1
PRZEPISY BHP DLA PRACOWNIKÓW
TARTAKÓW I STOLARNI
Dyrektywy unijne dotyczące przemysłu drzewnego to przede wszystkim:
1. Dyrektywa 89/654 EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy.
2. Dyrektywa 89/655 EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy użytkowania w pracy sprzętu przez pracowników (zmieniona Dyrektywami 95/63 WE i 2001/45/WE).
3. Dyrektywa 89/656 / EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy użytkowania w pracy przez pracowników środków ochrony indywidualnej.
4. Dyrektywa 90/269/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy ręcznej obsługi ładunków, zagrożonej szczególnie urazem kręgosłupa.
Polskie prawo:
1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313).
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 14 kwietnia 2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna (Dz. U. nr 36, poz. 409).
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003r. nr 169, poz. 1650).
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. nr 191, poz. 1596).
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej z 10 kwietnia 2003r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. nr 91, poz.858).
Ryzyko i zagrożenia:
1. Zagrożenia zawodowe występujące w tartakach i stolarniach związane są przede wszystkim z transportem i składowaniem surowca drzewnego (drewno okrągłe) oraz materiałów tartych i z obsługą obrabiarek do drewna. Na wagę tych zagrożeń wpływa fakt, że prace przy transporcie, składowaniu i obróbce mechanicznej drewna są ciężkie i niebezpieczne.
2. Są to zagrożenia zarówno wypadkowe, jak i zdrowia zatrudnionych pracowników. Stąd też duże znaczenie ma znajomość i przestrzeganie bezpiecznej pracy, w tym znajomość ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy.
3. O wysokim ryzyku zawodowym występującym w tartakach i stolarniach świadczy sklasyfikowanie na jednej z najwyższych pozycji grup działalności w zakresie kategorii ryzyka zawodowego (według PKD – Polskiej Klasyfikacji Działalności). Na 29 sklasyfikowanych grup działalności Produkcja drewna i wyrobów z drewna ma przypisaną wysoką 13 kategorię ryzyka zawodowego. Najwyższą, 15 kategorię ma przypisane Górnictwo i kopalnictwo surowców energetycznych (załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków – Dz. U. nr 200 , poz. 1692) .
Bhp przy pracach transportowych i składowania drewna
1. Prace związane z transportem, składowaniem drewna okrągłego i jego manipulacją należą do prac ciężkich i o dużych zagrożeniach wypadkowych spowodowanych:
a. Operowaniem ładunkami o różnym ciężarze i trudnościami w jego ustalaniu, co ma szczególne znaczenie przy określonym wyposażeniu stanowiska roboczego.
b. Operowaniem ładunkami o różnej długości.
c. Niejednokrotnie brakiem w pełni bezpiecznej mechanizacji prac.
d. Koniecznością wykonywania prac na wolnym powietrzu w zmiennych warunkach atmosferycznych.
2. Podstawowymi przyczynami urazów przy transporcie i składowaniu drewna okrągłego są uderzenia oraz przygniecenia transportowanymi i składowanymi materiałami. Urazy są także powodowane przez stosowany sprzęt transportowy. Takie urazy występują przede wszystkim w wyniku utraty stateczności magazynowanego stosu materiału lub środka transportowego. Rozsunięcie się składowanego surowca okrągłego może mieć miejsce np. przy zbyt dużym kącie nachylenia bocznych ścian mygły (kąt ten nie powinien przekraczać 25o) lub nie zabezpieczeniu przed rozsunięciem klinami pierwszej warstwy składowanego surowca.
3. Utrata stateczności środka transportowego może mieć miejsce np. przy transportowaniu ładunków o masie przekraczającej nośność urządzenia, przy transportowaniu materiałów niewłaściwie ułożonych na elementach nośnych urządzenia lub w przypadku osunięcia się gruntu (nawierzchni drogi) pod wpływem zbyt dużych obciążeń wywieranych na podłoże albo po podłożu nieprzystosowanym do danego środowiska transportowego.
4. Place składowe do składowania drewna okrągłego powinny być lokalizowane na gruntach o odpowiedniej nośności. Należy je wyrównać, odwodnić i odpowiednio oczyścić z wszelkich zanieczyszczeń organicznych (roślinności, kory, trocin itp.). Przez plac składowy nie mogą przechodzić linie energetyczne, a rozmieszczenie miejsc składowania, dróg transportowych i przejść powinno być ustalone stosownie do przyjętego systemu mechanizacji prac transportowych oraz wymagań ochrony przeciwpożarowej.
Zarówno drewno okrągłe, jak i materiały tarte powinny być składowane na placach składowych, na legarach z poziomo ułożonych podkładów.
5. Sposób chwytania i podnoszenia kłód oraz dłużyc. Istotny dla bezpieczeństwa jest sposób chwytania i przenoszenia kłód oraz dłużyc przez urządzenia chwytne dźwignic, wózków i ładowarek. Dźwignice powinny być wyposażone w chwytaki przystosowane do chwytania drewna okrągłego . Przy transportowaniu kłód wózkami podnośnikowymi bądź ładowarkami szczególną uwagę należy zwracać na dokładność ułożenia drewna na widłach.
6. Nie można transportować drewna okrągłego bezpośrednio ułożonego na widłach płaskich. Przy składowaniu i magazynowaniu materiałów tartych należy zwrócić szczególną uwagę na właściwe ułożenie stosu (sztapla) desek na przekładkach. Wysokość składowanego stosu nie może być większa od podwójnej szerokości jego podstawy, ale też nie większa niż 4m.
7. Składowanie tarcicy należy wykonywać przy zastosowaniu urządzeń mechanicznych. Przy składowaniu ręcznym wysokość zależna jest od rodzaju surowca, ale nie powinna przekraczać 3m.
8. W przypadku stosowania do sztaplowania wózków jezdniowych lub ładowarek, drogi transportowe i podjazdy pod sztaple powinny być utwardzone.
9. Przy stosowaniu do prac transportowych wózków poruszanych ręcznie po torach należy zwrócić uwagę na stan techniczny torów, obrotnic, wózków przesuwnikowych oraz manipulacyjnych.
10. Przy stosowaniu do prac transportowych przenośników szczególną uwagę zwrócić na to czy:
a. Używane są one zgodnie ze swym przeznaczeniem.
b. Sprawny jest wyłącznik awaryjny.
c. Dostęp do przenośników w celu obsługi, konserwacji lub naprawy jest łatwy i bezpieczny.
d. Naprawa, oczyszczanie i konserwacja odbywa się dopiero po całkowitym zatrzymaniu przenośnika.
e. Przed uruchomieniem przenośnika podawany jest sygnał ostrzegający znajdujących się w pobliżu pracowników.
f. Przed przystąpieniem do naprawy przenośnika w sposób pewny odłączone zostało zasilanie (np. usunięte bezpieczniki) i została wywieszona tabliczka o treści: NAPRAWA-NIE WŁĄCZAĆ.
g. stanowiska przy przenośnikach są należycie oświetlone.
h. przenośniki przecinające drogi komunikacyjne mają zabezpieczenia chroniące przed spadającymi przedmiotami.
11. Przy używaniu do transportu urządzeń dźwignicowych szczególną uwagę należy zwrócić na stan zawiesi, a także na metody pracy pracowników zawieszających ładunki i współpracujących z operatorami urządzeń dźwignicowych.
Kontrola warunków pracy – przepisy:
1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz. U. z 2003r. nr 169 , poz. 1650),
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14 marca 2000r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych,
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 roku w sprawie bhp przy używaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. nr 70, poz. 650)
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z 19 marca 1954r. w sprawie bhp przy obsłudze podnośników (Dz. U. nr 13 , poz. 51)
1. Obrabiarki do drewna zaliczane są do maszyn szczególnie niebezpiecznych. Większość wypadków zdarza się przy obsłudze pięciu podstawowych typów obrabiarek, mianowicie:
a. Różnego typu pilarek tarczowych (najwięcej wypadków).
b. Strugarek.
c. Frezarek dolno- i górnowrzecionowych (z pionowym wrzecionem, w tym frezarek szybkobieżnych).
d. Pilarek taśmowych.
e. Szlifierek.
2. Zagrożenia wypadkowe przy pracy z obrabiarkami do drewna związane są przede wszystkim z:
a. Dużą prędkością obrotową narzędzia, a więc i dużą szybkością skrawania.
b. Koniecznością częstego stosowania ręcznego posuwu obrabianego materiału, co grozi zetknięciem się ręki pracownika z wirującym narzędziem.
c. Możliwością gwałtownego odrzutu obrabianego przedmiotu wynikającego najczęściej z niejednolitej struktury drewna.
d. Powstawaniem dużej ilości wiórów, trocin i pyłu drzewnego.
3. Większość wypadków powstaje wskutek zetknięcia się rąk pracownika z poruszającym się narzędziem. Narzędzia wielu maszyn do obróbki drewna nie mogą być w pełni zabezpieczone osłonami w czasie wykonywania niektórych prac, a pracują z dużą prędkością skrawania i muszą być bardzo ostre.
4. Stopień odsłonięcia wirującego narzędzia jest uzależniony zarówno od wymiarów obrabianego materiału, jak i od rodzaju wykonywanej operacji obróbczej, Przy prostych maszynach, takich jak pilarka czy frezarka, ręce pracownika muszą niejednokrotnie poruszać się blisko tnących narzędzi, co pozwala mu na ułatwioną kontrolę wykonywanych czynności podczas procesu obróbki. Dlatego też, aby zmniejszyć ryzyko zawodowe i skutecznie zapobiegać wypadkom należy zwrócić szczególną uwagę na stosowanie właściwych osłon i urządzeń zabezpieczających oraz bezpiecznych metod pracy. Osłona ta musi spełniać następujące warunki:
a. Działać niezawodnie i niezależnie od uwagi osoby obsługującej maszynę.
b. Nie utrudniać warunków obsługi maszyny.
c. Chronić osoby obsługujące i otoczenie.
d. Nie powodować innego zagrożenia.
e. Chronić również w razie uszkodzenia narzędzia.
Zagrożenia w pracy:
1. Nieostrożność pracowników. Wiele wypadków jest wynikiem nieostrożności pracowników obsługujących obrabiarki, niestosowaniem osłon lub niewłaściwym ich ustawieniem i zamocowaniem. Należy zwrócić uwagę na instruktaż stanowiskowy na miejscu pracy. W przypadku stosowania przez pracownika niebezpiecznych metod instruktaż powinien być powtórzony.
2. Konstrukcja i wyposażenie obrabiarek. Konstrukcja i wyposażenie obrabiarek oraz pomieszczenia pracy, a także organizacja pracy na danym stanowisku powinny zapewnić wygodną, niewymuszoną pozycję ciała, swobodne wykonywanie czynności związanych z obsługą oraz widoczność procesów pracy, elementów obsługi sterowania i sygnalizacji.
3. Elementy sterujące do uruchomienia napędów zespołów obrabiarek, powinny być odpowiednio umieszczone i tak zabezpieczone , aby nie mogło dojść do przypadkowego włączenia (np. przez obsługującego lub oparcie się o obrabiarkę).
4. Uruchomienie obrabiarki powinno być możliwe tylko poprzez celowe zadziałanie na przeznaczony do tego celu układ sterowania. Dotyczy to np. ponownego zasilania energią elektryczną.
5. Mechaniczny posuw przedmiotów obrabianych. Aby wyeliminować zetknięcie się ręki pracownika z wirującym narzędziem , w obrabiarkach do drewna stosuje się mechaniczny posuw przedmiotów obrabianych. Mechaniczne urządzenia posuwowe powinny niezawodnie mocować przedmiot obrabiany, zabezpieczając go przed zakleszczeniem , wyrzuceniem przez narzędzie skrawające oraz umożliwiać prawidłowe podawanie przedmiotu obrabianego do narzędzia, wykluczając przesunięcie go podczas obróbki.
6. Urządzenie do hamowania. Obrabiarki do drewna powinny być zaopatrzone w urządzenia do hamowania elementów będących w ruchu. Zaleca się , aby urządzenia do hamowania działały samoczynnie po wyłączeniu napędu elementów roboczych.
7. Jeżeli w czasie pracy maszyny istnieje zagrożenie spowodowania obrażeń wskutek ruchu podawanego materiału, odrzutu materiału lub jego odłamków, to maszyna musi mieć urządzenie , które powinno:
a. Zapobiegać zakleszczeniu i odrzutowi materiału.
b. Chronić przed odrzucanymi odłamkami materiałów.
c. Zapewniać uzyskanie dobrego przylegania, mocowania i prowadzenia materiału.
8. Przygotowanie narzędzi. Poważny wpływ na bezpieczeństwo pracy obrabiarki do drewna ma właściwe przygotowanie narzędzi. W zakres przygotowania narzędzi do pracy wchodzą następujące czynności:
a. Umocowanie i wyważenie narzędzi.
b. Ostrzenie narzędzi.
c. Korygowanie średnic poszczególnych ostrzy, tak aby wszystkie ostrza zachowały jeden obwód.
9. Ze względu na dużą prędkość obrotową narzędzia narażone są na działanie sił odśrodkowych. Dlatego też wrzeciona i wały robocze wraz z zamocowanymi na nich częściami powinny być wyważone. Bardzo ważną czynnością w przygotowaniu narzędzi do pracy jest ich ostrzenie.
10. Tępe narzędzia mogą być przyczyną wielu wypadków. Doświadczony pracownik obsługujący obrabiarkę wie, kiedy należy je ponownie naostrzyć. Źle, jeśli tego nie zrobi, gdyż szkoda mu będzie tracić czas na ostrzenie i ustawianie narzędzia. Wtedy ostrza zamiast płynnie ciąć będą szarpać. Znacznie wzrosną opory skrawania, a tym samym i siła posuwu, co przy ręcznym posuwie może doprowadzić do odrzutu obrabianego materiału i wypadku.
11. Bezpieczne zamocowywanie i zdejmowanie narzędzi. W obrabiarkach do drewna należy zapewnić bezpieczne zamocowywanie i zdejmowanie narzędzi. W tym celu zaleca się stosowanie odpowiednich urządzeń blokujących uniemożliwiających włączenie wrzeciona w czasie wymiany narzędzi. Nierównomierne zahartowanie oraz uszkodzenie może spowodować rozerwanie się narzędzia w czasie pracy. Z tych względów wykonywanie we własnym zakresie narzędzi tnących jest niedopuszczalne. Narzędzia powinny mieć oznaczoną w widocznym miejscu dopuszczalną prędkość obrotową.
12. Stanowiska pracy. Stanowiska pracy muszą być utrzymane w należytym porządku, aby nie stwarzać zagrożeń wypadkowych. Elementy przeznaczone do obróbki i obrobione powinny być składane na specjalnych paletach transportowych, a wszelkie odpady ograniczające swobodę ruchów natychmiast usuwane. Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze obrabiarek powinni mieć całkowicie zakryte włosy oraz odzież stosunkowo obcisłą o opiętych rękawach.
13. Narzędzia pomocnicze. Narzędzia pomocnicze potrzebne przy obróbce należy utrzymywać w należytym porządku i sprawności oraz przechowywać w szafkach narzędziowych.
14. Prąd elektryczny. W obrabiarkach należy zapew...
bhp.KarolKa