Nauka o administracji(2).doc

NAUKA ADMINISTRACJI

(PROGRAM PRZEDMIOTU Z PODSTAWOWYMI INFORMACJAMI)

Studia stacjonarne, kierunek administracja – 30 godz. wykładu, 15 godz. ćwiczeń.

Studia zaoczne, kierunek administracja – 20 godz. wykładu, 10 godz. ćwiczeń.

I.                   Zakres pojęciowy przedmiotu:

·         Znaczenie pojęcia administracja;

·         Administracja publiczna jako przedmiot badań naukowych;

·         Nauka administracji jako przedmiot akademicki i jej podstawowa literatura.

II.        Pojęcie i geneza państwa oraz jego formy ustrojowe:

·         Pojęcie państwa

·         Koncepcje państwa według Platona, Arystotelesa, św. Augustyna, T. Hobbesa, J. Locke, J. J. Rousseau, K. Marksa

·         Typy i formy państwa;

·         Formy rządów.

     III. Podstawowe zasady organizacji nowożytnej administracji państwowej:

·         Zasady: resortowości, centralizacji i decentralizacji, koncentracji i dekoncentracji, hierarchicznego podporządkowania, sposobu kierowania, biurokratyzmu;

·         Korpus urzędniczy i granice działalności administracyjnej;

·         Kryteria kształtowania podziałów terytorialnych.

IV. Administracja jako składowa systemu społeczno-politycznego:

·         Administracja jako część aparatu państwa;

·         Administracja międzynarodowa;

·         Administracja w państwie demokratycznym;

·         Zadania administracji we współczesnym państwie socjalnym;

·         Prywatyzacja zadań publicznych.

V. Organizacja terytorialna państwa:

·         Wielkość i rodzaj struktur terytorialnych;

·         Przesłanki kształtowania jednostek terytorialnych;

·         Siedziba władz administracyjnych;

·         Problemy organizacyjne aglomeracji.

·         Podziały administracyjno- terytorialne w Polsce po transformacji ustrojowej.

              VI. Administracja rządowa:

·         Pozycja ustrojowa Prezydenta RP i jego kompetencje;

·         Rada Ministrów i organy wchodzące w jej skład;

·         Zasady organizacji administracji rządowej;

·         Resort i ministerstwo;

·         Wyodrębnione podmioty wykonujące funkcje administracyjne;

·         Lokalna administracja rządowa.

              VII. Administracja samorządowa:

·         Polskie tradycje samorządowe;

·         Rodzaje samorządu (terytorialny, gospodarczy, zawodowy) oraz autonomia.

·         Płaszczyzny współdziałania administracji rządowej i samorządu.

·         Europejska Karta Samorządu Terytorialnego

              VIII. Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego:

·         Typy gmin i ich zadania;

·         Wewnętrzna struktura gminy i jej organy;

·         Współdziałanie międzygminne jako forma wzmocnienia.

              IX. Powiat i województwo jako jednostki samorządu terytorialnego:

·         Geneza powiatu i województwa jako jednostek podziału terytorialnego;

·         Zadania powiatu i jego organy;

·         Organizacja województwa samorządowego i jego zadania.

              X. Organizacja urzędu administracyjnego:

·         Pojęcie urzędu;

·         Struktura wewnętrzna urzędu;

·         Organizacja kierowania urzędem;

·         Style kierowania.

              XI. Decyzja jako składowa działania administracji publicznej:

·         Podstawowe pojęcia (decyzja, decydent, system decyzyjny, proces decyzyjny);

·         Decyzja jako instrument rozwiązywania konfliktów;

·         Typy i modele decyzji;

·         Elementy procesu decyzyjnego.

              XII. Planowanie i wykonanie decyzji:

·         System ustrojowy a planowanie;

·         Rodzaje planów;

·         Procedura planistyczna;

·         Czynniki warunkujące wykonanie decyzji.

              XIII. Kontrola procesu decyzyjnego:

·         Zasady, rodzaje i kryteria kontroli;

·         Sformalizowane i niesformalizowane środki kontroli;

·         Kontrola wewnętrzna.

              XIV. Normy prawne:

·         Prawo jako instrument w działalności administracji publicznej;

·         Stanowienie przepisów prawnych;

·         Treść i forma przepisów prawnych;

·         Inflacja regulacji prawnych – przyczyny, skutki, przeciwdziałanie.

Literatura podstawowa:

·         Ernest Knosala, Zarys nauki administracji, Kantor Wydawniczy Zakamycze 2005.

Literatura uzupełniająca:

·         Prawo administracyjne. Podstawowe instytucje w świetle źródeł prawa, doktryny i judykatury, pod red. W. Bednarka, Olsztyn 2002.

·         J. Szreniawski, Wstęp do nauki administracji, Lublin 2000;

I. Zakres pojęciowy przedmiotu:

·         Znaczenie pojęcia administracja;

·         Administracja publiczna jako przedmiot badań naukowych;

·         Nauka administracji jako przedmiot akademicki i jej podstawowa literatura.

1.      Znaczenie pojecia administracja;

·         Termin ten narodził się w starożytnym Rzymie (od łacińskiego słowa ministrare, znaczącego służyć), a w żywych językach europejskich znany był od czasów średniowiecza; z niego wywodzi się też pojęcie minister, czyli dosłownie zaufany sługa monarchy

·         Ten sam czasownik z przedrostkiem ad przybierał znaczenie obsługiwać, zarządzać, kierować, ale nigdy nie rządzić, bowiem to znaczenie wywodzono od łacińskiego terminu gubernare – rządzić.

·         Pojęciowe utożsamienie administracji z rządem dokonało się w USA, gdzie mówi się o administracji danego prezydenta w znaczeniu zespołu jego współpracowników i prowadzonej przez niego polityki;

·         W Europie pojecie i rozumienie administracji jest różne od funkcjonującego w USA, niemniej jest ono wieloznaczne, bowiem w literaturze przedmiotu znaleźć można co najmniej kilkanaście znaczeń tego terminu. Najpopularniejsze z nich definiują, że administracja to:

a. zarządzanie jakimkolwiek sprawami – osoby czy instytucji prywatnej, państwa, bądź innej instytucji publicznej;

b. zarząd sprawami publicznymi – uściślany w sensie negatywnym jako ta część funkcji państwa, która nie jest ani stanowieniem praw, ani wymierzaniem sprawiedliwości; lub funkcjonalnym jako działania wykonawcze w stosunku do decyzji politycznych, czy też szerzej jako organizatorska działalność państwa. Ta ostatnia definicja jest najbardziej popularna.

              Administracja w naszym kręgu kulturowym, jest w największym stopniu rozumiana jako zarządzanie sprawami publicznymi.

              W literaturze istnieje spór, co do tego, czy pojęcie administracji publicznej jest tożsame z pojęciem administracji państwowej, czy też ma znaczenie szersze, obejmujące również administrację samorządową. Ta ostatnia opinia jest słuszniejsza, powodująca, że pojecie administracji publicznej jest pojęciem szerszym od pojęcia administracji państwowej.

              Formuła Ulpiana „prawem publicznym jest to, które ma na względzie stan państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które dotyczy interesu poszczególnych jednostek; są bowiem pewne rzeczy pożyteczne dla państwa, inne znowu dla jednostek”.

2.      Administracja publiczna jako przedmiot badań naukowych

W ramach nauk administracyjnych tradycyjnie wyróżnia trzy gałęzie, nazywane łącznie teorią administracji:

·         Naukę prawa administracyjnego;

·         Naukę administracji;

·         Naukę polityki administracyjnej.

Przedmiotem nauki prawa administracyjnego jest świat norm i ich wykładni, a także stosunków prawnych. Normy prawne tworzą teoretyczny obraz instytucji, odzwierciedlający cele i dążenia ustawodawcy.

Nauka administracji i nauka polityki administracyjnej zajmują się administracją rzeczywistą, taką jaką ona jest, a wiec światem realnym.

Nauka administracji  bada administrację funkcjonującą w czasie, odnosząc ją do zjawisk występujących w rzeczywistości ustrojowej i społecznej, państwowej, gospodarczej i politycznej. Badając rzeczywiste procesy i zjawiska formułuje postulaty wobec prawodawcy, których celem jest optymalizacja działań administracji.

Polityka administracyjna wyraża się w formułowaniu celów, programów i kierunków działania administracji.

Oprócz trzech tradycyjnych gałęzi tej wiedzy, wyróżnia się ponadto historię administracji i administrację porównawczą.

Najmłodszą gałęzią jest informatyka administracyjna zajmująca się przebiegiem informacji w strukturach władzy administracyjnej, a także zastosowaniem w administracji systemów cybernetycznego komunikowania się i sterowania procesami administrowania.

Głównym zadaniem wszystkich gałęzi nauki o administracji jest oparcie organizacji i działania administracji na zasadach racjonalności.

...