PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ
T nr 2: Rozwój integracji europejskiej
Ewenement integracji europejskiej
-Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA),
-Wspólnota Północnoafrykańską,
-Wspólnota Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOSOWAS),
-Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo – Wschodniej (ASEAN),
-Mercosur w Ameryce Łacińskiej,
-System Integracji Środkowo – amerykańskiej,
-Karaibska Wspólnotę i Wspólny Rynek (CARICOM),
-Wspólnota Gospodarczą Azji i Pacyfiku (APEC),
-Radę Arabskiej Jedności Gospodarczej (CAEU),
-Arabska Radę Współpracy (ACC),
-Arabska Unię Maghrebu
wskaznik: współpraca regionalna
Cechy instytucjonalne: Opieranie się wyłącznie na międzyrządowych metodach podejmowania decyzji
Metody podejmowania decyzji: Podejmowanie decyzji drogą konsensusu
(państwa mają prawo weta wobec decyzji)
Stopień integracji prawnej : Arbitraż i rozstrzyganie określonych spraw
Zakres integracji politycznej: Koncentracja na współpracy gospodarczej między państwami
Zakres spraw objętych współpracą: Nacisk na handel, inwestycje i związane z tym
sprawy ekonomiczne
Obecność_procedur demokratycznych: Minimalne, jeśli w ogóle, zaangażowanie parlamentów
Współpraca w zakresie polityki zagranicznej: Koordynowanie stosunków zewnętrznych
ograniczone do udziału w wielostronnych negocjacjach
handlowych
Cechy charakterystyczne organizacji ponadnarodowej
możliwość stanowienia prawa kierowanego zarówno do państw członkowskich, jak i poszczególnych jednostek, przy czym normy stanowione mogą być bezpośrednio skuteczne i zachowują pierwszeństwo w stosunku do wszystkich norm prawa krajowego, włączając normy konstytucyjne; decyzje podejmowane są większością głosów i wiążą również państwa, które głosowały przeciwko przyjęciu danego środka;
autonomia sądowa, tj. zasada, że wszelkie spory dotyczące stosowania lub wykładni prawa wspólnotowego mogą być rozpatrywane wyłącznie przez specjalnie powołany organ sądowy, którego jurysdykcja jest obowiązkowa i nie może być wyłączona;
autonomia finansowa, oznaczająca, że organizacja nie utrzymuje się ze składek państw członkowskich, lecz posiada własne źródła dochodów (m.in. cła nakładane na podstawie wspólnej taryfy celnej, dochody ze wspólnej polityki rolnej, część podatku od wartości dodanej przekazywanej przez poszczególne państwa do wspólnej kasy)
Prehistoria
-Okres międzywojenny: koncepcje współpracy paneuropejskiej (Richarda hrabiego Coudenhove – Kalergiego) czy Stanów Zjednoczonych Europy (francuskiego premiera Edouarda Herriota - używał znanych dzisiaj terminów, jak „wspólny rynek” czy „Unia Europejska”.
-Latach II wojny światowej: Winston Churchill, opowiadał się za utworzeniem „Stanów Zjednoczonych Europy” - organizacji działającej za pośrednictwem „Rady Europy” - będącej obszarem zredukowanych barier dla handlu i swobodnego przepływu osób, wyposażoną we wspólne siły zbrojne i Wysoki Trybunał do rozstrzygania sporów;
Ojcowie integracji europejskiej
-Za ojców integracji, uważa się Jean’a Monneta i Roberta Schumana.
-Projekt utworzenia instytucji niezależnej od rządów poszczególnych państw, która byłaby w swojej naturze nie międzyrządowa, lecz ponadnarodowa:plan Schumana,
-zjednoczenie Europy miało dokonywać się nie z dnia na dzień ani według jednego planu, lecz będzie postępowało krok po kroku za sprawą konkretnych dokonań.
-Wyzbycie się wrogości między Francją a Niemcami: ‘umieszczenie całej francusko – niemieckiej produkcji węgla i stali pod zarządem wspólnej Wysokiej Władzy w organizacji otwartej na udział innych krajów europejskich’. Miałby to być ‘pierwszy etap Federacji Europejskiej’, który sprawiłby, iż wszelka wojna między Francja a Niemcami byłaby ‘nie tylko nie do pomyślenia, ale i fizycznie niemożliwa.’”Dzień, w którym francuski minister spraw zagranicznych przedstawił swój plan oparty na pomyśle Jean’a Monneta, uznać za symboliczny początek Unii Europejskiej; 9 maja jest dziś obchodzony jako Dzień Europy.
Rozszerzanie integracji
Rozszerzenie integracji europejskiej oznacza objęcie jej zasięgiem coraz większej ilości państw. Skalę tych przeobrażeń najlepiej oddają liczby: 18 kwietnia 1951 r. traktat paryski ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali podpisało 6 państw: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg. W 2010 r. Unia Europejska liczy 27 państw członkowskich, a 3 państwa kandydują do niej (Turcja, Chorwacja, b. Republika Jugosłowiańska Macedonii).
1952- Powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali, którą tworzą Francja,
Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg
1958- Powstają Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej.
Członkowie: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Niderlandy
i Luksemburg
1973- Do Wspólnot Europejskich przystępują: Wielka Brytania, Irlandia i Dania.
Norwegia w drodze referendum odrzuca możliwość wstąpienia do WE
1981- Do Wspólnot Europejskich przystępuje Grecja
1986- Do Wspólnot Europejskich przystępują Hiszpania i Portugalia
1995- Do Unii Europejskiej przystępują: Szwecja, Finlandia i Austria. W powtórnym
referendum Norwegia odrzuca możliwość akcesji
2004- Do Unii Europejskiej przystępują Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa,
Estonia, Cypr i Malta
2007- Do Unii Europejskiej przystępują Bułgaria i Rumunia
Pogłębianie integracji
Następowało w dwóch kierunkach:
-współpracy międzyrządowej podporządkowywano coraz więcej dziedzin, przede wszystkim w sferze polityki zagranicznej, a z czasem polityki bezpieczeństwa, a ostatnio także obrony.
-kolejne sfery podporządkowywano regulacjom ponadnarodowym (wspólnotowym i unijnym), a więc te, w których kompetencje państw członkowskich zostały przekazane organom ponadnarodowym. Początkowo dotyczyło to kwestii gospodarczych, następnie także i finansowych, wizowych, azylowych, kontroli granic aż po współpracę w sferze zwalczania przestępczości.
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (traktat paryski)- 1952 Powstanie instytucji ponadnarodowych. Regulacje dotyczące produkcji węgla i stali w krajach członkowskich
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Atomowej (traktaty rzymskie)- 1958 Porozumienie o zniesieniu ceł na produkty przemysłowe w handlu wewnętrznym, istytucjonalizacja współpracy w zakresie energetyki jądrowej
Traktat ustanawiający wspólną Radę i wspólną Komisję Wspólnot Europejskich (traktat fuzyjny)- 1967 Ustanowienie wspólnych instytucji dla
poszczególnych wspólnot
Jednolity Akt Europejski- 1987 Wprowadzenie swobody przepływu osób, towarów i usług.Regulacje dotyczące współpracy w zakresie polityki zagranicznej
Traktat o Unii Europejskiej (traktat z Maastricht)- 1993 Utworzenie Unii Europejskiej o strukturze filarowej (integracja gospodarcza, polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, współpraca w zakresie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości)
Traktat z Amsterdamu- 1999 Ustanowienie Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Włączenie kwestii ochrony granic zewnętrznych,wizowych i azylowych (tzw. system Schengen) do pierwszego filara
Traktat z Nicei- 2003 Przygotowanie do rozszerzenia Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowo– Wschodniej. Karta Praw Podstawowych
Traktat z Lizbony- 2009 Zniesienie trójfilarowości, nadanie Unii Europejskiej podmiotowości prawnomiędzynarodowej, Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jako podstawy prawne UE
Temat nr 3: Traktat z Lizbony podstawowe zmiany
Główne modyfikacje
-przekształcenie UE w organizację międzynarodową i rezygnacja ze struktury filarowej
-sprecyzowanie kompetencji UE i odgraniczenie ich od kompetencji państw członkowskich
-nadanie szczególnego charakteru WPZiB
-umocnienie roli parlamentów narodowych, zwłaszcza przy monitorowaniu działania zasady subsydiarności
-Karta Praw Podstawowych
-zwiększenie elastyczności (rozszerzenie wzmocnionej współpracy, procedura kładki)
-zasada podwójnej większości podczas głosowań większością kwalifikowaną w Radzie
-sprecyzowanie źródeł prawa pochodnego i procedur jego stanowienia
-sprecyzowanie możliwości wystąpienia z UE
Przekształcenie UE w organizację międzynarodową
-art 47 TUE: Unia ma osobowość prawną
-art. 1 TUE: podstawę Unii stanowią TUE i TFUE. Unia zastępuje WE i jest jej następcą prawnym
-likwidacja systemu filarowego
-UE jako organizacja międzynarodowa - kres spekulacjom nt. tworzenia państwa ogólnoeuropejskiego kosztem suwerenności państw członkowskich
Podział kompetencji
-nawiązanie do koncepcji Kompetenz - Kompetenz
-zasada przyznania (kompetencji powierzonych): art. 5 TUE: Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania
-art. 4 TUE: gwarancja wobec zasadniczych kompetencji państw członkowskich
-art. 4 TUE: kompetencje nieprzyznane UE w Traktatach należą do państw członkowskich
art. 4 TUE
-równość państw wobec traktatów
-poszanowanie tożsamości narodowej i podstawowych funkcji państwa (struktury polityczne i konstytucyjne, integralność terytorialna, zapewnienie porządku publicznego, ochrona bezpieczeństwa narodowego)
-kwestia bezpieczeństwa narodowego należy do zakresu wyłącznej kompetencji państw członkowskich
art. 6 TUE
-przyjęcie KPP i przystapienie UE do KPCz nie oznacza rozszerzenia kompetencji UE
art 2 TFUE - kompetencje dzielone
-państwa członkowskie wykonują swoje kompetencje w zakresie, w jakim UE nie wykonuje swoich
-zaprzestanie wykonywania kompetencji przez UE powoduje przejęcie ich przez państwo
-jeśli UE prowadzi działania w pewnej dzidzinie, zakres ich wykonywania jest określony aktem UE, a więc nie dotyczy całości kompetencji
-podjęcie przez UE działań wspierających, koordynujących i uzupełniających nie zastępuje kompetencji państw członkowskich
art. 3 TFUE - kompetencje wyłączne Unii
-unia celna
-reguły konkurencji
-polityka pieniężna (dot. państw strefy euro)
-zachowanie wspólnych zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa
-wspólna polityka handlowa
-zawieranie umów międzynarodowych
art. 4 TFUE - kompetencje dzielone
-rynek wewnętrzny
-polityka społeczna (aspekty określone w Traktatach)
-spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna
-rolnictwo i rybołówstwo (z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych)
-środowisko naturalne
-ochrona konsumentów
-transport
-sieci transeuropejskie
-energia
-przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
-wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego
-w dziedzinach badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej oraz współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej wykonywanie kompetencji przez UE nie może doprowadzić do uniemożliwienia państwom członkowskim wykonywania ich kompetencji
art. 6 TUFE - wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie państw członkowskich przez UE
-ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego
-przemysł
-kultura
-turystyka
-edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież, sport
-ochrona ludności
-współpraca administracyjna
art. 12 TUE - zwiększenie roli parlamentów narodowych
-otrzymują informacje oraz projekty aktów ...
ela199117