22
Mieczysław Szostak[1]
DYLEMATY EKSPANSJI PRZEDSIĘBIORSTW TRANSNARODOWYCH W SKALI GLOBALNEJ
I W POLSCE : NA PRZYKŁADZIE FEDERAL-MOGUL CORPORATION
1. Uwagi wprowadzające
Jedną z cech charakterystycznych współczesnego świata jest nasilające się coraz bardziej umiędzynarodowienie różnych dziedzin działalności ludzkiej. Dotyczy ono nie tylko życia gospodarczego, ale również społecznego, naukowego, kulturalnego itp. Ze względu na to, że tendencja do umiędzynarodowienia ma zasięg ogólnoświatowy, zawrotną karierę zrobiło w ostatnim czasie hasło globalizacji. Jest to jednak termin równie popularny, co kontrowersyjny.
Aby uniknąć nieporozumień terminologicznych, dla potrzeb niniejszego opracowania można przyjąć definicję globalizacji działalności gospodarczej, zaproponowaną przez A. Zorską. Zdaniem tej autorki, „jest to długofalowy proces integrowania coraz większej liczby krajowych gospodarek ponad ich granicami, dzięki rozszerzaniu oraz intensyfikowaniu wzajemnych powiązań (inwestycyjnych, produkcyjnych, handlowych, kooperacyjnych), w wyniku czego powstaje ogólnoświatowy system ekonomiczny o dużej współzależności...”.[2]
Jak powszechnie wiadomo, głównymi podmiotami procesu globalizacji gospodarczej są przedsiębiorstwa transnarodowe (dalej w skrócie: PTN), które zwane są też korporacjami transnarodowymi, firmami multinarodowymi, spółkami wielonarodowymi lub międzynarodowymi, kompaniami ponadnarodowymi itp. Nie wdając się w trwające od wielu już lat spory na temat kwestii trafności każdego z tych pojęć, za najbardziej adekwatne należy uznać dwa pierwsze z wymienionych.[3] Przy tym pod pojęciem korporacji lub przedsiębiorstwa transnarodowego trzeba – najogólniej biorąc - rozumieć taką firmę, która posiada filie zagraniczne oraz koordynuje działalność produkcyjno-handlową tych ostatnich z jednego ośrodka podejmującego decyzje strategiczne.[4]
Według danych UNCTAD, w roku 2000 działało w świecie ponad 60 tys. przedsiębiorstw transnarodowych, które posiadały 800 tys. filii zagranicznych. W okresie 1990-2000 r. wielkość skumulowanego napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), dokonanych przez PTN w skali globalnej, wzrosła prawie 3,5-krotnie (tzn. z 1 889 mld USD do 6 314 mld USD), podczas gdy roczny strumień BIZ zwiększył się ponad 6-krotnie: z 202 mld do 1 271 mld USD. W tym samym okresie wartość aktywów zagranicznych filii korporacji transnarodowych podniosła się z 5 744 mld do 21 102 mld USD (czyli - niemal czterokrotnie), a ich przychody ze sprzedaży wzrosły z 5 467 mld USD w 1990 r. do 15 680 mld USD w 2000 r. Natomiast zatrudnienie w filiach zagranicznych PTN zwiększyło się w ostatniej dekadzie XX wieku z 23,7 mln do 45,6 mln pracowników. [5]
Dzięki realizowanej w Polsce od roku 1989 transformacji systemowej przedsiębiorstwa transnarodowe zaczęły też odgrywać coraz większą rolę w naszym życiu gospodarczym. W syntetyczny sposób obrazuje to niezwykle dynamiczny wzrost skumulowanej wielkości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w naszym kraju: ze 109 mln USD w 1990 r. do 36 475 mln USD w 2000 r. (według danych UNCTAD)[6].
Wobec powyższego uznałem za celowe przedstawienie w niniejszym szkicu analizy wybranych aspektów ekspansji korporacji transnarodowych w skali globalnej i w gospodarce polskiej na przykładzie wywodzącej się z USA firmy Federal-Mogul Corporation (dalej w skrócie: FMC), która specjalizuje się w produkcji komponentów samochodowych.
Opracowanie składa się z dwu głównych części. Pierwsza z nich poświęcona jest ogólnej charakterystyce Federal-Mogul Corporation, ze szczególnym uwzględnieniem jej obecnej pozycji na rynkach międzynarodowych, strategii i głównych kierunków ekspansji ekonomicznej w skali globalnej, jak też najważniejszych czynników rozwoju tej korporacji, źródeł jej przewagi konkurencyjnej i słabości. Natomiast w drugiej części pracy przedstawiam zakres i wyniki dotychczasowej działalności FMC w Polsce, a zwłaszcza omawiam doświadczenia wynikające z nabycia przez tę korporację polskiego przedsiębiorstwa państwowego Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Gorzyce.[7]
2. Rys historyczny rozwoju Federal-Mogul Corporation
Federal-Mogul Corporation jest spółką akcyjną zarejestrowaną w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, z siedzibą w mieście Southfield (w stanie Michigan). Powstała ona ponad sto lat temu, tj. w roku 1899. Początkowo działała pod nazwą Muzzy-Lyon Company, ale po fuzji z przedsiębiorstwami Federal Bearing i Bushing Corporation w 1923 r. przybrała obecną nazwę Federal-Mogul Corporation. Rok później FMC rozpoczęła produkcję komponentów dla przemysłu samochodowego.[8]
Wraz z rozwojem przemysłu samochodowego w Stanach Zjednoczonych i na świecie omawiana firma dynamicznie zwiększała obroty i poszerzała zakres swojej działalności. W 1949 r. FMC zajmowała już liczącą się pozycję na rynkach międzynarodowych, sprzedając swoje wyroby w 75 krajach. We wczesnych latach pięćdziesiątych Federal-Mogul Corporation uległa znacznej transformacji wskutek trzech poważnych fuzji z innymi firmami produkującymi łożyska dla przemysłu samochodowego: w 1953 r. z Bearing Company of America, w 1955 r. z Bower Roller Bearing Company, a w kilka miesięcy później z National Motor Bearing Company. Dzięki powyższym fuzjom w roku 1956 FMC awansowała na 350-tą pozycję na opracowanej przez "Fortune" liście 500 największych przedsiębiorstw amerykańskich, a jej przychody ze sprzedaży osiągnęły 100 mln USD.
W 1959 r. Federal-Mogul Corporation uruchomiła pierwsze własne fabryki poza obszarem USA (w Meksyku, Argentynie i w Hiszpanii), a na początku lat sześćdziesiątych rozpoczęła produkcję tłoków do silników samochodowych, nabywając firmę Sterling Aluminium Products. W 1966 r. FMC przeniosła się do obecnej siedziby w Southfield. Mając obroty równe 241 mln USD, zatrudniała wówczas 12 422 pracowników.
W rezultacie dalszego dynamicznego wzrostu i dywersyfikacji działalności korporacji udało się zwiększyć wartość jej sprzedaży do 1 mld USD w 1987 r. Dość spektakularnym przejawem kontynuacji przez kierownictwo FMC polityki ekspansji zewnętrznej było nabycie w roku 1990 od firmy Glyco jej fabryki w Wiesbaden (w Niemczech), specjalizującej się w produkcji łożysk samochodowych. W następnych latach nastąpiły kolejne przejęcia i fuzje.
Polityka dynamicznej ekspansji FMC osiągnęła swoje apogeum w roku 1998, kiedy to dokonano serii przejęć kilku poważnych firm specjalizujących się w produkcji komponentów samochodowych (a zwłaszcza T&N Plc, Fel-Pro i Cooper Automotive). Dzięki temu korporacja w sposób bardzo znaczący umocniła swoją pozycję na rynku amerykańskim i w skali globalnej. Dowodzi tego fakt, że jej obroty zwiększyły się z 1,8 mld USD w 1997 r. do 4,5 mld USD w 1998 r. Ze względu na strategiczne konsekwencje i kluczowe znaczenie powyższych przejęć w najnowszej historii rozwoju analizowanej firmy transnarodowej szerzej powrócę do tej kwestii w trakcie dalszych rozważań.
3. Charakterystyka obecnej pozycji FMC na rynku światowym
Obecnie Federal-Mogul Corporation należy do czołowej piętnastki największych światowych producentów i dostawców komponentów dla przemysłu samochodowego,[9] wyraźnie przy tym przodując w zakresie produkcji systemów napędowych zębatych dla samochodów osobowych, ciężarówek, autobusów i innych pojazdów.
W roku 2001 skonsolidowane w skali globalnej przychody ze sprzedaży Federal-Mogul Corporation wyniosły około 5,5 mld USD (a dokładnie mówiąc, 5 457 mln USD). Chociaż były one niższe o 18,9% od rekordowego pod tym względem roku 1999 (kiedy wyniosły 6 488 mln USD), to równocześnie były wyższe o 21,9% od przychodów osiągniętych w 1998 r., zaś ponad 3-krotnie przewyższały poziom przychodów z roku 1997.[10]
Niezwykle dynamicznemu zwiększeniu obrotów FMC w latach 1998-1999 towarzyszył skokowy, bo prawie pięciokrotny wzrost jej skonsolidowanego zysku netto: z 53,7 mln USD do 243,2 mln USD. Jednak w ostatnim okresie sytuacja finansowa omawianej firmy pogorszyła się dramatycznie. Odnotowała ona bowiem duże straty netto: 281,5 mln USD w 2000 r. oraz 1 001 mln USD w 2001 r. z racji konieczności wypłat znacznych odszkodowań dla osób, które doznały uszczerbku na zdrowiu wskutek pracy w przejętych wcześniej przez FMC zakładach, wykorzystujących w przeszłości azbest w procesie produkcyjnym (o czym szerzej będzie mowa w punkcie 7 niniejszego opracowania).
Z kolei skonsolidowane aktywa FMC wynosiły w 2001 r. ponad 9 mld USD i były ponad 5-krotnie wyższe w porównaniu z rokiem 1997 (chociaż zmniejszyły się o 9,8% w stosunku do rekordowego poziomu z 1999 r.). Natomiast z racji wspomnianych trudności finansowych wartość kapitału akcyjnego korporacji gwałtownie obniżyła się: z 1 550 mln USD w roku 2000 do 419 mln USD w 2001 r, bo jednostkowa cena akcji (według stanu na koniec roku) spadła w tym okresie z 2,37 USD do 0,79 USD.
Podkreślić warto, że do marca 2002 r. akcje firmy Federal-Mogul Corporation notowane były na rynku podstawowym giełdy nowojorskiej (NYSE). Ale z powodu rozpoczęcia w październiku 2001 r. procesu restrukturyzacji finansowej - w oparciu o sądowe postępowanie upadłościowe (powrócę do tego w punkcie 7) - nastąpiła drastyczna obniżka ceny jednostkowej tych akcji w notowaniach ciągłych przez kolejnych 30 dni do poziomu poniżej 1 USD. W tej sytuacji władze NYSE uznały za konieczne zaprzestanie notowań giełdowych akcji FMC. W efekcie akcje te znalazły się w obrocie pozagiełdowym (w terminologii amerykańskiej: NASD over-the-counter).
W końcu marca 2002 r. na kapitał akcyjny korporacji składało się ok. 82,4 mln akcji, należących do grupy 6 500 akcjonariuszy. Przy tym głównymi akcjonariuszami pozostawali inwestorzy instytucjonalni: Capital Group International, Inc., Tiger Management Corporation, Brinson Partner Inc., Capital Research and Management Company oraz State Street Bank and Trust Company, jak też jeden poważny inwestor indywidualny Carl Icahn. Podkreślić warto, że w rezultacie realizowanego od 1988 r. programu ESOP (Employees Stock Ownership Program) w rękach pracowników FMC znalazło się 16% ogółu jej akcji.[11]
O globalnym zasięgu działalności Federal-Mogul Corporation świadczy fakt, że obecnie posiada ona ponad 150 przedsiębiorstw produkcyjnych, które zlokalizowane są w 24 krajach na sześciu kontynentach. Zdecydowana większość filii i spółek zależnych FMC działa w Ameryce Północnej i w krajach Unii Europejskiej. Jednak korporacja prowadzi też działalność produkcyjną i handlową w Ameryce Południowej, Europie Środkowo-Wschodniej, Azji i Australii, na Środkowym Wschodzie i w Afryce.[12]
W zakładach przemysłowych, firmach handlowych i usługowych, które należą do FMC na całym świecie, w roku 2001 zatrudnionych było ponad 49 tysięcy pracowników. W stosunku do 1996 r. (15,7 tys. osób) zatrudnienie w omawianej korporacji wzrosło zatem ponad 3-krotnie, jednak w porównaniu z 1998 r. (54 350 osób) liczba pracowników spadła o prawie 10%.[13] Jest to efekt prowadzonej w latach 1999-2001 restrukturyzacji działalności firmy.
Potwierdzeniem silnej pozycji rynkowej korporacji FMC jest ponadto fakt posiadania przez nią wielu znanych w skali ogólnoświatowej marek komponentów dla przemysłu samochodowego. Chodzi tu w szczególności o takie marki jak: CHAMPION, FEL-PRO, WAGNER, ANCO, MOOG, GLYCO, SEALED POWER, GOETZE, Nüral, PAYEN, FERODO, AE i BCA.
W ramach globalnej struktury organizacyjnej Federal-Mogul Corporation do roku 2000 wyodrębniano 3 podstawowe piony, specjalizujące się w podanym niżej asortymencie produktów:
· Systemy napędowe zębate: tłoki, sworznie, pierścienie i wkładki do tłoków, łożyska silnikowe i panewki, krzywki, prowadnice i gniazda zaworów oraz komponenty układu transmisyjnego ze spiekanych proszków metalowych.
· Elementy układu hamulcowego, podwozia, układu zapłonu i układu paliwowego: klocki hamulcowe, hamulce bębnowe, okładziny szczęk hamulcowych, pompy hamulcowe, zaciskacze i wirniki, części podwozia i układu kierowniczego, elementy układu paliwowego.
· Systemy uszczelniania, urządzenia wspomagające widoczność i systemy ochronne: uszczelki płaskie i uszczelki ruchome, zewnętrzne i wewnętrzne, oświetlenie, pióra i ramiona do wycieraczek, tuleje ochronne.
Od wielu już lat najważniejszą rolę w działalności omawianej korporacji odgrywają systemy napędowe zębate. Przykładowo w 1999 r. przychody ze sprzedaży tej grupy komponentów samochodowych wyniosły 2 459 mln USD, co stanowiło 37,9% całości przychodów FMC. Dla porównania w 1997 r. wpływy ze sprzedaży systemów napędowych zębatych wynosiły 782 mln USD, czyli były ponad 3-krotnie niższe niż w 1999 r. Pozostałe dwa podstawowe piony działalności korporacji w roku 1999 odpowiednio przyniosły przychody ze sprzedaży w wysokości 2 123 mln USD (32,7%) i 1 887 mln USD (29,4% całości).[14]
W ramach wprowadzonej w 2001 r. gruntownej reorganizacji Federal-Mogul Corporation utworzono 9 następujących globalnych grup produktowych: systemy uszczelkowe (18% całości przychodów ze sprzedaży), tłoki silnikowe (12%), systemy cierne (12%), łożyska (10%), pierścienie tłokowe i okładziny (8%), oświetlenie (6%), elementy układu transmisyjnego ze spiekanych proszków metalowych (6%) oraz pozostałe wyroby wykorzystywane tylko jako części zamienne (26% przychodów). [15] Każda globalna grupa produktowa ma za zadanie optymalnie wykorzystać potencjał wytwórczy, technologiczny, kadrowy, marketingowy i przewagę rynkową wszystkich należących do FMC zakładów, specjalizujących się w określonym asortymencie wyrobów. Każda grupa posiada też własny ośrodek doskonalenia (center of excellence) oraz prowadzi szczegółową analizę zyskowności poszczególnych produktów i zakładów, przyczyniając się do realizacji strategicznych celów i priorytetów działania całej korporacji w skali globalnej.
Produkowane przez FMC wyroby zarówno służą do montażu fabrycznego nowych samochodów (original equipment – 53% całości przychodów w 2001 r.), jak też sprzedawane są na rynku samochodowych części zamiennych (co daje 47% przychodów korporacji).
Jak już wyżej sygnalizowałem, Federal-Mogul Corporation koncentruje się do tej pory w swojej działalności na rynkach Ameryki Północnej: USA, Kanady i Meksyku (tj. krajów członkowskich NAFTA) oraz Europy Zachodniej. Na pierwsze z nich przypadało w 2001 r. aż 50% jej globalnych przychodów ze sprzedaży, podczas gdy na 5 krajów europejskich (tzn. na Niemcy, Wielką Brytanię, Francję, Włochy i Hiszpanię) - 34% całości przychodów. Natomiast rynki azjatyckie i pozostałych regionów świata odgrywają dotąd marginesową rolę w działalności FMC.
Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że omawiana korporacja zajmuje wiodącą w skali globalnej pozycję w zakresie produkcji tłoków dieslowskich do samochodów osobowych. Natomiast, jeśli chodzi ogólnie o wszystkie typy tłoków samochodowych, to Federal-Mogul Corporation może pochwalić się 35% udziałem na rynku europejskim i ma 21% udziału w przypadku rynku USA.
W latach 1998-2001 głównymi klientami, tj. odbiorcami produktów sprzedawanych przez FMC były w kolejności następujące firmy: General Motors, Ford, Daimler-Chrysler, NAPA, Fiat, PSA, CarQuest, Auto Value, Cummins oraz Renault.
O atrakcyjności i powodzeniu rynkowym komponentów samochodowych wytwarzanych przez Federal-Mogul Corporation, a w szczególności produkowanych przez nią systemów napędowych, przesądzają następujące czynniki: ścisła współpraca techniczna korporacji z jej głównymi klientami, dobre zrozumienie potrzeb odbiorców i konieczności nieustannego dostosowywania się do zmieniających się wymagań rynku, prowadzenie wspólnie z klientami badań i prac wdrożeniowych nad nowymi modelami komponentów, ich produkcją i testowaniem. Podkreślić przy tym należy, że FMC bierze na siebie pełną odpowiedzialność za cały ciąg działań od stworzenia nowoczesnego modelu określonego wyrobu, odpowiadającemu wymaganiom klienta, poprzez uruchomienie produkcji seryjnej, testowanie i pakowanie, aż do dostarczenia odbiorcy uzgodnionej ilości produktu w odpowiednim czasie.
Obecna strategia działania Federal-Mogul Corporation w skali globalnej składa się z następujących głównych elementów:
· nieustanna koncentracja na optymalnym zaspokajaniu potrzeb klientów,
· dostawy zarówno pojedynczych rodzajów komponentów, jak też modułów i całych systemów,
· zdolność do działania w skali globalnej, przy równoczesnej silnej obecności na rynkach lokalnych i krajowych,
· wiodąca rola w zakresie innowacji i rozwoju technologii,
· perfekcja w dziedzinie produkcji.
Kierując się w swej działalności powyższymi celami strategicznymi, korporacja FMC potrafiła na przełomie XX i XXI wieku zachować pierwszoplanową pozycję na niezwykle trudnym, bardzo wymagającym i ciągle zmieniającym się rynku komponentów i części do samochodów. Niezaprzeczalnym potwierdzeniem jej sukcesów były wspomniane wcześniej rosnące przychody ze sprzedaży i skokowy wzrost wartości aktywów tej firmy.
Ważnym sposobem utrzymania konkurencyjności korporacji i jej wysokiej pozycji na rynkach międzynarodowych jest – w przekonaniu kierownictwa Federal-Mogul Corporation - ciągłe inwestowanie w rozwój pracowników, dążenie do perfekcji w produkcji i stałe podnoszenie wydajności pracy. Niemal w każdym serwisie informacyjnym FMC i w corocznym sprawozdaniu korporacji, wyraźnie podkreśla się fakt, że do sukcesu firmy przyczyniają się wszyscy pracownicy, a cechą, z której są i powinni oni być najbardziej dumni, jest to, że tworzą „zgraną” ekipę. W trakcie swej dotychczasowej działalności FMC wypracowała własny system podstawowych wartości (tzw. core values), które cechują ją i jej pracowników. Brzmią one następująco:
· “Jesteśmy przede wszystkim zespołem.
· Szanujemy siebie nawzajem, darzymy zaufaniem i pomagamy jeden drugiemu.
· Działamy, w pełni przestrzegając zasad uczciwości.
· Dążymy do mistrzostwa we wszystkim, co robimy.
· Świętujemy wspólnie nasze sukcesy.”[16]
Federal-Mogul Corporation jest faktycznie firmą, której działalność jest odzwierciedleniem realizacji powyższych wartości i której pracownicy identyfikują się z tymi wartościami. Równocześnie FMC jest przykładem korporacji, w której wiara w ludzi, zaufanie do pracowników, umiejętność pracy zespołowej, właściwy podział zadań i dobra koordynacja oraz właściwe zrozumienie potrzeb klientów uznaje się za podstawę działania.
Jednym z priorytetów FMC jest dbanie o zdrowie i bezpieczeństwo jej pracowników. Korporacja od wielu lat kładzie duży nacisk na zapobieganie wypadkom i chorobom zawodowym personelu zatrudnionego w należących do niej fabrykach. Znaczące nakłady finansowe przeznaczone na realizację tego zadania pozwoliły na istotne zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, a zwłaszcza wypadków, które wstrzymują na jakiś czas produkcję. W grupie spółek, które wchodzą w skład FMC, istnieją fabryki, które mogą pochwalić się faktem, że pracują po kilka milionów godzin bez żadnych nawet najmniejszych wypadków, które mogłyby spowodować zakłócenia w procesie produkcyjnym. Rekordzistami pod tym względem są zakłady przemysłowe w Boaz w stanie Alabama (5 mln godzin pracy bezwypadkowej) oraz fabryka FCM w miejscowości Liberty w stanie Południowa Karolina (3 mln godzin pracy bezwypadkowej).
Ważnym atutem w działalności omawianej korporacji jest wcielenie w życie specyficznego programu zarządzania produkcją, mającego na celu przede wszystkim znaczącą poprawę produktywności, który nazywany jest „Constraint Management”. Jest to ciągły i powtarzający się proces znajdowania i eliminowania błędów w produkcji oraz wszelkich innych elementów, które spowalniają produkcję, utrudniają synchronizację prac i zmniejszają produktywność. Polega on również na stopniowym ulepszaniu produktów, zgodnie z potrzebami klientów, przy równoczesnej minimalizacji kosztów i strat w zakresie nakładów pracy, materiałów, środków finansowych itp.[17] Natomiast podstawowym celem zarządzania finansami korporacji jest dążenie do maksymalizacji ekonomicznej wartości dodanej (Economic Value Added – EDA), rozumianej jako zysk operacyjny netto (po opodatkowaniu) pomniejszony o koszty pozyskania kapitału (Capital Charge).[18]
6. Kluczowa rola przejęć z roku 1998 w dotychczasowej ekspansji FMC
Po zwięzłym przedstawieniu historii korporacji, podstawowych danych, które obrazują jej obecną pozycję na rynkach międzynarodowych, jak też głównych kierunków i strategii działania w skali globalnej, warto zająć się trochę bardziej szczegółowo znaczeniem fuzji i przejęć jako głównej metody ekspansji zewnętrznej i umacniania pozycji rynkowej omawianej firmy transnarodowej.
Zasygnalizowany poprzednio fenomenalny wzrost przychodów z 1,8 mld USD w 1997 r. do 6,5 mld USD w 1999 r., czyli ponad 3,5-krotny, FMC w głównej mierze zawdzięczała licznym przejęciom, które miały miejsce w roku 1998. W tym właśnie roku Federal-Mogul Corporation zrealizowała mianowicie 3 ważne przejęcia: za 2,4 mld USD zakupiła brytyjską firmę T&N, za 1,9 mld USD nabyła akcje firmy Cooper Automotive, zaś 722 mln USD zapłaciła za firmę Fel-Pro. Powyźsze przejęcia miały przede wszystkim pomóc osiągnąć cel strategiczny, którym było wzmocnienie pozycji FMC na rynku światowym i przeistoczenie korporacji w prawdziwego globalnego potentata w zakresie produkcji komponentów samochodowych. Równocześnie ówczesne kierownictwo FMC uznało to rozwiązanie za najskuteczniejszą metodę wyjścia z przejściowych trudności finansowych, jakie firma przeżywała w roku 1996, kiedy jej straty netto wyniosły 206 mln USD.
T&N jest firmą, której siedziba mieści się w Manchester w Anglii. W momencie zakupu przez FMC była ona nie tylko jednym z wiodących producentów i dostawców wysokiej jakości nowoczesnych komponentów dla przemysłu samochodowego, ale również części dla innych gałęzi przemysłu i materiałów budowlanych. Na rok przed przejęciem przez Federal-Mogul Corporation wartość przychodów ze sprzedaży T&N wynosiła 1,8 mld funtów, z czego 80% pochodziło z produkcji części samochodowych. T&N posiadała ponad 200 zakładów produkcyjnych zlokalizowanych w 24 krajach, gdzie zatrudniała prawie 24 000 pracowników. Wraz z przejęciem tej firmy FMC odziedziczyła również należące do T&N ośrodki badań i rozwoju technologii w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Ameryce Północnej.[19]
Cooper Automotive jest firmą z siedzibą w St. Louis w stanie Missouri (USA). Należy ona do amerykańskiej czołówki dostawców szeregu rodzajów części zamiennych do samochodów. Przed przejęciem przez FMC jej roczne przychody ze sprzedaży wynosiły ok. 1,9 mld USD, pochodząc głównie z produkcji takich komponentów jak: układy hamulcowe, klocki hamulcowe, elementy oświetlenia, części podwozia oraz świece zapłonowe. W momencie przejęcia przez Federal-Mogul Corporation firma Cooper Automotive zatrudniała ok. 14 500 pracowników.
Natomiast Felt Products Manufacturing Co. (zwana w skrócie: Fel-Pro) jest znacznie mniejszą - w porównaniu z T&P i Cooper Automotive – firmą z siedzibą w Skokie w stanie Illinois. Specjalizuje się ona w produkcji uszczelek, głównie dla przemysłu samochodowego. Jej przychody ze sprzedaży w 1997 r. wynosiły ponad 500 mln USD. Dzięki przejęciu tej firmy i kilku innych spółek o zbliżonym profilu działania FMC awansowała do rangi jednego z największych światowych producentów uszczelek samochodowych.
Oprócz dokonania trzech powyższych najważniejszych przejęć, w roku 1998 Federal-Mogul Corporation zakupiła jeszcze szereg innych przedsiębiorstw i zwiększyła swoje udziały w firmach, które już wcześniej kontrolowała. W szczególnoś...
johny11palcow2