mgr Anna Józefowicz
Literatura dla dzieci i młodzieży
Tematyka ćwiczeń:
(studia zaoczne)
1. „O książkach przyjętych na własność, przez dzieci wszystkich ras”.
Omówienie programu zajęć. Wprowadzenie w tematykę przedmiotu. Literatura dla dzieci i młodzieży- jej geneza, cechy, funkcje, gatunki, rodzaje , przedstawiciele, miejsce w kulturze, rola przypisywana jej dawniej i we współczesnym świecie.
Prezentacja na podstawie:
P. Hazard, Książki, dzieci, dorośli. Warszawa 1963.
J. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1978
S. Frycie, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970, Warszawa 1978
S. Frycie, Lektury odległe i bliskie, 1991
R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, Wrocław 2000
R. Waksmund, Nie tylko Robinson, czyli o oświeceniowej literaturze dla dzieci i młodzieży, 1987
R. Waksmund, Gabinet wróżek. Antologia basni francuskiej XVII- XVIII w., Wrocław 2000
Z. Adamczykowa, Literatura dziecięca: funkcje- kategorie- gatunki, 2004
G. Leszczyński, Literatura i książka dziecięca, 2003
2.a) Literatura dla dzieci i młodzieży jako literatura „osobna”, „czwarta”.
( Rozumienie terminu literatura osobna). Utwór dla dzieci- specyficzną formą komunikatu literackiego.
J. Cieślikowski, Literatura osobna. Warszaw 1985, tu: Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatury dla dzieci.
Z. Adamczykowa, Literatura dziecięca: funkcje- kategorie- gatunki, 2004, tu: rozdział 1,2
b) Czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży. Czasopiśmiennictwo poświęcone problemom dziecka i książce dla dziecka. Prasa międzywojenna.
Znaczenie czasopism specjalistycznych i ogólnokulturowych, charakterystyka wybranych. Rola czasopism w kształtowaniu zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży oraz promowaniu wartościowej literatury.
Prezentacja: „Guliwer”, „Życie Szkoły”, „Wychowanie w przedszkolu”, „Poezja i Dziecko”
„Miś”, „Płomyczek”, „Świerszczyk”.
Rozrywki dla dzieci- jako pierwsze polskie pismo K. Z. Tańskiej- Hoffmanowej
Sezamie otwórz się, red. A. Baluch, tu: A. Ungeheuer- Gołąb, Czytanki Klementyny z Tańskich- Hoffmanowej
3. Baśń jako „dar miłości”- o znaczeniach i wartościach ukrytych w baśni. Psychoanalityczny model baśni.
Cechy i rola baśni ludowej w zaspokajaniu potrzeb psychicznych dziecka, przekazywaniu określonego systemu wartości, kształtowaniu pojęć moralno-etycznych i rozwiązywaniu problemów psychologicznych.
Baśnie ze zbioru braci Grimm.
B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa 1985, t.1, tu:
Walka o nadanie sensu własnej egzystencji,
Odgadywanie życia od wewnątrz,
Baśń a mit,
Optymizm i pesymizm,
Dziecięca potrzeba cudowności.
t.2, tu:
Jaś i Małgosia,
Czerwony Kapturek
4. Baśń ludowa a literacka. Przykłady: Andersen, Konopnicka, Leśmian, Korczak, i inni.
J. Ługowska, Bajka w literaturze dziecięcej. Warszawa 1988, tu: Baśń ludowa a literacka. Przeciw szarości- czyli o baśni literackiej.
B. Sochańska, Andersen znany i nieznany, w: „Wychowanie w Przedszkolu” nr 7, IX 2005
„Guliwer” 1/2005 ( tu artyluły o J. Ch. Andersenie, D. Terakowskiej, M. Musierowicz)
5. Baśń terapeutyczna-
M. Molicka, Bajki terapeutyczne, Paznań 1999
M. Molicka, Bajkoterapia, Paoznań 2002
„Życie Szkoły” nr 2, 2004 ( tu o bajkoterapii)
6. Folklor dziecięcy. Wyliczanki, rymowanki- ich cel, funkcje, ulubione motywy.
Dorobek literacki podkultury dziecięcej. Wyliczani, rymowanki, najstarsze gry dziecięce-ich geneza, rola, motywy. Język rymowanek dziecięcych i jego funkcje.
J. Cieślikowski, Wielka zabawa, Wrocław 1985, tu: Folklor
A.Janus-Sitarz, Groteska literacka, Kraków 1997, s. 121-149.
K. Pisarkowa, Wyliczanki polskie. Wrocław 1985, s. 17-25, 79-101.
7.Liryka dziecięca.
Rola komizmu w utworze. Wartości etyczne i estetyczne w poezji dla dzieci i sposoby ich przekazywania. Tradycja i nowatorstwo we współczesnej poezji dla dzieci. Nowe tematy, modyfikacje gatunków wiersza, rola animizacji i antropomorfizacji, nowe kreacje podmiotu lirycznego. Zmiany w zakresie poetyckich środków obrazowania. Metody pozawerbalne i ich rola w pracy ze współczesną poezją.
Wiersze J. Brzechwy, J. Tuwima i innych współczesnych poetów.
R. Waksmund, Literatura pokoju dziecinnego. Warszawa 1981, tu: Od poezji dydaktycznej do liryki dla dzieci.
A. Baluch, Dziecko i świat przedstawiony, , W-wa `90
tu: Przestrzeń miedzyosobowa a wychowanie; Co to jest poezja
Dziecko i jego świat w poezji dziecięcej, red. U. Checińska, Szczecin 1994
Kraseń K., Śmiechu warte czyli o poezji Brzechwy i Tuwima, „Guliwer” 1995 nr.5
8.zaliczenie:
- rozmowa końcowa sprawdzająca wiedzę z przedmiotu
- aktywne uczestnictwo w trakcie ćwiczeń ( aktywność punktowana)
Wymagania:
- wymagane są notatki będące potwierdzeniem przygotowania do zajęć, dokumentacją wysiłku, pracy,
- proszę nie wychodzić w trakcie ćwiczeń,
- dopuszczalna jest jedna nieobecność, więcej niż 3 nieobecności są podstawą do skreślenia studenta z listy nieobecności, student który ma nieregulowaną kwestię nieobecności nie może uczestniczyć w dalszych ćwiczeniach, tak więc nieobecności należy zaliczyć w obrębie dwóch tygodni na dyżurze
2
Pyzata