Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości - Droga spadania
Głównym zadaniem indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jest zabezpieczenie ludzi na stanowiskach pracy, na których nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań ochronnych (np. ochron grupowych). Stosowanie indywidualnych systemów chroniących przed upadkiem z wysokości nie wyklucza niestety całkowicie ryzyka urazu spowodowanego zjawiskami towarzyszącymi powstrzymywaniu spadania. Jednym z najgroźniejszych zjawisk związanych ze stosowaniem takiego sprzętu jest zderzenie z elementami konstrukcyjnymi stanowiska pracy lub podłoża podczas powstrzymywania spadania z wysokości.
Do podstawowych czynników wpływających na ryzyko zderzenia użytkownika sprzętu ochronnego z elementami konstrukcyjnymi stanowiska pracy należą:
· kształt i wymiary stanowiska pracy,
· obecność niebezpiecznych elementów poniżej stanowiska pracy,
· usytuowanie punktu kotwiczenia,
· rodzaj zastosowanego sprzętu ochronnego a szczególnie podzespołu łącząco-amortyzującego.
Rys.1 Działanie indywidualnego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości Dla potrzeb zapewnienia odpowiednich warunków użytkowania indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, a co za tym idzie bezpieczeństwa użytkownikowi, konieczna jest prawidłowa ocena całkowitej drogi spadania. Znajomość tej drogi pozwala na ocenę czy na danym stanowisku pracy jest wystarczająca przestrzeń na bezpieczne powstrzymanie spadania z wysokości.
Droga spadania w przypadku indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości składa się (jak to pokazano na rys.1.) z dwóch podstawowych składników:
· drogi swobodnego spadania,
· drogi powstrzymywania spadania.
Droga swobodnego spadania jest to dystans jaki przebywa pracownik od chwili utraty kontaktu z podłożem do napięcia się podzespołu łącząco-amortyzującego (łączącego szelki bezpieczeństwa z punktem kotwiczenia na konstrukcji nośnej stanowiska pracy). Dystans ten zależy od: odległości między punktem kotwiczenia a klamrą zaczepową szelek bezpieczeństwa oraz długości i rodzaju podzespołu łącząco-amortyzującego. Droga powstrzymywania spadania jest to dystans jaki przebywa pracownik od chwili napięcia podzespołu łącząco-amortyzującego do zajęcia najniższej chwilowej pozycji podczas spadania. Uwaga ! Na końcu powstrzymywania spadania pracownik zajmuje chwilowo najniższą pozycję. Jest ona niższa niż: - wynikałoby to z początkowej długości podzespołu łącząco-amortyzującego, - pozycja w stanie stabilnego zawieszenia po powstrzymaniu spadania. Dystans ten zależy od: wydłużenia podzespołu łącząco-amortyzującego, wydłużenia szelek bezpieczeństwa i przemieszczenia się w nich użytkownika. W praktyce o wielkości drogi powstrzymywania spadania decyduje głównie wydłużenie podzespołu łącząco-amortyzującego. Problem ten jest szczególnie istotny w przypadku podzespołów łącząco- amortyzujących zawierających elementy włókiennicze np. amortyzatorów włókienniczych oraz urządzeń samozaciskowych z giętkimi prowadnicami wykonanymi z lin włókienniczych. Problem ten jest tym bardziej istotny im w danym sprzęcie zastosowano dłuższy element włókienniczy. Z tego powodu najdłuższej drogi powstrzymywania spadania należy się spodziewać dla urządzeń samozaciskowych stosowanych z dużą czynną długością prowadnicy (odcinkiem prowadnicy pomiędzy punktem kotwiczenia a mechanizmem samozaciskowym - jak to przedstawiono na rys.2a). Dla potrzeb prawidłowej oceny wysokości obszaru, wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska pracy, niezbędnego dla bezpiecznego powstrzymywania spadania wygodne jest posłużenie się zależnością:
Rys. 2 Wysokość obszaru wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska i podłoża = Całkowita droga spadania + 0,5m Uwaga ! Podstawowym źródłem danych o wielkości drogi powstrzymywania spadania powinny być informacje pochodzące od producenta stosowanego sprzętu ochronnego, np. zawarte w instrukcji użytkowania. Należy pamiętać, że parametry ochronne sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości zależą od warunków atmosferycznych, w których jest on stosowany. Do najważniejszych z tych czynników należą: temperatura, wilgotność i opady atmosferyczne. Czynniki te mogą również wpływać na wielkość drogi powstrzymywania spadania. Zgodnie z rys.3 wzrost temperatury i wilgotności oraz zamoczenie sprzętu na skutek opadów atmosferycznych może doprowadzić do istotnego wzrostu wydłużenia podzespołu łącząco-amortyzującego a co za tym idzie wzrostu całkowitej drogi spadania.
Rys. 3 Wpływ warunków atmosferycznych panujących podczas użytkowania na drogę powstrzymywania spadania typowego urządzenia samozaciskowego z giętką prowadnicą wykonaną z liny poliamidowej
Porady praktyczne
· Punkt kotwiczenia indywidualnego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości powinien być lokalizowany w pionie nad głową użytkownika co minimalizuje efekt wahadła podczas powstrzymywania spadania i zmniejsza wielkość drogi swobodnego spadania
· Podzespoły łącząco-amortyzujące powinny być tak dobierane aby minimalizować wielkość drogi swobodnego spadania użytkownika ( najmniejsze drogi swobodnego spadania można osiągnąć stosując amortyzatory włókiennicze połączone z linkami bezpieczeństwa o regulowanej długości, urządzenia samohamowne lub urządzenia samozaciskowe)
· Zastosowanie konkretnego systemu ochronnego powinno być poprzedzone porównaniem potencjalnej całkowitej drogi spadania z wysokością obszaru wolnego od elementów konstrukcyjnych stanowiska pracy i podłoża
· Podczas szacowania wielkości drogi spadania należy uwzględniać wpływ warunków panujących na stanowisku pracy
yock