Moduł 3.pdf

Profilaktyka i higiena pracy w ochronie zdrowia

Wstęp

1. Higiena pracy i zagadnienia pokrewne

1.1. Higiena pracy

1.2. Normy i zasady higieny pracy umysłowej człowieka

2. Podstawowe pojęcia ergonomiczne

3. Przeciążenia fizyczne

3.1. Profilaktyka przeciążeń fizycznych narządu ruchu

3.2. Założenia profilaktyki przeciążeń narządów ruchu

4. Wybrane zagadnienia z zakresu higieny ogólnej

Literatura podstawowa

Profilaktyka i higiena pracy w ochronie zdrowia

Wstęp

Środowisko pracy, wykonywanej przez człowieka w różnych warunkach, posiada znaczący

wpływ na kształtowanie zdrowia. Zakłady pracy, ich okolice, a także wszystkie miasta mają

mniej lub bardziej zanieczyszczoną atmosferę. Emiterem zanieczyszczeń są przede

wszystkim procesy technologiczne przebiegające w zakładach, środki komunikacji i procesy

spalania dla celów energetycznych. Innym istotnym elementem środowiska, w jakim pracuje

człowiek jest ergonomia stanowiska pracy, hałas czy oświetlenie — wszystkie te elementy

mogą głęboko ingerować w organizm człowieka i powodować występowanie licznych chorób.

Profilaktyka i higiena pracy w ochronie zdrowia

1. Higiena pracy i zagadnienia pokrewne

1.1. Higiena pracy

Higiena pracy to dział higieny ogólnej, który ma na celu uchwycenie związków

przyczynowo-skutkowych między stanem zdrowia a warunkami pracy. Wskazuje na

powiązania samej pracy oraz jej środowiska materialnego (szkodliwości fizyczne, chemiczne

i biologiczne, obciążenie neuropsychiczne, przeciążenia fizyczne narządów ruchu) ze

stanem zdrowia pracowników. Ukierunkowana jest ściśle na działalność profilaktyczną

i promocję zdrowia.

W wyniku wykonywanej pracy (zarówno fizycznej, jak i umysłowej) w organizmie człowieka

zachodzi wiele zjawisk fizjologicznych i patologicznych, których istota do końca nie została

poznana, a które uzewnętrzniają się pod postacią obniżenia lub nawet utraty zdolności do

kontynuowania pracy. Obniżenie bądź utrata zdolności do pracy może zależeć od różnych

czynników i przybierać różne formy. Jedną z nich jest zmęczenie — istotą tego zjawiska jest

jego narastanie wraz z upływem czasu pracy, a ustępowanie podczas przerw w pracy. Im

dłużej pracujemy, tym większa musi być liczba przerw w pracy, tym częściej organizm

domaga się przerwy wypoczynkowej. Na szybkość zmęczenia wpływają także czynniki

emocjonalne oraz warunki pracy, na przykład praca w hałasie, zapyleniu, wilgotnym

powietrzu, przy złym oświetleniu czy przy wysokiej temperaturze otoczenia.

Na organizm człowieka na stanowisku pracy oddziałują zarówno szkodliwe, jak

i nieszkodliwe czynniki. Charakter pracy w znacznym stopniu może uniemożliwiać eliminację

zawodowych czynników szkodliwych. Niekorzystne oddziaływanie wyżej wymienionych

czynników zagrożenia na stanowiskach pracy może doprowadzić do nieodwracalnych zmian

w organizmie człowieka, określanych mianem chorób zawodowych. Do najczęściej

występujących w naszym kraju chorób zawodowych należą:

— zawodowe uszkodzenia słuchu (26,2%),

— zatrucia ostre i przewlekłe (18,9%),

— pylice płuc (17,9%),

— choroby skóry i błon śluzowych (14,3%),

— choroba wibracyjna (9,6%).

Profilaktyka i higiena pracy w ochronie zdrowia

Przyczyny chorób zawodowych można podzielić na następujące grupy:

1) toksyczne substancje chemiczne:

— rozpuszczalniki organiczne,

— gazy drażniące,

— gazy duszące, metale ciężkie,

— substancje alergizujące,

— substancje o działaniu rakotwórczym,

2) pył przemysłowy:

— pyły mineralne,

— pyły organiczne,

— pyły z tworzyw sztucznych,

3) czynniki fizyczne:

— hałas,

— wibracje,

— pola elektromagnetyczne,

— promieniowanie jonizujące,

— promieniowanie podczerwone,

— podwyższone lub obniżone ciśnienie atmosferyczne,

— przeciążenia grawitacyjne,

4) czynniki biologiczne:

— wirusy,

— bakterie,

— drożdże,

— pasożyty,

5) niekorzystne warunki mikroklimatyczne,

6) czynniki związane ze sposobem wykonywania pracy:

— ruchy monotypowe,

— wymuszona pozycja ciała,

— nadmierny wysiłek głosowy,

— ucisk na pnie nerwowe,

— nadmierne przeciążenie mięśni i przyczepów ścięgnistych, kaletek maziowych, układu

kostno-stawowego (1, 2).

Określenie choroby zawodowej i podstawy jej rozpoznania

Choroby zawodowe to wszelkie zaburzenia stanu zdrowia, swoiście związane ze

środowiskiem pracy zawodowej lub sposobem jej wykonywania. Istnieje obowiązek

Profilaktyka i higiena pracy w ochronie zdrowia

zgłaszania i rejestracji chorób zawodowych ze względu na ustawowo zagwarantowane

świadczenia pieniężne dla osób nimi dotkniętych. W ujęciu lekarsko-prawnym tylko te

choroby są uznawane za zawodowe, które umieszczono w aktualnie obowiązującym wykazie

i są spowodowane działaniem czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia

występujących w środowisku pracy. Orzekając o chorobie zawodowej, konieczne jest

przeprowadzenie dokładnego wywiadu w kwestii narażenia zawodowego oraz zapoznanie

się z charakterystyką stanowiska pracy, łącznie z wynikami pomiarów stężenia i natężenia

czynników szkodliwych. Rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Polityki Socjalnej, zawarte

w Dzienniku Ustaw, określają dopuszczalne wartości tych czynników (1, 2).

Według rozporządzenia Rady Ministrów z 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób

zawodowych do chorób ich zalicza się:

1) zatrucia ostre i przewlekłe substancjami chemicznymi oraz następstwa tych zatruć,

2) pylice płuc,

3) przewlekłe choroby oskrzeli wywołane działaniem substancji powodujących napadowe

stany spastyczne oskrzeli i choroby płuc przebiegające z odczynami zapalno-wytwórczymi

w płucach (np. dychawica oskrzelowa),

4) przewlekłe zapalenie oskrzeli, wywołane działaniem substancji toksycznych, aerozoli

drażniących,

5) rozedma płuc u dmuchaczy szkła i muzyków orkiestr dętych,

6) przewlekłe zanikowe, przerostowe i alergiczne nieżyty błon śluzowych nosa, gardła, krtani

i tchawicy, wywołane działaniem substancji silnie drażniących lub uczulających,

7) przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym,

8) nowotwory złośliwe powstałe w wyniku działania czynników rakotwórczych,

9) choroby wywołane promieniowaniem jonizującym,

10) choroby skóry,

11) choroby zakaźne i inwazyjne,

12) przewlekłe choroby narządu ruchu,

13) przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego,

14) choroby układu wzrokowego, wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi

i chemicznymi,

15) uszkodzenie słuchu wywołane działaniem hałasu,

16) zespół wibracyjny,

17) choroby wywołane pracą w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu atmosferycznym,

18) choroby wywołane działaniem przeciążeń grawitacyjnych,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: