1.Rośliny jednoroczne :zboża, strączkowe, włókniste, oleiste, okopowe- ziemniak, przemysłowe- tytoń, machorka, pastewne: słonecznik i inne, Rośliny dwuletnie: okopowe, korzeniowe- buraki, marchew i inne, motylkowe, pastewne- nostrzyk biały Rośliny wieloletnie: wielokośne pastewnie: lucerna siewna i mieszańcowa, koniczyny (wyjątek inkarnatka), przemysłowe wieloletnie: chmiel, wikl
2. materiałem siewnym roślin uprawnych są organy generatywne lub wegetatywne służące do reprodukcji. Materiał siewny generatywny: nasiona, jednonasienne owoce, jednonasienne części owoców, wielonasienne owocostany materiał siewny wegetatywny: bulwy, korzenie spichrzowe używane jako sadzonki nasienne (wysadki), karpy korzeniowe (chmiel), pędy (wiklina)
3. nasiona: łatwiejsze w posługiwaniu: małe rozmiary, niewielka masa, niska zawartość wody. Dobrze wykształcona łupica, wysiew na 1 ha od 2 do 500 kg, niższe koszty transportu siewu przechowywania, długi okres przechowywania organów generatywnych do kilku lat (nie tracą wartości siewnej), materiał genetyczny jest identyczny z roślina macierzystą-> wyklucza to ewentualność zmian genotypu zapewnia czystość odmianową wierne odtwarzanie cech w kolejnych pokoleniach, (rośliny obcopylne-> genotyp ulega zmianom-> właściwe krzyżowanie pozwala na uzyskanie nowych odmian), materiał siewny nie ulega wyradzaniu się, po odkażeniu zapewnieniu chronią roślinę potomna przed chorobami, materiał siewny-> zanieczyszczenia organami rozmnażania chwastów, krótszy okres przechowywania organów wegetatywnych do kilku miesięcy, niewykorzystany materiał przeznacza się na paszę lub surowiec do przemysłu, materiał wegetatywny jest różnorodny, wrażliwy na uszkodzenia jest więc poddany przed sadzeniem selekcji, organy wegetatywne-> przenoszenie chorób na roślinę potomną.
4. organy wegetatywne- wysoka zawartość wody, duże rozmiary, duża masa, wrażliwe na warunki zewnętrzne podczas przechowywania, wysiew na 1 ha od 1500 do 3000 kg, wyższe koszty transportu siewu przede wszystkim przechowywania (większe pomieszczenia, właściwe warunki termiczne i wilgotnościowe. Wzrost temperatury- intensywne oddychanie, uaktywnienie enzymów-> zmiany składu chemicznego bulw i korzenia-> podatność organów na porażenie przez grzyby, przedwczesne wypuszczanie kiełków niska temperatura- przemarzanie bul i korzenia ->organy zamierają nadmierna wilgotność powietrza- gnicie organów wegetatywnych niska wilgotność powietrza- ubytek masy organów-> wysychanie
5. materiał siewny generatywny- masa tysiąca ziaren (MTZ) MTZ tej samej odmiany może być różna jest zależna od warunków agrotechnicznych, przebiegu pogody, zachwaszczenia plantacji i stanu zdrowotności roślin.
6. materiał siewny sypki (nasiona, ziarniaki, orzeszki, niełupki) łatwy do wysiewu każdym siewnikiem. Rozłupki marchwi i kłębki buraków trudny do siewu. Preparowanie mechaniczne- to obcieranie rozłupek marchwi w celu usunięcia szczecinek powodujących ich sczepiane się utrudniające wysiew.
Segmentowanie (szlifowanie)- dawny zabieg wykonywany w celu uzyskania kłębków jednokiełkowych buraka z wielokiełkowych. Oczkowanie- jednokiełkowe kłębki buraka poddawane są chemicznemu preparowaniu, powlekane są warstwą (powłoką) która nadaje kulisty kształt i zawiera zaprawę nasienna przeciw chorobą. Kalibracja nasion- wybieranie nasion do siewu z określona średnicą, co stanowi warunek dobrej pracy siewnika punktowego z mechanicznym systemem wysiewu (buraki, ziarniaki kukurydzy)
7. kształt nasion: jest charakterystyczny dla poszczególnych gatunków roślin, może być zmienny dla nasion jednej nawet wielu partii materiału
8. wielkość nasion: określa się długością, szerokością, grubością lub tez średnicą jeśli nasiona są kuliste, wielkość nasion jest bardziej zmienna od ich kształtu (maja na nią wpływ warunki siedliska w okresie wegetacji- poziom wilgotności gleby i powietrza temperatura w czasie dojrzewania i formowania nasion- im wilgotność jest niższa a temp wyższa tym większe prawdopodobieństwo zmniejszania i zniekształcenia nasion, nasiona ze źdźbłem i łodyg głównych są większe niż z bocznych (ziarno zbóż ze środka kłoska jest większe niż z dolnej i górnej części
9. barwa nasion- jest cechą odmianową i zależna od przebiegu pogody, nasiona nie w pełni dojrzałe maja barwę nieco jaśniejszą od typowej lub zielonkawą (koniczyna) przejrzałe ciemniejszą, pogoda deszczowa poprzedzające zbiór lub w czasie zbioru powoduje zmianę zabarwienia nasion na szarą, brunatną lub czarną (zależnie od gatunku rośliny) zmiany te charakteryzują się plamistością występowania (np.: ciemnieje zarodek pszenicy, wierzchołek, żyta), nasiona stare źle przechowywane (warunki wilgotne) brunatnieją równomiernie na całej powierzchni, należy pamiętać że u niektórych nasion plamiste zabarwienie jest cecha charakterystyczną dla odmiany (łubiny)
10. połysk nasion- jest cecha gatunkową ale zależy od stopnia dojrzałości gładkości okrywy nasiennej czy owocowej oraz od pogody w czasie zbioru, połysk tracą nasiona o niepełnej dojrzałości występowania opadów w czasie zbioru, dłużej przechowywane (brak połysku nie musi świadczyć o ich gorszej jakości czy starości), niektóre gatunki roślin posiadają nasiona matowe.
11. stopka- znajduje się u podstawy ziarniaka, bardziej lub mniej zaostrzona, w niej znajduje się wyraźnie odznaczający się zarodek.
12. bródka- znajduje się w części wierzchołkowej jest w różnym stopniu owłosiona. Bródka najprawdopodobniej odgrywa istotna rolę podczas regulacji wilgotności w procesie dojrzewania, największa bródkę posiada pszenica, mniejsza żyto, owies i jęczmień nie posiada bródki, cała ich powierzchnia pokryta jest woskami, ten element budowy ziarna jest usuwany w procesie przemiału podczas czyszczenia gdyż stanowi siedlisko drobnoustrojów i brudu.
13. bruzdka- przez stronę brzuszną ziarna przebiega wgłębienie. Jest to pozostałość po wiązce naczyniowej przez która młode ziarno zaopatrywane było w substancje odżywcze przez roślinę macierzystą. Głębokość bruzdki jest cecha jakościową według której sądzi się o wartości młynarskiej ziarna. Ziarno o głębokiej bruzdce jest uważane za materiał o gorszej jakości. W przypadku pszenicy bruzdka jest szersza i bardziej rozwarta natomiast żyto posiada bruzdkę głębszą i węższą może w niej zalęgać brud i pył i także zarodniki bakterii i pleśni
14. zarodek- wśród roślin nasiennych charakterystycznym etapem rozmnażania generatywnego są nasiona. Jest to forma przetrwalnikowa zarodka. Zasuszony ze zgromadzonym w różnej formie materiałem zapasowym i otoczony łupiną nasienna, u niektórych gatunków może nawet latami czekać na bodziec (najczęściej woda i światło wcześniejsze przemrożenie itp.) pobudzający go do rozwoju. Wyjście z łupiny nasiennej oznacza koniec etapu zarodkowego.
15. plewka dolna (lemma)- obejmuje około ¾ ziarniaka od strony grzbietowej, u owsa jest gładka, u jęczmienia posiada 5 żeberek zbiegających się u nasady ości która zakończona jest plewką.
16. plewka górna (palea)- przykrywa ok. ¼ ziarniaka od strony brzusznej, mniejsza od plewki dolnej, po przekwitnięciu kwiatu plewki zwykle twardnieją. U owsa plewki podczas dojrzewania zrastają się z ziarniakiem tworząc jego dodatkowa okrywę (powstaje tzw. Ziarniak oplewiony), u pszenicy czy żyta są związane z ziarniakiem bardzo luźno i łatwo odpadają podczas omłotu zboża lub samorzutnie
17. osadka kłosowa- znajduje się po stronie brzusznej u podstawy ziarniaków oplewionych: trzonek u owsa gładka, szczoteczka u jęczmienia owłosiona
18. znaczek(hilum)- powstaje po odpadnięciu sznureczka przytwierdzającego nasienie do owocni (u poszczególnych gatunków roślin jest różnej wielkości i kształtu), różni się zabarwieniem od pozostałej części nasienia, może być wklęsły lub wypukły Znajduje się: u podstawy nasiona (zboża, rdestowate), na jego wierzchołku (krzyżowe), po stronie brzusznej (motylkowate)
18. okienko (micropyle)- miejsce odpowiadające otworowi między osłonkami zalążka którędy przedostaje się do woreczka zalążkowego łagiewka pyłkowa, może się uwidocznić jako niewielka nabrzmiałość lub otworek o średnicy igły, w czasie kiełkowania wydostaje się przez okienko korzonek zarodkowy
19. szew nasiona- ślad po przyrośniętym do nasienia sznureczku w postaci wgłębienia, wypukłości lub zabarwienia, występuje u gatunków posiadających zalążki odwrócone lub zgięte.
20. owoce suche- okrywa owocowa (owocnia) może być: błoniasta (ziarniak), pergaminowa (strąk), skórzasta (niełupka), owoce dzielimy na: niepękające i pękające, owoce niepękające zawierają z reguły jedno nasienie.
21. ziarniak- suchy, twardy jednonasienny owoc roślin z rodziny traw. Jego błoniasta okrywa owocowa zrośnięta jest z łupina nasienną. Może on być nagi albo oplewiony otaczające ziarniak plewki ściśle przylegają do owocni. Głównym materiałem zapasowym jest skrobia stanowiąca 50-70% całej masy ziarniaka.
22. niełupka- suchy, niepękający, jednonasienny owoc z rodziny astrowatych. Skórzasta okrywa owocowa nie jest zrośnięta z łupiną nasienną, na ogół luźno otacza nasienie. Niełupka może być opatrzona puchem puchowym np.: u mniszka
23. orzech, orzeszek- jednonasienny owoc roślin z rodziny rdestowatych, konopiowatych. Często dla owoców o niewielkich rozmiarach używa się równoważnej nazwy orzeszek. Posiada cienką zdrewniała owocnię (np.: okrywa owocowa orzecha laskowego jest gruba)
24. kłębek- jest owocostanem buraków, który powstaje ze zrośnięcia 2-4 jednozalążkowych owocolistków z resztkami okwiatu. Owoce typu torebki. Po dojrzeniu cały owocostan odpada od rośliny macierzystej. Kłębki posiadają kształt kulistokanciaty, zabarwienie szarobrunatne lub zielonkawo brunatne. Znajdujące się w torebce nasionko jest spłaszczone o zabarwieniu ciemnobrunatnym, błyszczące.
25. rozłupnia- pojedynczy, suchy, zamknięty wielonasienny owoc roślin z rodziny baldaszkowatych. Po dojrzeniu rozpada się na jednonasienne zamknięte i niepękające rozłupki. Owocnia skórzasta niezróżnicowana morfologicznie marchew, pietruszka, kminek
26. owoce pękające lub rozpadające się na jednonasienne człony. Najczęściej owoce pękające są wielonasienne. Po dojrzeniu pękają w miejscach zrośnięcia owocolistka lub owocolistków, które oddzielają się od siebie całkowicie lub częściowo. Mogą też w owocu powstawać otworki przez które nasiona wydostają się na zewnątrz. Owoce rozpadają się na jednonasienne człony (seradela) są tylko częścią owocolistka.
27. strąk- jest owocem roślin motylkowatych, powstaje ze słupka jednokrotnego , jednokomorowego i jest wielonasienny, po dojrzeniu pękający wzdłuż na dwie klapy, na brzegach których przytwierdzone są nasiona (groch, łubin). U niektórych roślin strąki są jednonasienne pękające (inkarnatka) lub niepękające (esparceta)
28. łuszczyna- owoc roślin z rodziny krzyżowych, dwukomorowy, wielonasienny. Rodzaj suchego, pękającego owocu. Owoc długi, suchy podzielony błoniastą przegrodą na dwie komory. Każda z komór powstaje z odrębnego owocolistka. Owoc pęka wzdłuż przegrody. Przyjmuje się , że długość łuszczyny przekracza przynajmniej dwukrotnie jej szerokość.
29. łuszczynka- suchy, pękający owoc. Charakterystyczny dla rodziny krzyżowych. Przyjmuje się, że jest to łuszczyna, której długość jest nie większa od dwukrotności szerokości. Są to owoce dwukomorowe, z wewnętrzną przegroda rozpiętą między dwoma łożyskami, na których umocowane są nasiona.
30. owoce soczyste- mogą być jedno- lub wielonasienne
31.pestkowiec- owoc zbudowany z jednego lub wielu owocolistków, jednokomorowy z jednym (śliwa) lub wieloma (bez czarny) nasionami. Ze środkowej warstwy owocni tworzy się soczysta tkanka miękiszowa, a z wewnętrznej- zdrewniała część pestka.
32. owoce złożone posiadają wiele jednonasiennych owoców suchych, osadzonych w mięsistym rozrośniętym dnie kwiatowym (poziomka, malina)
33. u roślin okrytozalążkowych kwiatostany są osadzone na szpułce kwiatostanowej (nieulistniona część pędu, na której wyrasta kwiat, a następnie owoc)
34. kwiatostany proste: kłos- w przeciwieństwie do grona, pojedyncze kwiaty są bezszypułkowe, osadzone siedząco bezpośrednio na osi (babka, rdest)
35. kotka- (bazia) o zwisającej, wiotkiej osi (wierzba, leszczyna)
36. kolba- silnie zgrubiałej osi (kwiat ziarniaki kukurydzy)
37. wiecha- oś główna wykształca odgałęzienia dalszych rzędów zakończone pojedynczymi kwiatami (bez lilak, wiele gatunków traw)
Wiecha złożona- rozgałęzienia zakończone są nie pojedynczymi kwiatami a kłosami (owies, kwiaty męskie kukurydzy)
38. kwiatostany o silnie skróconej osi głównej: baldach- osie boczne I rzędu wyrastają z osi głównej na tej samej wysokości dorastając prawie na taka sama długość. Każda z nich zakończona jest pojedynczym kwiatem (czosnek, bluszcz)
39. baldach złożony- osie boczne zakończone są małymi baldachami tzw. Baldaszkami (koper)
Kwiatostany o skróconej, rozszerzonej i często spłaszczonej osi głównej- główka- posiada oś silnie zgrubiałą często wypukłą. Kwiaty na niej osadzone są siedzące lub też krótkoszypułkowe (koniczyna)
Koszyczek- oś jest rozszerzana i spłaszczana. Na niej znajdują się gęsto rozłożone kwiaty bezszypułkowe. U niektórych gatunków wszystkie kwiaty koszyczka są jednakowe, ale u wielu pojawia się zróżnicowanie na kwiaty języczkowe występujące na brzegu oraz kwiaty rurkowe umieszczone wewnątrz (stokrotka, słonecznik)
40. kwiatostany wierzchołkowe dzieli się na:
- wierzchotka jednoramienna(monasachium): sierpik- pojedyncze odgałęzienia boczne z kwiatem, który zwrócony jest w jedna stronę (niezapominajka, żywokost) dwurzędka- pojedyncze kwiaty wyrastają naprzemiennie po obydwu stronach (niektóre gatunki kosaćca)
Wachlarzyk- ma kwiat na szczycie pędu.od osi tego pędu wyrasta (zazwyczaj z kąta liścia) odgałęzienie drugiego rzędu, które znowu kończy się kwiatem. Kolejne odgałęzienia wyrastają naprzemiennie po obu stronach.
- wierzchotka dwuramienna- pod każdym kwiatem szczytowym znajduje się rozgałęzienia po dwa naprzeciwległe kwiaty boczne (rogownica) uproszczona forma- wykształcony na szczycie łodygi jeden kwiat (tulipan)
Uproszczona forma- wykształcony na szczycie łodygi jeden kwiat (tulipan)
Wiecha z wykształconym kwiatem szczytowym który kończy wzrost (winorośl, lilak)
41. wymagania kiełkujących nasion- wilgotność umożliwiające pęcznienie nasion, spulchnianie zapewniające dostęp powietrza zasobnego w tlen, a za razem umożliwiające wzrost korzeni zarodkowych w głąb i przebicie się kiełka na powierzchnię przez warstwę gleby, temperatura co najmniej na poziomie minimalnej temperatury kiełkowania danej rośliny (2-3%), zasobność gleby w składniki pokarmowe nie ma w tym okresie znaczenia- rozwijający się zarodek korzysta z materiałów zapasowych nasienia. Duże stężenie nawozów i pH gleby jest czynnikiem hamującym kiełkowanie.
-Skład granulometryczny i właściwości fizyczne gleby (minimalna wilgotność umożliwia kiełkowanie) nadmiar wody ->uduszenie roślin , zmiana wilgotności -> na przemian nasiąkające i wysychające nasiona trąca żywotność, zaskorupienie powierzchni roli (gleby zlewne, po deszczu silne nasłonecznienie)
42. termin siewu- optymalny termin siewów poszczególnych gatunków i odmian roślin ustala się dla różnych rejonów kraju. Termin siewu zależy od: wymagań rośliny (cieplnych, świetlnych, wodnych), warunków klimatycznych, glebowych, agrotechnicznych. Rosiny ozime- latem i jesienią sieje się oziminy w kolejności: rzepak, wyka kosmata, jęczmień, żyto, pszenżyto, pszenicę. Termin siewu rozciąga się od połowy sierpnia do końca i dekady października.
43. rośliny jare- kolejność siewu zależy od ich wymagań termicznych i wodnych w okresie kiełkowania oraz od odporności siewek na nawroty ujemnych temperatur. Najczęściej sieje się: owies, rośliny strączkowe, pszenica jara, marchew- mało wrażliwe na przymrozki, wymagają dużo wody). Rośliny średnio wczesnego siewu- jęczmień jary, motylkowe drobnonasienne, buraki
Rośliny późnego siewu- kukurydza, proso, konopie, słonecznik, (wymagają dobrze ogrzanej gleby, wrażliwe na przymrozki)
44. głębokość siewu zależy: wielkość i biologiczne właściwości materiału siewnego, termin siewu, warunki środowiska (wilgotność, temperatura, spulchnianie gleby, żerowania ptactwa).
Głębokość siewu powinna być dostosowana do: wielkości nasion, ilości nagromadzonych w nich substancji pokarmowych, sposobu kiełkowania, zapotrzebowania na wodę i tlen w okresie pęcznienia. Głębokość siewu decyduje o szybkości i równomierności wschodów.
45. rośliny płytkiego siewu: mak, len, motylkowe drobnonasienne, proso (1-2cm), trawy (0 cm)
Rośliny średniego głębokiego siewu: zboża, konopie, łubiny, buraki cukrowe (jednonasienne kłębki, głębiej siane nasiona otoczkowane) i inne wysiewane na głębokość 2-4 cm i 3-5 cm
Rośliny głębokiego siewu: 5-6 cm wyki, 6-8 cm groch, kukurydza, bobik (na glebie suchej, lekkiej wymagana głębokość 8-10 cm)
46. zbyt głęboki siew roślin: przedłuża wschody, osłabia rośliny, ogranicza rozwój systemu korzeniowego, pogarsza krzewienie (u zbóż) zbyt płytki siew roślin: nierównomierne wschody, przepadanie roślin, słabe krzewienie ( u zbóż), złe przezimowanie roślin
głębokość siewu wpływa na zdolność przezimowanie roślin ozimych. Zboża wysiane na odpowiednia głębokość wytwarzają węzeł krzewienia przy pierwszym kolanku, odległym od ziarniaka o parę milimetrów. Zbyt głęboki siew- węzeł krzewienia tuz pod powierzchnią zbyt głęboki siew- węzeł krzewienia przy drugi kolanku powoduje to w obu przypadkach niebezpieczeństwo wysmolenia, przemarznięcia
47. płytki siew- rośliny kiełkują epigeicznie (dyniowate, motylkowate, krzyżowe, fasola, cebula)
Głęboki siew- rośliny kiełkują hypogeicznie (groch, bobik, bób, trawy, zboża)
48. gęstość siewu- to liczba roślin na jednostce powierzchni czyli obsada jest istotnym czynnikiem wysokości plonu. Optymalna obsada danej rośliny zależy od: wysiania nasion, ich polowej zdolności wschodów, sposobu użytkowania ( na nasiona, zielona masę), pokroju rośliny (dynia oleista – 28-30 tys. Sz/ha, kukurydza), intensywności krzewienia lub rozgałęziania się, wylegania: zboża, groch, wyka, lucerna (zbyt gęsty siew) rzepak, len (nadmierne zagęszczenie lub zbyt małe), właściwości odmiany, sposobu użytkowania na nasiona uprawia się rośliny w mniejszej obsadzie niż na zielona masę
np: żyto chlebowe (na ziarno)- 100-160 kg/ha żyto poplonowe (na zielonkę) 180-200 kg/ha, zewnętrznych czynników klimatycznych (w korzystnych warunkach siedliskowych roślina wytwarza maksymalną masę, a w mniej korzystnych- odpowiednio mniejsza, w mniej korzystnych warunkach roślina powinna mieć zapewniona większą przestrzeń życiową niż w warunkach korzystnych aby wytworzyć maksymalna masę).
49. ilość siewu – aby uzyskać zamierzona obsadę roślin należy wysiać odpowiednia masę materiału siewnego na jednostkę powierzchni, określoną w (kg/ha) jest to ilość wysiewu (norma)
Liczba nasion wysianych na 1 ha musi być większa od zamierzonej obsady roślin powody: właściwości materiału siewnego, wpływ warunków zewnętrznych, względy agrotechniczne. Materiał siewny zawiera też nasiona niezdolne do kiełkowania i zanieczyszczenia.
50. wartość użytkowa (Wu)- wyraża w procentach udział masy nasion zdolnych do kiełkowania w ogólnej masie materiału siewnego Wu= czystość % x zdolność kiełkowania% / 100
Np.: czystość wynosi 98%, zdolność kiełkowania 95% to Wu= 93,1%
51. ilość wysiewu ( /w kg .ha)- jaką trzeba zastosować dla uzyskania zamierzonej obsady roślin
Ilość wysiewu(kg/ha)= MTN(g) x ilość nasion na metr kwadratowy/ zdolność kiełkowania (%)
Obliczając ilość wysiewu poza odmiana trzeba uwzględnić przed wszystkim termin siewu i warunki wschodów (odpowiednie gleby i jej wilgotność). Teoretyczna liczba siewek odpowiadająca liczbie kiełkujących nasion zawsze odbiega w mniejszym lub większym stopniu od rzeczywistej. Obliczona ilość wysiewu powinna być odpowiednio zwiększona.
52. metody siewu siew powinien być tak wykonany, aby każda roślina miała zbliżone warunki wzrostu, rozwoju i dojrzewania. Sposób siewu rzutuje przede wszystkim na kształt powierzchni żywieniowej i możliwość jej wykorzystania przez roślinę. Metoda siewu decyduje o rozmieszczeniu nasion na jednostce powierzchni oraz o wprowadzeniu nasion do gleby na określoną głębokość. Przestrzenne rozmieszczenie istotnie wpływa na wzrost i plonowanie roślin.
Dobór metod uzależnia się od: rodzaju rośliny, materiału siewnego, zamierzonego sposobu pielęgnowania łanu, posiadanego sprzętu.
53. siew wąskorzędowy- zapewnia każdej roślinie najbardziej jednolite warunki życiowe, gdyż powierzchnia bytowania jest zbliżona do kwadratu. Zależnie od gatunku i ilości wysiewu szerokość międzyrzędzi waha się od 5 do 14 cm. W miarę zmniejszania szerokości międzyrzędzi zwiększa się odległość roślin w rzędach. Pozwala na szybkie zwarcie łanu, ograniczenie rozwoju chwastów i zmniejszenie jałowego parowania gleby. W ten sposób powinna się wysiewać większość roślin zbożowych, niektóre rośliny pastewne, len- zwłaszcza włókniste i inne.
54.siew szeroko rzędowy- w rzędy odległe o 20-100 cm pozwala na wykonanie niektórych zabiegów pielęgnacyjnych w międzyrzędziach. Taki sposób siewu powoduje jednak nadmierne zagęszczenie roślin w rzędach, co przyczynia się do nierównomiernego i nieprawidłowego rozwoju systemu korzeniowego i części nadziemnych.
55. siew zwykły (normalno rzędowy)- stosowany jest przy uprawie roślin których zagęszczenie na jednostce powierzchni jest niewielkie. Powierzchni życiowe poszczególnych roślin maja kształt wydłużonego prostokąta. Polega on na wysiewie nasion w rzędy odległe 0 15-18 cm. W takiej rozstawie rzędów wysiewa się niekiedy rośliny strączkowe na nasiona.
56. siew pasowy- polega na umieszczaniu roślin w kilku (2-4) rzędach odległych od siebie o 10-15 cm- potem, zatykając otwory wysiewające, występuje jedno międzyrzędzie szersze (45-50cm). Siew taki umożliwia przeprowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych tylko w szerszych międzyrzędziach. Siewy pasowe nie rozpowszechniły się w produkcji- nie wpływały na wzrost plonów, a mechaniczna walka z chwastami była mało skuteczna.
57. siew rzutowy- rozrzucanie materiału siewnego na powierzchni pola, a następnie przykrywanie go bronowaniem (np.: zboża) lub dociskanie wałowaniem (trawy). Wykonywany jest obecnie za pomocą samolotów i śmigłowców, siewnika ze szczotkowym przyrządem wysiewającym. Nierównomierność wysiewu rzutuje na równomierność zagęszczenia roślin. Wady aerosiewu sa rekompensowane dużą wydajnością i terminowością wykonywania oraz całkowitym uniezależnieniem się od wilgotności gleb
58. siew taśmowy (rzędowo-rzutowy)- odmiana siewu rzędowego, polegająca na tym że szerokość rzędu w którym umieszcza się materiał siewny jest zwiększona do kilku centymetrów. Ma to na celu lepsze wykorzystanie powierzchni życiowej roślin.
59. siew punktowy (jednonasienny) – równomierne rozmieszczenie pojedynczych nasion w rzędzie. Dokładne zaplanowanie, umieszczenie nasion w rzędach pozwala na zmieszenie nakładu pracy np.: eliminując przerywkę buraków, zaoszczędzenie materiału siewnego i stworzenie jednakowych warunków wszystkim roślinom. Stosuje się dla roślin wymagających dużej przestrzeni życiowej np.: buraków, kukurydzy
60. siew krzyżowy- polega na rzędowym wysiewie połowy nasion wzdłuż, a reszty- w poprzek pola, w celu równomiernego pokrycia powierzchni i zmniejszenia zagęszczenia roślin w rzędach. Ten sposób siewu stosowany na terenach erodowanych i w uprawach o bardzo wysokim zagęszczeniu roślin (trawy, len) Wady: zwiększ nakłady pracy, przyczynia się do silnego ugniecenia gleby, powoduje nadmierne zagęszczenie roślin w miejscach krzyżowania się rzędów.
61. siew gniazdowy- różni się od punktowego- w rzędach w dowolnie regulowanej odległości umieszcza się nie jedno. lecz kilka nasion. Ten sposób siewu daje: lepsze wykorzystanie powierzchni życiowej, zaoszczędza materiał siewny, ułatwia wykonywanie przerywki. Odmianą tego siewu jest siew kwadratowo-gniazdowy, umożliwiający uprawę międzyrzędową na krzyż. Gniazdkowo sieje się kukurydzę, słonecznik i dynię.
62. siew bezpośredni- siew stosowany przy uprawie zerowej i uprawie konserwującej polegający na umieszczaniu materiału siewnego specjalnym siewnikiem w roli nieuprawionej. Redlice talerzowe siewnika bądź uzbrojone w aktywnie działające urządzenia nacinają wąskie pasemka roli przygotowując ja do przyjęcia nasion. Siew bezpośredni stosuje się (nie za często) po spełnieniu następujących warunków: użycia specjalnych siewników, odpowiedni przedplon, zastosowanie herbicydów niszczących resztki przedplonu i chwasty, dostateczne uwilgotnienie gleby, dobór właściwego gatunku rośliny uprawnej. Zalety: mniejszy nakład energii, brak ostrego przejścia między warstwa orną a podskibiem (nie tworzenie się podeszwy płużnej), ograniczenie erozji, większa nośność gleby, większa aktywność edafonu Wady: duża zbitość gleby, zwiększona koncentracja składników pokarmowych w wierzchniej warstwie roli, zwiększone nakłady na herbicydy, zwiększone nawożenie azotowe (mniejsza mineralizacja zw. azotowych w glebie), mniejsza miąższość warstwy ornej ze słaba buforowością gleby w okresach zbyt wilgotnej lub zbyt suchej pogody.
Ta metodą można uprawiać kukurydzę, rzepak, zboża ozime, strączkowe a nawet burak cukrowy. Siew bezpośredni łatwiej jest wykonać na glebach lżejszych i dobrej strukturze. Najlepsze wyniki uzyskuje się po przedplonach pozostawiających glebę zgruźloną i wolna od chwastów np.: po okopowych, rzepaku, strączkowych i kukurydzy.
63. siew rzędowy- wysiew materiału siewnego siewnikiem rzędowym w rozstawie 8-35 cm
Siew docelowy (na gotowo) siew punktowy buraków cukrowych w odstępach niewymagających przecinki.
64. ocena siewu- Siew- nasiona dojrzałe i prawidłowo przechowane, które w odpowiednich warunkach siedliska: temperatura otoczenia wyższa od minimalnej temperatury kiełkowania, woda potrzebna do pęcznienia nasion, tlen do oddychania, światło dla gatunków np.: trawy, tytoń, mogą wydać wysoki plon. Dobry stan przygotowania roli do siewu to: doprawienie roli, wilgotność gleby, wyznaczenie poprzeczniaków.
Przystępując do siewu należy ustalić: wartość użytkową materiału siewnego, masę 1000 sztuk, ilość wysiewu w kg/ha, rozstawę rzędów, technikę siewu, metodę siewu.
Podczas przejazdów siewnika po polu kontroluje się: prostoliniowość przejazdów, głębokość umieszczania nasion i ich przykrycie, drożność redlic, dokładność włączania i wyłączania aparatów wysiewających siewnika na wyznaczonej linii uwroci.
65. ocena wschodów- rodzaje wschodów: prawidłowe (liczba siewek zgodna z zamierzoną obsadą, rozmieszczenie siewek zgodnie z przyjętą rozstawą, jednakowa faza rozwojowa siewek (równoczesny początek wschodów) nieprawidłowe- a) ...
Agunia1990