Komunikacja międzyludzka ma niewątpliwie charakter społeczny, dlatego mówimy także o komunikowaniu społecznym. Uczestnikami komunikacji są członkowie różnych grup społecznych, dlatego mówimy o komunikowaniu społecznym jako o najszerszym zbiorze procesów porozumiewania się jednostek i zbiorowości. Procesy komunikacyjne przebiegają na różnych poziomach w zależności od kontekstu społecznego. Najniższym poziomem komunikowania interpersonalnego jest komunikowanie dwóch jednostek, kolejnym komunikowanie w grupie, następnie komunikowanie instytucjonalne, jeszcze wyżej komunikowanie publiczne, w tym także komunikowanie o charakterze politycznym oraz najwyżej ulokowane czyli komunikowanie masowe.
R E K L A M A
czytaj dalej ↓
Aby dojść do obecnego sposobu komunikowania się trzeba było przejść długa drogę. Poprzez hieroglify w starożytności, następnie przez wynalezienie fonetycznego alfabetu, później wynalezienie prasy drukarskiej przez Gutenberga, dalszym etapem był rozwój języków narodowych pod koniec XV wieku aż wreszcie stworzenie mediów.
2. Komunikacja społeczna
Komunikacja społeczna to przepływ informacji między grupami lub jednostkami zajmującymi w określonej hierarchii społecznej lub strukturze organizacyjnej zbliżone lub takie samo miejsce. Jest to tak zwana komunikacja horyzontalna. Możemy mówić o następujących przykładach komunikacji:
3. Poziomy komunikacji
Każde słowo oraz gest w procesie komunikacyjnym ma wielkie znaczenie. Człowiek porozumiewa się w każdej sytuacji z drugim człowiekiem. Każde zachowanie stanowi komunikat który nie zawsze jest czytelny. Do takich komunikatów zaliczamy wypowiadane słowa, i również myśli powstające w głowie partnera w czasie procesu komunikacji. Na przykład na podstawie spojrzenia, brzmienia głosu, gestykulacji, postawy ciała i wyrazu twarzy, a także bezczynności lub milczenia. Te zachowania dostarczają odbiorcy informacji, pod jednym warunkiem, że potrafi on we właściwy sposób ją zinterpretować.
Każdy komunikat składa się z treści oraz relacji. Celem relacji jest określanie charakteru pomiędzy osobami uczestniczącymi w procesie komunikacyjnym.
W komunikacie wyodrębniamy poziomy:
a) poziom rzeczowy - informuje nas o treściach które są zawarte w wiadomościach
b) poziom ekspresji "ja" - osoby wyrażają własne uczucia
c) poziom apelu - mamy do czynienia z odwołaniem się do działań partnera w akcie komunikacyjnym
d) poziom relacji - poziom ten zakreśla wzajemne relacje między partnerami rozmowy
Zasadniczą rolą relacji między dwoma komunikującymi miedzy sobą osobami jest nieustająca wymiana ról między odbiorcą komunikatu i jego nadawcą. Wymieniają oni w sposób ciągły wzajemne sekwencje skierowanych do siebie informacji.
Każdą z informacji zawartą w komunikacie osoby można potraktować jako odzew na wcześniejszy komunikat partnera lub wzmocnienie uprzedniego zachowania swojego rozmówcy, albo jako czynnik do następnego zachowania partnera.
4. Komunikacja werbalna i niewerbalna
Komunikowanie się międzyludzkie może odbywać się werbalnie i niewerbalnie. Każdy z wymienionych sposobów komunikowania spełnia w rozmowie określone funkcje.
a) komunikaty werbalne - dają informacje przede wszystkim pamięciowe
b) komunikaty niewerbalne - są środkami porozumiewania się bez słów, za pomocą mimiki, gestów, brzmienia głosu, wywierają także określony wpływ na odbiorcę.
5. Interakcje międzyludzkie
Interakcje międzyludzkie posiadają charakter wzajemnie się komplementarny lub symetryczny.
a) Interakcje komplementarne - to te interakcje, w których zachowanie jednego z uczestników rozmowy wyzwalają odmienne zachowania w partnerze interakcji. W tej interakcji pierwszy z uczestników zachowuje pozycję dominującą, w czasie gdy drugi z uczestników podporządkowuje się pierwszemu .
b) Interakcje symetryczne - to takie interakcje, w których zachowanie pierwszego uczestnika biorącego udział w komunikacji, są odzwierciedleniem zachowań towarzysza interakcji.
6. Stadia komunikacji społecznej
a) komunikacja interpersonalna - jej istotną cechą jest bezpośredni kontakt nadawcy z odbiorcą.
b) komunikacja masowa - korzysta ze środków masowego przekazu, charakter tej komunikacji jest pośredni czyli inaczej impersonalny, osoby biorące udział w akcie komunikacyjnym nie muszą być się w tym miejscu i czasie
c) komunikacja specyficzna - społeczna - jest efektem procesu komunikacyjnego na poziomie moralnym i interpersonalnym. Występuje zawsze tam gdzie są organizacje zamknięte.
7. Poziomy komunikacji interpersonalnej
a) poziom faktyczny - występuje wówczas, gdy zależy nam na podtrzymywaniu kontaktu.
b) poziom instrumentalny - na tym poziomie rozmówcy zainteresowani są rozmową na jeden temat, celem takiej komunikacji jest wywołanie określonego zachowania w drugiej osobie.
8. Formy komunikacji:
a) formy werbalne - najczęściej dotyczą języka są one używane, w celu określania, etykietowania, wyznaczania oraz definiowania uczuć, myśli, przedmiotów oraz wymiany ich z innymi osobami. Dzięki formom werbalnym ludzie mogą dzielić się własnymi życiowymi doświadczeniami, mówić o zdarzeniach które miały już miejsce, o planach na przyszłość, o marzeniach i o teraźniejszości.
b) formy niewerbalne - dotyczy kontaktów międzyludzkich opartych na zachowaniach, gestach, są uwarunkowane względami kulturowymi.
Mówiąc o komunikacji interpersonalnej porusza się zagadnienia:
a) kinezjetyka - jest to mowa ciała, mimika twarzy, gestykulacja rękoma oraz wzrok.
b) parajęzyk - poruszane są tu cechy głosu takie jak barwa, ton, głośność oraz modulacja. Interferencje wokalne czyli wzajemne oddziaływania na siebie kilku cech głosu, a także wszystkie dźwięki pozajęzykowe.
c) autoprezentacja człowieka - jego wygląd, strój, fryzura.
d) dotyk - w czasie komunikacji często dochodzi do dotyku między rozmówcami. Ma to zabarwienie emocjonalne. Jest uwarunkowane kulturalnie, w jednej kulturze może świadczyć o wysokiej kulturze osobistej w innej o jej braku.
e) prosemika - zajmuje się dystansem w komunikacji. Każdy człowiek potrzebuje dystansu względem drugiego człowieka.
Mówimy o sferze intymnej - jest ona bardzo istotna dla człowieka uważa się że wynosi ona około 0,5 metra. Sfera osobista to odległość dzieląca osoby znające się i darzące sympatią, w czasie spotkań zawodowych i towarzyskich.
Sfera społeczna to odległość w stosunku do osób nieznajomych lub takich, z którymi dochodzi do kontaktów bardzo rzadko lub z konieczności.
Sfera publiczna to odległość osoby od całej grupy ludzi, lub kilka kręgów społecznych o przeciwstawnych interesach.
f) chronemika - zajmuje się wykorzystywaniem czasu jako sygnału komunikacyjnego.
8. Komunikacja niewerbalna.
Funkcje komunikacji niewerbalnej:
a) funkcje zastępowania - są to sygnały niewerbalne określane mianem "emblematów", np. ruchy rękoma, gesty, mogą być zastosowane zamiast słów lub podkreślać słowa.
b) funkcja uzupełnienia - są to sygnały niewerbalne o których mówi się , że są "lustratorami" ponieważ uzupełniają komunikaty werbalne, precyzują je, są komplementarne w odniesieniu do nich.
c) funkcja ekspozycji - to sygnały nazwane "pozami" pozwalają one na zapoznawanie się z uczuciami i emocjami rozmówcy, w większej skali.
d) funkcja regulacyjna - "regulatory" są używane do sprawdzania i regulacji płynności rozmowy lub rolę "regulatora" może spełniać wzrok. Występują także "adaptery", czyli sygnały których celem jest łagodzenie napięć, których osoba doznaje np. strzepywanie pyłków z rękawa, drapanie, ściskanie dłoni czy obgryzanie paznokci.
9. Funkcje komunikacji interpersonalnej:
Komunikowanie się to jedyny sposób aby przekazywać sobie wzajemnie informacje, dzięki temu możemy uzewnętrznić własne emocje, myśli i także przekazać wiedzę. Komunikacja ułatwia ludziom nawiązywanie relacji z innymi. Dzięki niej łatwiejsze staje się utrzymywanie kontaktu, pozwala na zbieranie wiadomości o zjawiskach, ludziach faktach oraz zdarzeniach. Ułatwia sterowanie działaniami osób oraz całych grup. Dzięki niej można rozwijać się, przez weryfikowanie dotychczasowej wiedzy o otaczającym nas świecie. Umożliwia radzenie sobie z problemami, skutecznie wpływa na wyniki negocjacji.
Podczas komunikowania dochodzi także do problemów. Mogą nimi być:
1. problemy związane z relacjami międzyludzkimi: błędne postrzeganie otoczenia w którym znajduje się człowiek, nieumiejętna komunikacja, emocje, które są złym doradcą, uleganie stereotypom, a także zachowania odwetowe.
2. Problemu związane z dojściem do informacji - konflikt danych: może być spowodowany brakiem informacji, błędnym zrozumieniem danych, różnymi procedurami zbierania danych oraz różnymi sposobami interpretacji danych.
3. Problemy dotyczące sytuacji: dotyczące różnic w religii, ideologii lub tradycji. Problemy dotyczące wartości związanych z tożsamością osobistą oraz wartościami życia codziennego np. zwyczajami i konwenanse
4. Konflikt interesów: proceduralne, rzeczowe, psychologiczne
narien