Pokrój – jest to zespołu zewnętrznych cech budowy ciała zwierzęcia określający stan rozwoju kośćca i umięśnienia oraz proporcje między nimi, czyli harmonijność budowy ciała.
Konstytucja – jest to zespół dziedzicznych i nabytych cech morfologicznych i fizjologicznych warunkujących wielkość produkcji oraz reakcje zwierzęcia na wpływy otoczenia. Konstytucje określa budowa szkieletu, mięśni, tkanek stawów i skóry oraz temperament.
Typ użytkowy – to zespół dziedzicznych cech morfologicznych i fizjologicznych pozwalający na użytkowanie zwierząt w określonym kierunku;
●mleczny – szlachetna i delikatna budowa ciała, klinowaty kształt, wydłużona delikatna głowa, długa cienka szyja, klatka piersiowa długa,
●mięsny – kształt zbliżony do prostokąta, głowa krótka, szyja krótka, dobrze umięśniona, klatka piersiowa głęboka mocno wysklepiona, żebra prostopadłe do kręgosłupa, skóra gruba, wymię małe, dobre umięśnienie, profil zadu wypukły.
●kombinowany - łączy
WYMIE; Najbardziej pożądane jest skrzynkowate (miskowe) o szerokiej podstawie, daleko posunięte do przodu i do tyłu o równomiernym rozwoju poszczególnych ćwiartek i symetrycznym rozstawieni strzyków. Gorsze jest kuliste a najgorsze obwisłe piętrowe kozie. Zawieszenie wymienia powinno być sromowo-brzuszne pomiędzy liniami wyprowadzonymi od guzów biodrowego i kulszowego. Położenie wymienia nasady strzyków na wysokości stawu skokowego. Strzyki powinny mieć kształt cylindryczny długość 5-7 cm, średnice 2-2.5 cm i być ustawione pionowo. Strzyki przednie są nieco dłuższe i szerzej rozstawione, dopuszczalne, ale w niewielkim stopniu. Wymię nie powinno zawierać strzyków dodatkowych i przystrzyków. Pod uwagę bierzemy tez owłosienie i stosunek tkanki gruczołowej do łącznej.
Ocena pokroju; wzrokowa, opis na prostokącie, fotograficzna i pantograficzna, punktowa.
Masa ciała; ważenie, wzór Presslera, wzór Truchanowskiego
Wiek; Pierwsze przewężenie powstaje po pierwszym wycieleniu, które następuje zwykle w wieku 2,5 roku. Późniejsze wycielenia są rokroczne. Więc do liczby pierścieni dodajemy 2 lata.
Zęby;
Cęgi – obecne w chwili urodzenia wymiana w wieku 24 miesięcy
Średniaki wewnętrzne – obecne w chwili urodzenia wymiana w wieku 30 miesięcy
Średniaki zewnętrzne – pierwszy miesiąc życia wymiana w wieku 38 miesięcy
Okrajki – pierwszy miesiąc życia wymiana w wieku 47 miesięcy
Przedtrzonowe I – obecne w chwili urodzenia wymiana w wieku 25 miesięcy
Przedtrzonowe II – pierwszy miesiąc życia wymiana w wieku 25 miesięcy
Przedtrzonowe III – pierwszy miesiąc życia wymiana w wieku 29 miesięcy
Trzonowce I – zęby stałe 6 miesięcy
Trzonowce II – zęby stałe 16 miesięcy
Trzonowce III – zęby stałe 26 miesięcy
Za pomocą laski zoometrycznej;
1. Wysokość w kłębie
2. Wysokość w krzyżu
3. Skośna długość tułowia
4. Głębokość klatki piersiowej
5. Szerokość klatki piersiowej za łopatkami
6. Długość tułowia
Za pomocą cyrkla zoometrycznego;
1. Długość zadu
2. Szerokość zadu w biodrach
3. Szerokość zadu w kuszach
4. Szerokość miednicy w krętarzach
Za pomocą taśmy
1. Obwód klatki piersiowej
2. Obwód nadpęcia
3. Obwód klatki piersiowej
4. Podłużny obwód tułowia
Indeks pokrojowy – jest to stosunek liczbowy wartości otrzymanych z pomiarów.
Indeks masywności = obwód klatki piersiowej/ wysokość w kłębie
Indeks wysokonożności = wysokość w kłębie – głębokość klatki piersiowej/ wysokość w kłębie
Indeks wydłużenia tułowia = skośna długość tułowia/ wysokość w kłębie
Indeks zwięzłości = obwód klatki piersiowej/ skośna długość tułowia
Indeks przebudowania zadu = wysokość w krzyżu/ wysokość w kłębie
Indeks kościstości = obwód nadpęcia/ wysokość w kłębie
Indeks szerokości miednicy = szerokość guzach biodrowych/szerokość szerokość krętarzach
Podrażnienie zakończeń nerwowych wymienia jest przenoszone do rdzenia kręgowego a z stamtąd do mózgu i przysadki mózgowej. W ciągu 20 – 60 sekund wywołuje to wyrzut oksytcyny do krwi trwa on 6-8 minut. W wymieniu oksytocyna powoduje skurcz komórek mięśniowych otaczających pęcherzyki mlekotwórcze
Mleko – to wydzielina gruczołu mlekowego krowy uzyskana przez wydojenie w okresie laktacji od 6 dnia po wycieleniu do zasuszenie jednak nie później niż do 21 dnia przed następnym wycieleniem, wykazującą prawidłowe cechy organoleptyczne, do której nic nie dodano ani nic nie odjęto.
Piąstkowanie. Osmykiwanie. Kciukowanie. Ciągle 50 razy na minutę. Ćwiartkami, połowami lub na krzyż.
Stanowiska, hale udojowe
Indeks wymienia = ilość mleka z ćwiartek przednich/ilość mleka z całego wymienia
Średni udój na minutę = ilość udojonego mleka/czas doju
Faza przedrujowa;
●wzmożona pobudliwość i niepokój,
●skłonność do wspinania się na inne krowy przy braku tolerancji na obskakiwanie przez inne osobniki
●lekkie zaczerwienienie i obrzmienie warg sromowych
●wydzielanie skąpego śluzu
●spadkiem wydajności mleka i zmniejszeniem apetytu\
Faza rui właściwej;
●tolerancja na obskakiwanie ze strony innych zwierząt i obskakiwanie
●wydzielanie obfitego śluzu rujowego,
●zaczerwienienie i silne obrzmienie warg sromowych, wilgotność i połyskliwość błony śluzowej pochwy
●wzmożona aktywność i szukanie kontaktu z innymi krowami
Faza porcjowa;
●ustępowanie powyższych objawów
Objawy ciąży;
●brak rui po 21-24 dniach od pokrycia
●w 6-7 tygodniu badanie weterynaryjne
●od 4-6 miesiąc zwiększenie apetytu zmiana kształtu brzucha i ruchy płodu
●od 6-7 miesiąc wyczuwalny przez powłoki brzuszne jest płód
●inne metody to przewodność śluzu pochwowego, USG, badania hormonalne
1. Długość okresu międzywycieleniowego (OMW)
Suma dni wszystkich okresów miedzy wycieleniowych/liczba okresów miedzy wycieleniowych lub (Liczba krów w stadzie/liczba wycieleń) x 365
2. Długość okresu między ciążowego (OMC)
Suma dni wszystkich okresów między ciążowych/liczba okresów między ciążowych
lub (liczba krów w oborze/liczba wycieleń) x 85
3. Odsetek zacieleń po pierwszym zabiegu sztucznego unasieniania (PZSU)
(liczba krów zacielonych po pierwszym zabiegu sztucznego unasieniania/liczba unasienianych krów) x 100
4. wskaźnik niepowtarzalności rui – procent krów w stadzie, które w ciągu 60 dni po pierwszym zabiegu sztucznego unasieniania (SU) nie powtórzyły rui.
5. indeks inseminacyjny = liczba zabiegów SU w stadzie/liczba zacielonych krów
6. Wskaźnik ocieleń (WO) = liczba urodzonych cieląt/liczba utrzymywanych krów
7. Punktacja obory według Halfrida; 100 pkt, gdy;
- okres międzywycieleniowe trwa 365
- wskaźnik wycieleń 100%
- nie wybrakowano żadnej krowy z powodu jałowości
- odejmujemy, 1 gdy okres przedłuża się o każde 2 dni
- odejmujemy, 1 gdy wskaźnik wycieleń jest mniejszy o każde 2%
- odejmujemy 1 o każdy procent wybrakowanych z powodu jałowości krów
Laktacja trwa od wycielenia do momentu zasuszenia krowy. Jest to okres, w którym krowa produkuje, tj. wydziela, mleko. W okresie laktacji wyróżnia się następujące fazy;
● rozdwajanie – trwa od wycielenia do momentu zasuszenia krowy. Jest to okres, w którym krowa produkuje mleko.
●utrzymania wydajności – trwa około 5-6 miesięcy
●spadku wydajności – trwa 2-3 miesiące
●zasuszenia – w 7 miesiącu
Zasuszenie to okres od zakończenia laktacji do wycielenia, który powinien trwać 6-8 tygodni, regeneracja i przygotowanie.
●długość trwania laktacji; standardowa 305 dni, rzeczywista 270-330
●wydajność i skład mleka; kg mleka, kg i procent tłuszczu, kg i procent białka. Wydajność mleka o 4% zawartości tłuszczu FCM=0,4*M+15*T M- rzeczywista wydajność mleka T- rzeczywista wydajność tłuszczu
●przebieg produkcji – krzywe, klasyczna, wyrównana, stoma, dwuszczytowa. Indeks stałości Johanssona IJ = (ilość mleka udojonego pomiędzy 101-200 dniem/ ilość mleka w pierwszych 100 dniach) * 100
Barletta IB = (śr z 3 miesiąca + śr z 4 miesiąca)/8 - (śr z 7 miesiąca + śr z 8 miesiąca)/8 im bliżej zera tym bardziej wyrównana zazwyczaj do 2,5
Kopecky ego - 9 wskaźników - wydajności mleka z 1 miesiąca dzielona na wydajności z poprzedniego, przy wyrównanej nie powinno przekraczać 10%
Maksymalna dzienna wydajność * 200 - nizinne
* 180 – polska czerwona i simentalska
* 210 – holsztyno-fryzy
Kanon laktacji – poziom produkcji w stosunku do najwyższej wydajności miesięcznej przyjętej jako1.
ŻWACZ CZEPIEC KSIĘGI TRAWIENIEC
Energia – Jednostki pokarmowe produkcji mleka JPM
Białko – gramy białka trawionego w jelitach BTJ
Zdolność pobrania paszy – ZPP
Wartość wypełnieniowa WW w jednostkach wypełnieniowych – JWK
Odchów cieląt trwa do 6 miesiąca.
Okres żywienia siarą – 5dni. Pierwszy raz do 1,5 l w czasie 1 godziny potem jak najczęściej, dziennie do 10 litrów.
Okres żywienia mlekiem i preparatami mleko zastępczymi do 10 tygodnia z dodatkiem pasz stałych.
Okres żywienia paszami stałymi
KETOZA – i krów o dużej wydajności w pierwszych 8 tygodniach laktacji. Jest spowodowana niedoborem zaopatrzenia w energie.
KWASICA ŻWACZA – prze nadmiarze łatwo strawnych węglowodanów i niedoborze pasz strukturalnych. (kwas propionowy)
PORAŻENIE POPORODOWE – dwa pierwsze dni po porodzie, niedobory wapnia, wywołane zachwianą gospodarką wapniowo fosforową.
TEŻYCZKA PASTWISKOWA – u krów o dużej wydajności, wczesną wiosna. Polega na utrudnionym wchłanianiu magnezu.
Opas na białe mięso – do 200 kg żywimy mlekiem i preparatami mleko zastępczymi. W pojedynczych kojcach systemem bez ściołowym na ruszcie.
Opas młodego bydła;
●intensywny – przyrosty powyżej 1000g 500kg-18miesiecy
●półintensywny – przyrosty do 1000g pastwisko potem alkierzowo 500kg-22-24miesiecy
●ekstensywny – przyrosty około 600g 2 sezony pastwiskowe 500kg-24-30miesiecy
Opas razówek – krowy pierwiastki o niskiej mleczności lub wybrakowane jałówki mogą być przeznaczone na opas.
Opas bydła dorosłego – wybrakowane nie dłużej niż 3 miesiące.
Zdolność opasowa – to masa końcowa jaka zwierze może osiągnąć.
Intensywność wzrostu – zależy od żywienia, warunków środowiska, genów, wieku, i płci
Zdolność wykorzystania paszy – na przyrost 1 kg.
Absolutny przyrost masy ciała – przyrost masy od rozpoczęcia do zakończenie tuczu.
Bezwzględny przyrost masy ciała – przyrost masy ciała/czas tego przyrostu
Względny przyrost masy ciała – (przyrost masy ciała/średnią masę ciała podczas przyrostu)
Przyżyciowe metody oceny wartości rzeźnej;
●chwyty rzeźnickie – mięśnie – łopatkowy, grzbietowy, lędźwiowy, żebrowy, zadu, ud, podudzia.
● chwyty rzeźnickie – otłuszczenie – łopatkowy, pachwinowy, mostkowy, żebrowy, kulszowy, tarczowy, biodrowy.
●fotogrametryczna
●ultradźwiękowa
●komputerowa
●punktowa
Wydajność rzeźna – waży się zwierze przed ubojem a potem tusze po uboju i po 24 godzinnym schłodzeniu.
Udział wyrębów wartościowych – rozbratel, antrykot, rostbef, udziec, łopatka.
Księgi bydła ras mlecznych prowadzi się w celu ewidencjonowania pochodzenia oraz informacji o wartości użytkowej i hodowlanej bydła stanowiących podstawę do prowadzenia pracy hodowlanej. Księgi prowadzone są przez krajowe centrum hodowli zwierząt (KCHZ) regionalne centra CHZ i oddziały CHZ. Księgi zwierząt zarodowych prowadzone są odrębnie dla krów i buhajów. Dokumentami źródłowymi przy zapisie bydła do ksiąg są;
●o pochodzeniu zwierząt
●o jego wartości użytkowej i hodowlanej
●Oryginalne rodowody lub ich kopie dla zwierząt importowanych. Dla krów prowadzone jest część wstępna księgi (W) i część główna (G). Krowy wpisane do księgi muszą być objęte oceną wartości użytkowej. Wpisu do księgi dokonuje się między 1-11 laktacją,15 a 189 dniem laktacji.
...
mrufka_a