Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
1. Prakseologia jest nauką, której podstawowy problem można wyrazić pytaniem: jak należy działać, by działać najsprawniej? Jej zadaniem jest zdobywanie i uzasadnianie wskazań dotyczących tego, co trzeba czynić, co dobrze jest czynić lub co wystarczy czynić w określonych okolicznościach, aby jak najsprawniej osiągnąć zamierzone skutki. Prakseologia zajmuje się między innymi badaniem działania zespołowego, czyli współdziałania. Ma więc duże znaczenie dla usprawniania bieżącego działania na wszystkich szczeblach struktury organizacji.
2. Cybernetyka – bada procesy sterowania i łączności w organizmach żywych, społeczeństwie ludzkim i w maszynach, jej dorobek może być wykorzystany przede wszystkim do badania struktur organizacji ze względu na szybkość obiegu informacji, a także do usprawniania procesów informacyjnych w zarządzaniu.
3. Systemologia dysponuje dorobkiem, z którego można bezpośrednio czerpać podczas badania, projektowania i doskonalenia organizacji.
4. Teoria podejmowania decyzji, utożsamiana z badaniami operacyjnymi albo traktowana jako nauka ogólniejsza, może pomóc w badaniu i rozwiązywaniu problemów decyzyjnych w zarządzaniu.
5. Nauki wojskowe dysponują bogatym dorobkiem dotyczącym funkcjonowania sił zbrojnych – jednej z najstarszych organizacji społecznych. Wiedza o zarządzaniu w warunkach walki zbrojnej, jako skrajnej postaci konfliktu, może być bardzo przydatna podczas rozwiązywania współczesnych problemów zarządzania, zwłaszcza w gospodarce rynkowej, która przecież cechuje się konkurencyjnością, a więc postacią konfliktu.
6. Ontologia zajmuje się problemami genezy i natury bytu, charakterem i strukturą rzeczywistości, sposobami jej istnienia i rozwoju; w szczególności odpowiada na pytania: co istnieje? albo: jakie przedmioty istnieją realnie?
7. Epistemologia m.in. odpowiada na takie pytania, jak: co to jest poznanie? co to jest prawda? jakie warunki są niezbędne do uzyskania prawdziwego poznania?
8. Metodologia zajmuje się empirycznymi metodami nauki.
9. Paradygmaty – istniejące na danym etapie rozwoju nauki wzorce myślenia naukowego i aktualnie powszechnie uznawane przekonania teoretyczne oraz metody eksperymentowania stosowane przez przedstawicieli danej nauki w ich pracy badawczej. W teorii organizacji i zarządzania oraz w naukach z nią powiązanych, wskazują przydatność takich paradygmatów, jak: podejście systemowe, wieloaspektowość i gra społeczna.
10. Wieloaspektowość jest konsekwencją uznania sprawności organizacyjnej za główny wzgląd badawczy teorii organizacji i zarządzania. Sprawność ta jest kategorią bardzo złożoną i dokonanie jej oceny wymaga uwzględnienia wielu aspektów: ekonomicznego, technicznego, psychologicznego, socjologicznego, prawnego i innych. Między tymi aspektami istnieje nierozerwalność.
11. Organizacja społeczna to celowo ustrukturyzowany zbiór zasobów ludzkich, kapitałowych i naturalnych, oddziałujący na inne i jednocześnie podlegający oddziaływaniu tych innych, zewnętrznych wobec niego tego typu zbiorów oraz poszczególnych zasobów otoczenia. Jest ona konkretnym, społeczno-technicznym systemem działania, ponieważ tworzą ją realne (określone fizykalnie, czasowo i przestrzennie) elementy, to znaczy ludzie wykorzystujący w swym działaniu zasoby materialno-techniczne. Wśród cech organizacji społecznej można również wymienić:
1. niesamoistność i bytową pochodność,
2. rozmyślność,
3. ekwifinalność,
4. hierarchiczność,
5. otwarcie,
6. rozwojowość,
7. szczególną złożoność
8. dynamizm,
9. adaptacyjność,
10. indeterminizm.
12. Zakres czasoprzestrzenny oznacza, gdzie i kiedy obowiązują ustalenia badań organizacji i zarządzania.
13. Opis to rezultat bezpośredniej bądź pośredniej obserwacji stanu rzeczy i związanych z nim zmian cech badanego przedmiotu. Jest rejestracją tego stanu w kategoriach ilościowych i jakościowych przy pomocy języka danej dziedziny wiedzy. Powinien on być obiektywny, wyczerpujący, jasny i uporządkowany.
14. Wyjaśnienie – jest odpowiedzią na pytanie dlaczego jest tak jak wynika z obserwacji, że jest, jakie są przyczyny zaobserwowanych zmian? W celu uzyskania odpowiedzi dostarczających wyjaśnień i wskazujących zależności lub prawidłowości budowane są teorie.
15. Rozumowanie to proces myślowy, w którym na podstawie zdań uznanych za prawdziwe (zwanych przesłankami rozumowania) dochodzi się do przeświadczenia o prawdziwości innego wynikającego z nich zdania nazywanego wnioskiem. Przesłanka i wniosek to zdania, z których pierwsze uznane przez kogoś za prawdziwe, jest dla niego podstawą do uznania drugiego zdania za prawdziwe.
16. Rozumowanie dedukcyjne – kierunek rozumowania jest zgodny z kierunkiem wynikania logicznego (od racji do następstwa). Wtedy również następstwo logiczne pokrywa się z wnioskiem.
17. Rozumowanie redukcyjne jest wnioskowaniem, jeżeli racja jest zdaniem pewnym (prawdziwym) lub sprawdzaniem, jeżeli racja jest zdaniem niepewnym (jest tłumaczeniem albo dowodzeniem).
18. Metody naukowe (badawcze) to zespoły czynności, które muszą się odbyć, aby można było uzyskać uzasadnione i sprawdzone twierdzenia o faktach, umożliwiające tworzenie wiedzy. Powinny one być dostosowane do przedmiotu badań i umożliwiać spełnianie przypisanych danej nauce funkcji przez rozwiązywanie problemów naukowych.
19. Metoda systemowa służy zarówno poznaniu, jak i zmianie, czyli przekształcaniu rzeczywistości. Umożliwia ona badanie konkretnych sytuacji zaistniałych w rzeczywistości i dobieranie do tej rzeczywistości najlepszych warunków realizacji zadanego procesu.
20. Eksploracja, tj. poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: czy system istnieje? albo: co istnieje? Znajdowanie odpowiedzi na te pytania – to stwierdzanie faktów.
21. Klasyfikacja, tj. poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: z jakich elementów system się składa? albo prościej: co jest jakie? Rozwiązywanie problemów klasyfikacyjnych jest stwierdzaniem cech, a to wymaga: pomiarów, systematyzacji, typologii i klasyfikacji.
22. Eksplitacja, tj. wyjaśnianie wzajemnych oddziaływań i zależności elementów systemu, czyli: co od czego zależy? Rozwiązywanie problemów eksplitacyjnych jest stwierdzaniem relacji.
23. Postulacja polega na poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: jaki system ma powstać? albo? co chce się osiągnąć? Rozwiązywanie problemów postulacyjnych jest wskazywaniem celów.
24. Realizacja jest problemem istniejącym wtedy, gdy znany jest cel i sposób jego osiągnięcia, a pozostaje zastosować ten sposób. Potrzebne są do tego jakieś zasoby: energia, materiały, narzędzia, czyjaś praca. Trzeba te zasoby określić, odpowiadając na pytanie: za pomocą czego osiągnąć? Rozwiązywanie problemów realizacyjnych jest wykonywaniem czegoś.
25. Metody cybernetyczne – są przydatne, ponieważ organizacja społeczna jest z punktu widzenia cybernetyki typowym układem względnie odosobnionym. Przydatne są zwłaszcza: makroanaliza, mikroanaliza oraz synteza i modelowanie cybernetyczne. Posługując się modelowaniem cybernetycznym można poprawnie, pod względem metodologicznym, zbudować i opisać model badanego obiektu, wydzielać w nim części składowe i badać relacje między nimi.
26. Metody strukturalne (np. metoda teorii grafów), umożliwiają graficzne odwzorowanie, opisywanie i analizowanie struktur systemów zarządzania. Możliwości te dotyczą zarówno różnorodnych relacji między elementami systemu, jak i relacji między elementami systemu a otoczeniem. Dzięki temu ułatwione jest ujawnianie właściwości (zalet i wad) formalnej struktury organizacyjnej badanego systemu ze względu na jego misję, funkcje i warunki działania.
27. Logika rozumowanie i wnioskowanie. Podstawowym problemem logiki jest pytanie o poprawność (trafność, niezawodność, prawdziwość) przekształceń informacji, w szczególności rozumowania i wnioskowania. Opisując oraz wyjaśniając zdarzenia, zjawiska i procesy zachodzące podczas przygotowania i realizacji działań w organizacji ma się do czynienia zarówno z rozumowaniem, jak i z definiowaniem. W trosce o poprawność opisu, klasyfikacji bądź typologii, wnioskowania i definiowania nie sposób nie korzystać z dorobku logiki, zwłaszcza dotyczącego rozumowania, ale również analizy i syntezy.
28. Postępowanie celowościowe obejmuje rozumowanie i działanie prowadzące do realizacji przyjętych celów.
1. diagnoza: opis, zestawienie ocen, konkluzja, postulowanie i stawianie hipotez,
2. uzasadnianie,
3. konstruowanie projektu,
4. realizacja projektu,
5. sprawdzanie i ocena skutków.
29. Konkluzja prowadzi do postulowania będącego opisem nie istniejących, pozytywnie ocenianych wyobrażanych stanów rzeczy, czyli do określenia celów. Mając precyzyjnie określony cel, można określić hipotezy, czyli przypuszczenia dotyczące związku przyczynowego i zaproponować trafny projekt umożliwiający realizację celu.
30. Metoda idealnych wzorców nadaje się przede wszystkim do projektowania systemów działania w rozmaitej skali. Punktem wyjścia do opracowania lub doskonalenia systemu jest wyobrażenie sobie jego stanu idealnego, osiągalnego tylko teoretycznie, do którego powinien dążyć system rzeczywisty.
31. Gra organizacyjna to odbywająca się w każdym przedsiębiorstwie walka o władzę i organizacyjne zasoby. Interesy uczestników tej walki są sprzeczne. Uświadamiają jednak zależność między trwaniem i korzyściami na swoich stanowiskach i w konkretnych układach gry oraz trwaniem i rozwojem przedsiębiorstwa. Świadomość ta zmusza do uzgadniania tego, co ważne dla nich indywidualnie z tym, co korzystne dla innych. Gra organizacyjna jest szczególnym przypadkiem gry społecznej.
32. Przetarg jako gra organizacyjna (społeczna) staje się faktem, gdy strony do niego przystępujące nie muszą określać ani zmieniać własnych interesów i stanowiska:
1. dostrzegają możliwość osiągnięcia porozumienia polepszającego ich pozycję w stosunku do sytuacji wyjściowej;
2. widzą zależność między końcowym rezultatem i charakterem porozumienia.
Przetarg często stanowi część negocjacji, jako jednej z najbardziej efektywnych społecznie metod rozwiązywania konfliktów, czyli gry organizacyjnej.
33. Przedmiot – wszystko to, o czym można mówić lub myśleć. Do opisu jakiegokolwiek przedmiotu niezbędna jest znajomość jego cech (atrybutów), czyli wszystkiego tego, co orzeka się o przedmiocie, odpowiadając na pytanie: jaki on jest? Do opisu przedmiotu można wykorzystywać jego różnorodne cechy, ale przede wszystkim chodzi o istotne cechy własne. Ze względu na posiadane cechy można podzielić przedmioty na: materialne, niematerialne i przedmioty – oddziaływania.
34. Przedmioty-oddziaływania są rodzajem relacji, które z jednej strony wiążą rzeczy i przedmioty wyższego rzędu, a z drugiej zaś spajają ich elementy w przedmiotowe całości. Polegają one na konkretnym, to jest określonym fizykalnie, czasowo i przestrzennie, przekazywaniu (emisji i percepcji) materii, energii i informacji. Skutkiem oddziaływania są zmiany rzeczy lub utrzymywanie się stanu rzeczy (niedopuszczenie do zmian).
35. Relacje są więc zależnościami, związkami zachodzącymi między przedmiotami albo oddziaływaniami.
36. Stan przedmiotu (stan rzeczy) w danym momencie jest to zbiór przysługujących mu w tym momencie badanych cech.
37. Zdarzenie, które ze względu na przyrodzone prawo następstwa zdarzeń wywołuje jakieś inne zdarzenie, nazywane jest przyczyną.
38. Zdarzenie, które jest następstwem przyczyny nazywane jest skutkiem.
39. Zbiór zdarzeń tworzących czasowo – przestrzenną sieć przyczyn i skutków nazywany jest kompleksem.
40. Pasmo zmian następujących bezpośrednio po sobie, powiązanych przyczynowo, ujmowane jako całość ze względu na wyróżnione cechy przyjmuje miano procesu lub zjawiska.
Pojęcie procesu znajduje zastosowanie w odniesieniu do zmian dłużej trwających, a postrzegane zmiany trwające krócej nazywane są zjawiskiem. Wszystkie przyczyny, skutki, procesy i zjawiska są zdarzeniami.
41. Zdarzenia, które dotyczą istot żywych (a więc niektórych rzeczy) i zachodzą pod wpływem bodźców zewnętrznych albo wewnętrznych nazywane są zachowaniem.
42. Część zbioru zdarzeń, która: dotyczy tylko niektórych rzeczy (ludzi), jest zachowaniem, ma określony cel i jest tworzeniem wartości zaspokajających bieżące lub przyszłe potrzeby nazywana jest działaniem.
43. 43. Zasoby to przedmioty (materialne lub niematerialne) używane do osiągnięcia celu (np. ludzie, materiały, aparatura, energia, informacja, przestrzeń i czas).
44. Człony działania – poza sprawcą takie elementy działania jak materiał i aparatura.
45. Materiał to materia nadająca się na przedmiot działania.
46. Aparatura narzędzia, silniki, przemienniki, przewody, semafory, podstawy, zastawy, pomieszczenia, osłony, przyrządy pomiarowe. Oznacza to, że w działaniu sprawca (podmiot działania) oddziałuje na materiał (przedmiot działania) przy pomocy aparatury.
47. Sposób to określenie doboru i kolejności zastosowania zasobów i środków działania. Pojęcie sposobu jest związane z pojęciem zasobu oraz środka działania i na odwrót. Każde działanie, traktowane jako zbiór czynności, ma zawsze swój sposób realizacji i zawsze wymaga niezbędnych zasobów i środków działania. Nie ma sposobu bez zasobu i środka działania.
48. Metoda to sposób znajdujący powtarzalne zastosowanie, czyli uogólniony sposób działania.
49. Funkcja rozumiana jest jako znaczenie elementu dla całości. W odniesieniu do działania będzie to zbiór czynności, stanowiących element wyodrębniony z tego zbioru ze względu na zawartość treściową i znaczenie w osiąganiu określonego celu.
50. Wynikiem jako skutkiem działania są wytwory, czyli dowolne przedmioty (materialne lub niematerialne) wyróżnione ze względu na osobę i czas. Wytwory materialne nazywane są wyrobami.
51. Element jest pojęciem względnym, nie rozkładaną dalej częścią całości.
52. Część to przedmiot wchodzący w skład przedmiotu złożonego.
53. Całość to element (całość jednoelementowa) albo przedmiot złożony zawierający wszystkie swoje elementy (wielość kompletna).
54. Struktura jest zbiorem branych pod uwagę relacji rozpiętych na podłożu, którym jest zbiór elementów tego przedmiotu. Oznacza to jednocześnie, że rozpatrując strukturę, podobnie jak rozpatruje się system, nie bierze się pod uwagę wszystkich relacji, jakie występują między elementami, ale tylko te, które są istotne ze względu na określony cel. W odniesieniu do systemu można wyróżnić dwie grupy struktur: porządkujące (np. przynależności, przestrzenna, połączeniowa) i organizujące (np. funkcjonalna, technologiczna, informacyjna, celowościowa).
Strukturę systemu determinują stosunki między jego elementami i między elementami a systemem.
55. Organizacja w znaczeniu rzeczowym to: pewien rodzaj całości, ze względu na stosunek do niej jej własnych elementów, mianowicie taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do jej powodzenia, a całość do powodzenia części.
56. Organizacja w znaczeniu atrybutowym (organizacyjność, zorganizowanie) to cecha przedmiotów złożonych lub działania nadawana im w wyniku organizowania.
57. Organizacja w znaczeniu czynnościowym to organizowanie zarówno przedmiotów, jak i działania polegające na takim dobieraniu i łączeniu elementów (ludzi, innych rzeczy, czynności), żeby wszystkie współprzyczyniały się do osiągnięcia celu, dla którego się ową całość tworzy powodzenia części.
58. Powodzenie zbliżenie się do stanu ocenianego pozytywnie ze względu na wartość będącą podstawą oceny, a minimalistycznym postulatem powodzenia jest przetrwanie organizacji jako takiej.
59. Współprzyczynianie się to przyczynianie się w sposób skoordynowany (uporządkowany w czasie i przestrzeni).
60. Przyczynianie się – wydatkowanie energii dla osiągnięcia jakiegoś pożądanego stanu.
61. Synergia to takie zestawienie elementów, by ich oddziaływanie dawało skutek większy niż suma skutków wywołanych przez każdy z elementów oddzielnie. Synergię nazywa się często „2 + 2 = 5 efektem”.
62. Instytucja sformalizowana organizacja będąca zespołem współdziałających osób, wyposażona w zasoby.
63. Stopień zorganizowania jest miarą złożoności organizacji związaną z nasileniem oceny pozytywnej funkcjonowania jej elementów i związków między nimi i to oceny dokonanej z punktu widzenia powodzenia tej organizacji.
...
stary_hipis