file.pdf

Polskie Zamki

Włochy Watykan - bazylika ¶w. Piotra

Autor: Jacek

07.12.2008.

Nazwa Watykan ( wł. Citta del Vaticano ) pochodzi od wzgórza na którym to pañstwo-miasto jest

poło¿one. Jego historia siêga IV wieku, kiedy to cesarz rzymski przekazał biskupom Rzymu jeden z

pałaców na siedzibê. Pañstwo Ko¶cielne, władane przez papie¿y, powstało pó¼niej, na podstawie tzw.

donacji Konstantyna, który miał darowaæ papie¿om Rzym wraz z okolicami. Pocz±tkowo siedzib± papie¿y

nie był sam Watykan lecz Lateran. Watykan był miejscem pielgrzymek do grobu ¶w. Piotra. Pierwsze

umocnienia obejmuj±ce bazylikê i Zamek ¶w. Anioła (Mauzoleum Hadriana) zostały zbudowane podczas

pontyfikatu papie¿a Leona IV, pod koniec IX wieku. Przeniesienia siedziby papieskiej z Lateranu do

Watykanu dokonał papie¿ Grzegorz XI w 1377 roku, który po powrocie z Awinionu zastał Pałac

Laterañski w ruinie. W połowie XV wieku papie¿ Mikołaj V powiêkszył i upiêkszył budowle watykañskie,

oraz zało¿ył bibliotekê. W latach 1475-83 Sykstus IV wzniósł Kaplicê Sykstyñsk± udekorowan± freskami

Michała Anioła. Papie¿ Aleksander IV wybudował wie¿ê nad kaplic± ( Torre del Borgia ), a nastêpnie

Juliusz II rozpocz±ł budowê nowej Bazyliki ¶w. Piotra wg. projektu Bramantego. Pañstwo Ko¶cielne

utrzymało siê do 1870 roku, kiedy to zostało wł±czone do Królestwa Włoch. Papie¿ nie zgodził siê z t±

decyzj± i ogłosił siê wiê¼niem Watykanu. Dopiero w 1929 roku Włochy i Stolica Apostolska podpisali tzw.

Traktaty Laterañskie, koñcz±ce spór i gwarantuj±ce istnienie pañstwa Watykañskiego w obrêbie pałacu i

ogrodów watykañskich. Obecnie Watykan to siedziba najwy¿szych władz Ko¶cioła rzymskokatolickiego,

gdzie rezyduje papie¿. Watykan jest poł±czony uni± personaln± i funkcjonaln± ze Stolic± Apostolsk± .

Obywatele Watykanu to głównie dygnitarze ko¶cielni, ksiê¿a, zakonnice i Gwardia Szwajcarska. Oprócz

tego do pracy przychodzi około 3000 osób mieszkaj±cych poza jego murami (pracownicy poczty, radia,

gazety, sklepów, dworca kolejowego i słu¿by medycznej). Obywatelstwo watykañskie jest wył±cznie

czasowe. Kardynałowie otrzymuj± je na czas pobytu w Rzymie. Najwa¿niejsz± budowl± Watykanu

jest bez w±tpienia Bazylika ¶w. Piotra. Jej budowê rozpoczêto w 1506 roku po zburzeniu gro¿±cej

zawaleniem ¶wi±tyni z czasów Konstantyna. Bramanti zaprojektował ko¶ciół na planie krzy¿a greckiego z

kopuł± nad przeciêciem naw. Po jego ¶mierci w 1514 roku budowê prowadził Rafael, wydłu¿aj±c nawê

główn± i wprowadzaj±c plan bazylikowy. Kolejn± osob± odpowiedzialn± za budowê bazyliki został Michał

Anioł (1546), który stworzył nowy (i w znacznym stopniu ostateczny) pó¼norenesansowy projekt

ko¶cioła, maj±cy najwiêcej wspólnego z projektem Bramantego z 1505 r. Po objêciu kierownictwa

Michał Anioł rozpocz±ł budowê trzech absyd i kopuły. Prace prowadził do ¶mierci, czyli do 1564 r. W tym

czasie ukoñczono budowê absydy z lewej strony bazyliki oraz bêben kopuły. Dzieło Bramantego, Rafaela

i Michała Anioła było kontynuowane przez architektów Pirro Ligorio, Vignolê, Giacomo della Porta (który

w 1590 ukoñczył kopułê według projektu Michała Anioła), Domenico Fontana, Giovanni Fontana i Carlo

Maderno (od 1605). Ten ostatni na polecenie papie¿a Pawła V zmienił plan ko¶cioła na krzy¿ łaciñski

dobudowuj±c podłu¿n± nawê od wschodu oraz zaprojektował obecn± fasadê od strony placu ¶w. Piotra,

utrzyman± w duchu baroku. Bazylika ¶w. Piotra została konsekrowana 18 listopada 1626 przez papie¿a

Urbana VIII. Przez wiele lat był to najwiêkszy ko¶ciół chrze¶cijañski. Jego długo¶æ to ponad 211,0 m

(wewn±trz 186,0 m), długo¶æ nawy poprzecznej 137,5 m, szeroko¶æ nawy głównej 27,0 m przy 46,0 m

wysoko¶ci. Wysoko¶æ pod kopuł± - 132,5 m. Fasadê przedsionka bazyliki wieñcz± nadnaturalne figury

przedstawiaj±ce 11 apostołów ( brak ¶w. Piotra), Jana Chrzciciela i Chrystusa w czê¶ci centralnej. Z

przedsionka do ¶wi±tyni prowadzi piêcioro drzwi (skrajne z prawej to ¦wiêta Brama), a tak¿e zej¶cie do

Grot Watykañskich gdzie znajduj± siê liczne kaplice i sarkofagi papie¿y, w tym Jana Pawła II, który jest

najbardziej oblê¿ony przez pielgrzymów z całego ¶wiata. W¶ród kaplic jest jedna po¶wiêcona Matce

Boskiej Czêstochowskiej. Z przedsionka, po prawej stronie, równie¿ mo¿na wind± lub po schodach

dostaæ siê na dach bazyliki, a potem ju¿ tylko po schodach na taras widokowy znajduj±cy siê wokół

latarni na kopule bazyliki, z którego roztacza siê panorama Wiecznego Miasta. Wewn±trz ¶wi±tyni do

naw bocznych przylegaj± liczne kaplice. W pierwszej od wej¶cia po prawej stronie ko¶cioła jest

umieszczona Pieta watykañska. Od czasu uszkodzenia rze¼by przez szaleñca osłania j± kuloodporna

szyba. Rze¼ba została wykonana w 1498 r. przez 24-letniego, nieznanego jeszcze wtedy Michała

Anioła. Za wnêk±, w której umieszczona jest Pieta, znajduje kaplica Krucyfiksu, w której mo¿na

zobaczyæ ¶redniowieczny krucyfiks, dzieło Pietro Cavalliniego. Kolejne kaplice to: ¶w. Sebastiana,

Sakramentu (maj±ca poł±czenie z pałacem papieskim). Po stronie lewej, na wysoko¶ci pomnika królowej

Krystyny znajduje siê pomnik Marii Klementyny Sobieskiej, wnuczki Jana III Sobieskiego oraz pomnik jej

mê¿a Jakuba Stuarta i dwóch ich synów: Karola Edwarda i Henryka Benedykta, kardynała. W centralnej

czê¶ci ko¶cioła, pod kopuł±, znajduje siê ołtarz główny, tzw. papieski, a nad nim wykonany z br±zu

barokowy baldachim zaprojektowany przez Berniniego na polecenie papie¿a Urbana VIII. Cztery kolumny

podtrzymuj±ce baldachim o wysoko¶ci 28,0 m maj± charakterystyczne dla baroku skrêcone trzony.

Ołtarz znajduje siê ok. 7,0 m nad grobem ¶w. Piotra . Od ołtarza prowadzi zej¶cie do Krypty ¶w. Piotra

(niedostêpne dla zwiedzaj±cych). Kopuła, o ¶rednicy 42 m,nad baldachimem jest podtrzymywana przez

cztery masywne filary. We wnêtrzu latarni wieñcz±cej kopułê zbudowany został balkon dostêpny dla

http://www.rotmanka.com/zamki

Kreator PDF

Utworzono 4 August, 2010, 23:32

Polskie Zamki

zwiedzaj±cych. Po prawej stronie ołtarza znajduje siê XIII-wieczny pos±g ¶w. Piotra, a pod figurami ¶w.

Longina i ¶w. Andrzeja znajduj± siê wyj¶cia z Grot Watykañskich. Nawê główn± bazyliki przekrywa

sklepienie kolebkowe ozdobione kasetonami. Na posadzce zaznaczono długo¶æ najwiêkszych ko¶ciołów

chrze¶cijañskich. W połowie długo¶ci nawy widnieje długo¶æ 103,5 m odnosz±ca siê do jedynego,

uhonorowanego w ten sposób, polskiego ko¶cioła - Bazyliki Mariackiej Wniebowziêcia NMP w Gdañsku.

Przed bazylik± rozpo¶ciera siê Plac ¶w. Piotra (wł.Piazza San Pietro) nale¿±cy do osi ł±cz±cej bazylikê i Via

della Conciliazione. Został zaprojektowany w 1656 przez Berniniego jako prostopadły owal, który od

strony zachodniej za po¶rednictwem czê¶ci w kształcie trapezu otwiera siê na fasadê bazyliki, od strony

wschodniej wychodzi na przebit± w latach 30. XX wieku Via della Conciliazione. Otacza go portyk

Berniniego zbudowany w latach 1656-1667. Olbrzymia, czterorzêdowa kolumnada w porz±dku doryckim,

zwieñczona jest attyk±, na której ustawiono pos±gi 140 ¶wiêtych. W¶ród nich, po lewej stronie, na

wysoko¶ci fontanny, mo¿na znale¼æ pomnik ¶w. Jacka Odrow±¿a, dominikanina, jedynego ¶wiêtego

pochodz±cego z Polski. Centralne miejsce placu zajmuje egipski obelisk, zdobi±cy dawniej cyrk Kaliguli.

Wraz z podstaw± i krzy¿em obelisk mierzy 40 metrów wysoko¶ci. Wedle tradycji był ¶wiadkiem

mêczeñskiej ¶mierci ¶w. Piotra i innych chrze¶cijan. Obelisk pochodzi z XIII wieku p.n.e., w Rzymie

znalazł siê I wieku n.e. i pocz±tkowo był ustawiony na Cyrku Nerona. W 1586 papie¿ Sykstus V polecił

przenie¶æ go na obecne miejsce architektowi Domenico Fontanie. Na placu symetryczne ustawiono

jeszcze dwie fontanny. Jedna z nich, znajduj±ca siê po prawej stronie placu, jest dziełem Berniniego, a

druga jest jej wiern± kopi±. Po lewej stronie, pomiêdzy bazylik± a kolumnad± znajduje siê Spi¿owa

Brama strze¿ona przez gwardiê szwajcarsk±. W głêbi widoczne s± Schody Królewskie - Scala Regia -

dzieło Berniniego. Plac był ¶wiadkiem wielu uroczysto¶ci roku ko¶cielnego, beatyfikacji i kanonizacji oraz

audiencji generalnych odbywaj±cych siê co ¶roda za pontyfikatu papie¿a Jana Pawła II. Na tym placu 13

maja 1981 papie¿ został postrzelony przez zamachowca. W granicach pañstwa watykañskiego znajduj±

siê Muzea Watykañskie z jednymi z najwiêkszych zbiorami na ¶wiecie a tak¿e budynki mieszkalne dla

obywateli pañstwa wraz z ogrodami papieskimi. Watykan posiada tak¿e własn± rozgło¶niê radiow±, prasê,

bank i bocznicê kolejow±. Watykan Jest poło¿ony w centrum Rzymu.

http://www.rotmanka.com/zamki

Kreator PDF

Utworzono 4 August, 2010, 23:32

Polskie Zamki

http://www.rotmanka.com/zamki

Kreator PDF

Utworzono 4 August, 2010, 23:32

Polskie Zamki

http://www.rotmanka.com/zamki

Kreator PDF

Utworzono 4 August, 2010, 23:32

Polskie Zamki

http://www.rotmanka.com/zamki

Kreator PDF

Utworzono 4 August, 2010, 23:32

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: