opracowanie kpa.doc

Postępowanie administracyjne – to uregulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organ adm. publ. oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy adm. w formie decyzji adm. jak i ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji adm. Celem tego postępowania jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie indywidualnej sprawy w drodze decyzji adm. która to decyzja określa uprawnienia albo nałoży obowiązki jak również weryfikacja tych decyzji w trybie odwoławczym lub w toku postępowań nadzwyczajnych.

Postępowanie administracyjne:

- ustrojowe określa strukturę organu adm. publ. (kto)

- materialne normy określające w aspekcie stosunki publiczno-prawne jednostki nadające obowiązki i uprawnienia (co)

- procesowe w jaki sposób będzie nast. Konkretyzacja normy prawa materialnego dokonywana przez organ.

Rodzaje postępowania adm.

Postępowanie ogólne – jego podmiotem jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy adm. w trybie i formie przewidzianych przez przepisy prawa procesowego zgodnie z przepisami prawa materialnego.

Postępowanie szczególne – dochodzi tu do rozpoznania i rozstrzygnięcia spraw określonego rodzaju.

Tryby tych postępowań:

Postępowanie główne – polega na rozpoznaniu i rozstrzygnięciu spraw adm. zgodnie z trybem i formą przewidzianą w przepisach prawa procesowego i zgodnie z przepisami prawa materialnego.

Postępowanie nadzwyczajne – dokonywana jest weryfikacja ostatecznych decyzji wydanych w toku postępowania adm.

- postępowanie w sprawie wznowienia postępowania

- stwierdzenia nieważności decyzji

- zmiany lub uchylenia decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadami niekwalifikowanymi

Stadia postępowania:

- wstępne które obejmuje czynności wszczęcia postępowania

- wyjaśniające które obejmuje ciąg czynności procesowych mających na calu ustalenie stanu faktycznego sprawy co w konsekwencji umożliwi zastosowanie odpowiedniej normy prawa materialnego

- podjęcia decyzji która rozstrzyga sprawę indywidualną konkretnej osoby

Stosunek prawa administracyjnego do prawa materialnego – stosunek jest równy, bo zarówno prawo materialne i administracyjne określone jest ustawą. Prawo materialne nie mówi jak wydać decyzję, o tym mówi prawo procesowe - postępowanie administracyjne.

1.      Zasady  ogólne  postępowania  administracyjnego

Źródła zasad:

- źródła normatywne:

Konstytucja, ustawy

Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – zawiera katalog zasad podstawowych (np. prawa do sądu)

Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych

Europejski kodeks dobrej administracji

- źródła nie normatywne (nieformalne)

orzecznictwo sądów – nie stanowi prawa powszechnie obowiązującego ale poprzez swoją powtarzalność zaczynają formułować przekonania

doktryny – są to stanowiska przedstawicieli nauki prawa, podręczniki,

Zasady naczelne (wywodzą się z Konstytucji)

Zasady ogólne (wywodzą się z KPA) które dzielą się na pierwotne i pochodne, kultury administrowania i techniczno-procesowe

Zasada praworządności – stanowi o działaniu na podstawie i w granicach prawa. Działanie na postawie prawa oznacza obowiązek stosowania w sprawach indywidualnych przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania prawidłowego ustalania obowiązującego stanu prawnego sprawy poprawnej wykładni przepisów przy rozstrzygnięciu o obowiązkach i uprawnieniach.

Zasada prawdy obiektywnej – z tej zasady wynik obowiązek organu wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych związanych z kreśloną sprawą aby w ten sposób stworzyć jej rzeczywisty obraz i uzyskać podstawę do trafnego zastosowania przepisów prawa.

Uwzględniania z urzędu interesu publicznego i słusznego interesu obywateli – polega na tym że organ adm. publ. musi sam ocenić interes indywidualny oraz społeczny. Nie ma z góry określonej nadrzędności jednego z wymienionych interesów lecz konieczne jest ustalenie w każdej sprawie oddzielenie dominacji jednego z nich przy orzeknięciu rozstrzygnięcia sprawy. Ma to szczególne znaczenie przy podejmowaniu decyzji adm. na zasadzie uznania adm. należy zaspokoić dobro jednostki jeśli nie stoi to w wyraźnej kolizji z wymaganiami interesu publ. w przypadku udziału wielu stron konieczne jest oszacowanie słuszności każdego interesu z osobna i porównanie ich ze sobą nie tylko wtedy gdy SA sprzeczne ale również gdy są zbieżne.  

Pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa – zasada ta obejmuje przewidywalność toku czynności stałość decyzji dotyczących takich samych spraw nie zaskakiwanie stron niespodziewanymi czynnościami rozstrzyganie wątpliwości procesowych  na korzyść uczestników postępowania.

Informowania stron – organ adm. publ. ma obowiązek udzielenia z urzędu stronie info. o okolicznościach faktycznych i prawnych które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem post. adm. organ obowiązany jest również informować stronę o uprawnieniach i obowiązkach wynikających z przepisów prawa procesowego których realizacja będzie miała wpływ na wynik sprawy. Ma również obowiązek czuwania nad tym aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wskazówek i wyjaśnień. 

Czynnego udziału stron – ma na celu zagwarantowanie stornie czynnego udziału w każdym stadium postępowania oraz zagwarantowanie stronie przed wydaniem decyzji możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Organ adm. obowiązany jest do pełnego wyjaśnienia sprawy w całości i zawiadomienia strony o wszystkich czynnościach w których może ona brać udział albo w których musi wziąć udział dla ich ważności i skuteczności. Pozbawienie strony prawa wglądu w cały materiał sprawy dopuszcza się tylko wtedy gdy zwłoka w załatwieniu tej sprawy stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub niepowetowanej szkody materialnej. Naruszenie tej zasady jest podstawą do wznowienia post. ale tylko na wniosek strony.

Przekonywania - powinna być realizowana we wszystkich stadiach sprawy. istotne znaczenie ma też uzasadnienie decyzji załatwiającej sprawę które skłoni adresata do jej dobrowolnego wykonania.

Szybkości i prostoty postępowania – treścią tej zasady jest racjonalne projektowanie i prowadzenie czynności postępowania z możliwie najniższym nakładem kosztów eliminowaniem zbędnych działań procesowych zapobieganie ociągania się pracowników organu lub tendencji do przewlekania postępowania.

Ugodowego załatwiana spraw – to obowiązek organu admin. publ. ustalenia po wszczęciu postępowania czy są sporne interesy strony postępowania czy istnieje możliwość zawarcia między nimi ugody odnośnie do całości lub części tych interesów i podjęcia czynności służących nakłonieniu do takiego załatwienia sprawy. Strony mają prawo żądać podjęcia przez organ czynności które umożliwiają im taką ugodę.

Pisemności – to obowiązek zachowania formy pisemnej jednak dopuszcza się w interesie strony załatwienia sprawy ustnie albo z obowiązkiem utrwalenia na piśmie w uproszczonej formie istotnym wyjątkiem od tej zasady jest możliwość załatwienia sprawy w formie elektronicznej. 

Dwuinstancyjności – to prawo do dwukrotnego merytorycznego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia danej sprawy. strony mają prawo więc do złożenia odwołania od każdej niedostatecznej decyzji admin. do organu wyższego stopnia. Wyjątkiem jest możliwość dwukrotnego rozpatrzenia sprawy przez ten sam organ jeśli nie ma nad nim innego organu nadrzędnego lub dają prawo do rozpoznania takiej sprawy załatwionej w jednaj tylko instytucji przez sąd powszechny.

Trwałości decyzji administracyjnej – odnosi się ona do decyzji ostatecznych czyli takich do których nie służy odwołanie termin odwołania minął decyzji organu odwoławczego rozpatrzonych w toku jednoinstancyjnym z mocy ustawy. Zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego stosowanie jej jest ograniczone ponieważ nie możne być przeszkód w obaleniu decyzji niezgodnej z prawem ani też w dostosowaniu załatwienia sprawy admin. do zmiany warunków społ. lub gosp.

Sądowej kontroli decyzji administracyjnej – wywodzi się z zasady demokratycznego państwa prawnego, sąd admin. kontroluje działalność admin. publ. pod względem zgodności z prawem i w takim też zakresie służy skarga na ostateczne decyzje admin. przedmiotem skargi jest decyzja admin. w rozumieniu materialnym czyli indywidualny akt admin. władczy i jednostronny niezależnie od nazwy jaką nosi i od ścisłego zachowania przez organ admin. publ. wymagań jego formy procesowej.

Wpływu wychowawczego na obywateli – jest związana z kultura administrowania a jej skutki są powiązane z funkcjami prawa admin. z kształtowaniem podstaw wobec prawa obowiązującego wpływ wychowawczy zamyka się z reguły w kręgu uczestników postępowania oraz tych osób na których prawa lub obowiązki mają wpływ skutki decyzji.

Udzielania informacji faktycznej i prawnej storonom oraz niezbędnej info. Prawnej stroną i uczestnikom postępowania – obowiązek informowania musi być wykonany przez organ z urzędu bez osobnych wniosków stron lub uczestników postępowania i rozciąga się on na wszystkie stadia i czynności postępowania aż do ich zakończenia w danej instancji. Strony mają prawo do uzyskania info. dot. okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy oraz info. o prawie obowiązującym na podstawie którego nastąpi załatwienie sprawy. organ musi pointo. Tez o negatywnych skutkach podejmowania czynności przez stronę lub uczestników jak też o takich skutkach bierności w określonych sytuacjach. Zasada tez nakłada również na organ admin. publ. obowiązek ustalenia rzeczywistej woli strony w sytuacji gdy podanie ma niejednoznaczną treść lub zawiera kilka żądań. 

2.      Zakres  mocy  obowiązującej  kodeksu  postępowania  administracyjnego

Zakres zastosowania przepisów kpa:

- zakres pozytywny i zakres negatywny,

- zakres przedmiotowy (odpowiada na pytanie do czego kpa ma zastosowanie)

- zakres podmiotowy (kogo dotyczy kpa)

Przedmiotowy

a/ pozytywny:

-          rozstrzyganie w sprawach indywidualnych w formie decyzji przez organy administracji

-          normuje postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych

-          normuje postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość

-          normuje postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń;

-          normuje postępowanie w zakresie rozstrzygania skarg i wniosków (donos)             

b/ negatywny:

-          przepisów k.p.a. nie stosuje się do postępowania w sprawach karnych- skarbowych

-          nie stosuje się do spraw uregulowanych w Ordynacja podatkowa

-          nie stosuje się do spraw należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej;

-          nie stosuje się do spraw wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi;

-          nie stosuje się do spraw podległości służbowej pracowników.

Podmiotowy

Określa kto stosuje przepisy kodeksu, a tylko organ adm. publ. stosuje przepisy proceduralne (wydaje decyzje).Wyróżnia się dwa określenia pojęcia organu:

-          określenie normatywne;

-          określenie doktrynalne.

Określenie normatywne - zgodnie z tym przepisem organ adm. publ. to: ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji (zespolonej i nie zespolonej), organy jst oraz organy, którym zlecono funkcje administrowania. Organy jst to: organy gmin, powiatów, województw, związków gmin, związków powiatów, związków województw, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, kierownicy służb, inspekcji i straży działający w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa oraz samorządowe kolegium odwoławcze.

Określenie doktrynalne cechy charakterystyczne podmiotu, których jednoczesne istnienie pozwala stwierdzić, że w danym przypadku mamy do czynienia z organem administracji publicznej.

Cechy te są następujące:

-          wyodrębnienie organizacyjne (w formie ustawy);

-          działanie w imieniu państwa (samorządu terytorialnego) i na jego rzecz;

-          posiadanie kompetencji i działanie w zakresie tych kompetencji;

-          uprawnienie do stosowania środków władczych.

3.      Organ  prowadzący  postępowanie  administracyjne

Organami prowadzącymi postępowanie administracyjne są organy adm. publ. tzn. organy administracji rządowej i organy jst. Poza tymi organami postępowanie prowadzić mogą i podejmować rozstrzygnięcia również inne organy, jednostki czy instytucje, którym przepisy szczególne powierzyły prowadzenia spraw z zakresu administracji publicznej. O tym jaki organ powinien prowadzić postępowanie w danej sprawie, rozstrzygają przepisy kodeksu dotyczące właściwości organów.

Kompetencja – to zdolność prawna organów adm. publ. do rozpoznawania i rozstrzygnięcia konkretnej sprawy administracyjnej. To zespół przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania czynności procesowych w postępowania adm. dolność prawna organów wyznaczają normy prawa procesowego. Wyróżnia się ogólną i szczególną kompetencję organów adm. 

Kompetencja ogólna – zdolność prawna organów adm. do załatwiania spraw administracyjnych w danym układzie postępowania.

Kompetencja szczególna – jest to zdolność prawna do prowadzenia orzecznictwa administracyjnego w konkretnym postępowaniu i w konkretnych okolicznościach. Wyznacza ją:

- właściwość organu

- wyłączenie organu ze sprawy (ma miejsce wtedy gdy jest rozstrzygana konkretna sprawa interesów majątkowych kierownika tego organu lub osoby zajmującej kierownicze stanowisko, wtedy organ podlega wyłączeniu – następuje przeniesienie sprawy do innego organu – organ wyższego stopnia wyznacza inny organ do rozstrzygnięcia sprawy).

Własność organów – rozumiemy jak zdolność prawną organu do rozpoznania i rozstrzygnięcia określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym. Organy adm. publ. są obowiązane z urzędu przestrzegać swojej własności. Naruszenie przepisów o własność pociąga za sobą nieważność decyzji.

Ze względu na podstawę działania organu można wyróżnić dwa rodzaje własności: ustawowa i delegacyjna.

Własność ustawową dzielimy na:

Właściwość rzeczowa – to zdolność organów adm. do rozpoznania i załatwienia spraw określonej kategorii podstawą ustalenia własności rzeczonej są przepisy o zakresie działania organu przepisy prawa materialnego

Właściwość ...