wprowadziła nową

kategorię organizacji pozarządowych, czyli organizacje pożytku publicznego.

Wprawdzie ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie jest

poświęcona wyłącznie organizacjom pożytku publicznego, ale z pewnością jest

to bardzo ważny element tej ustawy (dział II).

• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

(Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

(Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.)

* Ustawazostała skonstruowana w taki sposób, że nie

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów urzędowych formu-

larzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miej-

sca ich udostępnienia (Dz. U. Nr 188, poz. 1846)

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia

rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegóło-

wej treści wpisów w tych rejestrach (Dz. U. Nr 186, poz. 1821)

Co więcej ustawa w zasadzie nie ogranicza w żadnym stopniu czasu, w jakim

organizacja może wystąpić z wnioskiem o uzyskanie takiego statusu, a zatem

wyłącznie od decyzji osób kierujących organizacją zależy kiedy, i czy w ogó-

le, dana organizacja złoży wniosek o nadanie statusu organizacji pożytku pu-

blicznego.

Zastanawiając się nad tym, czy nasza organizacja powinna/chce ubie-

gać się o status organizacji pożytku publicznego warto rozważyć na-

stępujące kwestie:

• Po pierwsze, rozważmy spokojnie, czy rzeczywiście organizacja,

co do istoty swych działań, jest instytucją tego typu. Nieuzyskanie

tego statusu nie oznacza, w końcu, że jest się organizacją „gorszą”.

Nie ma nic złego w tym, że organizacja chce realizować cele inne niż

cele pożytku publicznego lub realizuje te cele, choć nie ma statusu

pożytku publicznego. Konstytucja RP gwarantuje swobodę powsta-

wania i działania organizacji pozarządowych – status organizacji po-

żytku publicznego jest poniekąd dodatkowym atrybutem, który pa-

suje do działań jednych organizacji, a do innych nie.

• Po drugie, warto się zastanowić, czy organizacja jest w stanie wy-

pełnić wszystkie wymagania formalne związane z uzyskaniem i utrzy-

maniem statusu organizacji pożytku publicznego.

Zatem po jednej stronie trzeba opisać korzyści, jakie status taki przynosi, po dru-

giej obowiązki i trudności, jakie wiążą się z jego uzyskaniem. Czasem wynik tego

zmusza organizacji pozarządowych do ubiegania się

o status organizacji pożytku publicznego. Każda

organizacja samodzielnie decyduje o tym, czy chce

starać się o uzyskanie statusu.

3w*: JAK ZOSTAĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO?

3w*, stan prawny 1.09.2007

zestawienia może być oczywisty od razu, w przypadku innych organizacji może

się zmieniać w czasie i potrzebny będzie czas na podjęcie decyzji.

II. KTO MOŻE BYĆ ORGANIZACJĄ

POŻYTKU PUBLICZNEGO

Te organizacje, które podjęły już decyzję o tym, że chcą ubiegać się o status orga-

nizacji pożytku publicznego zastanawiają się, jakie kroki podjąć, aby ułatwić so-

bie przejście przez procedurę rejestracyjną. Celem tej publikacji jest właśnie od-

powiedź na te pytania. Trzeba jednak podkreślić, że mimo zachowania wszelkiej

możliwej staranności przy przygotowaniu opracowania, zastosowanie wskazó-

wek w nim umieszczonych ma pomóc, ale nie może zagwarantować, uzyskania

statusu organizacji pożytku publicznego.

O status organizacji pożytku publicznego mogą starać się wyłącznie organizacje

pozarządowe, z wyłączeniem organizacji wymienionych w art. 3 ust. 4, do któ-

rych nie stosuje się działu II ustawy, czyli:

1. partiipolitycznych,

2. związków zawodowych i organizacji pracodawców,

3. samorządów zawodowych,

4. fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka sa-

morządu terytorialnego, chyba że:

• przepisyodrębne stanowią inaczej,

• majątek tej fundacji nie jest w całości mieniem państwowym, mie-

niem komunalnym lub mieniem pochodzącym z ﬁnansowania środka-

mi publicznymi w rozumieniu ustawy o ﬁnansach publicznych lub

• fundacja prowadzi działalność statutową w zakresie nauki, w szcze-

gólności na rzecz nauki;

5. fundacji utworzonych przez partie polityczne,

6. klubów sportowych będących spółkami działającymi na podstawie przepi-

sów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze ﬁzycznej (Dz. U. z 2001 r., Nr 81,

poz. 889, z późn. zm.).

Zachęcamy też do lektury ustawy o działalności pożytku publicznego, której ob-

szerne fragmenty znajdują się, dla wygody czytelników, na końcu opracowania.

Z wiedzą o tym, jak jest skonstruowana ustawa, będzie znacznie łatwiej prze-

brnąć przez interpretację ustawy i trudy rejestracji.

O status organizacji pożytku publicznego mogą też ubiegać się tzw. podmioty

zrównane w ustawie z organizacjami pozarządowymi, czyli osoby prawne i jed-

nostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych oraz stowarzyszenia

jednostek samorządu terytorialnego.

Na liście podmiotów zarejestrowanych jako organizacje pożytku publicznego

znajdują się, poza fundacjami i stowarzyszeniami, np. paraﬁa, izby przemysło-

wo-handlowe, izba rolnicza, spółka z o.o., straże pożarne.

spełnić podmiot ubiegający się o status organizacji

pożytku publicznego, jest więc stwierdzenie, że

odpowiada on de ﬁ nicji organizacji pozarządowej,

ponieważ wyłącznie organizacje pozarządowe oraz

podmioty zrównane z tymi organizacjami mogą

ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego.

* Pierwszym i podstawowym warunkiem, który musi

3w*: JAK ZOSTAĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO?

3w*, stan prawny 1.09.2007

* Zgodnie z art. 3 ust. 2 organizacjami pozarządowymi

III. KROK PIERWSZY – PODJĘCIE DECYZJI

ą, niebędące jednostkami sektora ﬁ nansów

publicznych, w rozumieniu przepisów o ﬁ nansach

publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku,

osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości

prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw,

w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

Każda organizacja powinna starannie rozważyć wszystkie „za” i „przeciw” ubie-

gania się o status organizacji pożytku publicznego. Dlatego dobrze jest zorien-

tować się, jakie są dodatkowe uprawnienia oraz obowiązki organizacji pożyt-

ku publicznego.

1. Jakie są najważniejsze przywileje organizacji pożytku

publicznego?

Zwolnienia z następujących podatków i opłat (art. 24):

• podatku dochodowego od osób prawnych,

• podatku od nieruchomości,

• podatku od czynności cywilnoprawnych,

• opłaty skarbowej,

• opłat sądowych (art. 104 ustawy o kosztach sądowych w sprawach

cywilnych zwalnia OPP z opłat sądowych, ale tylko w sprawach, które

nie dotyczą prowadzonej przez nie działalności gospodarczej).

– większość tych zwolnień dotyczy nieodpłatnej działalności pożyt-

ku publicznego.

Z użytego w art. 20 pkt 1) sformułowania, że organizacją pożytku publicznego

może zostać organizacja pozarządowa, która „prowadzi działalność statutową”,

wyciąga się wniosek, że statusu pożytku publicznego nie mogą uzyskać nowo

powstające organizacje, ponieważ nie mogą się one jeszcze wykazać żadną kon-

kretną działalnością. Niestety wymóg „prowadzenia działalności” nie jest opisa-

ny w ustawie precyzyjnie. Kryterium to można też oczywiście stosować do orga-

nizacji istniejących już od jakiegoś czasu. Decydujące jest bowiem „prowadzenie

działalności”, a nie samo istnienie organizacji.

Wydaje się, że omawianego warunku nie spełniają również organizacje zareje-

strowane, czy też utworzone nawet wiele lat temu, które jednak obecnie pozo-

stają w „uśpieniu” i de facto nie prowadzą już żadnej działalności. Dokumenta-

mi, które w razie wątpliwości sądu rejestrowego mogą potwierdzać prowadzenie

działalności przez organizację są sprawozdania i raporty opisujące dotychczaso-

wą działalność, deklaracje podatkowe lub chociażby wycinki prasowe itp.

Nieruchomości

Organizacje pożytku publicznego mogą nabywać prawo użytkowania nierucho-

mości należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego

na preferencyjnych zasadach. Oznacza to, że:

• minister właściwy ds. spraw Skarbu Państwa może dokonać da-

rowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz organiza-

cji pożytku publicznego, na jej cele statutowe; w przypadku niewyko-

rzystania nieruchomości na cel określony w umowie, a także w razie

utraty przez organizację statusu organizacji pożytku publicznego, na-

stępuje odwołanie darowizny.

• właściwy organ za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub

sejmiku, może udzielić boniﬁkaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67

ustawy o gospodarce nieruchomościami, organizacjom pożytku pu-

blicznego – jeżeli nieruchomość będzie wykorzystywana na cel pro-

wadzonej przez nie działalności pożytku publicznego.

Oddziały organizacji, a status OPP

Oddziały organizacji posiadające osobowość prawną mogą starać się o uzyska-

nie statusu pożytku, samodzielnie w sposób niezależny od podmiotu, którego są

częścią. Uzyskują też oddzielny, niż podmiot „macierzysty”, numer KRS.

Oddział nieposiadający samodzielnej osobowości prawnej (będący de facto nie-

samodzielną prawnie częścią większej organizacji) nie może skutecznie wystąpić

z wnioskiem o uzyskanie statusu pożytku – nie jest on w stanie spełnić wymagań

określonych w art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego (m.in. wobec

własnego statutu). Z uzyskania statusu pożytku nie mogą też skorzystać tereno-

we jednostki organizacyjne kościołów nieposiadające osobowości prawnej.

Prawo do zatrudniania poborowych odbywających służbę zastępczą.

Nieodpłatny, ułatwiony dostęp do publicznego radia i telewizji.

Możliwość przyjmowania wpłat 1% podatku należnego od osób ﬁzycznych

Od stycznia 2007 roku obowiązują nowe zasady przekazywania 1% podatku

na rzecz organizacji pożytku publicznego. Podatnik nie dokonuje samodzielnie

3w*: JAK ZOSTAĆ ORGANIZACJĄ POŻYTKU PUBLICZNEGO?

3w*, stan prawny 1.09.2007

III. KROK PIERWSZY – PODJĘCIE DECYZJI

wpłaty, jak to miało miejsce do tej pory, ale wypełniając roczne zeznanie podat-

kowe wskazuje jedną organizację pożytku publicznego, na rzecz której chce prze-

kazać 1% swojego podatku należnego. W zeznaniu podatkowym wpisuje nazwę

organizacji i jej numer KRS. Pieniądze, w imieniu podatnika, na konto bankowe

organizacji, wpłaci urząd skarbowy, do którego podatnik złoży zeznanie. Wpłat

1% mogą dokonywać również tzw. liniowcy, czyli podatnicy stosujący liniową –

19% stawkę podatku.

wej. Zakres informacji, które należy zawrzeć w sprawozdaniu ﬁnansowym, zo-

stał określony w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości.

Natomiast dla organizacji pożytku publicznego nieprowadzących działalności

gospodarczej zakres tego sprawozdania określa § 3 pkt 2 Rozporządzenia Mini-

stra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachun-

kowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowa-

dzących działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 137, poz. 1539).

Możliwość korzystania z pomocy małoletnich wolontariuszy (poniżej 16 lat)

w zbiórkach publicznych. Oczywiście osoby takie muszą być pod nadzorem oso-

by pełnoletniej.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Polityki Społecznej organizacje pożytku

publicznego nieprowadzące działalności gospodarczej nie mają obowiązku zgła-

szania sprawozdania ﬁnansowego do Monitora Polskiego B. Obowiązek zostanie

spełniony poprzez zamieszczenie tego sprawozdania na stronie internetowej Mi-

nisterstwa Pracy i Polityki Społecznej: http://bopp.pozytek.gov.pl, na której znaj-

duje się baza sprawozdań ﬁnansowych OPP.

Natomiast organizacje pożytku publicznego prowadzące działalność gospodar-

czą i spełniające warunki art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości (warunki

te w dalszej części tekstu – w informacji o audycie) ogłaszają swoje sprawozda-

nia w Monitorze Polskim B. Za zamieszczenie sprawozdania ﬁnansowego w Mo-

nitorze zapłacą one 708,59 zł za każdą stronę.

Organizacje pożytku publicznego, które prowadzą działalność gospodarczą, ale

nie spełniają warunków art. 64 ust. 1 pkt. 4 ustawy o rachunkowości, postępu-

ją tak jak organizacje pożytku publicznego nieprowadzące działalności gospo-

darczej, czyli zamieszczają sprawozdanie na stronie internetowej Ministerstwa

Pracy i Polityki Społecznej.

Więcej o przywilejach OPP w broszurze z serii 3w* („Warto Wiedzieć Więcej”):

„Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”.

2. Jakie są najważniejsze obowiązki organizacji pożytku

publicznego (sprawozdawczość, audyt)?

Skutkiem uzyskania przez organizację pozarządową statusu organizacji pożytku

publicznego są nie tylko uprawnienia wcześniej opisane, ale również zwiększone

wymagania, w szczególności te dotyczące przejrzystości działania organizacji.

Sprawozdawczość

Organizacja pożytku publicznego ma obowiązek:

1. Sporządzić i ogłosić („w sposób umożliwiający zapoznanie się z tym sprawoz-

daniem”) roczne merytoryczne sprawozdanie z działalności (art. 23 ustawy). Wy-

móg ten powinno spełnić, np. umieszczenie sprawozdania w Internecie, wyłoże-

nie go w siedzibie organizacji.

Sprawozdanie merytoryczne powinno zawierać (zgodnie z przepisami dotyczą-

cymi sprawozdań składanych przez fundacje) m.in. zasady, formy i zakres dzia-

łalności statutowej z podaniem realizacji celów statutowych, a także opis głów-

nych przedsięwzięć ﬁnansowych, odpisy uchwał zarządu organizacji, informację

o wysokości uzyskanych przychodów, z wyodrębnieniem ich źródeł, odpłatnych

świadczeń realizowanych przez fundację w ramach celów statutowych z uwzględ-

nieniem kosztów tych świadczeń; jeżeli prowadzono działalność gospodarczą, wy-

nik ﬁnansowy tej działalności oraz procentowy stosunek przychodu osiągnięte-

go z działalności gospodarczej do przychodu osiągniętego z pozostałych źródeł.

Przykładowe wzory sprawozdania ﬁnansowego można znaleźć w serwisie

www.pozytek.gov.pl.

3. Przekazać sprawozdanie merytoryczne i ﬁnansowe do Ministra Pracy i Polity-

ki Społecznej do dnia 31 marca za poprzedni rok obrotowy. Sprawozdania należy

przesłać na adres: MPiPS, Departament Pożytku Publicznego, ul. Nowogrodzka

1/3/5, 00-513 Warszawa.

4. Przekazać sprawozdanie merytoryczne i ﬁnansowe do KRS .

Do sprawozdań należy dołączyć:

• uchwałę zatwierdzającą przyjęcie sprawozdania przez właściwy

w organizacji organ (np. zarząd, walne zgromadzenie),

• wypełniony formularz KRS-Z30 ( jeżeli składane jest tylko sprawoz-

danie i uchwała) lub KRS-Z20 i KRS-ZN ( jeśli organizacja oprócz spra-

wozdania zgłasza zmiany).

Ostateczny termin zatwierdzenia sprawozdania to 30 czerwca (sprawozdanie na-

leży przekazać w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia). Jeżeli sprawozdanie nie zo-

stało zatwierdzone w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, tj. do 30 czerw-

ca, to wówczas mimo braku zatwierdzenia należy je złożyć w KRS do 15 lipca.

2. Sporządzić i ogłosić swoje roczne sprawozdanie ﬁnansowe .

Zakres sprawozdania ﬁnansowego dla organizacji pożytku publicznego prowadzą-

cych działalność gospodarczą określa art. 45 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 września

1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Sprawoz-

danie ﬁnansowe składa się z: bilansu, rachunku wyników, informacji dodatko-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: