zatrucia pokarmowe.doc

Zatrucie pokarmowe (łac. gastroenteritis acuta)- choroba wynikająca ze spożycia pokarmu lub przyjęcia płynów zawierających substancje szkodliwe, a w szczególności toksyny bakteryjne, drobnoustroje lub oba naraz i przebiegająca z objawami ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego. Wg WHO zatrucia pokarmowe obejmują również zakażenia pokarmowe.

Czynniki patogenne [edytuj]

Bakterie [edytuj]

Bakterie są najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych.

Najczęstszymi patogenami bakteryjnymi w zatruciach pokarmowych są:

·         Campylobacter jejuni, który wtórnie może doprowadzić do zespołu Guillaina-Barrégo i zapaleń przyzębia[1]

·         Salmonella spp. - zakażenie wywołane przez S. Typhimurium, które jest spowodowane spożyciem niedogotowanych jajek, a także inne patogeny[2][3][4]

·         Escherichia coli O157:H7 (EHEC), które powodują zespół hemolityczno-mocznicowy

Inne częste patogeny bakteryjne:

·         Bacillus cereus

·         Escherichia coli - EIEC, EPEC, ETEC, EAEC, inaczej EAgEC

Salmonella

·         Listeria monocytogenes

·         Shigella spp.

·         Staphylococcus aureus

·         Streptococcus

·         Vibrio cholerae, w tym O1 i nie-O1

·         Vibrio parahaemolyticus

·         Vibrio vulnificus

·         Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis.

Mniej powszechne czynniki bakteryjne:

·         Brucella spp.

·         Corynebacterium ulcerans

·         Coxiella burnetii - gorączka Q

·         Plesiomonas shigelloides.

Egzotoksyny [edytuj]

Niektóre zatrucia są wywoływane nie tylko bezpośrednio przez zakażenie bakteryjne, ale również egzotoksyny produkowane przez bakterie. Egzotoksyny produkują (przykłady):

·         Clostridium botulinum

·         Clostridium perfringens

·         Staphylococcus aureus

·         Bacillus cereus.

Mykotoksyny i zatrucia grzybami [edytuj]

Do mykotoksyn najczęściej wywołujących zatrucia pokarmowe należą:

·         Aflatoksyny - wytwarzane przez Aspergillus parasiticus i Aspergillus flavus. Często występują w orzechach, orzeszkach ziemnych, kukurydzy, sorgo i innych nasionach oleistych. Do postaci aflatoksyn zalicza się: B1, B2, G1 i G2, wśród których aflatoksyna B1 działa głównie na wątrobę wywołując jej martwicę, marskość oraz raka[5][6]

·         Cytochalazyny

·         Alkaloidy sporyszu - alkaloidy ergopeptynowe - ergotamina

·         inne

Wirusy [edytuj]

Zakażenia wirusowe stanowią prawdopodobnie jedną trzecią przyczyn zatruć pokarmowych w krajach rozwiniętych. Zakażenia wywołują wirusy:

Rotawirus

·         Enterowirusy

·         Wirus zapalenia wątroby typu A, który szerzy się przez spożywanie pokarmów zanieczyszczonych fekaliami[7][8]

·         Wirus zapalenia wątroby typu E

·         Norowirusy

·         Rotawirusy.

Pasożyty [edytuj]

Większość pokarmowych parazytoz to choroby odzwierzęce.

Płazińce:

·         Diphyllobothrium sp.

Skoleks Tenia solium

·         Nanophyetus sp.

·         Taenia saginata

·         Taenia solium

·         Fasciola hepatica

Zobacz też: tasiemce

Nicienie:

·         Anisakis sp.

·         Ascaris lumbricoides

·         Eustrongylides sp.

·         Trichinella spiralis

·         Trichuris trichiura.

Pierwotniaki:

Giardia lamblia

·         Acanthamoeba i inne wolno żyjące ameby

·         Cryptosporidium parvum

·         Cyclospora cayetanensis

·         Entamoeba histolytica

·         Giardia lamblia

·         Sarcocystis hominis

·         Sarcocystis suihominis

·         Toxoplasma gondii.

Toksyny występujące naturalnie w pokarmach [edytuj]

·         alkaloidy (zawierają je np. szczwół plamisty i naparstnica)

·         cykutoksyna w szaleju jadowitym

·         toksyny grzybów wyższych

·         tetrodotoksyna (ryby Takifugu)

·         skombrotoksyna w rybach wywołująca scombrotoksizm

Przypisy

1. ↑ Tom et al. Humphrey. ...