V – SYSTEM PODATKOWY W POLSCE

POJĘCIE I FUNKCJE PODATKU

Podatek ê danina na rzecz Budżetu Państwa (pod. lokalne) lub Samorządu Terytorialnego (gmin).

System podatkowy ê to ogół przepisów prawnych oraz instytucji finansowych w zakresie podatków w danym kraju. System podatkowy reguluje funkcjonowanie wszystkich podatków w Polsce, zarówno podatków centralnych jak i podatków lokalnych.

Podatki centralne ê to te, które zasilają budżet państwa.

Podatki lokalne ê to te, które zasilają budżety JST.

`          podatek rolny

`          podatek od nieruchomości

`          podatek leśny

`          podatek od środków transportu

`          podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej (karta podatkowa – ryczałt miesięczny płacony bez wzgl. na obrót i zysk)

`          podatek od spadków i darowizn

`          podatek od posiadania psów

`          podatek od czynności cywilno-prawnych (są to np. opłaty skarbowe, opłaty u notariusza za np. potwierdzenie, zarejestrowanie, udokumentowanie, sprawdzenie)

Dochodem BP w całości są podatki pośrednie:

`          VAT

`          akcyza

`          podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych

oraz podatki bezpośrednie:

`             podatek dochodowy od osób fizycznych

`            podatek dochodowy od osób prawnych

Cechy podatku:

`          przymusowość

`          bezzwrotność

`          nieodpłatność ê nie mogę żądać nic w zamian (świadczenie ekwiwalentne)

`          ogólność ê to znaczy, że obowiązek podatkowy dotyczy wszystkich

Podatki pełnią 3 podstawowe funkcje:

`          funkcja fiskalna (dochodowa)

obniżenie podatku ma na celu nakręcenie koniunktury gospodarczej; ma miejsce, gdy państwo ma na celu wzrost gospodarczy w najbliższym czasie

`          funkcja regulacyjna

związana jest z funkcją fiskalną; polega na przesuwaniu środków pieniężnych w odpowiednich proporcjach pomiędzy przedsiębiorstwami i ludnością.

Rozpatrywana jest z dwóch punktów widzenia:

·         przedsiębiorstw ê zbyt duże obciążenie podatkowe zmniejsza zysk i tym samym hamuje rozwój przedsiębiorstwa

·         ludności ê ustalenie podatku na zbyt wysokim poziomie zniechęca do zwiększania dochodów oraz ogranicza konsumpcję i gromadzenie oszczędności

`          funkcja stymulacyjna

związana jest z funkcją fiskalną i funkcją regulacyjną; polega na wykorzystaniu podatku w celu stymulowania działalności gospodarczej

Państwo może stosować szereg form bodźcowych, mających na celu rozwój działalności gospodarczej np. na obszarach objętych bezrobociem

Do bodźców tych należą między innymi:

·         ulgi inwestycyjne

·         czasowe zwolnienia z podatkowe

·         ulgi podatkowe

Obniżenie podatku powoduje wzrost produkcji.

Czym wyższe będą wpływy z podatków, tym państwo może mieć więcej środków na świadczenia ekwiwalentne (funkcja redystrybucyjna).

wariant 2

Typy opodatkowania

· podatki bezpośrednie – są to podatki nakładane na dochód i majątek; najbardziej oczywistym przykładem jest osobisty podatek dochodowy; te podatki nazywane są bezpośrednimi gdyż osoba odpowiedzialna za opłacenie podatku ponosi jego ciężar;
· podatki pośrednie – są to podatki nakładane na wydatki; najbardziej znany jest podatek od wartości dodanej (VAT), podatek akcyzowy; ten rodzaj podatku nazywa się pośrednim gdyż osoba mająca zapłacić podatek może przenieść jego ciężar w formie ceny w całości lub w części na kupujących;
· podatki proporcjonalne – jeżeli wszyscy podatnicy płacą ten sam odsetek swoich dochodów (wydatków lub majątku) w postaci podaku; podatek od zysków spółek jest przykładem podatku proporcjonalnego;
· podatki progresywne – jeżeli osoby z wyższymi dochodami płacą jako podatek większy procent swoich dochodów; dochód podlegający opodatkowaniu przedstawiony jest w formie przedziałów: im wyższy przedział wartości tym wyższa stawka podatkowa
· podatki dochodowe od osób fizycznych – jest to podatek, jaki płacą osoby fizyczne od uzyskiwanych z różnych źródeł dochodu; źródłem dochodów są: praca zarobkowa, pozarolnicza działalność gospodarcza oraz dochody z najmu, dzierżawy, sprzedaży i innych źródeł. Podatek ten został wprowadzony w Polsce w 1992r.;
· podatek dochodowy od osób prawnych – podatek płacony przez podmioty gospodarcze posiadające osobowość prawną od przychodów pomniejszonych o koszty; w 2001 roku wynosił 30%;
· podatek konsumpcyjny – podatek płacony przez producenta lub importera od takich towarów jak: spirytus i wyroby spirytusowe, paliwa i oleje silnikowe, wino, piwo, papierosy i wyroby tytoniowe, wyroby jubilerskie i samochody osobowe;
· podatek od nieruchomości – płacą go podmioty gospodarcze z tytułu posiadanych bydynkow, budowli i gruntów; obciąża on koszty działalności podmiotu;
· podatek od wartości dodanej (od towarów i usług – VAT) – jest to podatek, jaki płacą osoby prawne i osoby fizyczne prowadzące w swoim imieniu i na własny rachunek działalność w zakresie sprzedaży i importu towarów i usług; podatek ten został wprowadzony w 1993 roku w miejsce podatku obrotowego;


Podział podatków wg podziału dochodów podatkowych

Podatki państwowe:
· podatek od towarów i usług
· podatek akcyzowy
· podatek od gier
· oprocentowanie kapitału w jednoosobowych spółkach skarbu państwa

Podatki samorządowe:
· podatek rolny
· podatek leśny
· podatek od nieruchomości
· podatek od środków transportowych
· podatek od posiadania psów
· opłaty lokalne (targowa i miejscowa)
· podatki opłacone w formie karty podatkowej
· podatek od spadków i darowizn
· opłata skarbowa od czynności cywilno prawnych


podatki wspólne:
· podatek dochodowy od osób fizycznych, którego 85% przypada budżetowi państwa, a 15% gminom
· podatek dochodowy od osób prawnych, którego 95% przypada budżetowi państwa, a 5% gminie
 

wariant3

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU

regresywna

progresywna

zmienna

stała

kwotowa

procentowa

progresywna

proporcjonalna (liniowa)

zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

skala podatkowa

ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania

podstawa opodatkowania

przedmiot podatku

stawka podatkowa

ze względu na technikę obliczania wartości

inkasent

płatnik

podatnik

bierny

czynny

źródło opodatkowania

podmiot podatku

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU

1.      PODMIOT PODATKU

rozróżniamy podmiot czynny (czyni prawo; ustawodawca – Parlament w PL, *dotyczy podatków bezpośrednich, *podatek VAT, akcyza) i podmiot bierny (płaci podatki; jest wykonawcą prawa podatkowego)                            bierny:

`        podatnik ê osoba płacąca podatek

`        płatnik ê nalicza wysokość podatku

`        inkasent ê odprowadza podatek do US

2.      PRZEDMIOT PODATKU

rzecz lub zdarzenie, gdzie na mocy ustawy powstaje obowiązek podatkowy

rzecz:

`          podatek od nieruchomości

`          podatek od posiadania psów

`          podatek od środków transportu

zdarzenie:

`          wykonanie usługi

`          podatki bezpośrednie (od osób fizycznych i od osób prawnych)

3.      PODSTAWA OPODATKOWANIA

to wielkość zależna od wartości przedmiotu opodatkowania

4.      ŹRÓDŁO OPODATKOWANIA

wartość , od której podatek zostaje faktycznie odprowadzony

5.      STAWKA PODATKOWA

to współczynniki, które określają wielkość podatku

ze względu na technikę obliczania wartości, jaką należy przekazać do budżetu z tytułu podatku, wyróżnia się:

`          stawki podatkowe kwotowe (podatkowe)

ê za 1m nieruchomości

ê za samochód

`          stawki podatkowe procentowe

ê VAT 3%, 7%, 22%

ê podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych

z...