Mięczaki
Charakterystyka mięczaków
- Ciało jest miękkie, na ogół niesegmentowane, dwubocznie symetryczne (wtórnie asymetryczne są ślimaki). Ciało podzielone jest na:
głowę – zredukowana u małży,
mięsistą nogę – przekształcona u głowonogów w ramiona,
tułów (worek trzewiowy) okryty od strony grzbietowej fałdem skórnym zwanym płaszczem.
- Gruczoły płaszcza wytwarzają konchiolinowo-wapienną muszlę ochronną. Muszle mogą być pojedyncze, dwuklapowe lub mogą zanikać (u niektórych głowonogów).
- Między płaszczem a tułowiem znajduje się jama płaszczowa, w której mają ujścia kanał wydalniczy, rozrodczy oraz narządy wymiany gazowej (skrzela lub silnie unaczyniona jama płaszczowa zwana jamą płucną).
- Wtórna jama ciała jest silnie zredukowana.
- Układ krwionośny jest otwarty, u głowonogów prawie zamknięty. Występuje serce, które zbudowane jest z jednego lub dwóch przedsionków i komory. Serce osłonięte jest osierdziem.
- Układ wydalniczy tworzą nerki powstałe z przekształconych metanefrydiów.
- Układ pokarmowy składa się z gardzieli wyposażonej w szczękę i tarkę z ząbkami, przełyku, żołądka i jelita. Do gardzieli uchodzą gruczoły ślinowe, do żołądka duży gruczoł wątrobowy. Mięczaki są roślinożerne, drapieżne lub wszystkożerne.
- Układ nerwowy tworzą trzy pary głównych zwojów nerwowych: głowowych, nożnych i trzewiowych oraz pnie nerwowe. U drapieżnych ślimaków i głowonogów przednie zwoje nerwowe zlewają się i tworzą okołoprzełykową masę zwaną mózgiem, który u głowonogów jest otoczony chrzęstną puszką mózgową.
- Narządy zmysłów u większości mięczaków są dobrze rozwinięte, szczególnie oczy głowonogów, które budową przypominają oczy kręgowców wodnych (przykład analogii – konwergencji).
- Układ rozrodczy jest dobrze rozwinięty; rozmnażanie jest wyłącznie płciowe. Większość gatunków jest obojnacza, wyłącznie głowonogi są rozdzielnopłciowe. Mięczaki są zwierzętami jajorodnymi. Rozwój mięczaków bywa prosty lub przechodzą przez stadium larwalne; larwa pod względem budowy przypomina trochoforę pierścienic.
w budowie wyróżniamy głowę (poza małżami), nogę i wór trzewiowy okryty płaszczem.
- pierwouste: wykazują (poza głowonogami) bruzdkowanie spiralne. Należą do zwierząt dwubocznie symetrycznych, ale wszystkie ślimaki utraciły symetrię w wyniku torsji, czyli obrotu worka trzewiowego w stosunku do nogi i głowy o 180°.
- wiele posiada szkielet zewnętrzny. Większość z nich wytwarza muszlę zbudowaną z substancji organicznej: konchioliny i związków wapnia. Muszla pełni rolę ochronną, zwierzę może się w niej schować w razie złych warunków środowiskowych czy niebezpieczeństwa. Poza tym muszla jest miejscem przyczepu mięśni, w tym również mięśni służących do poruszania się. U głowonogów jest skryta pod płaszczem.
riochin