1999

WYKŁAD 1

1.    EKONOMIA – nauka gromadząca i porządkująca wiedzę o gospodarowaniu. Może być odniesiona do każdej dziedziny .

Gospodarowanie- produkcja dóbr i usług oraz jednoczesny ich rozdział na podmioty gospodarcze

Dobro – wszystko to ,co zaspokaja nasze potrzeby i ułatwia życie

Ekonomia dostarcza nam odpowiedzi na pytanie co jak i dla kogo produkować.

2.    Mamy do czynienia z:

a)    MAKROEKONOMIĄ- określa zjawiska dziejące się w całej gospodarce np. inflację

b)    MIKROEKONOMIĄ- zajmuje się poszczególnymi podmiotami w gospodarce np. funkcjonowaniem danej gałęzi przemysłu.

3.    Potrzeba- pobudza nas do działania

4.    DOBRA EKONOMICZNE- artykuły lub towary o właściwościach użytecznych (stosunkowo rzadkie). Mogą być dobra różnorodnego rodzaju w zależności od gałęzi produkcyjnej:

a)    konsumpcyjne

b)    produkcyjne

c)    komplementarne- zakup jednego powoduje konieczność zakupu drugiego dobra np. samochód i benzyna.

d)    Substytucyjne

5.    Aby móc gospodarować korzystamy z takich czynników produkcyjnych:

a)    ziemia- każdy podmiot gospodarczy, każda produkcja odbywa się na jakimś gruncie, co wiąże się z odpowiednimi kosztami.

b)    Praca

c)    Kapitał- każdy producent nim dysponuje, jest ukryty w formie pieniądza, użyty jest do tego aby powstały dobra.

Modelu gospodarki nie da się zbudować i zbadać.

6. Badania ekonomistów opierają się na czterech metodach:

a)    obserwacji gospodarowania

b)    uogólnienia- indukcji

c)    wnioskowania –dedukcji

d)    krytyki

ad) a  dotyczy spostrzegania, w wyniku obserwacji powstają wyrażenia i definicje oraz ich klasyfikacja

ad) b uogólnienie wiedzy zdobytej w drodze obserwacji w celu nazwania powtarzających się związków . W wyniku uogólnień powstają hipotezy.

ad) c  wnioskowanie logiczne dzięki któremu na podstawie uznania prawdziwości jednych sądów uznajemy prawdziwość innych sądów.

ad) d konfrontacja teorii z rzeczywistością polega na analizie logicznej

6.    Ekonomia:

a)    POZYTYWNA – jest to część wiedzy ekonomicznej która nie zawiera sądów wartościujących , ale zajmuje się określaniem pewnych zjawisk ( sytuacji w gospodarce bez wartościowania)

b)    NORMATYWNA- koncentruje się na utworzeniu systemu wartościującego. Tworzą się różne ideologie.

7.    PODMIOTY GOSPODARCZE:

Podmiot gospodarczy- określona forma organizacji która podejmuje konkretne decyzje, kierując się własnym interesem i związanym z tym ryzykiem

·        Rodzina ( gospodarstwo domowe) główne źródło dochodów to praca ( sprzedaż swojej pracy ) dochód ten wydatkujemy przynajmniej w dwóch strumieniach:

-         wydatki konsumpcyjne

-         oszczędności- lokowane w różnej formie

Gospodarstwo to uczestniczy w tworzeniu dochodu narodowego.

·        Przedsiębiorstwa- w zależności od form organizacyjnych, wielkości itp. występuje rozległy ich podział np.:

-         spółki akcyjne

-         spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Gospodaruje czynnikami produkcji: ziemią , pracą, kapitałem w wyniku czego powstają dobra ( produkcyjne, usługi, itp.) . Przedsiębiorstwo sprzedaje dobra otrzymując pieniądze. Największy nacisk na pracę.

·        Gospodarstwa rolne – z jednej strony działają jak gospodarstwo domowe, a z drugiej jak przedsiębiorstwo. Podstawowym czynnikiem zaangażowanym  w produkcji jest ziemia.

·        Banki – instytucje finansowe

·        Instytucje państwowe- rząd i z nim związane różne instytucje.

Rząd decyduje o wszystkich posunięciach i działaniach jakie mają miejsce w gospodarce narodowej.

Podmioty gospodarcze znajdują się na rynku

8.    RYNEK – wolna więź między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar.

Na rynku dochodzi do spotykania się sprzedających i kupujących i ustalania ceny na każdy towar. Wyróżniamy tu dwa pojęcia:

a)    popyt- ilość dóbr i usług jaką nabywcy są wstanie nabyć na rynku po określonej cenie i w określonym czasie. Pojęcie to jest związane ze stroną  konsumenta. Konsument może więcej lub mniej nabywać, zależnie od swoich możliwości finansowych, dlatego wyróżniamy:

-         popyt efektywny- poparty finansowymi możliwościami

-         popyt potencjalny- dotyczy pragnienia nabycia jakiegoś dobra

Krzywa popytu:

                       D’’    D     D’

                P2                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                P1                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                q2      q3q1                        q – ilość dóbr i usług

Wzrost ceny powoduje zmniejszenie ilości nabywanych dóbr i usług. Wiąże się to z prawem popytu: wyższym cenom dobra odpowiadają mniejsze ilości dokonywanych zakupów. Wzrost cen powoduje spadek wielkości popytu ( mówi o wzroście i wielkości popytu, a nie o wzroście popytu ) .

9.CZYNNIKI KTÓRE KSZTAŁTUJĄ I DETERMINUJĄ WIELKOŚĆ POPYTU:

a)    cena danego dobra – powoduje wzrost lub spadek wielkości popytu

b)    cena innych dóbr- w zależności od ceny innych dóbr jest popyt na dane dobro

c)    dochód- ma bardzo duży wpływ na popyt. Liczba konsumentów w danym państwie decyduje czy będzie kupowane więcej dóbr, czy mniej. Ma tu wpływ: moda , postęp techniczny, itp.

Krzywa popytu obrazuje nam ilość dobra i usługi jaką ludzie chcą nabywać przy każdym poziomie cen w danym okresie.

WZROST POPYTU-wzrost  dochodów konsumentów, ceny innych dóbr czy też zmiana jakiegokolwiek innego czynnika zwiększającego zainteresowanie danym dobrem powoduje że wielkość popytu na to dobro rośnie przy każdej cenie przesunięcie krzywej popytu na prawo (D’) ( zmieniają się wszystkie pozostałe czynniki, a cena dobra pozostaje niezmieniona –cena w punkcie p2 niezmieniona, a ilość dóbr sprzedanych wzrasta z q2 do q3 )

Elastyczność popytu- pojęcie służące do mierzenia siły z jaką  wielkość popytu reaguje na zmieniającą się cenę

            P

    P1                                                                     utarg całkowity jest równy cenie 

                                     pomnożonej przez ilość                                                                                                                                            Uc=P*q

                           q2                             q

Rodzaje elastyczności popytu:

a)    popyt elastyczny- gdy procentowa obniżka ceny P powoduje tak znaczny procentowy wzrost ilości q , że całkowity utarg rośnie

Krzywa popytu elastycznego: ( jest bardziej pozioma)

P

1000                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  500                           

          1     2      3               q

całkowity  utarg wynosi 1000  .

b)    popyt o elastyczności równej jedności – procentowa obniżka ceny P powoduje dokładnie taki sam rekompensujący wzrost utargu P1 jaki miał miejsce przed obniżką. Jeżeli utarg przed i po zmianie ceny jest taki sam to mamy do czynienia z popytem =1

  P

1,0                                                         Uc=Po*a

                                                                 utarg całkowity

0,5

             1000    2000        q

c)    popyt nieelastyczny – gdy obniżka ceny P powoduje tak mały procentowy wzrost utargu „q” że utarg całkowity zmniejsza się

P

4

     3

2

1

        5     10    15                 q

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU jest mierzona stosunkiem względnej zmiany ilości popytu do względnej zmiany ceny

P        elast . niedoskonała                     P        elast. nieskończona

                                                                                                                                                                                                                                q                                                                                   





            q      

10. Elastyczność podaży ( strona producenta, przedsiębiorstwa) – ilość dóbr i usług które producenci chcą sprzedać przy różnym poziomie ceny.

             P                            s   

                                                                                    q

WYKŁAD 2

1.    SYSTEMY GOSPODARCZE- trzy rodzaje

a)    gospodarka rynkowa 

b)    gospodarka centralnie planowana

c)    gospodarka mieszana

System gospodarki zależy od sił politycznych, ekonomicznych i gospodarczych. Celem jest nadanie kierunku i porządku   rozwoju gospodarki.

System gospodarki musi określić :

a)    cel gospodarowania ( wykorzystania zasobów naturalnych, pracy i innych zasobów)

b)    wyzwalać aktywność gospodarczą

c)    musi określać zasady podziału np. wytworzonego produktu narodowego brutto .

2.    TYPY SYSTEMÓW GOSPODARKI

GOSPODARKA RYNKOWA – oparta jest na prywatnej przedsiębiorczości, własności środków produkcji. Własność- usankcjonowane przez normę prawną swobodne dysponowanie dobrami i usługami materialnymi , prawami niematerialnymi: ( tzn. jesteśmy właścicielami akcji i obligacji a przez nie właścicielami praw tkwiących w tych papierach wartościowych).

Dysponowanie- składa się z 3 części .

a)    korzystamy z własności

b)    zarządzanie własnością

c)    swobodne przekazywanie własności

Własność daje prawo do zysku , ale także do strat w przypadku złego zarządzania.

3.    RODZAJE WŁASNOŚCI:

·        Własność publiczna ( państwowa). Państwowe zakłady pracy  w Polsce. W 1989 r z całego produktu brutto wykorzystane zostało przez własność  publiczną. Państwowe firmy  i zakłady, własność organów administracji i kontroli państwowej, urzędy państwowe, spółki handlowe będące własnością skarbu państwa( skarb państwa ma kontrolny pakiet akcji). Składa się  także z własności komunalnej i urzędów gospodarki samorządowej ( gminy) itp.

·        Własność prywatna może występować w formie firm jednoosobowych osób fizycznych ( rodzinnych) własności w formie spółek. 

Spółki:

a)    cywilna                 

b)    jawna

c)    komandytowa

d)    cicha

e)    z.o.o.

f)      akcyjna

Spółka cywilna, jawna, komandytowa, cicha zaliczają się do spółek handlowych osobowych , skład osobowy nie ulega zmianie ( 1 właściciel).

Spółka z.o.o i akcyjna są to spółki kapitałowe i kapitał ulega zmianie         ( więcej niż 2 właścicieli) .

W spółkach osobowych za działalność gospodarczą spółek  odpowiada się  majątk...