broń pneumatyczna.pdf

ZBIGNIEW GWÓŹDŹ

POLSKA BROŃ PNEUMATYCZNA

I BOCZNEGO ZAPŁONU

SPIS TREŚCI

Od autora

CZĘŚĆ I

Broń Pneumatyczna

Wiatrówki

Broń pneumatyczna w dwudziestoleciu międzywojennym

Wkładka pneumatyczna do strzelań śrutem

Rozwój broni pneumatycznej Polsce w latach 1948-1990

Karabinki pneumatyczne „Łucznik” kl. 87 i 187 oraz „Łucznik” kl. 88/188

4,5 mm karabinek pneumatyczny kl.141

4,5 mm pistolet pneumatyczny kl. 170

Konstrukcje prototypowe

Karabinki pneumatyczne kl. 167 (wz.1982) i kl. 168 (wz.1983)

Pociski do broni pneumatycznej

CZĘŚĆ II

Broń bocznego zapłonu

Strzelectwo z broni bocznego zapłonu w okresie międzywojennym

5,6 mm polski karabinek sportowy wojskowy wz.98

5,6 mm karabinek sportowy wz.30 model A

5,6 mm karabinek sportowy wojskowy wz.31

Prace nad nowym karabinkiem bocznego zapłonu

Broń krótka bocznego zapłonu

Adaptacje broni maszynowej do naboi bocznego zapłonu

109

Zestaw treningowy M.N. Bluma

112

Konstrukcje Mariana Jurka

115

Rozwój strzelectwa i broni małokalibrowej w latach 1945-1989

120

„RADOMKA” 5,6 mm karabinek sportowy wz.48

124

5,6 mm pistolet wz.1933 „Sportowy”

132

5,6 mm karabinki bocznego zapłonu wz.78 i wz.79

140

Konstrukcje prototypowe

151

Program „TALK”

161

Fabryka Broni „ŁUCZNIK”-RADOM Sp. z o.o. – próba reanimacji

170

CZĘŚĆ III

Naboje bocznego zapłonu

177

Amunicja bocznego zapłonu

177

Produkcja amunicji bocznego zapłonu w latach 1950-1995

183

CZĘŚĆ IV

Broń alarmowa

196

Broń do naboi akustycznych bocznego zapłonu

196

Adaptacja rewolwerów Nagant wz. 1895 do naboi bocznego zapłonu kal. 6,3 mm x 16R

218

Projekt pistoletu alarmowego TOL-97

220

Projekt pistoletowego miotacza gazu

221

Ręczne wyrzutnie ładunków pirotechnicznych

222

Załączniki

226

Wykaz źródeł i literatury

227

Od autora

P rzedmiotem niniejszego opracowania jest polska broń pneumatyczna i bocznego zapłonu.

I chociaż większość osób zaczynających swą przygodę ze strzelectwem rozpoczynała naukę od strzela-

nia z wiatrówki i karabinka sportowego, to jednak w krajowej literaturze fachowej problematyka ta jak dotąd

nie znalazła szerszego odzwierciedlenia.

A przecież broń ta od dziesiątków lat była powszechnie używana w sporcie, w wojsku i organizacjach pa-

ramilitarnych.

Poważną trudnością w podjęciu tego tematu był niedostatek materiałów źródłowych, które są bardzo roz-

proszone i ragmentaryczne, jak również zmniejszające się z biegiem lat grono osób związanych z rozwojem

polskiego przemysłu obronnego.

Dodatkowo postępująca od początku lat 80. degradacja polskiego przemysłu zbrojeniowego sprawia, że

zagadnienia te można rozpatrywać dziś jedynie w aspekcie historycznym, bowiem zarówno broń jak i amu-

nicja małokalibrowa bocznego zapłonu nie są obecnie w kraju wytwarzane.

W publikacji starałem się przedstawić przegląd powszechnie używanej broni pneumatycznej i małokali-

browej w Polsce od początku lat 20. do końca lat 90. ubiegłego wieku.

Natomiast w rozdziale IV opisałem broń alarmową, wykorzystującą amunicję akustyczną bocznego za-

płonu, która dostępna jest w wolnej sprzedaży i zwykle nie podlega ograniczeniom prawnym.

W części V zostały dołączone załączniki składające się z wybranych patentów i oryginalnych materiałów

normatywnych. Dokonując przeglądu polskich i zagranicznych wynalazków i zgłoszeń patentowych postano-

wiłem również dołączyć część z nich jako wyraz wkładu myśli technicznej w rozwój broni pneumatycznej

i bocznego zapłonu.

Pisząc opracowanie bardzo pomocne okazały się tu zbiory Centralnej Biblioteki Wojskowej, Archiwum

Patentowego oraz Muzeum Wojska Polskiego, a także kolekcje prywatnych posiadaczy broni z USA, gdyż

w zbiorach krajowych zachowały się jedynie nieliczne pojedyncze egzemplarze przedwojennych wiatrówek

i karabinków sportowych.

W tym miejscu chciałbym złożyć serdeczne podziękowania Panom: Michałowi Lubińskiemu z irmy

„Works 11” w Katowicach, Romanowi Matuszewskiemu z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz

Leszkowi Erenfeichtowi z Redakcji Magazynu „Strzał”, Jackowi Wichrowi z Bractwa Kurkowego w Tarnow-

skich Górach, a także kolekcjonerom z USA - Wacławowi Ustupskiemu, Wiesławowi Czerepakowi oraz Kri-

stopherowi Gąsior za pomoc i udostępnienie eksponatów.

Szczególnie dziękuję Panu mgr inż. Andrzejowi Jęczmykowi z Zakładów Metalowych „ŁUCZNIK”

w Radomiu za wnikliwą recenzję oraz cenne uwagi i uzupełnienia.

Jednocześnie mam nadzieję, że praca ta stanie się przyczynkiem do zrekonstruowania w przyszłości pełne-

go obrazu dziejów polskiego uzbrojenia.

CZĘŚĆ I

BROŃ PNEUMATYCZNA

Wiatrówki

P oczątki współczesnej broni pneumatycznej sięgają schyłku XVI stulecia, kiedy do strzelań tarczo-

wych zaczęto używać broni zwanej wiatrówką. Do miotania pocisków wykorzystano w niej energię

sprężonego powietrza. Najstarsze wiatrówki miały w kolbie umieszczone sprężyny płaskie w kształcie

litery „V” lub sprężyny zwijane z płaskownika napędzające tłok, gdzie napinanie sprężyn dokonywano

specjalnym kluczem. Później pojawiają się wiatrówki ciśnieniowe zaopatrzone w mosiężny zbiornik

tzw. „recipient”, w którym przed strzelaniem sprężano powietrze przy pomocy pompki. W miejscu

zamka skałkowego zwykle z prawej strony broni umieszczony był zamek wentylowy, często o bardzo

złożonej konstrukcji. Przy strzale otwierał on na chwilę igłowy zawór i wypuszczał część powietrza do

przewodu lufy. Rozprężające się powietrze wyrzucało ołowiany pocisk, który był ładowany odprzodo-

wo od strony wylotu. Kaliber ówczesnych wiatrówek wynosił od 6 do 15 mm, a energia pocisku uzyski-

wana z broni pneumatycznej dorównywała broni palnej.

Wiatrówka z mosiężnym zbiornikiem „recipient”

Schemat działania wiatrówki

zbiornikowej:

1) kurek a) lufa b) pocisk

c) iglica zaworu wentyla

d) sprężyna śrubowa

g) mosiężny zbiornik powietrza

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: