RADA EUROPEJSKA (European Council)
Powstanie i obrady:
Z wnioskiem o jej powołanie wystąpił prezydent Francji Valery Giscart d’Estaing -
10 grudnia1974 na jednej z konferencji szefów rządów i państw członkowskich WE. Propozycja została przyjęta, a dzień 10 grudnia 1974 r. uważany jest za datę narodzin rady Europejskiej. Ustalono, iż powinny one odbywać co najmniej 3 razy w roku. Raz w Brukseli
l, 2 razy w innych miastach państw członkowskich (prezydencja).
Kolejnym krokiem na rzecz umocnienia było podpisanie w 1983 roku w Studgardzie Deklaracji określającej skład i znaczenie RE w systemie instytucjonalnym Wspólnoty.
Z treści wynikało, iż miała ona oddziaływać pobudzająco na dalszy proces jednoczenia się państw naszego kontynentu. Miała podejmować decyzje dotyczące przyjęcia nowych członków a także stowarzyszenia.
Jednak podstawy prawne funkcjonowania RE stworzył Jednolity Akt Europejski obowiązujący od 1 lipca 1987 r., a następnie Traktat o UE (Traktat z Maastricht), który dokonał zmian w formalnoprawnym usytuowaniu Rady Europejskiej, tzn. nie wpisał jej do traktatów założycielskich Wspólnot, ani też nie uczynił z niej organu Unii Europejskiej.
Od 1986 r. regularne spotkania Rady Europejskiej odbywają się dwa razy w roku, pod koniec każdego półrocza. Ponadto Rada Europejska jest przeważnie zwoływana dodatkowo, na jedno lub dwa posiedzenia w ciągu roku, w celu rozpatrzenia konkretnych, ważnych kwestii i podjęcia stosownych decyzji. Spotkania Rady Europejskiej są organizowane przez kraj sprawujący Prezydencję w Unii Europejskiej, którego szef państwa lub rządu przewodniczy Radzie. Jest on odpowiedzialny za stworzenie dokumentu końcowego, zawierającego najważniejsze zapisy z posiedzenia Rady (Wnioski Prezydencji). Dokument ten jest następnie przedstawiany do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu.
W aneksie do Traktatu Nicejskiego, uzgodniono w grudniu 2000 r. w Nicei przez Konferencję Międzyrządową w sprawie reform instytucjonalnych, iż począwszy od 2002 r. połowa dorocznych spotkań Rady Europejskiej (a co najmniej jedno w ciągu roku) będzie organizowana w Brukseli; kiedy zaś skład Unii zwiększy się do osiemnastu członków, wszystkie spotkania Rady Europejskiej mają odbywać się w Brukseli.
Skład:
Wchodzą głowy państw lub szefowie rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. Ten wynika z różnych konstytucji różnych państw. Dodatkowo jest ona wspierana przez jednego członka Komisji oraz Ministrów Spraw Zagranicznych. Jeżeli tematem obrad są problemy gospodarcze to uczestniczą w nich także ministrowie zainteresowanych resortów, RE zbiera się co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego, który aktualnie jest przewodniczącym w Radzie UE, w nagłych wypadkach wymagających szybkich decyzji na wniosek państwa członkowskiego lub komisji przewodniczący zwołuje wyjątkowe posiedzenie Rady w terminie 48 godzin lub krótszym. Do kompetencji przewodniczącego należy: dbałość o sprawne i konstytucyjne przeprowadzanie obrad; reprezentowanie RE; wydawanie oświadczeń po zakończeniu obrad.
Zadania:
- nadawanie Unii impulsu niezbędnego do jej rozwoju oraz określenie ogólnych wytycznych odnośnie do jej polityki – art. D Traktatu z Maastricht,
- złożenie Parlamentu Europejskiemu sprawozdania po każdym posiedzeniu,
- złożenie rocznego sprawozdania o postępie osiągniętym przez Unię,
- podejmowanie niezbędnych decyzji do zdefiniowania zasad i realizacji ogólnych wytycznych dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; każde państwo członkowskie lub komisja może zgłaszać się do Rady z pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także przedstawiać własne projekty;
- zapewnienie jedności, spójności i skuteczności działania Unii;
- rozstrzyga problemy sporne co do których nie znaleziono rozwiązania na forum Rady UE.
Z wyjątkiem kwestii precedensowych oraz tych, których sama dopuszcza większość kwalifikowaną, Rada podejmuje decyzje jednomyślnie. Mimo, że uchwały Rady mają charakter polityczny a nie prawny to jednak ze względu na jej skład oraz zakres rozpatrywanych problemów, uchwały te odgrywają decydującą rolę w rozwoju Wspólnoty.
PARLAMENT EUROPEJSKI (European Parliament) – siedziba Strasburg, sekretariat – Luksemburg.
Powstanie:
Obecny Parlament Europejski wywodzi się ze Zgromadzenia Parlamentarnego Europejskiej
Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, na mocy układu w sprawie fuzji instytucji Wspólnot Europejskich, powstało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne, którego nazwę zmieniono w 1962 r. na Parlament Europejski. Pozycję Parlamentu Europejskiego określają postanowienia artykułów 137-143 Traktatu Rzymskiego (o Wspólnocie Europejskiej), art. 24 Traktatu Paryskiego (o EWWiS), art. 107 d i 108 Traktatu Rzymskiego (o EURATOM-ie), a także postanowienia Konwencji w sprawie niektórych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich z 25 marca 1957 r., ustanawiającej dla trzech Wspólnot wspólne Zgromadzenie i Trybunał Sprawiedliwości oraz postanowienia Traktatu Luksemburskiego z 22 kwietnia 1970 r., zmieniającego niektóre zasady ustalania procedury budżetowej i Traktatu Brukselskiego z 22 lipca 1975 r., dotyczącego zmian przepisów finansowych w traktatach wspólnotowych. Wiele istotnych decyzji dotyczących Parlamentu Europejskiego podjęto w grudniu 1974 r. na posiedzeniu Rady Europejskiej, kiedy to omawiano, między innymi, sprawę wyborów powszechnych do Parlamentu Europejskiego. Ostateczne decyzje w tej kwestii zapadły 20 lipca 1976 r. Pierwsze wybory powszechne i bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego odbyły się w dniach 7-10 czerwca 1979 r.
Zadania i uprawnienia:
Z biegiem czasu, zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego był wyraźnie zwiększany, co jest uważane za dowód demokratyzacji procesów integracyjnych w Europie. Obecnie kompetencje Parlamentu można podzielić na trzy grupy:
- uprawnienia w procesie legislacyjnym; Parlament Europejski nie ma prawa inicjatywy legislacyjnej, natomiast współpracuje z Radą UE i Komisją Europejską przy ustanawianiu wspólnotowego prawa, w ramach procedury współdecydowania (której zakres został znacznie rozszerzony przez Traktat Amsterdamski), procedury konsultacji oraz opiniowania,
- uprawnienia budżetowe; polegają przede wszystkim na akceptowaniu ostatecznego projektu budżetu, na prawie do ustalania tzw. wydatków nieobligatoryjnych (nie wynikających ze zobowiązań traktatowych UE) oraz udzielaniu Komisji Europejskiej absolutorium z wykonania budżetu.
Obowiązkiem prezydenta parlamentu jest ogłoszenie przyjęcia budżetu. Uprawnienia w powyższym zakresie podkreśla fakt, że może on z miejsca odrzucić projekt budżetu 2/3 głosów większości uprawnionych.
- uprawnienia kontrolne; odnoszą się do całości pracy Komisji Europejskiej, która ma obowiązek zdawać Parlamentowi doroczny raport z działalności Wspólnot. Parlamentowi przysługuje prawo wystąpienia z wnioskiem o wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej, a przyjęcie takiego wniosku większością 2/3 oddanych głosów, nakłada na Komisję obowiązek podania się kolegialnie do dymisji.
Parlament jako całość lub jego członkowie mają prawo zadawania komisji pisemnych i ustnych pytań, zarówno treść pytania i udzielona odpowiedź publikowane są w formie załącznika do dziennika wspólnot
Skład, zasady wyboru i metody pracy:
W Parlamencie Europejskim zasiada obecnie 626 deputowanych. Liczba miejsc w Parlamencie przypadająca na poszczególne kraje członkowskie zależy m.in. od liczebności ich społeczeństw; i tak z Austrii pochodzi 20 posłów, Belgii – 25, Danii i Finlandii – po 16, Francji – 87, Grecji – 25, Hiszpanii – 64, Holandii – 31, Irlandii – 15, Luksemburga – 6, Portugalii – 25, Niemiec – 99, Szwecji – 21, Wielkiej Brytanii i Włoch – po 87. Na mocy Traktatu Amsterdamskiego, liczba posłów do Parlamentu Europejskiego, po rozszerzeniu UE, miała nie przekroczyć 700. Jednak Traktat nicejski, uzgodniony podczas „szczytu” UE w Nicei w grudniu 2000 r., zmienił ten zapis i ustalił przyszłą liczbę miejsc w Parlamencie na 732. Najwięcej posłów – 99 – będą miały Niemcy; Wielka Brytania, Francja, Włochy – 72, Hiszpania – 50, Holandia – 25, Belgia, Gracja, Portugalia – po 22, Szwecja – 18, Austria – 17, Dania i Finlandia – po 13, Irlandia – 12 oraz Luksemburg – 6. Przyszłym krajom członkowskim przyznano następującą liczbę miejsc w Parlamencie: Polsce – 50, Rumunii – 33, Czechom i Węgrom – po 20, Bułgarii – 17, Słowacji – 13, Litwie 12, Łotwie – 8, Słowenii – 7, Estonii i Cyprowi – po 6 oraz Malcie – 5.
Od 1979 r. członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani w wyborach powszechnych. Sesje plenarne Parlamentu organizowane są raz na miesiąc (z wyjątkiem sierpnia) i trwają zazwyczaj tydzień. Posłowie do Parlamentu europejskiego zorganizowani są nie w grupy narodowościowe, ale – zgodnie ze swymi orientacjami politycznymi – w grupy (frakcje) polityczne.
Działalnością Parlamentu Europejskiego kieruje Prezydium składające się z wybranego przez posłów na okres dwóch i pół lat przewodniczącego i 14 wiceprzewodniczących.
O stanowisko deputowanego nie mogą ubiegać się członkowie rządów krajowych, Trybunału Sprawiedliwości, członkowie Komisji Europejskiej, Trybunału Obrachunkowego oraz osoby zatrudnione w innych instytucjach Wspólnoty.
Dopuszczalne jest łączenie mandatów w parlamencie europejskim i krajowym. Prawo kandydowania posiada w zasadzie każdy obywatel, ale poszczególne państwa wprowadzają różną cenzurę wieku od 18 do 25 lat.
Kadencja Parlamentu trwa 5 lat. W tym czasie deputowani są reprezentantami całej Wspólnoty a nie poszczególnych państw, nie mogą zatem otrzymać żadnych wskazówek od własnych rządów, parlamentów narodowych czy instytucji międzynarodowych. Nie składają sprawozdań ze swojej działalności. Podejmując wszelkie decyzje powinni kierować się własnym sumieniami dobrem wspólnoty. Deputowani przemawiają w imieniu własnym lub swoich wyborców bądź w imieniu frakcji politycznych. Każdy dysponuje jednym głosem i głosuje zgodnie ze swoim uznaniem. Z chwilą objęcia mandatu każdy poseł wypełnia deklarację na temat swojej działalności zawodowej i podaje inne płatne funkcje lub prace jakie wykonuje. Deklaracje zamieszczane są w rejestrze dostępnym publicznie
Decyzje Parlamentu zapadają na zasadzie absolutnej większości oddanych głosów, o ile nie zostało to inaczej przewidziane w traktacie.
Organizacja wewnętrzna parlamentu:
Jest podobna do struktur parlamentów narodowych i opiera się na systemie organów kierowniczych i pomocniczych. W Parlamencie deputowani zasiadają nie jako reprezentanci narodowi, ale zgodnie z przynależnością faktyczną w kolejności alfabetycznej nazwisk. Znaczenie partii politycznych, akcentuje art. 138 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Stanowi on, iż partie polityczne stanowią na poziomie europejskim istotny czynnik integracyjny wewnątrz Unii. Przyczyniają się one do formułowania europejskiej świadomości i wyrażania woli politycznej obywateli Unii.
Frakcja polityczna - stanowi samowolę organizacji deputowanych na forum parlamentu, posiada swoje wewnętrzne struktury oraz wspomagana jest przez własny sekretariat. Aby założyć frakcję należy przesłać wniosek do prezydenta parlamentu oraz winno się odbyć się posiedzenie zarządu. Do jej zalegalizowania wymagana jest liczba co najmniej 29 deputowanych jeżeli pochodzą z jednego kraju, 23 jeżeli z dwóch, 18 jeżeli z trzech, 14 jeżeli pochodzą z czterech lub więcej państw.
Podstawowe uprawnienia frakcji:
1) udział w wyborze przewodniczącego i wiceprzewodniczących parlamentu wyrażający się w wysuwaniu kandydatów
2) wyznaczanie swoich posłów do delegacji międzyparlamentarnych komisji i wybór ich przewodniczących
3) udział w debatach plenarnych, każda trakcja ma określony limit czasu
4) występowanie o przerwanie lub zawieszenie obrad
5) złożenie wniosku o rozpoczęcie obrad na bardzo pilny temat
Funkcja Prezydenta w Parlamencie Europejskim:
Jest najwyższą funkcję w parlamencie (przewodniczący). W przypadku pierwszej sesji nowej kadencji obradom przewodniczy do czasu wyboru prezydenta najstarszy wiekiem poseł. Na forum parlamentu można przemawiać za zgoda przewodniczącego, przemawia się wg kolejności zapisów na listę mówców. Poza kolejnością mogą zabierać przedstawiciele Komisji i Rady, sprawozdawcy i szefowie frakcji politycznych. Prezydent parlamentu wybierany jest w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Jego kadencja trwa 2,5 roku.
Do obowiązków prezydenta należy:
- zwoływanie posiedzeń nadzwyczajnych i zwyczajnych,
- kierowanie pracami nad ustaleniem porządku dziennego obrad,
- otwieranie i zamykanie posiedzeń,
- udzielanie głosu,
- zamykanie dyskusji oraz informowanie o wyniku głosowania,
- przekazywanie Radzie i Komisji opinie uchwalone przez parlament oraz poszczególnym komisjom parlamentarnym rozdziela problemy do analizy,
- jest oficjalnym reprezentantem parlamentu na zewnątrz, razem z przewodniczącym Rady podpisuje uchwalone wspólnie przez Radę, Komisję, Parlament, rozporządzenia, dyrektywy, decyzje.
Prezydium Parlamentu Europejskiego:
W swojej pracy prezydent jest wspierany przez organ kolegialny – Prezydium. Składa się ono z prezydenta parlamentu i 14 wiceprezydentów. Prezydium administruje pracami zgromadzenia, decyduje o porządku posiedzeń, sprawuje nadzór nad działalnością Komisji Parlamentarnych. Nadzór ten sprowadza się m. in. do udzielaniu porad w ramach właściwości nadzorowych, powoływanie nowych członków na miejsce ustępujących członków, do przedkładania propozycji obsady personalnej poszczególnych komisji oraz do rozstrzygania sporów kompetencyjnych. Ponadto kontroluje ważność mandatów deputowanych, powołuje Sekretarza Generalnego Parlamentu i decyduje o liczbie personelu administracyjnego. Bierze udział w przygotowaniach preliminaża budżetowego parlamentu.
Usprawnieniem prac prezydium zajmuje się kolegium kwestorów, które składa się z 5 członków. W oparciu o wytyczne prezydium, kolegium zajmuje się obsługą administracyjną i finansową organów kierowniczych i deputowanych.
Rozszerzone Prezydium
to kolejny organ parlamentu. W jego skład wchodzą członkowie prezydium oraz przewodniczący frakcji politycznych. Głównym zadaniem jest osiągnięcie zgody w sprawach, które zostaną mu przedstawione. Do jego należą także sprawy organizacyjne jak: ustalenie porządku dziennego obrad, kalendarza spraw legislacyjnych obrad, rozstrzyganie o formie interpelacji poselskich kierowanych do rady i komisji, przesuwanie terminu rozpoczęcia sesji o 2 tygodnie. W jego imieniu prezydent zwołuje nadzwyczajne posiedzenia parlamentu.
Komisje Parlamentu Europejskiego:
W obecnym parlamencie jest 20 stałych komisji z których każda odpowiada za inną dziedzinę działalności. Każda z nich nosi kolejny numer w zależności od czasu powstania:
- spraw zagranicznych , rolna, budżetowa, ekonomiczna, monetarna i polityki przemysłowej, energii, badań i technologii, ekonomicznych stosunków zagranicznych, prawna i praw obywatelskich, spraw socjalnych i pracy, polityki regionalnej, transportu i turystyki, środowiska, zdrowia publicznego i ochrony konsumentów, kultury, młodzieży, nauki, mediów i sportu, rozwoju i współpracy, swobód obywatelskich, spraw instytucjonalnych, kontroli budżetowej, rybołówstwa, regulaminowa, weryfikacji pełnomocników i immunitetów, praw kobiet, petycji.
Każdy z deputowanych jest członkiem zwyczajnym co najmniej jednej komisji stałej oraz członkiem zastępczym innej. Jeżeli nieobecny jest członek, stały, to jego zastępca ma prawo udziału w dyskusji i głosowaniu. Członków komisji powołuje parlament na wniosek prezydium zaś rozszerzone prezydium zgłasza propozycje składu na podstawie kandydatów zgłoszonych przez frakcję i deputowanych nie zniesionych. Składy komisji są powoływane na okres 2,5 roku. Posłowie do odpowiednich komisji są wybierani podczas jednej sesji
nowo-wybranego parlamentu. Komisja na pierwszym swoim posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego komisji oraz od l do 3 zastępców, którzy wspólnie tworzą biuro komisji. Zakres kompetencji komisji jest szczegółowo ustalony w regulaminie.
Dopuszczalne jest powoływanie innych struktur zajmujących się specyficznymi problemami. Przykładem mogą być podkomisje oraz tzw. Komisje Nadzwyczajne, do których zaliczamy Komisję Tymczasową, Ankietową i Dochodową.
Komisja Dochodzeniowa – powoływana jest do zbadania zarzutów naruszenia prawa wspólnot lub niewłaściwego wypełniania obowiązków wspólnotowych. Zajmuje się zbieraniem dowodów i przewodzeniem przesłuchań. Przed upływem 9 miesięcy od
dnia jej powołania przedstawia Parlamentowi wyniki swoich prac w formie sprawozdania.
Komisja Tymczasowa – jej zadaniem jest rozwiązywanie pilnych kwestii. Mandat takiej komisji nie może być dłuższy niż jeden rok. Jeśli liczy powyżej 15 członków może przekształcić się w komisję stałą.
Komisja Ankietowa – tworzona jest na wniosek 1/4 deputowanych, powoływana jest do przeprowadzania ankiety, do zbadania pilnej sprawy lub rozwiązania pilnego problemu społecznego. Nie może liczyć więcej niż 15 członków i powinna zakończyć swą działalność przed upływem 9 miesięcy od dni jej powołana.
KOMISJA EUROPEJSKA (European Commission) - Bruksela
Traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich (Rzymskie – o Wspólnocie Europejskiej i EURATOM-ie) nazywają ją po prostu Komisją. Traktat Paryski (o EWWiS) określił ją „Wysoką Władzą”. Po wejściu Traktatu z Maastricht Komisja na mocy decyzji własnej – przybrała nazwę Komisji Europejskiej. Komisja wspólna dla wszystkich organizacji, działa od 1 lipca 1967 r., kiedy to weszła w życie konwencja o fuzji.
Komisja działa na podstawie Traktatu (zwłaszcza art. 211-219) oraz Regulaminu Komisji z 18.09.1999 r.
Funkcje, uprawnienia i zadania:
Uprawnienia i obowiązki Komisji Europejskiej wynikają z art. 155 Traktatu o WE. Zgodnie z zapisem tego artykułu Komisja:
- inicjuje proces prawotwórczy we Wspólnotach,
- ma prawo wydawania aktów prawnych, będących przepisami wykonawczymi do rozporządzeń Rady UE, lub też działając w granicach własnych kompetencji,
- sprawuje nadzór nad wykonywaniem postanowień traktatów i decyzji podjętych przez organy Wspólnot (tzw. funkcja strażnika traktatów).
- prowadzi bieżącą politykę,
- pełni funkcję stymulacyjną,
- pełni funkcję międzynarodową.
Komisja europejska zarządza na co dzień Wspólnotami Europejskimi i administruje środkami finansowymi przeznaczonymi na realizację wspólnych przedsięwzięć, w tym przede wszystkim pięcioma głównymi funduszami wspólnotowymi: Europejskim Funduszem Socjalnym, Europejskim Funduszem Rozwoju, Europejskim Funduszem Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego i Europejskim Funduszem Spójności.
Inicjatywa prawotwórcza Komisji Europejskiej:
Komisja posiada wyłączne prawo do inicjatywy prawotwórczej. Prawo to wynika z brzmienia artykułów, które stanowią, iż Rada UE podejmuje decyzje na wniosek Komisji, brak takiego wniosku uniemożliwia Radzie działanie. Rada może zażądać od Komisji podjęcia określonych działań, kierując do niej swe postulaty. Komisja od takich działań nie może się uchylić. Komisja zatem może być „przymuszona” do inicjatywy prawotwórczej. Niewywiązanie się Komisji z obowiązku przedłożenia wniosku Radzie może być przedmiotem skargi Rady lub Parlamentu do Trybunału Sprawiedliwości. Do chwili ostatecznego podjęcia decyzji przez Radę, w każdym stadium procesu decyzyjnego Komisja może przedstawiony wniosek modyfikować, aż do uzyskania możliwej do przyjęcia przez wszystkich akceptacji. Działania Komisji muszą być zawsze zgodne z interesami Wspólnot, a zatem nie może ona samodzielnie określać swoich zadań.
Proces legislacyjny w zdecydowanej większości przypadków zaczyna się od propozycji Komisji.
Opracowując swe propozycje Komisja stawia przed sobą 3 zadania :
- reprezentowanie interesu europejskiego, oznacza, że propozycja ustawodawcza jest odbiciem tego co komisja uważa za najwłaściwsze dla Unii i wszystkich jej obywateli a nie tylko dla poszczególnych sektorów czy państw,
- przeprowadzenie jak najszerszych konsultacji, są kluczowym elementem przygotowań propozycji. Przed zamknięciem ostatecznego projektu zadaniem Komisji jest wysłuchanie opinii rządów przedstawicieli przemysłu, związków zawodowych, grup interesu i niezależnych ekspertów,
- przestrzeganie zasady subsydialności, oznacza, że Komisja podejmuje działania, wtedy gdy będą one skuteczniejsze od tych, które podjęłyby państwa członkowskie.
Po formalnym przekazaniu propozycji ustawodawczej Komisji do Rady i Parlamentu, proces legislacyjny uzależniony jest od współpracy między tymi trzema instytucjami.
Komisji przysługuje wyłączne prawo inicjatywy w danych dziedzinach: polityki zagranicznej i ogólnego bezpieczeństwa, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Komisja jako strażnik traktatów:
Jest to jedna z najważniejszych funkcji Komisji. Art. 211 TWE wymienia ją na pierwszym miejscu. Komisja ma czuwać nad prawidłowym stosowaniem prawa wspólnotowego. Komisja kontroluje w pewnym zakresie inne instytucje, a ponadto państwa członkowskie i podmioty krajowe.
Funkcja prowadzenia bieżącej polityki:
Komisja jest wykonawcą większości rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady. Komisja wykonuje budżet i ponosi odpowiedzialność polityczną za jego niewykonanie (art. 274). Komisja reprezentuje Wspólnotę w obrocie krajowym (art. 282). Na niej ciążą również obowiązki sprawozdawcze w stosunku do Parlamentu Europejskiego i Rady z wykonania swych bieżących obowiązków. Szczególnym wyrazem tego obowiązku jest przedstawianie sprawozdania rocznego z funkcjonowania Wspólnot Europejskich.
Funkcja stymulacyjna:
Komisja prowadzi politykę aktywną. Przygotowuje liczne dokumenty ogólne, jak białe księgi.
Funkcja międzynarodowa:
Komisja na bieżąco utrzymuje stosunki dyplomatyczne z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi. Ona wysyła delegacje do tych państw i organizacji, a także na konferencje międzynarodowe. Komisja prowadzi negocjacje w imieniu Wspólnoty i w granicach mandatu ustalonego przez Radę i działa aż do nadania tekstowi umowy ostatecznego charakteru. Rada może także upoważnić Komisję do zawierania umów w imieniu Wspólnoty. Komisja może też zasięgać opinii Trybunału Sprawiedliwości w sprawie zgodności umowy przed związaniem się nią z prawem wspólnotowym.
Charakter, skład, sposób wyboru i status komisarza:
Komisja jest instytucją (organem) UE. Składa się z 20 członków (komisarzy), przy czym z każdego państwa członkowskiego musi pochodzić przynajmniej jeden, jednak nie więcej niż dwóch (art. 213 § 1 ust. 1 i 4). Komisarze są wybierani ze względu na ich ogólne kwalifikacje. Muszą dawać gwarancje niezależności. W praktyce pięć tzw. dużych państw (Francja, Hiszpania, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo) ma dwóch komisarzy, pozostałe po jednym. Liczba komisarzy może ulec zmianie na mocy jednomyślnej decyzji Rady. Jest więc również organem kolegialnym i jednolitym. Komisja ma charakter ponadnarodowy. W skład jej wchodzą nie delegaci państw członkowskich, lecz funkcjonariusze międzynarodowi – wypełniają oni swoje obowiązki niezależnie od państw oraz w interesie Wspólnot, a nie państw członkowskich. Mogą być nimi tylko obywatele państw członkowskich. Komisja jest organem kadencyjnym – trwa 5 lat.
W Nicei w grudniu 2000 r. uzgodniono Traktat Nicejski. Na jego mocy, począwszy od 1 stycznia 2005 r. każde państwo członkowskie UE będzie desygnować do Komisji jednego swego obywatela. Tak będzie do czasu, kiedy do UE przystąpi 11 nowych państw. Po przystąpieniu do UE kolejnego, 27 państwa, Rada UE ograniczy liczbę komisarzy do mniejszej niż liczba państw członkowskich, wprowadzając w Komisji system rotacyjny, oparty na zasadzie równości państw członkowskich.
Członkowie Komisji powoływani są przez rządy państw członkowskich na mocy wspólnej zgody z udziałem Parlamentu europejskiego. Państwa powołują najpierw kandydata na przewodniczącego Komisji, który musi zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski. Następnie w porozumieniu z nominatem desygnowani są pozostali członkowie Komisji. Wówczas jako kolegium są oni aprobowani przez Parlament Europejski. Ostatnim etapem jest formalna nominacja komisarzy na mocy wspólnej zgody państw członkowskich wyrażonej w formie decyzji.
Komisja jako organ kolegialny może być en bloc złożona z urzędu. Tego może dokonać Parlament Europejski, który może uchwalić wotum nieufności dla Komisji. Jak dotąd takie wotum nie zostało uchwalone.
Komisarz jest osobą niezależną, działająca w imieniu Wspólnoty Europejskiej. Jego niezawisłość wynika z tego, iż komisarz nie może domagać się, ani akceptować jakichkolwiek instrukcji rządów państw członkowskich, zwłaszcza tych, których jest obywatelem. Komisarze mogą zakończyć funkcje w Komisji wskutek dobrowolnej dymisji lub rezygnacji przymusowej. Wtedy mianowany jest nowy komisarz na czas do końca kadencji poprzednika. Podobnie jest w przypadku śmierci komisarza; dotyczy to również przewodniczącego Komisji. Komisarz może być również pozbawiony urzędu wskutek decyzji Trybunału Sprawiedliwości wydanego na wniosek Rady lub Komisji, jeśli nie wypełnia warunków niezbędnych do wykonywania funkcji lub popełnił poważne uchybienie.
Organizacja wewnętrzna Komisji, administracja i sposób działania:
Komisja może mianować jednego lub dwóch wiceprzewodniczących. Status przewodniczącego – dobiera sobie w porozumieniu z rządami państw członkowskich kandydatów na komisarzy. Staje się szefem politycznym Komisji. Reprezentuje Komisję na zewnątrz. Przydziela zakres zadań komisarzom, a także ustanawia grupy robocze złożone z członków komisji i mianuje ich przewodniczących. Zwołuje posiedzenia Komisji. On również przygotowuje przy pomocy Sekretarza Generalnego posiedzenia Komisji. Przewodniczący przyjmuje porządek obrad Komisji. Może inicjować głosowanie, podpisuje protokoły z posiedzeń oraz akty uchwalone przez Komisję. W przypadku, gdy Przewodniczący nie może wykonywać swoich obowiązków, są one dokonywane przez wiceprzewodniczących lub członków Komisji wybranych według porządku ustalonego przez Komisję.
Komisarze są odpowiedzialni za funkcjonowanie określonych dziedzin, które łączą się z kierowaniem pracą jednego lub kilku dyrektoriatów generalnych. Im też przekazują instrukcje. Komisarze mogą mianować swój personel, który miałby pomagać im w ich pracy i przygotowywaniu decyzji Komisji. Przewodniczący może także tworzyć grupy robocze złożone z jej członków i mianować ich przewodniczących.
W wykonywaniu Komisji pomaga jednolita służba administracyjna. Jest ona zorganizowana w postaci dyrektoriatów generalnych i równoważnych departamentów, które podzielone są na dyrektoriaty, a te na wydziały. Departamenty Urzędu Komisji są zobowiązane ściśle współdziałać ze sobą w przygotowywaniu i wprowadzaniu w życie decyzji komisji. Na czele Sekretariatu Generalnego stoi Sekretarz Generalny, którego w razie potrzeby, zastępuje Zastępca Sekretarza Generalnego. Do jego zadań należy kierowanie administracją, podpisywanie protokołów z posiedzeń Komisji i aktów roboczych, zapewnienie należytej implementacji procedur decyzyjnych, zapewnienie koordynacji między departamentami w odniesieniu do prac przygotowawczych i gwarantowanie przestrzegania reguł dotyczących przedkładania dokumentów, zapewnianie, by akty Komisji były oficjalnie publikowane w Dzienniku Urzędowym WE.
Komisja zbiera się na posiedzeniach zwoływanych przez Przewodniczącego. Najczęściej gromadzą się raz na tydzień. Komisarze są zobowiązani uczestniczyć we wszystkich posiedzeniach. Posiedzenia Komisji są niejawne, a dyskusje poufne.
Stanowienie aktów:
Decyzje Komisji mogą być przyjmowane w trzech trybach:
1) Na posiedzeniach Komisji, znaczenie mają kwestie kworum i większości niezbędnej do przyjęcia aktu. Kworum wynosi większość ogólnej liczby komisarzy określonej w Traktacie, a więc musi być przynajmniej 11 członków Komisji. Komisja podejmuje decyzje na wniosek jednego lub kilku Komisarzy.
2) W obiegowej procedurze pisemnej (kurenda), gdy odpowiedzialne dyrektoriaty generalne są zgodne i projekt jest przejrzany przez Służbę Prawną. Projekt w tej procedurze wędruje od Komisarza do Komisarza. Muszą być zachowane terminy. Projekt, który nie został oprotestowany i został zaakceptowany w przewidzianych terminach, jest uważany za uchwalony.
3) Procedura delegowana, pozwala ona na zasadzie odpowiedzialności kolektywnej upoważnić jednego lub kilku członków do wydawania wyraźnie oznaczonych środków zarządzających lub administracyjnych.
...
stary_hipis