Tętnice, żyły i kapilary.docx

TĘTNICE, ŻYŁY I KAPILARY

Tętnice – transportują krew z serca do tkanek pod wysokim ciśnieniem.
Tętniczki – regulują dopływ krwi do tkanek.
Kapilary – umożliwiają wymianę substancji odżywczych, elektrolitów i hormonów.
Żyłki – odbierają krew od kapilar, transportują krew do serca.
Żyły – stanowią ważny zbiornik krwi, transportują krew do serca.

Śródbłonek:
- bariera między krwią naczyń włosowatych a przestrzenią zewnątrznaczyniową;
- pełni funkcje metaboliczne;
- uczestniczy w procesach koagulacji.

Ciśnienie napędowe ruchu krwi – różnica wartości ciśnień panujących na początku i na końcu danego odcinka układu krążenia.
Krążenie systemowe: 100 – 95 mmHg

Opór obwodowy – jego istotą jest tarcie krwi wynikające z przesuwania się względem siebie poszczególnych warstw strumienia krwi.
Opór ten kształtowany jest przez:
- średnicę naczyń krwionośnych
- lepkość krwi
- szybkość przepływu
- właściwości reologiczne krwi
Największy opór przypada na tętnice i tętniczki (tzw. naczynia oporowe).

Lepkość krwi zależy od:
- obecności białek w osoczu, zwłaszcza fibrynogenu i globulin;
- krwinek czerwonych, pomiędzy którymi zachodzi tarcie.

Lepkość dynamiczna krwi zależy od:
- ilości i rodzaju białek osocza;
- ilości erytrocytów i ich zdolności do odkształcania;
- temperatury;
- prędkości przepływy.

Mechanizmy zmniejszające lepkość dynamiczna krwi w mikrokrążeniu:
- osiowa akumulacja krwinek;
- zbieranie osocza;
- pakietyzacja krwi.

Zbieranie osocza – wartość Ht w naczyniach włosowatych jest około 25% niższa niż we krwi pobranej z dużego naczynia. Krew wpływa do naczyń pod kątem prostym.

Rodzaje przepływów:
- laminarny
- duża prędkość
- burzliwy

Ciśnienie tętnicze – aktualna wartość ciśnienia tętniczego jest kształtowana przez warunki dopływu i odpływu krwi ze zbiornika tętniczego.
Ciśnienie skurczowe – 120 mmHg
Ciśnienie rozkurczowe – 80 mmHg
Ciśnienie tętnicze skurczowe zależy od:
- pojemności minutowej serca, a szczególnie od SV;
- szybkości wyrzutu krwi do aorty;
- elastyczności i podatności ściany aorty.
Ciśnienie tętnicze rozkurczowe zależy od:
- oporu obwodowego;
- HR – czas rozkurczu = czas odpływu krwi z naczyń tętniczych;
- elastyczności ścian naczyń.

Średnie ciśnienie tętnicze – MAP:
- gradient MAP stanowiący siłę napędową przepływu krwi
- w krążeniu systemowym krwi.

CIŚNIENIE TĘTNICZE ZALEZY OD SIŁY GRAWITACJI.

Krew wprawiana jest w ruch siłą wytwarzana przez ciśnienie napędowe – różnicę ciśnień pomiędzy początkiem a końcem dużego obiegu.

TĘTNO – szerząca się wzdłuż układu tętniczego „fala” energii potencjalnej, powstająca w wyniku czynności hemodynamicznej serca.
Cechy tętna:
- częstotliwość (liczba fal tętna w ciągu minuty)
                  prawidłowa częstość; tachykardia; bradykardia
- miarowość (odstęp między poszczególnymi falami tętna)
                miarowe; niemiarowe
- wypełnienie (amplituda)
                prawidłowo wypełnione; tętno wysokie; tętno niskie; tętno nitkowate
- napięcie (oceniane siłą oporu jaki przeciwstawia tętnica palcom badającego)
- chybkość (szybkość wypełniania)
                tętno chybkie, tętno leniwe

Układ żylny – układ niskociśnieniowy, wysokoobjętościowy.
- na początku małych żył ciśnienie = 15-20 mmHg

Czynniki odpowiedzialne za powrót krwi do serca:
- pozostałość ciśnienia tętniczego (vis a tergo)
- siły boczne – pompa mięśniowa kończyn dolnych i tłocznia brzuszna (vis a laterale)
- siła działająca od przodu (vis a fronte)
- pulsacja tętnic
-obecność zastawek żylnych

MKROKRĄŻENIE :
- w naczyniach włosowatych
- naczynia włosowate odchodzą do tętniczek końcowych
- nie zawierają elementów sprężystych ani tkanek gładkich

Filtracja – objętościowe przemieszczanie się płynów (wody, osocza, substancji odżywczych) przez ścianę śródbłonka naczyń.

Reabsorpcja – powrót znacznej ilości przefiltrowanego płynu do krwioobiegu, w dalszym odcinku naczyń włosowatych i żył.

Prawo Starlinga -kierunek ruchu płynu przez ścianę kapilarną jest wypadkową efektywnego ciśnienia filtracyjnego i eektywnego ciśnienia onkotycznego.