Mapa – graficzny obraz powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, zmniejszony w odpowiedni sposób [odwzorowanie kartograficzne, skala], uogólniony [generalizacja] i umowny [sporządzony z zastosowaniem umownych znaków].
Podstawowa cechy mapy:
- zastosowanie umownych znaków
- generalizacja
- możliwość określenia położenia geograficznego
- możliwość odczytania i pomiaru różnych cech ilościowych i jakościowych, dzięki kartograficznym metodom prezentacji oraz skali
Podział map:
- ze względu na treść:
OGOLNOGEOGRAFICZNE: przedstawiają elementy krajobrazu, a więc ukształtowanie terenu i jego pokrycie; np. mapy topograficzne- wykonuje się na podstawie szczegółowych pomiarów terenowych, obrazów lotniczych i satelitarnych; mapy przeglądowe – otrzymuje się poprzez zmniejszenie i generalizację map topograficznych
TEMATYCZNE: prezentują wybrane zagadnienia fizyczno-geograficzne, zwykle na podstawie lub z wykorzystaniem elementów treści map ogólnogeograficznych, np. mapy: geologiczne, morskie, klimatologiczne. Ludnościowe, rolnicze i inne.
- ze względu na przeznaczenie:
szkolne, naukowe, nawigacyjne, samochodowe, wojskowe, krajoznawcze, turystyczne.
- ze względu na formę użytkowania:
ścienne, podręczne, ekranowe
- ze względu na skalę:
WIELKOSKALOWE: 1:10 000
1:25 000
1:50 000
1:100 000
1:200 000
1:250 000
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ŚREDNIOSKALOWE: 1:300 000
1:500 000
1:1 000 000
1:5 000 000
MAŁOSKALOWE: 1:60 000 000
1:300 000 000
Elementy mapy:
- osnowa [podstawa] matematyczna, na która składają się: odwzorowanie kartogr., skala mapy, punkty geodezyjne
- treść mapy
- legenda
W wyniku przedstawienia powierzchni kulistej na płaszczyźnie powierzchni mapy powstają zniekształcenia kartograficzne. Na mapie nie można jednocześnie zachować wierności kątów, odległości czy powierzchni. Jednakże jest możliwe dobranie takich zniekształceń, że przynajmniej jeden z wymienionych elementów będzie przedstawiony wiernie. Stąd, ze względu na charakter zniekształceń kartograficznych wyróżnia się odwzorowania:
I. WIERNOODLEGŁOŚCIOWE, w których uzyskano wierne przedstawienie odległości wzdłuż pewnych kierunków
II. WIERNOKĄTNE, w których kąty [kierunki] wyznaczone na mapie odpowiadają rzeczywistym.
III. WIERNOPOWIERZCHNIOWE, w których wiernie są przestawione pola powierzchni figur
IV. DOWOLNE, w których nie są zachowane wierności ani kątów, ani powierzchni, ani odległości, ale ich zniekształcenia są stosunkowo niewielkie.
Generalizacja kartograficzna – celowy wybór i uproszczenie treści mapy z podkreśleniem charakterystycznych cech przedstawionego obrazu lub zjawiska. Konieczność generalizacji wynika z ograniczonej powierzchni mapy malejącej wraz ze zmniejszaniem jej skali oraz różnego przeznaczenia.
Skala – zasada odwzorowania zbioru elementów [np. zjawisk, liczb] na inny zbiór, którego elementy są jednoznaczne związane z elementami zbioru przekształconego
- stosunek długości na mapie do odpowiadającej jej długości w terenie
Rodzaje skal:
1. liczbowa
2. mianowana
3. liniowa
4. ułamkowa
mariuszgti