Opowieści leśnika - co nam daje las.pdf - Drzewa - wszanita

CO NAMDAJE LAS

OpowieÊci leÊnika (2)

Wydawca:

Centrum Informacyjne Lasów Paƒstwowych

ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 3

02-362 Warszawa

tel. 0 (prefix) 22 822-49-31

fax 0 (prefix) 22 823-96-79

e-mail: wydawnictwa@lasypanstwowe.gov.pl

www.lasypanstwowe.gov.pl

Warszawa 2003

Autor tekstu:

Artur Rutkowski

Redakcja:

Renata Dobrzyƒska, Wawrzyniec Milewski

Projekt graficzny:

Jacek Frankowski, Arkadiusz Kàcki

Rysunki:

Jacek Frankowski

Zdj´cia:

Pawe∏ Fabijaƒski, Wojciech Gil,

Grzegorz i Tomasz K∏osowscy,

W∏odzimierz ¸apiƒski

Redakcja techniczna:

Bo˝ena Wid∏aszewska

Wyd. II poprawione

ISBN 83-88478-66-4

Sk∏ad i ∏amanie:

AXEL PIXEL

www.axelpixel.com e-mail: info@axelpixel.com

Druk i oprawa:

Wydawnictwo VERDE

Skwer Kardyna∏a Wyszyƒskiego 6

01-015 Warszawa

∏aÊnie, co nam daje las?

Odpowiedê na pytanie, co nam daje las i jakie funkcje pe∏ni w ˝yciu spo∏eczeƒstwa, nie

jest wcale taka prosta. Dawno ju˝ przestaliÊmy myÊleç o lesie li tylko jako o dostarczy-

cielu drewna, grzybów czy jagód. MnogoÊç funkcji, które pe∏nià lasy, jest tak du˝a, ˝e

dla jasnoÊci podzielono je na dwie grupy – funkcje produkcyjne (z grubsza rzecz bioràc

– pozyskanie drewna, zbiór p∏odów runa leÊnego itp.) i pozaprodukcyjne. Znaczenie

funkcji pozaprodukcyjnych stale roÊnie, do tego stopnia, ˝e niektórzy naukowcy, próbu-

jàc przeliczyç je „na pieniàdze”, dochodzà do wniosku, ˝e ich wartoÊç od kilku do kil-

kunastu razy przewy˝sza wartoÊç funkcji produkcyjnych!

Co to w∏aÊciwie sà funkcje pozaprodukcyjne?

Zacznijmy od tego, co lasy znaczà dla ca∏ej ludzkoÊci, dla Êwiata. RoÊliny w procesie fotosyntezy pobierajà z po-

wietrza dwutlenek w´gla, a oddajà ˝yciodajny dla reszty ziemskich organizmów tlen. Od dawna wi´c nazywamy

lasy wielkimi fabrykami tlenu. Jedna doros∏a sosna „produkuje” tlen niezb´dny do ˝ycia trzech osób! ¸àcznie la-

sy Ziemi zaspokajajà po∏ow´ zapotrzebowania na tlen wszystkich ludzi i zwierzàt, wytwarzajàc go rocznie oko-

∏o 26 mld ton.

A jakie znaczenie ma poch∏anianie przez

roÊliny dwutlenku w´gla, czy ∏àczy si´ to

z ociepleniem klimatu?

Klimat naszej planety w ciàgu ostatnich dzie-

si´cioleci, a niektórzy twierdzà, ˝e wieków,

ociepli∏ si´. To fakt. Teorii, dlaczego tak si´

sta∏o, jest kilka. Jedna z nich dotyczy tzw. ga-

zów cieplarnianych – odpowiedzialnych za za-

trzymywanie energii w dolnych warstwach at-

mosfery Ziemi, co powoduje powolny wzrost

temperatury. Najwa˝niejszym gazem poÊród

gazów cieplarnianych jest dwutlenek w´gla,

a w∏aÊnie jego st´˝enie w ciàgu ostatnich stu

lat raptownie wzros∏o (niektóre badania wska-

zujà, ˝e o 25%). Dlaczego tak si´ sta∏o? Przy-

czyny sà dwie; po pierwsze – rozwój przemy-

s∏u, zu˝ywajàcego coraz wi´cej kopalin (np.

w´gla czy ropy), przy których spalaniu po-

wstajà du˝e iloÊci dwutlenku w´gla, a po dru-

gie – post´pujàce wycinanie lasów, „fabryki”

poch∏aniajàcej dwutlenek w´gla i produkujà-

cej tlen.

Wydarzeniem, które wyznaczy∏o nowe spoj-

rzenie na rol´ lasów w zmianach klimatu, by-

∏a konferencja klimatyczna w Kioto. W doku-

mentach opublikowanych po konferencji pod-

kreÊla si´ szczególne znaczenie lasów

w kszta∏towaniu klimatu Ziemi. Naukowcy

ustalili, ˝e to w∏aÊnie ekosystemy leÊne wià˝à

najwi´cej w´gla (46% Êwiatowych zasobów).

Las – wielka fabryka tlenu. Jedna doros∏a sosna

„produkuje“ tlen niezb´dny do ˝ycia trzech osób

Nic zatem dziwnego, ˝e wylesianie jest jednà z wa˝niej-

szych przyczyn wi´kszego st´˝enia CO 2 w atmosferze.

Szacuje si´, ˝e w latach 1850–1990 a˝ 87% w´gla wy-

emitowanego do atmosfery na skutek zmian u˝ytkowania

gruntów pochodzi∏o z wylesieƒ!

Czy ocieplenie klimatu wp∏ywa na polskie lasy?

Od kilkunastu czy mo˝e kilkudziesi´ciu lat obserwujemy

w naszych lasach zmiany b´dàce skutkami tego ocieple-

nia. Wiadomo, ˝e gatunki liÊciaste sà bardziej ciep∏olubne

i to one dziÊ sà „w natarciu”. Tego rodzaju zmiany w sk∏a-

dzie gatunkowym naszych lasów, prowadzàce do zwi´k-

szenia ró˝norodnoÊci i prze∏amywania dominacji drzew

iglastych (g∏ównie sosny i Êwierka), sà nie tylko rezulta-

tem ocieplenia klimatu, ale tak˝e owocem pracy leÊników.

Od lat przy sadzeniu nowych drzewostanów, wsz´dzie

tam, gdzie pozwalajà na to warunki siedliskowe, wprowa-

dzajà gatunki liÊciaste, wzbogacajàce ekosystemy leÊne.

Niektórzy naukowcy twierdzà, ˝e zniszczenie lasów sudeckich by∏o jednà z przyczyn katastrofalnej

powodzi w roku 1997…

RzeczywiÊcie jest w tym wiele prawdy. Las rosnàcy na stokach gór mo˝e zatrzymaç ogromnà iloÊç wody. Tak-

˝e leÊne gleby górskie i Êció∏ka sà ch∏onne niczym gàbka i w czasie du˝ych opadów czy topnienia Êniegów za-

trzymujà wiele wody, stopniowo jà potem oddajàc. Dzi´ki temu nie wsz´dzie w górach czy na pogórzu trzeba

Szczególne jest znaczenie lasów w kszta∏towaniu klimatu, wià˝à one bowiem

a˝ 46% Êwiatowych zasobów w´gla

budowaç kosztowne tamy i zbiorniki retencyj-

ne, chroniàce zamieszkane tereny przed powo-

dziami. Dramatyczny tego przyk∏ad mieliÊmy

w Polsce w∏aÊnie w czasie powodzi stulecia

w 1997 roku. Po pozbawionych drzew stokach

Sudetów sp∏ywa∏y ogromne masy wody, siejàc

spustoszenie w dorzeczu Odry. OczywiÊcie la-

sy nie uchroni∏yby mieszkaƒców przed tak

straszliwym kataklizmem, bo spowodowa∏y go

nadzwyczaj obfite opady, gdyby jednak zadzia-

∏a∏a „leÊna zapora”, straty by∏yby zapewne

znacznie mniejsze.

Wynika z tego, ˝e lasy chronià nas przed

wieloma kl´skami.

A i to jeszcze nie wszystko. Innym zagro˝e-

niem, przed którym nas os∏aniajà, sà zanie-

czyszczenia przemys∏owe. Lasy to naturalny

filtr chroniàcy gleb´ i wody gruntowe przed szkodliwymi zwiàzkami emitowanymi przez fabryki. Na jeden hektar

lasu opada rocznie 45–70 ton py∏ów; cz´Êç z tych szkodliwych substancji odk∏adana jest w drewnie. Niestety,

produkujàc wcià˝ wi´cej i wi´cej zanieczyszczeƒ przemys∏owych, podziurawiliÊmy ochronny parasol lasów nad

naszymi g∏owami. Lasy nie znios∏y zbyt wielkich emisji i zacz´∏y wymieraç. Czasem przybiera∏o to formy kata-

strof ekologicznych, jak np. w Sudetach, gdzie os∏abione, na wpó∏ martwe lasy zosta∏y dobite przez owady. DziÊ,

po kilkunastu latach od tej tragedii, leÊnicy mozolnie odbudowujà górskie drzewostany Sudetów, rekultywujà gle-

b´, wprowadzajà bogatsze, a przez to odporniejsze sk∏ady gatunkowe przysz∏ych drzewostanów.

Las rosnàcy na stokach gór zatrzymuje ogromnà iloÊç wody, dzi´ki czemu

chroni tereny po∏o˝one ni˝ej przed katastrofalnymi powodziami

Opowieści leśnika - co nam daje las.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: