Prawo - zagadnienia (chyba wszystko).doc

A. Pojęcie i zakres prawa publicznego. Do prawa publicznego należą te unormowania, które dotyczą podporządkowania osób i jednostek organizacyjnych suwerennej władzy państwa i organizacji samorządu terytorialnego, a wiec tym podmiotom prawa, które występują wobec innych podmiotów w charakterze nośników władzy (imperium).

Do prawa publicznego należą w szczególności: prawo konstytucyjne, miedzy-narodowe publiczne, administracyjne, finansowe, karne.

B. Pojęcie i zakres prawa prywatnego. Prawo prywatne tworzą unormo­wania regulujące stosunki różnych podmiotów (osób fizycznych i osób prawnych) na zasadzie ich autonomiczności i równorzędności, co oznacza, ze podmioty te w stosunkach normowanych przez prawo prywatne nie występują jeden wobec drugiego w charakterze nośników władzy (imperium). Podmioty wyposażone przez prawo publiczne we władze (imperium) mogą występować także w stosunkach regulowanych przez prawo prywatne. Ale Jako podmioty autonomiczne, równorzędne wobec pozostałych.

Celem unormowań prawa prywatnego jest ochrona jednostkowych interesów majątkowych i niemajątkowych jednostek ludzkich (osób fizycznych) i jednostek organizacyjnych (osób prawnych).

C. Podstawowe zasady kodeksu cywilnego.

a. Zasada jedności prawa cywilnego. Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi (art. l k.c.), .i więc bez rozróżnienia także stosunki cywilnoprawne z udziałem przedsiębior­ców prowadzących na własny rachunek działalność zarobkową (np. przedsiębiorstwa państwowe, komunalne, spółki handlowe) czyli tzw. profesjonalny obrót cywilnoprawny, / zachowaniem jednak odrębności (wynikających z przepisów, które maja charakter legis specialis w relacji do kodeksu cywilnego, jak np. uchwalony w 2000 r. kodeks spółek handlowych). W ramach polskiego syste­mu prawa nie istnieje odrębna gałąź prawa w postaci prawa handlowego. b. Zasada swobody umów   jednoznacznie wyrażona w art. 353 k.c. c. Zasada ochrony i nienaruszalności własności. Znajduje wyraz w przepisach prawa spadkowego zapewniających swobodę rozporządzania majątkiem (własnością) na wypadek śmierci. .lako ogólna zasada prawa cywilnego znajduje potwierdzenie także w przepisach o wywłaszczaniu nieruchomości, zgodnie z którymi odjęcie lub ograniczenie prawa własności nieruchomości może nastąpić, gdy jest niezbędne na oczywiste cele publiczne, a nabycie nieruchomości nie jest możliwe na podstawie umowy. Wywłaszczenie następuje za odszkodowaniem.

d. Zasada cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych. Kodeks cywilny (prawo cywilne) przewiduje ochronę i nienaruszalność nie tylko dóbr majątko­wych (chroniąc własność i mienie), lecz także ochronę dóbr niemajątkowych.

e. Zasada nieretroakcji prawa i zachowania praw nabytych. Przepis art. 3 k.c. stanowi, że ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Wejście zaś w życie nowej ustawy nie niweczy praw nabytych pod rządem uchylonych lub zmienionych przepisów, chociażby nawet nowe przepisy nie przewidywały powstania danego typu praw.

f. Zasada ochrony dobrej wiary uczestników obrotu cywilnoprawnego

g. Zasada kształtowania stosunków cywilnoprawnych i praw podmioto­wych z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia praw podmiotowych.

Prawo zwyczajowe Reguła pewnego stałego postępowania w jakiejś sprawie, nie ustanowiona przez. kompetentne organy państwa. lecz ustalona w praktyce obrotu prawnego. może. zgodnie z dominującym poglądem, stać się elementem systemu prawa (zródło praw i obowiązków o charakterze prawnym), jeżeli zostanie uznana i zastosowana przez organy stosujące prawo. W celu zachowania spójności systemu prawa norma zwyczajowa nie powinna być niezgodna lub sprzeczna z bezwzględnie obowiązującymi normami wyrażonymi w prawie stanowionym ani uwzględnianymi przez to prawo zasadami współżycia społecznego. Zwyczaj jest powszechnie stosowaną w danym czasie, miejscu i środowisku praktyką określonego postępowania.

Zasady współżycia społecznego są pozaprawnymi normami społecznymi, Przyjmuje się powszechnie, iż są to normy moralne, regulujące stosunki międzyludzkie, powszechnie akceptowane w danym okresie. Uzasadnienie aksjologiczne zasad współżycia społecznego odwołuje się do powszechnie uznanych w kulturze naszego społeczeństwa wartości humanistycznych, które są zarazem dziedzictwem i składnikiem kultury europejskiej (sprawiedliwość. tolerancja, życzliwość, humanizm, opiekuńczość). Sporne natomiast jest. czy za zasady współżycia społecznego mogą być uznane reguły obyczajowe. Zasady współżycia społecznego stanowią treść tzw. klauzul generalnych czyli zwrotów ustawowych odsyłających do systemu ocen lub norm pozaprawnych. którymi organ stosujący prawo powinien się kierować.

Zasady współżycia społecznego nie są normami prawnymi i same jako takie nie są źródłem ani praw. ani obowiązków cywilnoprawnych. Zasady współżycia społecznego nie są normami prawnymi i same jako takie nie są źródłem ani praw. ani obowiązków cywilnoprawnych. Zasady współżycia społecznego mogą być: a. kryterium doprecyzowania treści stosunku b. kryterium oceny zachowania podmiotów prawa, ze skutkiem w postaci wyznaczenia negatywnych następstw zachowania sprzecznego z nimi (np. nadużycie prawa podmiotowego c. kryterium wykładni oświadczeń woli (art. 5 k.c.). d. kryterium oceny powstania, zmiany (art. 902 k.c.) lub ustania stosunku cywilnoprawnego (np. ustania obowiązku alimentacyjnego jednego rozwiedzionego małżonka wobec drugiego.

Przepis prawny jest formą wyrażenia przez prawodawcę norm prawnych Przepis prawny stanowi jednostkę redakcyjną aktu normatywnego (ustawy. dekretu, rozporządzenia itp.). Sformułowany może być w postaci artykułu. paragrafu, których części (ustępy, zdania, punkty) są też uważane za przepisy. Norma prawna jest regułą postępowania skierowaną do wskazanego pod­miotu (podmiotów), czyli adresata normy, wyrażającą nakaz lub zakaz określo­nego zachowania (dyspozycja normy) w oznaczonych okolicznościach (hipoteza normy), z zagrożeniem reakcją organów państwa na wypadek niezastosowania się adresata normy do dyspozycji normy (zapowiedź sankcji).

Sankcje prawne w prawie cywilnym. Sankcja to zapowiedziany w normie prawnej sposób reakcji organów państwa na niezastosowanie się adresata normy do nakazu lub zakazu określonego zachowania wskazanego w dyspozycji normy. Głównym rodzajem sankcji cywilnoprawnej jest sankcja odszkodowawcza polegająca na przymusowym uzyskaniu na rzecz wierzyciela z majątku dłużnika określonych przedmiotów majątkowych lub wartości pieniężnych). Inne rodzaje 'sankcji o charakterze cywilnoprawnym to w szczególności dokonywane w urzeczeniu sądowym: unieważnienie czynności prawnej

Rodzaje norm prawnych wyróżniane ze względu na ich moc wiążącą A. Normy bezwzględnie obowiązujące (określane tez jako ius cogens bezwzględnie stosowalne, imperatywne). Są to takie normy. których zastosowa­nie nie może być wyłączone lub ograniczone z woli stron kształtujących stosunek prawny  B. Normy względnie obowiązujące (określane też jako ius dispositivum względnie stosowalne, dyspozytywne). Znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy strony nie ukształtowały stosunku prawnego w sposób odmienny, niż przewiduje to norma względnie obowiązująca, tzn. nic w danej kwestii nie postanowiły albo ukształtowały stosunek niekompletnie (np. co do terminu i miejsca spełnienia świadczenia). C. Normy połowicznie bezwzględnie obowiązujące (zwane też semiimperatywnymi, jednostronnie bezwzględnie stosowalnymi). Są to normy, których zastosowanie może być z woli stron wyłączone lub ograniczone, ale tylko na korzyść jednej ze stron, a mianowicie te), której interesy ustawa poddaje in­tensywniejszej ochronie.

Rodzaje przepisów prawnych  A. Definicje ustawowe. Są to przepisy, które \v sposób wiążący określała znaczenie użytych w akcie prawnym terminów lub zwrotów B. Przepisy odsyłające. Odwołują się do innych przepisów w celu wskazania .podstaw kwalifikacji danego stanu faktycznego. Posługiwanie się nimi przez prawodawcę podyktowane jest głownie potrzeba zachowania zwięzłości tekstu prawnego. Odmianą przepisów odsyłających są tzw. fikcje prawne. Są to mianowicie takie przepisy, które nakazują traktować określone w nim fakty za równoważne faktom we wskazanym przepisie, formułującym hipotezę innej normy. C.Przepisy zawierające zwroty niedookreślone. Niekiedy ustawodawca świadomie. zmierza do pozostawienia organom stosującym prawo pewien margines luzu ocennego ze względu na konieczność uniknięcia mało elastycznych. kazuistycznych unormowań.

Stosowanie prawa to władcze działanie kompetentnych organów państwowych. w którym wyróżnia się tradycyjnie trzy elementy, następuje ustalenie stanu faktycznego, po potem ustalenie, jakie normy ze względu na swe hipotezy odnoszą się do danego stanu faktycznego następnie- organ rozpoznający sprawę (w szczególności sad) ustala konsekwencje prawne dokonanej subsumpcji stanu faktycznego, uwzględniając zawarte w wyinterpretowanej normie prawnej dyspozycje i ewentualnie zapowiedź sankcji.

A. Pojecie. Wykładnia prawa jest procesem myślowym polegającym na ustaleniu znaczenia przepisów, tzn. ustalającym, jaką normę lub normy wyrażają przepisy poddane interpretacji. B. Podstawowe założenie interpretacyjne - racjonalność prawodawcy i jego konsekwencje. Założenie to abstrahuje od rzeczywistego sposobu działania konkretnych, ustanawiających przepisy prawne organów oraz osób je tworzących. Polega - po pierwsze - na przyjęciu takiego modelu racjonalnego (idealnego) prawodawcy, którego dziełem powinien być system prawa wewnętrznie spójny. pozbawiony luk (racjonalność aksjologiczna, logiczna i prakseologiczna  prawodawcy), wyrażony poprawnie językiem zrozumiałym dla adresatów norm (racjonalność językowa prawodawcy). Po drugie - założenie, o którym mowa, wyraża się w przypisaniu cech racjonalnego prawodawcy prawodawcy rzeczywistemu, którego dziełem są interpretowane przepisy prawne.

C. Teorie wykładni (koncepcje pojmowania rzeczywistego znaczenia przepisów) a. Teorie obiektywne uzasadniają dynamiczną wykładnię prawa, głosząc, iż przepis prawny odrywa się niejako od prawodawcy i zaczyna samodzielnie Funkcjonować w praktyce, wobec czego, gdy zmianie ulegają warunki gospodar­cze, społeczne i polityczne, przepisom prawnym przypisywać można, a nawet należy nowe znaczenie, dostosowane do zmienionych warunków, w których ,przepis niegdyś ustanowiony nadal obowiązuje. b. Teorie subiektywne głoszą konieczność dokonywania wykładni sta­tycznej, tzn. odwołującej się w trybie wykładni historycznej (do wiedzy i ocen ustawodawcy z okresu ustanowienia interpretowanych przepisów W myśl tych teorii zmiany warunków gospodarczych, społecznych i politycznych obowiązy­wania przepisów nie mogą mieć wpływu na zmianę ich pierwotnego sensu i znaczenia. Współcześnie dominują obiektywne teorie wykładni, także w polskiej dok­trynie i orzecznictwie.

Rodzaje wykładni ze względu na zastosowane dyrektywy interpretacyjne A. Wykładnia językowa. Wykładnia ta polega na zastosowaniu językowych dyrektyw  interpretacyjnych, formułowanych stosownie do założenia o językowej racjonalności prawodawcy. Przyjmuje się więc- że prawodawca wysławia  przepisy prawne w powszechnym języku etnicznym znanym adresatom norm.  zgodnie z  zasadami znaczeniowymi i gramatycznymi tego języka. B. Wykładnia funkcjonalna. Wykładni tej dokonuje się przy pomocy dyrektyw funkcjonalnych, formułowanych w nawiązaniu do założenia, zgodnie z którym racjonalny prawodawca jest konsekwentny w swoich ocenach i pre­ferencjach, którymi są uzasadnione stanowione przez niego normy, oraz konsek­wentnie zmierza do zapewnienia realizacji preferowanych przez siebie wartości i celów. Jeżeli więc sens przepisu nie jest jasny mimo zastosowania językowych dyrektyw wykładni, należy odwołać się do celu przepisu (jego ratio legis) i przyjąć takie znaczenie przepisu, które byłoby najbardziej zgodne z jego celem. C. Wykładnia systemowa. Wykładnia tego rodzaju odwołuje się do założenia,  zgodnie z którym prawodawca cechujący się racjonalnością prakseologiczną  i logiczną tworzy spójny system prawa, w którym nie powinny obowiązywać normy między sobą niezgodne lub sprzeczne. Najważniejsze dyrektywy wykładni systemowej można ująć w formułę paremii. Tak więc norma niższego rzędu nie może być niezgodna z normą wyższego rzędu (lex superior derogat legi inferiori). pierwszeństwo w stosowaniu  ma norma o charakterze szczególnym przed normą o charakterze ogólnym  (lex specialis derogat legi generali).

A. Wykładnia logiczna. Polega na uznaniu za obowiązujące norm prawnych ..wywnioskowanych" według reguł wnioskowań sformułowanych przez doktrynę prawniczą.

a. Reguły instrumentalnego nakazu i zakazu .Przyjmuje się więc, że z normy, ustalonej na przykład w trybie wykładni językowej tekstu prawnego, nakazującej adresatowi normy zrealizować określony stan rzeczy wynika nakaz czynienia wszystkiego, co jest konieczne do zrealizowania wskazanego stanu rzeczy, i zarazem zakaz czynienia tego. co uniemożliwiłoby jego osiągnięcie. b. Reguły wnioskowań a fortiori (według schematu" jeżeli a, to tym bardziej b")

Wnioskowanie „z większego na mniejsze"   .jeżeli wolno czynić więcej. to tym bardziej wolno czynić mniej". Wnioskowanie z "mniejszego na większe" -  „jeżeli zakazane jest czynić mniej, to tym bardziej nie wolno czynić więcej" c. Reguły wnioskowań a contrario (wnioskowanie z przeciwieństwa) nawiązują do założenia o logicznej konsekwencji racjonalnego prawodawcy. W tym wypadku rozumowanie prawnicze polega na przyjęciu wniosku, ii norma, której obowiązywanie zostało ustalone, nie dotyczy innych adresatów oraz innych stanów faktycznych aniżeli te. które zostały wskazane w jej hipotezie choćby wykazywały jakieś podobieństwo. d. Reguły wnioskowana simile (wnioskowanie z podobieństwa). nawiązują do założenia o logicznej i aksjologicznej konsekwencji racjonalnego prawodawcy.

Dochodzimy do wniosku, iż racjonalny prawodawca powinien objąć zakresem hipotezy normy także stan faktyczny pokrywający się częściowo z  opisanym w przepisie, na podstawie którego w trybie wykładni językowej ustalona została budząca wątpliwości norma, wskazujący jednak ponadto pewne cechy swoiste, wnioskowania w trybie analogii z ustawy (analogia legis). W tym drugim wypadku chodzi o znalezienie normy prawnej dla kwalifikacji stanu faktycznego.. który nie pokrywa się ze stanami taktycznymi objętymi hipotezami norm zrekonstruowanych w trybie wykładni językowe]. funkcjonalnej lub systemowej, lecz zarazem wykazuje istotne podobieństwo. B. Analogia prawnicza. Analogia prawnicza jest metodą wnioskowań prawniczych mających na celu ustalenie normy prawnej dotyczącej stanu faktycznego. dla którego brak jest podstawy prawnej kwalifikacji wśród norm zrekonstruowanych w trybie wykładni językowej, funkcjonalnej i systemowej Opiera się na założeniu o racjonalności prawodawcy, który tworzy system prawa wewnętrznie spójny i zupełny, tzn. pozbawiony luk. Luka w prawie uzasadniająca wnioskowania per analogiam polega na braku normy prawnej, której nie można ustalić w trybie wykładni przepisów. a która odnosiłaby się do stanu taktycznego prawnie nieobojętnego.

b. Analogia z ustawy (analogia legis). Ten typ wnioskowań prawniczych polega na uznaniu. że do danego prawnie nieobojętnego stanu faktycznego (luka w prawie) stosuje się normę prawna, uprzednio ustalona w trybie wykładni przepisów (w szczególności - językowej), której hipoteza dotyczy wprawdzie innego stanu faktycznego, ale zarazem w sposób istotny podobnego do tego. dla którego poszukujemy rozstrzygnięcia. Różnice między oboma stanami faktycz­nymi nic powinny być istotne z. punktu widzenia celu  normy (jej dyspozycji), która ma być stosowana w trybie analogii. c. Analogia z prawa (analogia iuris) Przesłanką  jest , ze ustawodawcy można przypisać takie oceny i preferencje (znajdujące wyraz w wielu rożnych przepisach i zasadach systemu prawa), jakie, zważywszy na aksjologiczna, logiczna i prakseologiczną konsekwencję  racjonalnego prawodawcy, uzasadniają zrekonstruowanie normy o określonej treści, która wypełnia stwierdzoną lukę w prawie.

Rodzaje wykładni ze względu na wynik Wykładnia stwierdzająca (interpretatio declarativa). Dyrektywy językowe wykładni pozwalają jednoznacznie ustalić adresata normy i jej poszczególne elementy. Tak ustalony zakres zastosowania i regulowania normy nie budzi wątpliwości. Wykładnia rozszerzająca (interpretatio extensiva). Nasuwającą się po dokonaniu wykładni językowej wątpliwość, czy .,ustawodawca powiedział mniej niż zamierzał i powinien był powiedzieć" usuwamy, przyjmując w (rybie wykładni funkcjonalnej szerszy zakres stosowania i regulowania normy. Wykładnia ścieśniająca (interpretatio restrictiva). Nasuwającą się po doko­naniu wykładni językowej przepisu wątpliwość, czy „ustawodawca powiedział więcej, niż zamierzał i powinien był powiedzieć" rozstrzygamy stosując funkcjo­nalne dyrektywy interpretacyjne, przyjmując węższy zakres zastosowania i regulowania wy interpretowanej normy.

Rodzaje wykładni ze względu na podmiot dokonujący interpretacji prawa Wykładnia autentyczna. Wykładni autentycznej dokonuje organ, który ustanowił interpretowany przepis. Przyjmuje się. że wykładnia autentyczna ma taką moc wiążącą, jak zinterpretowany przepis oraz obowiązuje od chwili wejścia w życic przepisu (moc wsteczna wykładni autentycznej). Wykładnia legalna. Wykładni legalnej dokonuje organ państwowy upoważ­niony do ustalania wykładni przepisów wiążącej inne organy. Wykładnia praktyczna. Jest to wykładnia dokonywana przez organy stosujące prawo. W dziedzinie prawa cywilnego wykładni praktycznej dokonują przede wszystkim sądy (wykładnia sadowa). W kwestii zakresu mocy wiążącej  wykładni sadowej. Wykładnia doktrynalna. Wykładnia ta przeprowadzana jest w opracowaniach  naukowych i komentarzach monografiach, artykułach i głosach). Nie ma mocy wiążącej kogokolwiek, jednakże może mieć wpływ na wykładnie poprzednio  wymienione.

Zasady cywilnego prawa międzyczasowego. A. Zasada nieretroakcji (lex retro non agit - prawo nie działa wstecz). Zasadę tę wyraża art. 3 k.c., który stanowi, że ustawa nie ma mocy wstecznej. chyba że to wynika z jej brzmienia (tzn. z zawartego w niej wyraźnego postanowienia)lub (z ustalonego w trybie wykładni funkcjonalnej)celu ustawy Zgodnie z tą zasadą skutki prawne zdarzeń cywilnoprawnych, treść stosunków  prawnych, które z tych zdarzeń powstały, ich zmianę spowodowaną takimi zdarzeniami, które miały miejsce pod rządem dawnych przepisów, należy oceniać  na podstawie tych starych przepisów. Obowiązywanie zasady nieretroakcji nie przesądza, jakie prawo winno być stosowane od chwili wejścia w życie nowych przepisów do oceny treści stosunków prawnych (i wynikających z nich praw), które powstały pod rządem przepisów dawnych, lecz trwają nadal po wejściu w życie przepisów nowych. To samo dotyczy oceny skutków zdarzeń, które mają, co prawda, miejsce pod rządem przepisów nowych, lecz powodują zmianę treści lub ustanie stosunku prawnego (prawa),powstałego w okresie obowiązywania przepisów dawnych.

B. Zasada bezpośredniego działania ustawy nowej - przed datą wejścia w życie nowych przepisów (aktualnie obowiązujących) oraz do oceny zdarzeń cywilnych należy stosować nowe przepisy od chwili wejścia ich w życie. Zasada ta ma zastosowanie w odniesieniu' do istniejących nadal po wejściu w życie nowych przepisów trwałych stosunków prawnych powstałych pod rządem starych przepisów. trwałe stosunki prawne to stosunki prawnorzeczowe (np. stosunek własności, stosunek użytkowania, użytkowania wieczystego) oraz te stosunki obligacyjne, w których występuje świadczenie okresowe lub świadczenie ciągle(np. stosunek najmu, dzierżawy, użyczenia). a więc takie, które istnieją bezterminowo ( własność  lub są ustanawiane na dłuższy okres ('np. najem, dzierżawa, ) -do zdarzeń prawnych wpływających na dawny stosunek prawny pod rządem nowych przepisów, o ile zdarzenia te nie są ściśle związane z tym tylko typem stosunku prawnego, zniesienie ograniczonego prawa rzeczowego na podstawie umowy uprawnionego i właściciela rzeczy obciążonej, potrącenie. odnowienie.

C. Zasada dalszego działania ustawy dawnej. W myśl tej zasady do oceny treści i bytu (tzn. powstania, zmiany i ustania) stosunków prawnych oraz zdarzeń mających wpływ na ich zmianę lub ustanie należy stosować dawne przepisy mimo wejścia w życie nowych unormowań. Zasada ta ma zastosowanie: do dokonywanej po wejściu w życie nowej ustawy oceny istniejących nadal stosunków prawnych powstałych pod rządem starych przepisów lub następstw powstania takich stosunków, jeżeli nie są to stosunki o charakterze trwałym np. jak: stosunek z umowy sprzedaży, zamiany, zlecenia, o dzieło, komisu, jeżeli umowa darowizny została zawarta pod rządem dawnych przepisów, a darczyńca zamierza odwołać darowiznę pod rządem nowych przepisów, to do odwołania darowizny należy stosować przepisy dawne. D. Zasada stosowania ustawy nowej w razie wątpliwości interpretacyjnych,  jakie prawo powinno być zastosowane, jeżeli interpretacja prawa konkretnej sytuacji wymagającej rozstrzygnięcia jakie prawo nowe czy dawne  -powinno być zastosowane, nie doprowadza do jednoznacznego ustalenia należy zastosować prawo nowe.

Stosunek cywilnoprawny jest rodzajem stosunku prawnego, ten zaś rodzajem stosunku społecznego, a wiec postacią więzi łączącej osoby fizyczne lub prawne. Cechy stosunku cywilnoprawnego to: równorzędność stron (brak podległości  prawnej jednego podmiotu innemu podmiotowi stosunku), autonomia prywatna stron. Elementy stosunku cywilnoprawnego. W każdym stosunku cywilnoprawnym  wyodrębnić można: podmioty stosunku (tworzące co najmniej dwie strony), treść stosunku oraz przedmiot stosunku. a. Podmioty (strony) stosunku. Warunkiem koniecznym bycia podmiotem stosunku prawnego jest posiadanie zdolności prawnej (czyli zdolności do tego, aby  być podmiotem praw i obowiązków). Nie jest natomiast konieczne posiadanie przez podmiot stosunku cywilnoprawnego zdolności do czynności prawnych (czyli zdolności do tego, aby za pomocą czynności prawnych nabywać prawa lub zaciągać zobowiązania). Podmiotowość prawna jest cechą normatywną i od ustawodawcy zależy, jakie osoby i jednostki organizacyjne są wyposażone sen przymiot. Istnieć mogą stosunki cywilnoprawne wielostronne, jak np. stosunek powstający  z umowy spółki cywilnej zawartej przez więcej niż dwu wspólników. Treść stosunku cywilnoprawnego tworzą prawa i skorelowane nimi obowiązki stron. Uprawnieniom jednej strony odpowiadają więc obowiązki drugiej strony. Przedmiotem stosunku cywilnoprawnego jest zawsze zachowanie się podmiotów stosunku, wyznaczone treścią stosunku.

Zdarzeniem cywilnoprawnym jest fakt (stan faktyczny), z którym hipoteza normy prawnej wiąże określone w jej dyspozycji skutki prawne w postaci powstania, zmiany albo ustania stosunku cywilnoprawnego.

Rodzaje zdarzeń cywilnoprawnych 1°. Zdarzenia sensu stricto Ta grupa zdarzeń jest też określana jako zdarzenia niezależne od woli człowieka i wymienia się w niej takie fakty, )jak: urodzenie się człowieka, jego zgon, pożar. upływ czasu.

2°. Zachowania podmiotów prawa . a) Zachowanie konwencjonalne w sensie prawnym to psychofizyczne czyny ludzi, którym w świetle reguł znaczeniowych wyrażonych w przepisach i normach prawnych przypisane zostaje swoiste prawne znaczenie, odbiegające od znaczenia potocznego. Pierwszą grupą są 'czynności konwencjonalne ukierunkowane na wywołanie  skutków prawnych, a mia...