Wczesne wspomaganie rozwoju mowy u dzieci.pdf

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU MOWY U DZIECI

Rozwój mowy dziecka trwa od poczęcia. W okresie prenatalnym kształtuje się miedzy innymi

reakcja ssania, połykania, wysuwania warg, szukania pokarmu, doskonali się zmysł słuchu. Po

urodzeniu niemowlę ćwiczy mięśnie twarzy, języka, warg, podniebienia miękkiego poprzez

ssanie, kąsanie, żucie do prawidłowego mówienia. Jeśli w tym czasie nie zadziałają czynniki

destrukcyjne, możemy prognozować, że proces rozwoju mowy będzie przebiegał prawidłowo.

Istnieje jednak wiele czynników mogących negatywnie wpłynąć na kształtowanie się mowy.

Wczesne rozpoznanie następstw działania tych czynników, stwarza możliwość wczesnej

interwencji, której celem jest zapobieganie zaburzeniom mowy.

Szczególną troską winny być otoczone dzieci z obciążonym wywiadem prenatalnym,

okołoporodowym i wczesnego dzieciństwa: dzieci urodzone w zamartwicy, z mała liczbą

punktów Apgar, z niską wagą urodzeniową ( > 2500 g ), wcześniaki, dzieci, których matki w

okresie ciąży leczyły się na nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość.

Mowa wpływa na całokształt rozwoju dziecka: jest głównym środkiem porozumiewania się,

umożliwia wyrażanie własnych odczuć i emocji, ułatwia zdobywanie informacji. Mowa nie jest

umiejętnością wrodzoną, dziecko przyswaja ją sobie od najbliższego otoczenia, czyli najczęściej

rodziców. Rodzice więc powinni świadomie stymulować rozwój mowy dziecka od pierwszych

miesięcy jego życia. Zanim dziecko nauczy się mówić musi przejść wiele etapów.

Okres melodii ( 0-1 roku życia)

Początkowo dziecko nawiązuje kontakt z matką poprzez krzyk i płacz. Jest to okres głużenia

(gruchania). Kiedy mama przemawia do maleństwa, ono włącza się do rozmowy. W 5-6 miesiącu

rozpoczyna się okres gaworzenia, dziecko zaczynać naśladować to co słyszy. Wyraźne są wtedy

rytmiczne ciągi sylabowe np. ba-ba-ba, pa-pa-pa. Potrafi już skoncentrować uwagę na osobie do

niego mówiącej, lokalizuje źródło dźwięku. W tym też okresie dziecko zaczyna żuć. W 8

miesiącu dziecko umie odróżniać już osoby znajome od obcych, radośnie zwraca się do bliskich

mu osób, a odwraca się z lękiem od nieznajomych.Dziecko zaczyna odkrywać różne natężenia

dźwięków swoich wypowiedzi, gaworzy szeptem. W wieku dziesięciu miesięcy maluch rozumie

wiele nazw z otoczenia, reaguje na proste pytania, odwraca głowę, poszukuje przedmiotu lub

osoby, zatrzymuje na nim wzrok.

Pod koniec pierwszego roku pojawiają się pierwsze świadome słowa ( mama, baba, tata ). Roczne

dziecko powinno mówić około trzech wyrazów, a swoje odczucia i pragnienia może wyrażać

poprzez wyrazy dźwiękonaśladowcze. Jest zainteresowane tym, co dzieje się w otoczeniu,

rozumie i wykonuje polecenia.

Okres wyrazu(1-2rok życia)

Po ukończeniu 1 roku życia następuje wielki postęp w rozwoju mowy.

Etap ten to okres wyrazu (1-2 rok życia). W tym okresie dziecko używa właściwie wszystkich

samogłosek oprócz nosowych: ę, ą. Ze spółgłosek wymawia: p, b, t, m, d, k, ś, ć. . W języku

dziecka pojawia się wiele wyrazów dźwiękonaśladowczych (np. "hau hau" na określenie psa), jak

również neologizmów wywodzących się od słów wypowiadanych przez dorosłych, ale

uproszczonych (np. "oć " chodź). Często dziecko skraca dłuższe wyrazy opuszczając część sylab

(np. "cinka"dziewczynka). Maluch więcej rozumie niż potrafi wypowiedzieć, co często budzi

jego irytację. Zasób słów w tym wieku jest już całkiem spory, jednak istnieją duże różnice

indywidualne. Pojawiają się formy dwuwyrazowe, które są przygotowaniem do formułowania

pełnych zdań.

Okres zdania(2-3 rok życia)

Po ukończeniu 2 roku życia maluszek często gwałtownie rozwija swoje słownictwo, w jego

mowie pojawia się wiele nowych głosek i zaczyna tworzyć pierwsze zdania, stąd nazwa

kolejnego etapu rozwoju mowy okres zdania (2-3 rok życia). Mowa ulega dalszemu rozwojowi i

doskonaleniu. Dziecko zaczyna rozumieć mowę rodziców. Z części mowy używane są

najczęściej rzeczowniki i czasowniki. Później używają przymiotników i spójników. Mowa dzieci

między 2 a 3 rokiem życia jest zrozumiała dla osób nie tylko z najbliższego otoczenia. Mowa

dziecka ciągle się doskonali i staje się coraz bardziej zrozumiała dla otoczenia. W okresie zdania

• wargowe: p, b, m, pi, bi, mi;

• wargowo-zębowe: f, w, fi, wi;

• środkowojęzykowe: ś, ź, ć, di, ń, j;

• tylnojęzykowe: k, g, ch;

• przednio-językowo-zębowe: t, d, n;

• przednio-językowo-dziąsłowe: l.

• wymawia samogłoski : ą, ę

Okres ten jest przełomowy w rozwoju mowy, gdyż dziecko przyswaja sobie podstawy systemu

leksykalnego, fonetycznego i morfologicznego języka.

Okres swoistej mowy dziecięcej(3-7 rok życia)

Dziecko posiada pełną umiejętność budowania wypowiedzi, ok. siódmego roku życia poprawnie

wymawia wszystkie głoski.

Jeśli na którymkolwiek etapie rozwoju mowy pojawią się sygnały niepokojące rodziców, należy

zasięgnąc porady logopedy.

We wczesnym rozpoznaniu nieprawidłowości mowy ważna jest rola pediatry jako osoby, do

której zwracają się rodzice. Lekarz powinien być tym, który nie tylko skieruje, ale również

zachęci rodzica do współpracy z logopedą.

Beata Boniecka-Wincenciak

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: