opisy punktów.pdf

A. Jest to miejsce, w którym doszło do jednej z największych akcji zbrojnych polskiego podziemia.

Drużyna, pod dowództwem „Lota”, w mroźny poranek 1 lutego 1944 roku stała na rogu dzisiejszej

ulicy Pięknej i Alei Ujazdowskich. Czekała aż nadjedzie samochód, w którym siedział kat Warszawy, ich

cel akcji – Franc Kutschera.

B. Twórcą i pierwszym dyrektorem muzeum był pułkownik Bronisław Gembarzewski żyjący w latach

1874 – 1941. Muzeum powstało w 1920 roku, a jego pierwszy budynek był na ulicy Podwale 15. W

roku 1934 muzeum zostało przeniesione do budynku przy Al. 3 Maja 3, gdzie stoi do dziś, jednak aleja

do tamtego czasu zmieniła nazwę na Al. Jerozolimskie.

Budynek ten był lekko bombardowany podczas Kampanii Wrześniowej, jednak w czasie II

Wojny Światowej nie odniósł większych strat, gdyż znajdowały się tu koszary niemieckie Waffen SS.

Obecnym dyrektorem jest pułkownik Jacek Macyszyn, a muzeum stanowi oddzielną część wielkiego

gmachu Muzeum Narodowego.

C. Był to kompleks budynków wybudowany (1829-1835) w czasach carskich służący do

przetrzymywania więźniów politycznych. W 110 lat po jego wybudowaniu został przejęty przez

Niemców, służył podobnie jak poprzednim władzom. Przetrzymywani w nim byli Warszawiacy czasem

przypadkowi ale w większości złapani przez policję Gestapo. Z miejsca tego praktycznie nie było

wyjścia, oprócz wyjazdów na przesłuchania i do miejsc o których osadzeni nie mieli pojęcia.

Najpewniej stamtąd nie mieli już wrócić.

D. Na Krakowskim Przedmieściu spiżowy Kopernik

Siedzi nad kulą ziemską zamyślony, (...)

Tak, stary astronomie, co rysy młodzieńcze

Zachowałeś przez wieki niby maskę grecką...

Mieczysław Jastruń

E. Na rogu ulicy Długiej i Nalewki stoi budynek, którego przeznaczenie związane było z

przetrzymywaniem broni. W marcu 1943 roku właśnie w tym miejscu doszło do bardzo niebezpiecznej

akcji zbrojnej przeciw okupantowi, a celem tej akcji było uwolnienie Jana Bytnara „Rudego”. Dzisiaj

budynek ten znajduje się na rogu ul. Długiej i Bohaterów Getta i mieści się w nim muzeum

Archeologiczne.

F. Pomnik „Polegli Niepokonani” zaprojektowany przez Gustawa Zemłę ustawiono w pobliżu ul.

Sowińskiego. Na wybrukowanym wzgórku, przed granitowym murem barykady, umieszczona jest

postać rannego powstańca, który w półleżącej postawie zasłania sobą wyrwę w barykadzie.

Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonano o zmierzchu 20 września 1973 roku w świetle zniczy na

pomnikowych barykadach i pochodni w rękach harcerzy.

G. W budynku, który znajduje się na Al. Szucha mieści się dziś Ministerstwo Edukacji Narodowej. W

latach 1939 – 1944 siedzibę tutaj miała komenda policji i gestapo. To właśnie tutaj przesłuchiwano

więźniów przywiezionych z Pawiaka.

H. Mały chłopiec stoi przy Barbakanie i trzyma w ręku ciężki karabin. Ma na głowie za duży hełm, lecz

na tym hełmie przepaska biało - czerwona z orzełkiem. Jest gotowy do walki za ojczyznę...

I. Miejsce na pomnik – grób „Nieznanego Żołnierza” wybrano w trzech środkowych arkadach dolnej

kolumnady pałacu Saskiego, a wystrój grobowca zaprojektował Stanisław Ostrowski. Wnętrze arkad

wyłożono czarnym, szlifowanym granitem, a płytę nagrobną wykonano z szarego granitu. Wykuto na

niej napis: „Tu leży żołnierz Polski poległy za Ojczyznę”. Pomnik powstał w 1925 roku.

Po pierwszej wojnie światowej powszechny stał się obyczaj symbolicznego czczenia wszystkich

poległych w walkach, właśnie przez grób bezimiennego wojownika. Pierwsi postąpili tak Francuzi,

składając pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu ciało niezidentyfikowanego żołnierza, jednego z tysięcy

poległych pod Verdun.

J. W roku 1912 z polecenia carskich władz wojskowych założono na Powązkach cmentarz

prawosławny dla żołnierzy rosyjskiego garnizonu warszawskiego. Po odzyskaniu niepodległości, w

listopadzie 1918 roku, zarząd cmentarza przejęło polskie duszpasterstwo wojskowe nadając mu nazwę

Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

K. Stoi na cokole z szablą w prawej dłoni, zwrócony głową w stronę ul. Podwale. W czasie okupacji

wokół pomnika Niemcy ustawili rusztowania i posąg zdjęto. Zachodziła obawa, że okupanci pomnik

zniszczą. Równocześnie w różnych punktach miasta na słupach ogłoszeniowych pojawiły się kartki o

następującej treści: „W odwet za zniszczenie pomnika Jana Kilińskiego zarządzam przedłużenie zimy o

6 tygodni. (-) Mikołaj Kopernik, astronom”

L. Przebiegnijmy teraz kilka kroków na drugą stronę ulicy, a znajdziemy się na północnej stronie

Rynku Staromiejskiego, czyli właśnie jak brzmi dzisiaj jej nazwa, po stronie Dekerta, której wszystkie

kamienice (nr 18-42) zajmuje obecnie Muzeum Historyczne m. st. Warszawy. Literatura, malarstwo i

historia nakazują zwrócić tu baczniejszą uwagę. Hasło: „Człowiek nie jest stworzony do klęski”;

Odzew: „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”

M. „Tym kanałem po bohaterskiej obronie Starego Miasta i Starówki przeszło do Śródmieścia i na

Żoliborz 5300 powstańców Grupy Północ 1994”. Żołnierze schodzą do kanału i tą właśnie drogą

opuszczają Starówkę. To zdarzenie symbolizuje pomnik, który znajduje się obecnie na placu

Krasińskich, na rogu ulicy Długiej i Miodowej.

N. Młodszą, przyrodnią siostrą Syreny z Tamki można nazwać Nike z placu Teatralnego. Młodszą o

całe ćwierć wieku, bo pojawiła się w Warszawie w lipcu 1964 roku. Nike należy do najbardziej

popularnych, reprezentatywnych „herbowych” pomników stolicy. Otóż ta pełna ekspresji rzeźba o

pięknej wyrazistej sylwecie zrobiła błyskawiczną karierę. Pomnik przewędrował z placu Teatralnego o

kilkaset metrów, w stronę trasy W-Z

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: