Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Etapy integracji:
1. Wprowadzenie – instytucjonalne formy integracji:
Ø sfera wolnego handlu,
Ø unia celna,
Ø wspólny rynek,
Ø unia gospodarcza i monetarna.
2. Utworzenie wspólnego rynku (cel zapisany w Traktacie Rzymskim).
Swoboda przepływu jest charakterystyczna dla fazy integracji zwanej wspólnym rynkiem. Wspólny rynek to ta faza integracji, która łączy elementy unii celnej i pewne elementy unii gospodarczej. Na etapie wspólnego rynku istnieją 4 rodzaje swobody: swoboda przepływu dóbr, usług, kapitału, ludzi.
Zasadnicze problemy, którymi zajmuje się teoria integracji w odniesieniu do etapu wspólnego rynku:
1. liberalizacja czynników produkcji tj. kapitału i pracy,
2. wzajemna relacja pomiędzy rynkiem dóbr i rynkiem czynników produkcji.
Teoria integracji próbuje dać odpowiedź na pytanie w jakim stopniu integracja rynków produkcji pomaga wytworzyć dochody czynników produkcji oraz tworzyć i dystrybuować dobrobyt.
INTEGRACJA RYNKU CZYNNIKÓW PRODUKCJI PRZY ZAŁOŻENIACH:
1. pomijamy kwestię przepływu dóbr,
2. mamy dwa kraje A i B.
Efekty integracji rynków czynników produkcji mogą być analizowane przez porównanie sytuacji, w której ma miejsce przepływ czynników produkcji i sytuacji bez przepływu czynników.
Sytuacja na rynku czynników produkcji w kraju A i B jest przedstawiona na rysunku. Krzywa Sa i Sb reprezentujące podaż czynników produkcji i krzywe opadające Da i Db reprezentujące popyt na czynniki produkcji. Razem wyznaczają one cenę pracy (tzn. płacę) lub kapitału (%) i liczbę zatrudnionych pracowników lub ilość kapitału zaangażowanego w danej gospodarce.
W przypadku kraju A w sytuacji nieintegracji, którego rynek pracy (kapitału) obu krajów są oddzielone (bez migracji) warunki podażowe i popytowe prowadzą do wysokich cen czynników produkcji.
W kraju B natomiast warunki popytowo - podażowe prowadzą do niskich cen czynników produkcji. W tej sytuacji rynki narodowe, z którymi poziomy stóp procentowych mogą być utrzymane w separacji tylko poprzez środki kontroli np. zezwolenie na pracę, kontyngenty, zakaz wywozu kapitału, zezwolenia na inwestowanie.
W sytuacji integracyjnej bariery przepływu czynników produkcji zostają usunięte, praca i kapitał mogą przemieszczać się swobodnie miedzy krajami. W naszym przypadku nastąpi przemieszczenie się do kraju A gdzie pracownicy posiadający kapitał zarabiają więcej. Przepływ ten pociąga za sobą koszty (są to koszty ekonomiczne i psychologiczne - w przypasku pracowników). W przypadku kapitału są to koszty informacji. Z powodu istnienia tych kosztów nie nastąpi całkowite wyrównanie płac czy też stóp procentowych od kapitałów.
Skutki przepływów czynników produkcji.
1. w kraju A:
przepływ kapitału lub pracowników do kraju A gdzie płace i stopy procentowe są wyższe co prowadzi do niższej podaży krajowej ale wyższego popytu krajowego. Różnica MN wskazuje na liczby migrantów bądź wielkość kapitału płynących z kraju B do kraju A.
2. w kraju B:
Odpływ pracowników powoduje presję na zwiększenie płac a odpływ kapitału na zwiększenie stóp procentowych. Wyższe ceny czynników produkcji prowadzą do niższego popytu i zwiększonej podaży. Różnica Pa wskazuje na liczby migrantów lub na wielkość wywożonego kapitału z kraju B do kraju A. Ta liczba migrantów lub kapitału jest równa popytowi na zagraniczną pracę lub kapitał.
Skutki w zakresie dobrobytu.
Kraje A i B są wyraźnie w innej pozycji w procesie integracji. Kraj przyjmujący ma korzyści netto KFw. Kraj wysyłający B ma straty netto USI. Jest to różnica między stroną inwestorów a pracodawców z korzyści migracyjnych pracowników. Podział dobrobytu zależy od alokacji korzyści z przepływów migrantów bądź oszczędzających za granicą.
EFEKTY Z INTEGRACJI RYNKÓW KAPITAŁOWYCH DLA INTEGRUJĄCYCH SIĘ KRAJÓW.
Przedmiot teorii integracji.
1. liberalizacja czynników produkcji w tym rynku kapitałowego i konsekwencja takiego przedsięwzięcia w zakresie: dobrobytu społecznego, podziału dobrobytu pomiędzy poszczególne grupy społeczne, cen czynników produkcji, bilansu płatniczego oraz inne efekty,
2. wzajemne relacje między rynkiem dóbr i ryzykiem czynników produkcji w fazie tworzenia wspólnego rynku.
Efekty liberalizacji rynków kapitałowych.
Generalnie integracja czynników produkcji prowadzi do lepszej alokacji kapitału i pracy. W wyniku tego procesu wzrasta dobrobyt w integrujących się krajach w PNN (produkt narodowy netto). Podstawowe efekty liberalizacji to:
1. Zmienia się proporcja podziału dochodów między 2 główne kategorie:
Ø dochody płacowe,
Ø dochody od kapitału w obydwu krajach.
2. Możliwość czasowego pogorszenia bilansu płatniczego w wyniku liberalizacji rynków kapitałowych. Pogorszenie bilansu płatniczego może rekompensować napływ kapitału w celu tworzenia jednostek produkcyjnych.
3. efekt restrukturyzacyjny tzn., że integracji rynków czynników produkcji (w tym kapitału) może ułatwić restrukturyzację towarzyszącą procesom liberalizacji handlu w unii celnej.
4. efekt kreacji i przesunięcia strumieni kapitału i pracy. Polega to na tym, że będą napływały inwestycje z krajów nieczłonkowskich. W efekcie przesunięcia chodzi o reorganizację produkcji wewnątrz unii celnej.
5. efekty dynamiczne - wywołane wzmocnieniem konkurencji między podmiotami i zwiększeniem korzyści skali.
6. efekt przestrzennej koncentracji – oznacza, że przy zaawansowanym rynkach finansowych może nastąpić transfer nie tylko nadwyżki popytu ale i podaży kapitału. Ale pożyczający i pożyczkodawcy przesuną tam całą swoją działalność.
Zależność pomiędzy procesem integracji a przepływem kapitału w formie ZIB na etapie tworzenia unii celnej.
Eklektyczna teoria Dunninga:
mówi o 3 warunkach, które muszą być jednocześnie spełnione aby miały miejsce ZIB:
1. firma musi posiadać specyficzne przewagi własnościowe (przewagi oparte na wiedzy posiadanych technologii, marki produktu), które przybierają formę nieuchwytnych aktywów.
2. dla firmy musi być bardziej opłacalne wykorzystanie tych przewag niż sprzedaż czy wydzierżawianie ich innym firmom zagranicznym (czyli bardziej opłacalne jest wnoszenie własnej aktywności i prowadzenie transakcji wewnątrz firmy – filie),
3. musi być opłacalne dla firmy zastosowanie tych przewag w połączeniu z nakładem czynników produkcyjnych poza krajem macierzystym.
Obserwowane tendencje w zakresie inwestycji bezpośrednich w okresie trwania unii celnej wskazuje, że proces integracji generuje i wzmacnia przewagi lokalizacyjne i wpływa na strategie firm w zakresie obsługi rynków zagranicznych. Świadczy o tym wzrost amerykańskich inwestycji w UE powiązany z ustanowieniem zewnętrznej taryfy celnej. Były one sposobem pokonania przeszkód celnych i utrzymaniem rynków wcześniej obsługiwanych za pomocą eksportu. Decyzje o podjęciu ZIB były podejmowane przez firmy, które oceniały swoje przewagi jako rzeczywiste ale niższe od poziomu wyznaczonego taryfą, jak i te które nie chciały zmniejszać swego zysku z powodu taryfy.
W obszarze handlowym UE następują procesy związane z reorganizacją produkcji wywołane nasilającą się konkurencją i możliwością osiągnięcia korzyści skali. Wtedy firmy międzynarodowe zaczynają poszukiwać optymalnej lokalizacji np. w celu obliczenia kosztów pracy, transportu.
Utworzenie Unii Celnej sprzyja wzmocnieniu specyficznych przewag firm ulokowanych na rynkach integracyjnych. Wynika to z możliwości osiągania korzyści skali a w związku z tym większej akumulacji kapitału, która umożliwia rozwijanie działalności w zakresie B+R, wdrażanie innowacji będących źródłem przewag własnościowych.
W rejonie ekonomicznie zintegrowanym może zachodzić proces polaryzacji przewag własnościowych w związku z specjalizacją w zakresie działalności innowacyjnej. Przedsiębiorstwa międzynarodowe mogą podejmować 2 typy odseparowane lokalizacyjne tzn. mogą prowadzić: badawczo – intensywną produkcję komponentów powiązaną z lokalną bazą B+R w krajach posiadających silnie innowacyjne sektory produkcyjne typu montażowego w krajach o słabej innowacyjności.
Typy inwestycji związanych z procesem integracji.
W krajach członkowskich występują 4 typy inwestycji:
1. defensywne inwestycje zastępujące import – ich przyczyną jest generowanie przewag lokalizacyjnych w wyniku procesu przegrupowania np. zmiana taryf celnych a motywem jest utrzymanie udziału na rynku.
2. ofensywne inwestycje zastępują import – występują jako rezultat dynamicznych efektów unii celnej w postaci rosnącej stopy wzrostu gospodarczego i zwiększenia się rozmiarów rynku a ich motywem jest wykorzystanie rosnącego popytu i otwierania się nowych rynków.
3. inwestycje reorganizacyjne – wywołane są presją konkurencyjną, które zachęcają do realokacji zasobów zgodnie z przewagami komparytatywnymi, na ogół oznacza to geograficzną zmianę lokalizacji czyli przesunięcie do miejsc o korzystniejszych kosztach oraz zmianę struktury branżowej, może się z tym wiązać nawet ograniczenie liczby filii.
4. inwestycje zracjonalizowane – wywołane dynamicznymi efektami unii celnej w postaci obniżki kosztów (w średnim i długim okresie) oraz korzyściami z tytułu wzrostu efektywności. Ten typ inwestycji występuje w przypadku gdy przedsiębiorstwo transnarodowe zaopatrywało rynek unii celnej drogą eksportu pochodzącego z filii lub oddziałów ulokowanych wewnątrz Unii.
W przepływach inwestycji z krajów członkowskich do krajów trzecich głównym motywem jest internalizacja przewag własnościowych oraz czynniki lokalizacyjne czyli firmy przenoszą się tam gdzie mogą być konkurencyjne.
Ø W połowie ’98 r. skumulowana wartość BIZ (inwestycji bezpośrednich) wynosiła 25,6 mld $ do końca roku wyniosła około 30 mld $.
Ø pod względem wejścia kapitału zaczynamy wyprzedzać Węgry i Czechy.
Ø ponad 60 % inwestycji w przemyśle (21% w spożywczym i 17% w elektromaszynowym).
Ø dalej jest pośrednictwo finansowe.
Ø handel.
Wśród inwestorów dominują kraje UE a wśród nich – Niemcy
Udział inwestorów zagr. w akcjach 38 % w obligacjach 24%
PROCES LIBERALIZACJI RYNKU KAPITAŁO-FINANSOWEGO W UE.
Podstawowe dyrektywy i postanowienia traktatu z MAASTRICHT.
1. Sfera wolnego handlu,
2. Unia celna,
3. Wspólny rynek (jednolity rynek wewnętrzny),
4. Unia ekonomiczna i monetarna.
Jednolity rynek wewnętrzny definiowany jest jako obszar bez granic, w ramach którego jest możliwy swobodny przepływ towarów, ludzi, usług i kapitału. Lata w jakich budowano rynek wewnętrzny to 1985 – 1992 (program Europa ’92). Realizacja tego programu wykraczała poza rok ’92 i praktycznie trwa jeszcze do dziś.
Swobody jakie daje wspólny rynek to:
Ø swoboda przepływu dóbr – wyraża się w eliminacji ceł i innych podobnych w skutkach opłat oraz w zniesieniu ograniczeń ilościowych między państwami członkowskimi.
Ø swoboda przepływu usług – jest to zniesienie ograniczeń w wykonywaniu usług przez obywateli państw członkowskich osiadłych w innym państwie niż kraj osoby korzystającej ze świadczenia.
Ø swoboda przepływu osób – oznacza swobodę osiedlania się i podejmowania pracy przez obywateli jednego państwa członkowskiego na terenie innych państw członkowskich oraz zmniejszenie dyskryminacji stosowanej ze względu na obywatelstwo bądź różnice w systemie szkolnictwa, w dziedzinie zatrudnienia, płac lub innych warunków płacy.
Ø swoboda przepływu kapitały - możliwość lokowania kapitału przez obywateli jednego kraju członkowskiego na terenie innego kraju na tych samych warunkach co osoby osiadłe kraju.
Aby urzeczywistnić te 4 podstawowe swobody należało usunąć bariery, które dzieliły Europę:
Ø bariery fizyczne – (administracyjne), do których zaliczmy: kontrole i formalności urzędowe na granicach poszczególnych krajów członkowskich (bariery fizyczne odnosiły się do towarów i ludzi)
Ø bariery techniczne – należały do nich narodowe standardy i normy techniczne regulujące organizację systemu zamówień rządowych i funkcjonowania sektora publicznego, ograniczenia w świadczeniu usług bankowych i w swobodnym przemieszczaniu kapitału.
bariery techniczne usuwalne są dwojako:
- przez wzajemne uznawanie norm i standardów,
- opracowanie wspólnych jednolitych norm (ma to miejsce wtedy, gdy chodzi o ochronę życia, zdrowia, bezpieczeństwo).
Ø bariery fiskalne – ujawniają się w zróżnicowanym poziomie stawek VAT i stawek podatków akcyzowych.
W Traktacie Rzymskim art. 3 już na samym wstępie wolny transfer kapitału uzyskał taką samą wagę ja pozostałe swobody. Art. 67 traktatu wprowadził ograniczenie dotyczące przepływu kapitału: „ W ciągu okresu przejściowego członkowie wspólnoty zniosą stopniowo w zakresie niezbędnym do sprawnego funkcjonowania rynku, ograniczenia w ruch kapitału należących do osób zamieszkałych w państwach będących członkami wspólnoty jak również dyskryminacyjne traktowanie ze względu na obywatelstwo lub miejsce zamieszkania stan lub na miejsce lokaty kapitału”. To ograniczenie wprowadzania wskazywało na to, że kraje członkowskie nie aspirowały do w pełni wolnego przepływu kapitału. Wyniknęło to m.in. z niechęci z rezygnacji oddziaływania na przepływy kapitałowe (art. 68, 73, 108, 109). Możliwości obronne gdy przepływy kapitałowe prowadziły do zakłóceń w funkcjonowaniu rynku dawał art. 73. Art. 108, 109 dawał możliwość wprowadzenia restrykcji, gdy występowały problemy w zakresie równowagi bilansu płatniczego.
Na mocy traktatu zostały wprowadzone przepisy regulujące przepływy kapitału (dwie podstawowe dyrektywy z lat ’60 na mocy art. 67). Dyrektywy te grupowały przepływy kapitałowe wg stopnia liberalizacji tj. transakcje w pełni zliberalizowane (bezwarunkowo zliberalizowane) i transakcje warunkowo zliberalizowane i takie, wobec których nie było obowiązku liberalizacji.
Do transakcji w pełni zliberalizowanych zaliczamy:
Ø bezpośrednie inwestycje zagraniczne,
Ø krótko i średnioterminowe kredyty handlowe, poręczenia i gwarancje z nimi związane,
Ø transfery prywatne (osobiste) związane ze swobodnym przepływem osób,
Ø nabycie nieruchomości,
Ø transfery w związku z ubezpieczeniami.
Do transakcji warunkowo zliberalizowanych zaliczamy:
Ø związane z emisją lub kupowaniem papierów wartościowych w formie akcji, listów dłużniczych, papierów nienotowanych na giełdzie,
Ø kredyty długoterminowe związane z transakcjami handlowymi.
Do transakcji nie podlegających liberalizacji zaliczamy:
Ø związane z krótkookresowym kapitałem,
Ø otwieranie kont osobistych.
Po pierwszym okresie postępu w latach ’60 liberalizacja przepływów kapitałowych została zahamowana w latach ’70 ponieważ kilka krajów członkowskich szeroko stosowało klauzule o ochronie przewidziane w traktacie.
Przyczyny regresu w procesie liberalizacji przepływów kapitałowych:
Ø niestabilność międzynarodowych systemów monetarnych w latach ’70,
Ø pogorszenie się warunków ekonomicznych w następstwie załamania się systemu stałych kursów walutowych.
przyczynami wewnętrznymi były:
Ø niedopasowanie sfery regulacyjnej we wspólnocie do postanowionych przed nią celów,
...
stary_hipis