Najważniejsze daty POLSKA
18.01.1919 – konferencja pokojowa w Paryżu
28.06.1919 – traktat wersalski (wielkopolska, pom.gdańskie, plebiscyty: W-M, Powiśle)
30.09.1938 – układ monachijski
23.08.1939 – pakt Ribbentrop – Mołotow
19.10.1918 – Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (lokalny polski rząd)
28.10.1918 – Polska Komisja Likwidacyjna w Galicji Zachodniej (Kraków)
10,11,14. 11. 1918 – Piłsudski przejmuje władzę
16.12.1918 – utworzenie Komunistycznej Partii Robotniczej Polski KPRP
22.11.1918 – Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem Państwa
27.12.1918 – 16.02.1919 - Powstanie Wielkopolskie (Taczak, Dowbor-Muśnicki, Trewir)
16.08.1919, 20.08.1920, 3.05.1921 – powstania Śląskie
20.03.1921- plebiscyt na Górnym Śląsku (Niemcy wygrali – złe zasady plebiscytu)
26.01.1919 – wybory do sejmu ustawodawczego (Paderewski, Wojciech Trąmczyński, NP: Piłsudski)
10.02.1919 – otwarcie obrad sejmu ustawodawczego
20.02.1919 – Mała Konstytucja
11.07.1920 – plebiscyt na Powiślu, Warmii i Mazurach
9.10.1920 – zajęcie Wilna przez gen. Żeligowskiego (bunt na rozkaz)
17.03.1921 – Konstytucja Marcowa
1919-1921 – wojna polsko-bolszewicka (nie wypowiedziała jej żadna ze stron!)
12-15.08.1920 – bitwa warszawska (Piłsudski, Rozwadowski, Piskor, Regulski)
18.03.1921 – traktat ryski (granica wschodnia: Dźwina-zbrucz, cz. Białorusi i Ukrainy, odzyskanie dzieł sztuki bez kasy, rozwiązanie sojuszy antyrosyjskich „ja was panowie bardzo przepraszam” Piłsudski)
2.03.1922 – włączenie Litwy Środkowej do Polski
17.05.1923 – pierwszy rząd Chjeno-Piasta, reformy Grabskiego (BP, denominacja, reforma rolna, konkordat)
29.04.1924 – wprowadzenie waluty: złoty polski
1925 - 34 – wojna celna z Niemcami
12-15.05.1926 – przewrocik majowy
11, 12, 14. 05.1926 – dochodzenie Piłsudskiego do pełni władzy (31.05 Mościcki prezydentem)
2.08.1926 – nowela sierpniowa (prezydent może rozw. parlament, wyd.dekrety, GISZ)
1926 - OWP (Roman Dmowski)
1928 - 35 – BBWR (Walery Sławek)
1929- Centrolew (PSL Piast, PSL Wyzwolenie, ChD, PPS, SCh, NPR)
16.11.1930 – przedterminowe wybory do sejmu ( wybory brzeskie )
1931 – Stronnictwo Ludowe Mikołajczyka
26.10.1931 – 31.01.1932 – proces brzeski przywódców Centrolewu
25.07.1932 – układ o nieagresji z ZSRR
26.01.1934 – układ o niestosowaniu przemocy między Polską a Niemcami
1934 – ONR – (ABC Rossmana, ONR Falanga Piaseckiego)
1936 – OZN (Adam Koc 21.02.37 ogłosił, ale pomysł Mościckiego i Śmigłego)
23.04.1935 – Konstytucja Kwietniowa
1-7.09.1939 – Westerplatte (Henryk Sucharski)
9-22. 09. 1939 – bitwa nad Bzurą (Tadeusz Kutrzeba)
17.09.1939 – atak ZSRR na Polskę i ucieczka rządu RP do Rumunii
1-28.09.1939 – obrona Warszawy (Czuma, Rómmel, Starzyński)
2-5.10.1039 – Kock (Franciszek Kleeberg)
27.09.1939 – utworzenie Służby Zwycięstwu Polski Michał Karaszewicz-Tokarzewski i Szarych Szeregów
30.09.1939 – powstanie polskiego rządu na emigracji
13.11.1939 – powstaje Związek Walki Zbrojnej z rozkazu NW Sikorskiego kom. gł. K.Sosnkowski ‘Józef Godziemba’ Grot Niemcy, Karaszewicz ZSRR
26.10.1939 – utworzenie Generalnego Gubernatorstwa (woj.kieleckie, lubelskie, krakowskie,cz.warszawskiego z W, łódzkiego, lwowskiego, po 41: lwowskie, Stanisławskie, tarnopolskie)
24.02.1940 – powstanie PKP Polityczny Komitet Porozumiewawczy K. Pużak PPS
03.1943 – PKP à KRP Krajowa Rezydencja Polityczna à 9.01.1944 RJN K. Pużak
20.09.1942 – powstanie Narodowych Sił Zbrojnych kom. Ignacy Oziewicz ‘Czesław’
5.01.1942 – powstanie PPR Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej
22.01.1943 – Kedyw z rozkazu Grota (Związek Odwetu, Wachlarz, Cichociemni, Grupy Szturmowe Szarych Szeregów)
18.05.1944 – Monte Cassino 2.Korpus Polski Andersa
19.04-16.05.1943 –powstanie w getcie warszawskim (ŻOB Mordechaj Anielewicz, ŻZW Marek Edelman)
30.07.1941 – 25.04.1943 – układ Sikorski–Majski (nawiązanie stosunków dyplomatycznych, współpraca przeciw hitlerowcom, utworzenie polskiej armii w ZSRR, amnestia, anulowanie Ribb-Mołotow)
4.07.1943 – Sikorski ginie w wypadku lotniczym nad Gibraltarem
14.02.42–30.06.43–ZWZàAK Stefan Rowecki Grot
30.06.43-2.10.44- Tadeusz Komorowski Bór
2.10.44-19.01.45 – Leopold Okulicki Niedźwiadek
31.12.1943 – KRN Bierut „Tomasz” (Armia Ludowa: Michał Żymierski Rola)
21.07.1944 - PKWN Osóbka-Morawski, LWP, Polska Lubelska, reforma rolna
22.07.1944 – Manifest Lipcowy PKWN (ustanawiał Krajową Radę Narodową jako jedyne legalne źródło władzy i delegalizował rząd londyński, zapowiadał utworzenie Milicji Obywatelskiej i ukaranie zbrodniarzy hitlerowskich, nacjonalizację ziemi i przemysłu, bezpłatne nauczanie, repatriację Polaków pozostałych na obczyźnie)
6.09.1944 – reforma rolna PKWN pow. 100 ha parcelacja
31.12.1944 – PKWNàRząd Tymczasowy RP Osóbka-Morawski premierem PPR, PPS, SL, SD)
1.08.-2.10.44 – powstanie warszawskie Antoni Chruściel Monter
27.03.1945 – wyłapanie podziemia Iwanow i jego słowo honoru radzieckiego oficera
21.06.1945 – wyrok w procesie 16stu
28.06.1945 – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (Osóbka-Morawski, Gomułka, Mikołajczyk)
22.07.1945 – delegalizacja PSL
2.09.1945 – powstanie Win Wolność i Niezawisłość
12.09.1945 – uznanie konkordatu za nieobowiązujący
16.11.1945 – powstaje Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym
1945 – 48 – Centralny Urząd Planowania Czesław Bobrowski
3.01.1946 – ustawa KRN o nacjonalizacji przemysłu
21.02.1946 – powstanie ORMO Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej
4.07.1946 – pogrom kielecki
30.06.1946 – Referendum Ludowe 3xTAK PPR
19.01.1947 – wybory do sejmu ustawodawczego (wygrała PPR sfałszowali)
19.02.1947 – Mała Konstytucja (Rada Państwa, demokracja ludowa)
24.04.1947 – początek akcji ‘Wisła’
1947 – 49 – plan 3-letni
15.12.1948 -89 – PZPR (PPS+PPR) Bierut, Berman(ideologia), Minc(gospodarka)
1.01.1949 – początek tworzenia PGRów
25.01.1949 – 28.06.1991 – RWPG (ZSRR, Polska, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Czechosłowacja, Albania, NRD)
1950–55 – plan 6-letni
1951 – powstanie Polskiej Akademii Nauk ( z PA Umiejętności)
3.05.1952 – 30.06.1994 – działalność Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Jan Nowak - Jeziorański
22.07.1952 – Konstytucja PRL-u (nazwa: PRL, jednolita władza państwowa, likwidacja prezydenta)
8.05.1953 – „Non possumus” ( „nie możemy” autorstwa Wyszyńskiego)
25.09.1953 – Stefan Wyszyński skazany na 12 (przesiedział 3)
7.12.1954 – utworzenie MSW i Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego (Stanisław Radkiewicz)
12.03.1956 – śmierć Bieruta – koniec stalinizmu w Polsce
28.06.1956 – poznański czerwiec (zmiana org. Pracy, płac i oddanie podatku)
29.11.1956 – Utworzenie Frontu Jedności Narodu
20.01.1957 – wybory bez skreśleń (FRN, Cyrankiewicz)
1957 – zawieszenie tygodnika „Po prostu”
14 – 23. 07.1959 – wizyta Chruszczowa w PRL
14.03.1964 – List 34 – intelektualistów w sprawie ograniczenia cenzury
1965 – orędzie do biskupów niemieckich, powstaje Polski Komitet Solidarności z Narodami Afryki i Azji
8.03.1968 – demonstracje UW pod pomnikiem Mickiewicza zdjęte dziady reż. Dejmka
7.12.1970 – układ Cyrankiewicz – Brandt (RFN respektowanie granic, stosunki dyplomatyczne)
14.–17.12.1970 – podwyżka żarcia strajki
25.01.1971 – Gierek w Gdańsku „Pomożecie?”
1973 – 10-latka w polskim szkolnictwie, powstaje Federacja Socjalistycznych Związków Młodzieży (do 1981)
1975 – reforma administracyjna utworzenie 49 województw zamiast 17
1976 – nowelizacja konstytucji (socjalizm, PZPR przewodnia siłą narodu, przyjaźń PRL z ZSRR)
24.06.1976 – Radom Ursus Płock mięcho, ZOMO Gierka
23.09.1976 – KOR
1977 – ROPCiO, SKS
1978 – WZZ, Towarzystwo Kursów Naukowych
1979 – RMP Aleksandra Halla, KPN Leszka Moczulskiego
16.10.1978 – Wojtyła papieżem
2-10. 06. 1979 – pierwsza wizyta papieża w Polsce
4.09.1980 – powstaje Związek Zawodowy ‘Mazowsze’
14, 16, 31.08. strajki i porozumienie SG (MKS, 21.postulatów)
10.11.1980 – NSZZ Solidarność
5.12.1980 – Breżniew chciał zaatakować PRL
8.09.1981 – przesłanie dla ludzi pracy Europy Wschodniej Jan Lityński napisał, Wałęsa przeczytał
13.05.1981 – zamach na papieża Mehmed Ali Agca
28.05.1981 – Wyszyński umiera, Glemp przejmuje
12/13.12.1981 – 22.07.1983 – stan wojenny w PRL, WRON
16.12.1981 – interwencja milicji w kopalni ‘Wujek’
16-23.06.1983 – II pielgrzymka papieża do PRL
1983 – Wałęsa otrzymuje Nagrodę Nobla
19.10.1084 – Jerzy Popiełuszko zamordowany
1985 – powstaje ruch ‘Wolność i Pokój’ J.M.Rokita członek
26.04.1986 – awaria Czarnobyla
30.09.1986 – powołanie Tymczasowej rady NSZZ Solidarność przez Wałęsę
16.09.1988 – rozmowy Wałęsy i Kiszczaka w Magdalence
6.02.-5.04.1989 – obrady okrągłego stołu (Pałac Namiestnikowski)
4.06.1989 – pierwsze wybory po Okrągłym Stole (Jaruzelski, Kiszczak)
24.08.1989 – Mazowiecki premierem (Kiszczak nie stworzył rządu)
2.04.1997 – nowa Konstytucja RP
2.04.2005 – śmierć Jana Pawła II
Najważniejsze daty ŚWIAT
1918-33 – Republika Weimarska, potem III Rzesza
1934-30.04.1945 – Hitler Fuhrerem
30.12.1922 – 8.12.1991 – ZSRR
9.04.1940 – atak Niemiec na Norwegię i Danię
10.05.1940 – atak Niemiec na Francję
22.06.1940 – Campiegne – zawieszenie broni Francja - Niemcy
8.08.-31.10.1940 – bitwa o Anglię
1940-43 – bitwa o Atlantyk i Afrykę
22.06.1941 – atak Niemiec na ZSRR
6.12.1941 – bitwa pod Moskwą
19.11.1942 – bitwa pod Stalingradem
5.07.1943 – bitwa pod Kurskiem (największa pancerna w dziejach)
7.12.1941 – atak na Pearl Harbor
4-6.06.1942 – bitwa o Midway
14.08. 1941 – Karta Atlantycka (Prince of Wales, Roosevelt i Churchill)
1.01.1942 – Deklaracja Narodów Zjednoczonych (51 państw, ZSRR z zastrzeżeniem)
6.06.1944 – Overlord 1.dyw.pancerna Maczka
8.05.1945 – akt kapitulacji Niemiec Wilhelm Keitel
6.08, 9.08. 1945 – Hiroszima, Nagasaki
2.09.1945 – Missouri, akt kapitulacji Japonii MacArthur, Shigemitsu
12.03.1947 – doktryna powstrzymywania Trumana
26.06.1945 – Karta Narodów Zjednoczonych
24.10.1945 – Powstanie ONZ - pierwsze obrady ONZ NY
5.06.1947 – plan Marshalla ( Trumana)
24.06.1948- 12.05.1949 – Kryzys Berliński (remont Stalina, „drugiego Monachium nie będzie”)
4.04.1949 – utworzenie NATO
25.06.1950 –1953 – konflikt koreański (Kim Ir Sen, MacArthur)
5.03.1946 – 1975 – zimna wojna
29.10.1956 - 7.11.1956 – kryzys sueski
1955-91- układ warszawski (ZSRR, PRL, NRD, Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Albania 68)
13.08.1961 – 9.11.1989 - kryzys berliński (mur by uchronić NRD przed faszystami z zachodu)
22.10.1962 - blokada morska Kuby (Fidel Castro Ruz, Chruszczow, Kennedy)
1965-73 – wojna w Wietnamie (Johnson, Nixon ,Ford)
1968 – praska wiosna Dubcek
12.09.1990–Moskwa– konferencja pokojowa: FORMALNY koniec II wojny świtowej
3.10.1990 – Zjednoczenie Niemiec
8.12.1991 – Białowieża – rozpad ZSRR
1975 – akt końcowy KBWE
5.05.1949 – powstanie Rady Europy – Strasburg
Europejski Trybunał Praw Człowieka – Strasburg
1946 – Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze
28.06.1919-1946 – Liga Narodów - Genewa
7.02.1992 - Maastricht w Holandii
1997- traktat amsterdamski powstał
2000 – traktat nicejski powstał
18.04.1951 – EWWiS powstała
25.03.1957 – traktat paryski: EWG, EWEA
28.11-1.12.1943 – Teheran (Europa podzielona na strefy wpływów, Francja miejscem desantu, Austria niepodległa, Polska na Odrze i linii Curzona)
4-11.02.1945 – Jałta (podział Niemiec na 4 strefy okupacyjne, 20mld dolarów reparacji wojennych Niemiec, decyzja o ukaraniu niemieckich zbrodniarzy)
17.07–2.08.1945 – Poczdam (granica zachodnia Polski to linia Odra-Nysa Łużycka, oddano nam część Prus wschodnich i obszar Wolnego Miasta Gdańsk)
Sekretarki:
1.Bolesław Bierut (22.12.1948 – 12.03. 1956)
2.Edward Ochab (20 .03. 1956 - 21 .10. 1956)
3.Władysław Gomułka (21 .10. 1956 - 20 .12. 1970)
4.Edward Gierek (20 .12. 1970 - 6 .09. 1980)
5.Stanisław Kania (6 .09. 1980 - 18 .10. 1981)
6.Wojciech Jaruzelski (18 .10. 1981 - 29 .07. 1989)
7.Mieczysław Rakowski (29 .07. 1989 - 29 .01. 1990)
Prezydenci:
Gabriel Narutowicz (11-16.12.1922)
Stanisław Wojciechowski (22.12.1922-14.05.1926)
Ignacy Mościcki (4.06.1926-30.09.1939)
Władysław Raczkiewicz (30.09.1939-6.06.1947)
Bolesław Bierut (5.02.1947-22.07.1952)
Wojciech Jaruzelski (19.07.1989-31.12.1989)
1.01.1990 – 21-12.1990)
Lech Wałęsa (22.12.1990 – 22.12.1995)
Aleksander Kwaśniewski (23.12.1995 - 22.12.2005)
Dziks