studium przypadku_asperger.pdf

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 14

STUDIUM PRZYPADKU UCZNIA Z ZESPOŁEM ASPENGERA

Autor: Aleksandra Tarczyñska

Aleksandra Tarczyñskanauczyciel wspomagaj±cy Zespół Szkół nr 14Gimnazjum nr 37 Integracyjne

Studium przypadku ucznia z Zespołem Aspergera

- Identyfikacja problemuUczeñ z rozpoznanym Zespołem Aspergera rozpocz±ł naukê w gimnazjum w

roku szkolnym 2003/2004. Była to dla niego nowa szkoła, nowa klasa ale w miarê szybko chłopiec

zaakceptował zmiany. Równie¿ dla rówie¶ników z klasy oraz nauczycieli komunikowanie siê z uczniem z

opisywanym zaburzeniem stanowiło wyzwanie.Prezentowane studium przypadku, z ukierunkowaniem na

wskazówki dydaktyczne ma na celu przybli¿enie istoty problemu oraz pomoc we wła¶ciwym,

jednokierunkowym prowadzeniu chłopca.Podobne wskazówki, dostosowane oczywi¶cie do wieku i

intelektu otrzymali rówie¶nicy z klasy.Prowadziłam godziny wychowawcze, wspólnie opracowywali¶my

katalog wła¶ciwych zachowañ w konkretnych sytuacjach towarzyskich, który ma ułatwiæ autystycznemu

koledze funkcjonowanie w ¶rodowisku społecznym.Obecnie chłopiec ma 16 lat i jest uczniem II klasy

gimnazjum.2. Analiza orzeczenia i dokumentacji prowadzonej przez terapeutów dziecka.Kacper1 jest pod

opiek± Zakładu Neuropsychologii Klinicznej AM w Bydgoszczy. W badaniach neuropsychologicznych

uzyskał bardzo dobre wyniki co ¶wiadczy o wysokiej sprawno¶ci intelektualnej, stwierdzono bardzo dobr±

pamiêæ operacyjn± i funkcje wykonawcze oraz sprawno¶æ wzrokowo- przestrzenn± i wzrokowo-

motoryczn±.U chłopca wystêpuj± du¿e problemy emocjonalne objawiaj±ce siê niemo¿no¶ci± dostosowania

emocji do my¶lenia i spostrzegania. Mowa jest jednostajna, słabo modulowana co równie¿ wynika z braku

umiejêtno¶ci dostosowania emocji do wypowiadanych tre¶ci.Wystêpuj± znaczne zaburzenia w kontaktach

społecznych, co stanowi specyfikê zaburzenia, z jednoczesnym d±¿eniem do zwrócenia na siebie uwagi

rówie¶ników.3.Obserwacja zachowañ Kacpra i poziomu jego funkcjonowania w klasie.Jako wychowawca

chłopca oraz nauczyciel wspomagaj±cy przygotowałam karty obserwacji, które mogłyby przybli¿yæ istotê

zaburzeñ innym nauczycielom, zwróciæ uwagê na specyficzne zachowania. Opracowanie swoistego

katalogu cech i zachowañ ucznia umo¿liwiły mi stworzenie szczegółowych wskazówek dydaktycznych i

wychowawczych dla wszystkich osób maj±cych kontakt z Kacprem.

- Karta obserwacji wg kryteriów Gilbera:

- powa¿ne ograniczenia w zakresie obustronnej interakcji oraz gry społecznej i/lub mała towarzysko¶æ

wobec rówie¶ników wzglêdnie nieodpowiednie zachowanie siê. Kacper ma du¿e problemy z

nawi±zywaniem kontaktów emocjonalnych i społecznych. Sam nie inicjuje rozmów z rówie¶nikami,

odpowiada jedynie na zadane pytania. Jego odpowiedzi s± krótkie, dotycz± tylko poruszanego problemu.

Nie nawi±zuje ¿adnych rozmów z dziewczêtami, akceptuje tylko chłopców, dla dziewcz±t bywa opryskliwy

(kiedy zadaj± mu pytania).Czasem siada blisko grupki chłopców, czeka na zainicjowanie przez nich

rozmowy.Podczas Zielonej Szkoły czas spêdzał z kolegami, chêtnie pokazywał im nowy telefon(rodzice

mówili, ¿e koniecznie chciał go zabraæ by pokazaæ kolegom). Do domku nie wpuszczał kole¿anek, mówił

¿e &bdquo;tutaj mieszkaj± chłopcy”.Uczniowie opowiadali tak¿e, ¿e brał od nich pieni±dze na

napoje. Pytany, czemu nie kupował za własne pieni±dze odpowiedział, Ze &bdquo;nie traci

kieszonkowego na głupoty”.Zachêcany uczestniczył w grach terenowych, był bardzo zadowolony

kiedy go wyró¿niano i chwalono na tle klasy.Podczas godzin wychowawczych siadał zawsze blisko

kolegów, prawie na kolanach. Nie chciał siê przesun±æ. Poskutkowały dopiero tłumaczenia, i¿ nie jest

odrzucany, ¿e prosimy tylko o swobodne zajêcie miejsca przez ka¿dego ucznia.W trakcie zajêæ

pokazowych uczestniczył w lekcjach, odpowiadał na pytania. Kiedy uczestnicy kursu byli zbyt gło¶no,

przekrzykiwał ich, zwracaj±c w ten sposób uwagê na swoj± osobê.

- ¶ci¶le okre¶lone, specyficzne zainteresowania oraz odrzucanie innych (nowych). Zainteresowania s±

czêsto powi±zane z posługiwaniem siê pamiêci± mechaniczn±.Kacper ma specyficzne zainteresowania

zwi±zane ze zbieraniem owadów( ma poka¼n± kolekcjê) oraz konstruowaniem wszelkiego rodzaju

wynalazków. Sam o sobie mówi, i¿ jego przeznaczeniem jest zostaæ wynalazc±. Jednak¿e po niespełna

dwuletniej pracy z chłopcem nie zauwa¿yłam konkretnych, zainteresowañ przekładaj±cych siê na naukê

szkoln±.

- skłonno¶æ do rutynowego zachowania (sztywne i specyficzne sposoby wykonywania czynno¶ci).Du¿o

problemów sprawiaj± próby przesadzenia Kacpra do innej ławki. Jest to mo¿liwe tylko i wył±cznie wtedy

gdy pro¶bê poprzedza konkretna argumentacja.Nie sprawia chłopcu trudno¶ci zmiana sali lekcyjnej.

Odpowiednio wcze¶niej poinformowany sam potrafi odszukaæ wła¶ciw± salê.Wszelkie zmiany wymagaj±

konkretnej i logicznej argumentacjiChłopiec ma ustalony jadłospis, równie¿ niezmienny. Na pocz±tku

nauki w gimnazjum wszystkie przerwy spêdzał z opiekunem, obecnie samodzielnie porusza siê po

budynku szkolnym oraz boisku. Czêsto przerwy spêdza z koleg± z ławki.W nowych sytuacjach Kacper li¿e

podrêczniki, gryzie długopis. Czasami kładzie siê na podłodze. Czêsto w specyficzny sposób macha

rêkoma, wył±cza siê, u¶miecha do własnych my¶li. Je¿eli w tym momencie zadam mu pytanie i wyznaczê

http://www.zs14.bydgoszcz.pl

Kreator PDF

Utworzono 14 December, 2008, 10:43

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 14

konkretne zadania zaczyna pracowaæ.Nie potrafi samodzielnie organizowaæ sobie miejsca pracy, je¿eli ma

otwarty zeszyt, zamyka podrêcznik i piórnik.Pedantycznie układa przedmioty na ławce. Niszczy

przedmioty, których nie zna ( np. na fizyce).Nie wypełnia ankiet, niszczy je.Pismo Kacpra jest

specyficzne, wszystkie litery starannie wykoñczone. Nie pozostawia luk w zeszycie nawet je¿eli wymaga

tego temat lekcji.

- opó¼niony rozwój jêzyka, formalny pedantyczny jêzyk, widoczny brak zrozumienia, mowa

staccato.Uczeñ prezentuje bardzo bogaty poziom słownictwa, czasami jego odpowiedzi s± dziwne, zawsze

szczere, niestandardowe.(np. na pytanie nauczyciela, trzymaj±cego Kacpra za ramiê &bdquo;co teraz

zrobiłam” odpowied¼ brzmiała: &bdquo;odcisnêła Pani linie papilarne na moim

ramieniu”).Mowa jest bardzo wyrazista, gło¶na, poprzedzona krótkimi przerwami

przypominaj±cymi zachły¶niêcie.

- uboga niewerbalna ekspresja i niskie zdolno¶ci w tym zakresie.Uboga mimika twarzy, uczeñ nie

reaguje na komunikaty pozawerbalne, nie skupia wzroku na twarzy rozmówcy (patrzenie przez człowieka

a nie na człowieka).

- Karta obserwacji wg najczê¶ciej wystêpuj±cych objawów w zespole Aspergera:(objawy obserwowane

przez psychologów, pedagogów, nauczycieli, rodziców).Skala wystêpowania objawów u Kacpra:

- brak+ rzadko wystêpuj±++ wystêpuj± czêsto+++ wystêpuj± bardzo czêsto1. Słaba lub nieobecna

zdolno¶æ do u¿ywania lub rozumienia mimiki twarzy, gestu, tonu, pauzy lub jêzyka ciała ++2.Wolny

rozwój mowy bez zwykle nastêpuj±cych zmian. - (z wywiadu: mowa rozwijała siê poprawnie).3.

U¿ywanie mowy w celu uzyskania nagrody albo informacji a rzadko w celu komunikacji. +++4. Brak

zainteresowania zadowalaniem innych ludzi (np. nauczycieli i rodziców) oraz brak reakcji na zwyczajne

subtelne tego sygnały. ++5. Brak reakcji na sygnały niezadowolenia, takie jak np. krêcenie głow± ++6.

Stała nie¶wiadomo¶æ niewerbalnych reakcji (wł±czaj±c w to nastêpstwa czynno¶ci).++7. Dobry poziom

mowy ekspresywnej oraz wysoka kompetencja w liczeniu

czêsto maskuje słabe rozumienie. + (bardzo słabe umiejêtno¶ci matematyczne).8. Dosłowna, literalna

interpretacja mowy. +++9. Biegło¶æ w układaniu puzzli. + + (tylko komputerowo co wynika z

zainteresowañ chłopca).

10. Maj±. holistyczne (globalne) podej¶cie do zadañ i nie daj± sobie rady

z mało precyzyjnymi informacjami. +++( wymaga jasno sprecyzowanych poleceñ).11. Brak

spontaniczno¶ci w eksplorowaniu nowych sytuacji. +++12. S± bardziej zainteresowani ksi±¿kami, ni¿

faktycznymi. informacjami.+ + + (czêsto przegl±da podrêcznik, wymy¶la tre¶ci których nie

przeczytał)13. Niezdarno¶æ i słaba koordynacja ruchów. ++14. Radz± sobie dobrze w przewidywalnym

¶rodowisku z przejrzystymi i prostymi zasadami, jasno wyra¿onymi i konkretnie zdefiniowanymi

–bêd± ich wówczas przestrzegaæ co do litery. +++15. Bardzo egocentryczni. + + ( na zarzuty, ze

siê ¼le zachował odpowiada, ze jest przecie¿ grzecznym i ¶licznym chłopcem).16. Ucz± siê przez

bezpo¶redni± instrukcjê, nie za¶ poprzez intuicyjn±.

percepcjê. + + (instrukcja musi byæ skierowana bezpo¶rednio do chłopca).17. Ich kontakt wzrokowy jest

nietypowy - unikanie wzroku lub

przeciwnie - zbyt długie intensywne wpatrywanie siê w oczy lub twarz

rozmówcy. ++ (patrzenie przez człowieka).18. Zaburzenia komunikacji, jednostronno¶æ komunikacji. ++

- Słaba zdolno¶æ wczuwania siê w stany innych osób. +++ (nie potrafi zrozumieæ, ze obraził kole¿ankê).

- Osłabiona zdolno¶æ przestrzegania konwenansu społecznego. + + ( na wyja¶nienia sposobu

zachowania odpowiada &bdquo;no tak” ale nie id± za tym ¿adne zmiany w zachowaniu).21.

Nie¶wiadomo¶æ kompromitacji i nie¶wiadomo¶æ tego, ze mo¿na kogo¶

uraziæ poprzez nietaktowne postêpowanie. +++22. Nie rozumienie istoty udawania, zachowywania siê

,,na niby" lub w stylu ,,jak gdyby", czarno-białe spostrzeganie rzeczywisto¶ci. +++23. Słaba zdolno¶æ

rozumienia zabawy ,,w chowanego", schowania czego¶ lub dochowywania tajemnicy. ++24. Niezwykła

wierno¶æ wobec zaprzyja¼nionych osób oraz wyznawanych zasad. +++25. Prawdomówno¶æ, skrajna

szczero¶æ w wyra¿aniu swoich my¶li. +++26. Pochłaniaj±ce zainteresowanie okre¶lonym tematem oraz

pedantyczno¶æ, skrupulatno¶æ i oddawanie siê bez granic temu co ich anga¿uje sprawia, ze mog± z

du¿ym powodzeniem osi±gaæ du¿e sukcesy w dziedzinach, które ich interesuj±, w których staj± siê

ekspertami. ++ ( zainteresowania komputerem, zbieraniem owadów).4.Efekt przeprowadzonej

analizy:Wskazówki dla nauczycieli pracuj±cych z uczniem.

- stosuj takie strategie nauczania, które nie tylko bêd± wspierały sukcesy w nauce lecz bêd± pomocne

dziecku w zmniejszeniu poczucia izolacji i onie¶mielenia; uczenie dziecka musi byæ nieustannie

wzmacniane nagradzaniem i nie mo¿e powodowaæ niepokoju.

- próbuj uczyæ dziecko umiejêtno¶ci organizacyjnych metod± małych ale konkretnych kroków; pamiêtaj,

¿e bałagan na stanowisku pracy nie jest ¶wiadomym wyborem ucznia.

- nie zadawaj niejasnych pytañ, b±d¼ jak najbardziej konkretny w zadawaniu pytañ i stosowanych

wyja¶nieniach.

- wypracuj program pomocy uczniowi w radzeniu sobie w sytuacjach stresowych; mo¿e warto

http://www.zs14.bydgoszcz.pl

Kreator PDF

Utworzono 14 December, 2008, 10:43

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 14

wypracowaæ z uczniem &bdquo;bezpieczne miejsce” lub &bdquo;bezpieczn± osobê?”.

- nie obra¿aj siê na dziecko, ¿e jest niegrzeczne; złe zachowanie nie wynika z tego, ¿e uczeñ chce ci

zrobiæ na zło¶æ ale to jego reakcja na strach, zakłopotanie lub dezorientacjê.

- staraj siê u¿ywaæ i interpretowaæ jêzyk dosłownie; nie posługuj siê idiomami(np. &bdquo;podaruj

sobie!”), podwójnymi znaczeniami wyra¿eñ, sarkazmami - twój uczeñ ich nie zrozumie!

- pamiêtaj, ¿e uczeñ z zespołem Aspergera nie rozumie mowy gestów i ciała.

- staraj siê przygotowaæ ucznia na wszelkie zmiany w otoczeniu lub rozkładzie zajêæ ( zebrania,

zastêpstwa nauczycieli, zmiany terminów).

- nie licz, ¿e twój uczeñ przeka¿e rodzicom istotne wiadomo¶ci z ¿ycia szkoły, staraj siê wyæwiczyæ tê

umiejêtno¶æ ale pamiêtaj, ¿e podstaw± pracy z dzieckiem jest systematyczny kontakt z rodzicami.

- pamiêtaj, ¿e uczniowie mog± odnie¶æ najwiêcej korzy¶ci w pracy w parach, z innym uczniem, co w

klasach integracyjnych nie powinno stanowiæ niewykonalnego zadania.

- pamiêtaj, ¿e cech± charakterystyczn± dla autyzmu jest nierównomierny rozwój umiejêtno¶ci, niczego

nie uwa¿aj za pewne; osoba z zespołem Aspergera mo¿e mieæ fenomenaln± pamiêæ zwi±zan± z

wszelkiego rodzaju statystykami ale nie bêdzie pamiêtała o przyniesieniu cyrkla na zajêcia.

- miej ¶wiadomo¶æ, i¿ młodzie¿ z zespołem Aspergera jest szczególnie podatna na depresjê- zwracaj

uwagê na wszelkie niepokoj±ce objawy.

- w nauczaniu wykorzystuj dobr± pamiêæ ucznia; zapamiêtywanie faktów jest czêsto ich mocn± stron±.

- prace pisemne tych uczniów charakteryzuj± siê powtarzalno¶ci±, przeskakiwaniem z tematu na temat i

zawieraj± nieodpowiednie konotacje słowne; pamiêtaj, ¿e dzieci te nie rozumiej± czêsto ró¿nicy pomiêdzy

wiedz± ogóln± a ich osobistymi prze¿yciami, przyjmuj±, i¿ nauczyciel zrozumie ich niezrozumiałe

wyra¿enia.

- dziecko z zespołem Aspergera powinno oczekiwaæ, ¿e bêdzie musiało poprawiæ kiepsko napisan± pracê

klasow± w trakcie przerwy lub w czasie, gdy zwykle zajmuje siê własnymi zainteresowaniami.

- nie zmuszaj ucznia do uczestnictwa w zadaniach konkurencyjnych, a szczególnie do konkurencyjnych

sportów.

- uczniowie ci maj± wiêksze ni¿ ich rówie¶nicy wymagania zwi±zane ze zdawaniem egzaminów; nie tylko

oczekuj± dłu¿szego czasu zdawania ale i wymagaj± obecno¶ci nauczyciela, który przypominałby im o

skoncentrowaniu siê na zadaniu bie¿±cym.

- pamiêtaj, ¿e niektóre dzieci z zespołem Aspergera s± do tego stopnia niezdolne do skoncentrowania siê

na zadaniu, ¿e staje siê to powodem nadmiernego stresu rodziców oczekuj±cych, ¿e co wieczór bêd±

spêdzaæ kilka godzin próbuj±c przebrn±æ wraz z dzieckiem przez zadania domowe.

- chroñ ucznia przed napastowaniem i dra¿nieniem.

- spróbuj pouczyæ kole¿anki i kolegów z klasy sk±d wynikaj± problemy społeczne ich &bdquo;dziwnie

zachowuj±cego siê” kolegi; nagradzaj zachowania zwi±zane z próbami nawi±zania z zaburzonym

koleg± kontaktów towarzyskich.

- podkre¶laj mocne strony ucznia w grupie rówie¶niczej.

- postaraj siê kształtowaæ reakcje społeczne poprzez umo¿liwienie dziecku odgrywania ról społecznych,

przekazanie zestawu odpowiedzi do wykorzystania w ró¿nych sytuacjach towarzyskich; pamiêtaj, i¿

dziecko dotkniête zespołem Aspergera ról społecznych uczy siê drog± intelektualn±, brak im wyczucia

społecznego i intuicji.1 Imiê chłopca zostało zmienione.

http://www.zs14.bydgoszcz.pl

Kreator PDF

Utworzono 14 December, 2008, 10:43

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: