rachunkowosc finansowa.pdf

(138 KB) Pobierz
03012008
Przychody i koszty, zasady ujmowania ich w rachunku zysków i strat
Elementem ł Ģ cz Ģ cym bilans z rachunkiem zysków i strat jest wynik finansowy netto .
Wynik finansowy netto w bilansie jest cz ħĻ ci Ģ kapitału własnego, natomiast w rachunku
zysków i strat powstaje jako ró Ň nica mi ħ dzy przychodami i kosztami oraz obowi Ģ zkowymi
obci ĢŇ eniami wyniku finansowego, obejmuj Ģ cymi głównie podatek dochodowy, zarówno
bie ŇĢ cy, jak i odroczony.
Definicja przychodów
Przychody to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzy Ļ ci
ekonomicznych, o wiarygodnie okre Ļ lonej warto Ļ ci, w formie zwi ħ kszenia warto Ļ ci aktywów,
albo zmniejszenia warto Ļ ci zobowi Ģ za ı , które doprowadz Ģ do wzrostu kapitału własnego lub
zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób ni Ň wniesienie Ļ rodków przez udziałowców lub
wła Ļ cicieli.
Ustawa o rachunkowo Ļ ci nie okre Ļ la momentu powstania przychodu. Zgodnie jednak
z art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowo Ļ ci moment uznania, Ň e przychód ju Ň powstał nie wynika z
jednoczesnego wpływu Ļ rodków pieni ħŇ nych. Wobec tego przy identyfikacji momentu
powstania przychodu nale Ň y si ħ posługiwa ę MSR 18 „Przychody” (tak Ň e MSR 1 Prezentacja
sprawozda ı finansowych, MSR 17 Leasing, MSR 28 Inwestycje w jednostkach
stowarzyszonych), który mówi, Ň e „ przychód nast ħ puje tylko wtedy, gdy jest prawdopodobne,
Ň e korzy Ļ ci ekonomiczne zwi Ģ zane z transakcj Ģ wpłyn Ģ do jednostki . W pewnych
przypadkach mo Ň e to nie by ę prawdopodobne, a Ň do momentu otrzymania Ļ rodków lub a Ň do
momentu rozwiania niepewno Ļ ci”. MSR 18 „Przychody” odr ħ bnie ustala zasady uznania
przychodów za osi Ģ gni ħ te w odniesieniu do sprzeda Ň y rzeczy, wykonania usług oraz
uzyskane z tytułu dywidend, czynszów i odsetek, poniewa Ň tre Ļę ekonomiczna zdarze ı
gospodarczych doprowadzaj Ģ cych do ich powstania mo Ň e by ę Ň na.
Definicja kosztów
Koszty stanowi Ģ wyra Ň one w pieni Ģ dzu celowe zu Ň ycie składników maj Ģ tku trwałego i
obrotowego, usług obcych, nakładów pracy ludzi oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlaj Ģ ce
zu Ň ycia (podatki i opłaty, składki pracodawcy na ubezpieczenie społeczne), zwi Ģ zane z
prowadzeniem działalno Ļ ci przez jednostk ħ gospodarcz Ģ w okre Ļ lonej jednostce czasu.
1
Koszty to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzy Ļ ci
ekonomicznych, o wiarygodnie okre Ļ lonej warto Ļ ci, w formie zmniejszenia warto Ļ ci
aktywów, albo zwi ħ kszenia warto Ļ ci zobowi Ģ za ı i rezerw, które doprowadz Ģ do zmniejszenia
kapitału własnego lub zwi ħ kszenia jego niedoboru w inny sposób ni Ň wycofanie Ļ rodków
przez udziałowców lub wła Ļ cicieli [Art. 3 pkt 31 UoR].
Znowelizowana ustawa precyzuje moment uznania kosztu za powstały na
podstawie istnienia bezpo Ļ redniego i po Ļ redniego zwi Ģ zku zachodz Ģ cego pomi ħ dzy
poniesionymi kosztami a osi Ģ gni ħ ciem okre Ļ lonych przychodów . Koszty niezwłocznie
wpływaj Ģ na wynik finansowy, je Ň eli nie prowadz Ģ one do osi Ģ gni ħ cia korzy Ļ ci
ekonomicznych b Ģ d Ņ przyszłe korzy Ļ ci ekonomiczne lub ich cz ħĻę , nie kwalifikuj Ģ si ħ lub
przestały kwalifikowa ę do zaliczenia ich do aktywów, np. koszty niewykorzystanych
zdolno Ļ ci produkcyjnych, strat produkcyjnych, ogólnego zarz Ģ du, sprzeda Ň y. Koszty
powstaj Ģ niezale Ň nie od terminu zapłaty zobowi Ģ za ı .
Wnioskuj Ģ c na podstawie powy Ň szych rozwa Ň a ı , mo Ň na uzna ę , Ň e:
Ka Ň da kwota przychodu potencjalnie powi ħ ksza kapitał własny, natomiast ka Ň dy
poniesiony koszt potencjalnie zmniejsza kapitał własny.
W bilansie na ostateczny efekt zmian w kapitale własnym wpływa dodatnia lub
ujemna ró Ň nica pomi ħ dzy przychodami i kosztami, czyli zysk lub strata.
PRZYCHODY - KOSZTY - obowi Ģ zkowe obci ĢŇ enia wyniku finansowego =
WYNIK FINANSOWY NETTO (ZYSK LUB STRATA NETTO)
St Ģ d dalej mo Ň na przedstawi ę nast ħ puj Ģ ce równanie:
Kapitał powierzony (wkład wła Ļ cicieli) + Wynik finansowy netto = Kapitał własny
co jest równoznaczne z równaniem
Kapitał powierzony (wkład wła Ļ cicieli) + Przychody – Koszty - obowi Ģ zkowe obci ĢŇ enia
wyniku finansowego = Kapitał własny,
daj Ģ cym równanie bilansowe w wersji rozszerzonej:
Aktywa = Kapitał powierzony (wkład wła Ļ cicieli) + Przychody - Koszty - obowi Ģ zkowe
obci ĢŇ enia wyniku finansowego + Rezerwy + Zobowi Ģ zania
Sk Ģ d:
Aktywa = (Kapitał powierzony + Zysk netto) + Rezerwy + Zobowi Ģ zania
lub Aktywa = (Kapitał powierzony – Strata netto) + Rezerwy + Zobowi Ģ zania
2
Zysk jest Ņ ródłem sfinansowania przyrostu zasobów maj Ģ tkowych wykazywanych w
aktywach. Na skutek wypracowanych zysków ogólny stan posiadania jednostki, a wi ħ c
aktywów i pasywów, ulega zwi ħ kszeniu wzajemnie si ħ bilansuj Ģ c na kwotowo wy Ň szym
poziomie. Przy stracie sytuacja jest odwrotna, tzn. strata oznacza zmniejszenie stanu zasobów
maj Ģ tkowych, bez zmniejszenia kapitału obcego (rezerw i zobowi Ģ za ı ) i dopóki nie zostanie
pokryta z kapitału własnego, czyli nie spowoduje formalnego jego zmniejszenia, musi dla
zbilansowania aktywów i pasywów by ę wykazywana w pasywach ze znakiem minus. W
konsekwencji przy stracie wykazanej w warto Ļ ci ujemnej kwota aktywów i pasywów jest
zbilansowana na kwotowo ni Ň szym poziomie.
Przychody i koszty cz ħ sto s Ģ mylone z wpływami i wydatkami - chocia Ň s Ģ to poj ħ cia
bliskoznaczne, to jednak całkowicie odmienne w interpretacji ekonomicznej i ksi ħ gowej.
Wpływy i wydatki to kategorie zwi Ģ zane z regulowaniem nale Ň no Ļ ci i zobowi Ģ za ı lub
zapłat Ģ za dobra i usługi, polegaj Ģ ce na przepływie Ļ rodków pieni ħŇ nych, nie powoduj Ģ ce
zmian w kapitale własnym. Warto zauwa Ň y ę , Ň e
Û kosztem, ale jeszcze nie wydatkiem s Ģ np. naliczone, ale nie zapłacone odsetki
od kredytów,
Û kosztem niewydatkowym , który nigdy nie b ħ dzie wydatkiem jest amortyzacja,
Û wydatkiem, ale jeszcze nie kosztem jest np. zakup za gotówk ħ materiałów,
przyj ħ tych do magazynu, które nie zostały jeszcze zu Ň yte;
Û wydatkiem nie stanowi Ģ cym kosztu jest np. spłata raty kredytu;
Û przychodem, ale jeszcze nie wpływem jest np. nale Ň no Ļę od odbiorcy za
sprzedane towary;
Û przychodem, który nigdy nie b ħ dzie wpływem jest np. darowizna niepieni ħŇ na
w postaci Ļ rodków trwałych;
Û wpływem, ale jeszcze nie przychodem jest np. otrzymana zaliczka na poczet
przyszłych dostaw towarów;
Û wpływem, który nigdy nie b ħ dzie przychodem jest np. zaci Ģ gni ħ cie kredytu
bankowego.
Klasyfikacja przychodów
Podstawowy przychód jest realizowany ze sprzeda Ň y produktów, towarów i
materiałów i jest okre Ļ lany mianem przychodu operacyjnego , gdy Ň jest rezultatem
operacyjnej działalno Ļ ci jednostki. Przychodem operacyjnym s Ģ kwoty nale Ň ne lub uzyskane,
3
bez wzgl ħ du na to, czy zostały zapłacone czy nie, za sprzedane produkty, towary i materiały,
skorygowane o udzielone rabaty, bonifikaty i tym podobne opusty oraz przewidziane dopłaty
i zmniejszone o nale Ň ny od tej sprzeda Ň y podatek VAT. Zgodnie z MSR 18 przychód ze
sprzeda Ň y rzeczy mo Ň na uzna ę za powstały, gdy spełnione s Ģ nast ħ puj Ģ ce warunki:
Û jednostka przekazała nabywcy znacz Ģ ce ryzyko i korzy Ļ ci zwi Ģ zane z własno Ļ ci Ģ
rzeczy,
Û jednostka nie zachowała mo Ň liwo Ļ ci zarz Ģ dzania rzeczami, zwykle zwi Ģ zanej z jej
własno Ļ ci Ģ , ani kontrolowania rzeczy, które były przedmiotem sprzeda Ň y,
Û kwota przychodu mo Ň e by ę wiarygodnie ustalona,
Û jest wielce prawdopodobne, Ň e korzy Ļ ci ekonomiczne zwi Ģ zane z transakcj Ģ sprzeda Ň y
wpłyn Ģ do jednostki,
Û koszty, jakie ju Ň poniesiono lub zostan Ģ poniesione w zwi Ģ zku z t Ģ transakcj Ģ , mog Ģ
by ę wiarygodnie zmierzone.
Niespełnienie cho ę by jednego z tych warunków powoduje, Ň e nie mo Ň na uzna ę
przychodu za powstały. Dlatego przyj ħ cie zamówienia nie jest przychodem, nawet je Ļ li jest
ono powi Ģ zane z zapłat Ģ za Ļ wiadczenia. Momentem uj ħ cia sprzeda Ň y b ħ dzie przekazanie
prawa własno Ļ ci do sprzedanych produktów, towarów lub materiałów niezale Ň nie od
momentu zapłaty.
Je Ň eli działalno Ļę jednostki polega na Ļ wiadczeniu usług, to momentem uj ħ cia
przychodów jest wykonanie usługi przez jednostk ħ , zgodnie z zawart Ģ umow Ģ . Przychody s Ģ
ujmowane tylko wówczas, gdy:
¦ istnieje prawdopodobie ı stwo uzyskania przez jednostk ħ korzy Ļ ci ekonomicznych z
tytułu przeprowadzonej transakcji,
¦ kwot ħ przychodów mo Ň na wyceni ę w wiarygodny sposób,
¦ koszty poniesione w zwi Ģ zku z transakcj Ģ mog Ģ by ę wycenione w wiarygodny sposób.
W ramach przychodów operacyjnych wydziela si ħ pozostałe przychody operacyjne nie
zwi Ģ zane bezpo Ļ rednio ze zwykł Ģ działalno Ļ ci Ģ jednostki.
W szczególno Ļ ci pozostałe przychody operacyjne s Ģ zwi Ģ zane:
·
z działalno Ļ ci Ģ socjaln Ģ ,
·
ze zbyciem Ļ rodków trwałych, Ļ rodków trwałych w budowie, warto Ļ ci
niematerialnych i prawnych, a tak Ň e z utrzymaniem i zbyciem nieruchomo Ļ ci
oraz warto Ļ ci niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,
·
odpisaniem przedawnionych, umorzonych i nie Ļ ci Ģ galnych zobowi Ģ za ı ,
4
·
z rozwi Ģ zaniem uprzednio utworzonych rezerw,
·
z korektami odpisów aktualizuj Ģ cych warto Ļę aktywów,
·
z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
·
z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym
tak Ň e Ļ rodków pieni ħŇ nych na inne cele ni Ň nabycie lub wytworzenie Ļ rodków
trwałych, Ļ rodków trwałych w budowie albo warto Ļ ci niematerialnych i
prawnych.
Nast ħ pn Ģ grup ħ przychodów stanowi Ģ przychody finansowe , którymi s Ģ w szczególno Ļ ci:
o otrzymane i naliczone odsetki od udzielonych po Ň yczek, Ļ rodków zgromadzonych na
rachunkach bankowych, posiadanych obligacji obcych,
o przychody ze zbycia inwestycji,
o otrzymane dywidendy (udziały w zyskach),
o odpisy aktualizuj Ģ ce warto Ļę inwestycji,
o dodatnie ró Ň nice kursowe powstałe przy wycenie w walutach obcych,
o otrzymane i naliczone odsetki karne od nale Ň no Ļ ci i po Ň yczek,
o rozwi Ģ zane rezerwy z tytułu przewidywanych kosztów i strat finansowych.
Według MSR 18 przychody finansowe nale Ň y ujmowa ę w oparciu o nast ħ puj Ģ ce zasady:
  odsetki nale Ň y uznawa ę na podstawie upływu czasu, z uwzgl ħ dnieniem rzeczywistego
zysku z tytułu u Ň ytkowania aktywów,
  tantiemy nale Ň y ujmowa ę w oparciu o zasad ħ memoriałow Ģ zgodnie z istot Ģ
odpowiedniej umowy,
  dywidendy nale Ň y ujmowa ę w momencie ustalenia praw udziałowców do ich
otrzymania.
Odr ħ bnie s Ģ klasyfikowane przychody nadzwyczajne, okre Ļ lane mianem zysków
nadzwyczajnych. Zyski nadzwyczajne stanowi Ģ dodatnie skutki zdarze ı trudnych do
przewidzenia, poza działalno Ļ ci Ģ operacyjn Ģ jednostki i nie zwi Ģ zanych z ogólnym ryzykiem
jej prowadzenia, np. odszkodowania z tytułu utraty składników maj Ģ tkowych na skutek
zdarzenia losowego (powód Ņ , po Ň ar).
Warto w tym miejscu wspomnie ę o przychodach przyszłych okresów, powstaj Ģ cych,
gdy jednostka otrzymuje od kontrahentów wpłaty za Ļ wiadczenia, które zostan Ģ wykonane w
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin