Cel pełnego zatrudnienia
W GR nadwyżka podaży zasobów pracy w stosunku do popytu na te zasoby - osiągamy gdy stopa bezrobocia nie przekroczy z góry ustalonego poziomu (3%-5%) W GNR nadwyżka popytu na zasoby pracy w stosunku do podaży - osiągamy gdy ilość wolnych miejsc pracy jest większa od liczby osób poszukujących zatrudnienia lub co najmniej jest równa tej liczbie
Cele i środki polityki gospodarczej
CELE: - systemowe (utrzymanie albo zmiana systemu i porządku gospodarczego)
- procesowe (wzrost gospodarczy , pełne zatrudnienie, stabilizacja wartości pieniądza, zewnętrzna równowaga gospodarcza, sprawiedliwy podział dochodu i majątku )
ŚRODKI: instrumenty polityki gospodarczej służą do oddziaływania na inne układy, przedsięwzięcia władz publicznych o charakterze inwestycyjnym i organizacyjnym, umowy zawierane przez władze publiczne
Cele i zasady państwa
CELE -dobrobyt obywateli - państwo stwarza warunki aby obywatele mogli żyć w dobrobycie - bezpośredni związek z polityką gospodarczą
Państwo powinno pomagać , chronić osoby, które nie z własnej winy nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb
-opiekuńcza rola państwa- związek z polityką społeczną, państwo powinno chronić te osoby, które nie z własnej winy nie mogą zaspokoić swoich potrzeb.
ZASADY - państwo nie powinno naruszać należytej wolności swych obywateli i słusznej swobody ich działania; Wolność „od” – wolność swych obywateli- wolność od ograniczeń. Ograniczenia o charakterze prawnym. Państwo nie powinno mnożyć ograniczeń, aby nie ograniczać wolności obywateli. Wolność „do”- swoboda. Państwo nie powinno ograniczać swobody obywatela do realizacji pewnych celów.
- Państwo powinno przestrzegać ustanowionego przez siebie porządku prawnego
Cele polityki procesowej
Wzrost gospodarczy, pełne zatrudnienie, stabilizacja wartości pieniądza, zewnętrzna równowaga gospodarcza, sprawiedliwy podział dochodu i majątku
Definicja polityki gospodarczej
I Kruszczyński - polityka gospodarcza polega na bezpośrednim kierowaniu gospodarką narodową przez państwo i pośrednim oddziaływaniu na funkcjonowanie tej gospodarki
II Sulmicki - polityka gospodarcza jest to czynność kierownicza władzy centralnej na, którą składają się planowanie i zarządzanie przy czym przez zarządzanie rozumie się organizowanie gospodarki narodowej, sterowanie gospodarką narodową, zasilanie gospodarki w pieniądz poprzez emisję pieniądza i przez kreację pieniądza bankowego
III - polityka gospodarcza polega na wyborze celów i środków ich realizacji
IV - polityka gospodarcza w świetle transformacji systemowej jest to działalność państwa i instytucji spełniających funkcje powierzone przez państwo, która wywiera wpływ na system i porządek gospodarczy oraz procesy gospodarowania
Diagnoza - przedmiot i na czym polega
Przedmiotem diagnozy jest opis tego wycinka rzeczywistości, który ma podlegać sterowaniu, oddziaływaniu państwa. Dokonując takiego opisu należy dążyć do tego, by określić różnicę między stanem istniejącym i stanem pożądanym - czyli pokazać jak jest, a jak powinno być. Diagnoza dotyczy stanu istniejącego i przeszłości. Diagnoza powinna również odpowiedzieć na pytanie? Jakimi środkami dysponuje podmiot polityki gospodarczej w konkretnych uwarunkowaniach. Chodzi tu o wskazanie środków, które podmiot polityki, rzeczywiście w konkretnej sytuacji, może użyć. W fazie diagnozy nie dokonuje się żadnych wyborów - jest to tylko opis
Dlaczego dąży się aby władze samorządowe były podmiotami polityki gospodarczej
Przyczyny społeczno- polityczne. - Chodzi o upodmiotowienie społeczności, aby społeczności lokalne były podmiotami, decydowały za swój obszar.
Alokacja środków publicznych - Władze lokalne są w stanie dopasować strukturę wydatków do struktury potrzeb- większa efektywność wykorzystania środków publicznych. Jeśli władze lokalne to są w stanie lepiej dopasować strukturę wydatków do potrzeb, lepiej zaspokoić społeczne potrzeby dają lepszy efekt.
Kontrola wydatkowania środków- konieczność kontroli, im lepiej ona funkcjonuje tym lepsza efektywność wykorzystania środków publicznych. Kontrola funkcjonuje w skali kraju, województwa. System kontroli społecznej jest bardzo ważny, czyli system kontroli niesformalizowanej i ten system jest tym skuteczniejszy im niższy jest szczebel władzy. Jeśli władze samorządowe są podmiotami polityki gospodarczej to można oczekiwać, że efektywność wykorzystania środków publicznych będzie większa, bo skuteczniejsza kontrola i lepsza alokacja.
Efektywność gospodarcza w skali kraju.
Dlaczego trzeba uwzględnić wymiar przestrzeni przy rozwiązywaniu problemu instrumentalnego?
Można wskazać 4 przyczyny:
1. Cele polityki gospodarczej mogą być przestrzennie zróżnicowane dążyć
2. Jeżeli w przestrzeni zróżnicujemy cele to i w przestrzeni trzeba różnicować środki.
3. Skutki zastosowanych przez politykę gospodarczą środki mogą być przestrzennie zróżnicowane.
4. Przestrzenne zróżnicowanie efektywności wykorzystania środków publicznych.
Dochody - Podział
Dochody dzieli się wg kryteriów:
- wg pracy - dzielony dochód w postaci wynagrodzenia za pracą (płaca),
- wg potrzeb - dzieli się renty ,emerytury, zasiłki, stypendia,
- kapitałowe - podział zysków w spółkach kapitałowych
Dochody GR - Proces podziału
2 fazy:
- pierwotna - dochód dzielony jest między czynniki uczestniczące w procesie wytwórczym (płaca , ziemia, kapitał). W GR nie ma sporu czy jest to sprawiedliwe, sporne są proporcje tego podziału
- wtórna - w podziale uczestniczy budżet i instytucje para fiskalne. Zachodzi pytanie jaka część dochodu ma pozostać, u tych którzy je pierwotnie otrzymali, a jaką część trzeba odprowadzić do budżetu w postaci podatków i składek ZUS.
Na czym polega sprawiedliwy podział ? Mamy tu na myśli dwa cele:
- zagwarantowanie wszystkim członkom społeczeństwa minimum egzystencji - cel ten państwo osiąga poprzez określenie minimalnej płacy, renty, emerytury, zasiłku
zmniejszenie zróżnicowania społecznego pod względem osiąganych dochodów i posiadanego majątku - cel ten osiąga się przy pomoc; systemu podatkowego i częściowo ubezpieczeń społecznych
Dochód - Kapitałowe kryterium podziału
W GR akceptuje się to kryterium, uznaje sieje za sprawiedliwe bo zakłada, że procesy produkcji muszą występować jednocześnie praca ziemia, kapitał. Każdy z tych zasobów produkcji tworzy nową wartość i dlatego powinien otrzymać część tej wartości. W GNR traktuje s taki podział jako niesprawiedliwy. Ponieważ Marks przyjął założenie, że jednym źródłem nowej wartości jest praca i jeśli tylko ona twór nową wartość to cała wartość należy się pracy. Jeśli część tej wartości przechowuje właściciel kapitału czyli zasobów naturalnych to jest niesprawiedliwe. Mamy tu do czynienia z wyzyskiem robotnika przez kapitalistę i dlatego kryterium kapitałowe jest niesprawiedliwe
Dodatnie saldo - występowanie
Import mniejszy od eksportu (I<E), popyt większy od podaży (P>Pd). Jeśli tak jest to grozi to wystąpieniem inflacji. Inflacja nie wystąpi gdy:
- nadwyżka dochodów z eksportu zostanie zaoszczędzona - nie przekształci się w efektywny popyt na rynku krajowym
nadwyżka dochodów zostanie wyeksportowana za granicę w postaci inwestycji zagranicznych.
Dodatnie saldo z zagranicą – kiedy uzasadnione z zagranicą
- zachodzi potrzeba spłaty zadłużenia zagranicznego
- państwo chce zgromadzić rezerwy walutowe
Dodatnie saldo z zagranicą - winno być zróżnicowane
- ponieważ gdy jest dodatnie mogą wystąpić konflikty międzynarodowe
- może wystąpić zjawisko inflacji
Dodatnie saldo z zagranicą – zjawiska inflacyjne nie wystąpią
- gdy nadwyżka dochodów zostanie zaoszczędzona i nie przekształci się w efektywny popyt krajowy
- nadwyżka dochodów zostanie wyeksportowana za granicą w postaci inwestycji zagranicznych, czyli też nie przekształci się w efektywny popyt krajowy
Efektywność w GNR w porównaniu z GR w oparciu o definicję I
Wyróżnia się dwie metody prowadzenia polityki gospodarczej:
- bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową tj. przy użyciu nakazów , zakazów, limitów, zezwoleń - GNR
- pośrednie oddziaływanie, które wymaga powszechnie obowiązujących norm prawnych i narzędzia za pomocą, których skłania się do określonych zachowań pożądanych przez władzę publiczną
Przy pomocy nakazów kieruje się gospodarką gdy:
władza centralna realizuje dobro wspólne i formułuje cele, których realizacja pozwoli osiągnąć dobra wspólne - GNR układy gospodarcze kierują się motywem dobra wspólnego, nie dążą do realizacji własnych celów, ale dobra wspólnego w GR każdy wkład ma własne cele i realizuje je. Układami takimi kieruje się w sposób pośredni. System GR jest systemem sprawniejszym. Jeżeli układ jest kierowany przy pomocy nakazów to nie ma szans racjonalnie gospodarować. Łatwiej jest kierować gospodarką za pomocą nakazów, ale wtedy jest niska efektywność gospodarowania
Formy własności
- wł. Prywatna - spółki, przedsiębiorstwa (jednoosobowe, rodzinne)
- wł. Państwowa - przedsiębiorstwa państwowe, spółki Skarbu Państwa
- wł. Komunalna - przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (gazownie)
- wł. Spółdzielcza - członków spółdzielni
- wł. Mieszana - spółki prywatno-państwowe
Instrumenty polityki procesowej
Instrumenty o charakterze władczym:
- oddziaływania pośredniego - parametry ekonomiczne
§ monetarne (kurs walutowy BC, stopa % BC)
§ fiskalne (publiczne dochody i wydatki)
- oddziaływania bezpośredniego - nakazy, zakazy
§ adresowane indywidualnie (limit importu samochodów bezcłowych)
§ adresowane zbiorowo (zakaz wywozu broni do kraju objętego wojną)
Instrumenty informacyjne:
- pasywna polityka informacyjna (podaje informacje w dobrej wieże)
aktywna polityka informacyjna (polega na manipulowaniu informacjami)
Instrumenty polityki systemowej
...
stary_hipis