MARZENIA SENNE [notatki].doc

MARZENIA SENNE

WARSZTAT I

·         SEN – odmienny stan świadomości; podstawowy stan czynnościowy mózgu i UN

·         pełna odwracalność zawieszonej świadomości

·         zmienność (sen – czuwanie) OUN – regulowana wewnętrznie; występuje również u zwierząt

·         brak snu = funkcjonowanie w ciągłym stresie (spowodowane wzrostem poziomu kortyzolu – otyłość, zaburzenia poznawcze, pamięciowe)

·         FUNKCJE FIZJOLOGICZNE – ok. 3/4 rano – największe spowolnienie funkcji fizjologicznych

·         badanie:

o       2 deprywacje – 5 godzin snu/dobę

§         spadek wykonania zadań wzrokowo-ruchowych

·         badanie:

o       brak snu wywołuje skutki podobne do działania alkoholu (brak snu = picie przez pół nocy; badanie w GB)

·         badanie na szczurach:

o       bez snu śmierć po 2/3 tygodniach

·         rekord – 10 dni bez snu

·         po deprywacji szybciej wchodzimy w REM i fazę snu głębokiego [normalnie po ok. 1,5 h; tu prawie zaraz] (stąd wniosek, że są najważniejsze, skoro organizm nadrabia je w pierwszej kolejności)

·         skutki deprywacji – lęki, urojenia prześladowcze, halucynacje

·         teorie ewolucyjne – adaptacyjne

·         obniżenie temperatury; nadrabianie energii

·         radzenie sobie ze stresem

·         przebieg snu – 5 stadiów (powtarzających się) – 1 cykl – 1,5 h

·         sen wolnofalowy – najdłuższy – na początku nocy

·         później płytsze, REM

·         czuwanie

·         stadium 1

o       wyobrażenia hipnagogiczne (błyski, zrywy, przebudzenia)

o       mniejsza częstotliwość fal, większa amplituda

o       trwa kilka minut; poczucie, że nie spaliśmy

·         stadium 2

o       płytki sen, większa amplituda

o       zespół K – pojedyncze wyładowanie

o       ok. 20 minut; poczucie, że spaliśmy

·         stadium 3 i 4

o       amplituda ↑, częstotliwość ↓

o       sen wolnofalowy

o       najbardziej spowolnione funkcje fizjologiczne

o       dezorientacja po przebudzeniu

o       ok. 1 godziny

·         sen REM (sen paradoksalny)

o       gwałtowne ruchy gałek ocznych

o       przyspieszenie funkcji fizjologicznych (jak w stanie czuwania)

o       paraliż przysenny (blokada mięśni – wszystkich z wyjątkiem gałek ocznych i koniuszków palców)

·         zaburzenia zachowania w stanie REM (intensywne sny, pełno emocji, złości, agresji) – uszkodzenie blokady, wykonywanie tego, co aktualnie się śni (korelacja z Parkinsonem) – w starszym wieku 50/60 r. ż.; częściej u M – Parkinson po kilkunastu latach

·         lunatyzm – występuje, ale NIE w fazie REM! Lunatykowi nic się nie śni, kiedy lunatykuje (tak że nie wiadomo dokąd idzie…)

·         jeśli badanego wybudza się przed REM, po ponownym zaśnięciu szybciej wchodzi w REM

·         REM – znaczenie dla uczenia [REM u płodu – 60%; REM u dorosłego – 20%]

·         alkohol, leki nasenne – deprywacja REM!

·         REM – intensywne, wyraźne sny

·         nREM – pojedyncze myśli

·         ok. 20% spędzamy na marzeniach sennych

·         mamy ok. 4-5 snów 1 nocy (bo cykle się powtarzają)

·         marzenia senne – teorie – podejście metafizyczne – inkubacja – spanie w świątyni, otrzymanie przesłania, leczenie chorób; marzenia senne – istotne w tym podejściu

·         „Oneirokrytyka” – sennik Artemidora

·         sen Jakuba z aniołami i drabiną

·         marzenia senne – dowód na istnienie/nieśmiertelność duszy

·         inkuby/sukuby

·         Stanley Krippner – badania nad telepatią we śnie; znaleziono korelacje ;) (ale tylko w niektórych cyklach księżyca ;)) [w zasadzie bardzo ogólne odniesienia pomiędzy obrazkiem a opisem]

·         nauka nie odrzuca teorii metafizycznych, ale raczej się nimi nie zajmuje (problem z weryfikacją)

·         Arystoteles, Kartezjusz – podejście poznawcze (to, co zakodowane w stanie czuwania pojawia się w snach)

·         A. Maury – na sny mają wpływ bodźce zewnętrzne (a tak naprawdę to wyobrażenia hipnagogiczne pojawiające się przy zasypianiu)

·         w stadium REM bodźce zewnętrzne raczej do nas nie docierają

·         1953 r. – odkrycie REM – Aserinsky i Kleitman – zapoczątkowali laboratoryjne badania nad REM; budzenie badanych w REM

·         teoria aktywacji – syntezy Hobsona (podejście fizjologiczne) – marzenia senne – przypadkowa aktywność neuronów, ale że nasz UN nie lubi chaosu, wszystko jest porządkowane; musimy nadawać znaczenie – stąd fabuła; porównywane do bicia serca, które ma pompować krew, a nie bić – skutek uboczny

·         Freud i spółka (podejście psychodynamiczne) – sny są naszym produktem; zagęszczenie, przemieszczenie, zamaskowanie i docieranie do pragnień

·         teoria Junga – nacisk na procesy rozwojowe; marzenia senne – twórczy charakter, ekspresja nieświadomości, harmonia między tym, co świadome i nieświadome

·         podejście ewolucyjne – funkcja adaptacyjna

·         teoria symulacji zagrożenia – Antti Revonsuo

·         negatywnych emocji jest więcej niż pozytywnych

·         trening, nawet jeśli nie pamiętamy

·         marzenia senne – charakter halucynacyjny

·         podejście poznawcze – teoria C. Halla i D. Foulkesa

·         ciągłość procesów psychicznych (statystycznie)

·         sny – nie tylko doświadczenia wzrokowe, ale też sporo słuchowych, węchowych etc.

·         „dziwne przeskoki” – na jawie też tak jest, więc różnica raczej ilościowa niż jakościowa

·         funkcje marzeń sennych – nie są dobrze udokumentowane

·         więcej REM po intensywnej nauce

·         u dzieci z upośledzeniem – REM jest krótsza

·         deprywacja snu bardzo negatywnie wpływa na uczenie się

·         całkiem sporo się ruszamy we śnie

·         trudno jest człowieka obudzić

·         MARZENIA SENNE jako:

·         1, 2 – Freud:

o       mechanizm chroniący sen

o       zaspokojenie nieświadomych pragnień

·         3, 4 – Jung:

o       kompensacja

o       mechanizm rozwoju osobowego

·         5, 6 – niejednoznaczne wyniki:

o       rozwiązywanie problemów

o       regulator nastroju

·         7 – Antti Revonsuo:

o       symulacja sytuacji zagrażających

·         8 – możliwe, że coś w tym jest („Dotknięcie ręki” Zanussiego); profesjonalnym muzykom częściej śnią się inspiracje muzyczne:

o       inspiracja twórczej aktywności

·         9 – REM związane z późniejszym funkcjonowaniem procesów poznawczych:

o       proces pamięciowy

WARSZTAT II

WARSZTAT III

·         badanie marzeń sennych

·         podejście ilościowe – stosowane w badaniach naukowych

·         pierwszy pomysł Halla – diagnozowanie osobowości (ale nie wyszło)

·         następcy od tego odeszli, skupili się na ilości

·         chociaż możliwe jest wnioskowanie co nieco nt. schematów poznawczych

·         różne teorie/różne podejście do marzeń sennych/różne wnioski

·         3 najważniejsze pytania: co badamy? jak badamy? dlaczego badamy?

·         problem definiowania marzeń sennych

·         marzenia senne

o       to, co podczas snu (śnione)

o       to, co ze snu pamiętamy (zapamiętane)

o       to, co nam opowiada osoba badana (relacjonowane) [tylko do tego mamy dostęp, a niektóre rzeczy może przecież ukrywać]

·         odmienny stan świadomości we śnie i w badaniu

·         ograniczony dostęp do treści snu

·         trudność przełożenia obrazów na kod językowy

·         DREAM REPORT (opis snu)

·         aspekty formalne:

o       treść

o       kolorystyka

o       zapamiętywanie

o       nastrój

o       dziwaczność

·         aspekty funkcjonalne:

o       podejście do snów badanego (interpretacja/jej brak, wpływ na nastrój)

·         wykorzystywanie snów w celu pomocy pacjentom/klientom (diagnoza, terapia)

·         badanie – z ciekawości, poszerzenie wiedzy o człowieku, etc.

·         kwestionariusze, skale (np. Likerta), dyferencjał semantyczny (np. jaki był sen: dobry/zły), samoopis – nie zawsze trafny, wywiad, rysunki (u dzieci albo studentów), dzienniki snów (badany zapisuje marzenia senne – badanie treści, zapamiętywania)

·         4 METODY ZBIERANIA OPISÓW – 2 SPOSOBY (zależne od celu badania):

o       pochodzące od 1 osoby (seria snów)

o       pochodzące od dużej grupy osób (zbiór snów) [grupy można podzielić przez wzgląd na wiek osób badanych lub treść snów]

·         Badanie laboratoryjne