1_modul.pdf

Kierownik projektu: Joanna Opoka Redaktor: Ilona Urbańska-Grzyb

Metodyk: Ilona Urbańska-Grzyb Grafik: Monika Czarska Informatyk: Mariusz Kieszek

Poznanie naukowe

Wstęp

1. Pojęcia nauki i badań naukowych

2. Przedmiot, cel i obszar badań naukowych w pielęgniarstwie

3. Problemy i hipotezy badawcze

3.1. Problemy badawcze

3.2. Hipotezy badawcze

4. Prawa autorskie — plagiat

5. Bioetyka — prawne i etyczne uwarunkowania badań naukowych w medycynie

5.1. Historia bioetyki

5.2. Definicje bioetyki

5.3. Kodeks etyki

5.4. Eksperyment medyczny

5.5. Komisje bioetyczne

Bibliografia

Literatura podstawowa

Literatura dodatkowa

Poznanie naukowe

Wstęp

Dzięki temu modułowi studenci poznają podstawowe definicje nauki i badań naukowych.

Dowiedzą się, czym zajmuje się pielęgniarstwo jako dyscyplina naukowa. Poznają

etyczne i prawne uregulowania prowadzenia pracy badawczej w pielęgniarstwie, a także

opanują zasady określania problemów badawczych i stawiania hipotez roboczych

w przygotowywanych projektach badawczych.

Poznanie naukowe

1. Pojęcia nauki i badań naukowych

Termin nauka jest pojęciem wieloznacznym, występującym w różnych kontekstach

i podlegającym ewolucji znaczeniowej. Najczęściej naukę definiuje się jako:

⎯ system uzasadnionych pojęć, twierdzeń, hipotez, będących wytworem działalności

badawczej, teoretycznej bądź praktycznej,

⎯ dyscyplinę zajmującą się określoną dziedziną rzeczywistości, uprawianą w instytucjach

naukowych lub poza nimi ( Pedagogika , 2000: 58).

Rozpatrując termin nauka , można wskazać na kilka aspektów jego znaczenia:

⎯ dydaktyczny — nauka oznacza wówczas czynności nauczania i uczenia się,

⎯ treściowy — kompletny system uzasadnionych twierdzeń i hipotez, oddających wiernie

obraz danego obszaru rzeczywistości,

⎯ historyczno-socjologiczny — elementy ludzkiej aktywności, swoista forma

świadomości społecznej oraz zespół instytucji funkcjonujących w określonych

warunkach historycznych,

⎯ funkcjonalny — ogół czynności składających się na działalność badawczą, prowadzoną

zgodnie z metodami mającymi zapewnić obiektywne, zasadne i uporządkowane

poznanie danej dziedziny rzeczywistości (Pilch, 1995: 3–4).

O naukowości danej dyscypliny świadczą: jej język, system pojęć, przedmiot badań

i metody badawcze. Następujące cechy i zasady poznania naukowego są ogólnie

przyjmowane i uznawane za uniwersalne dla różnych obszarów ludzkiej wiedzy:

⎯ postępowanie badawcze zgodne z metodami naukowymi zapewniającymi

racjonalny dobór, układ i metodologiczną poprawność czynności i zabiegów

gromadzenia wiedzy,

⎯ język pozwalający na ścisłe i jednoznaczne formułowanie słowne wyników poznania,

zapewniający ich powszechne rozumienie, pozytywną lub negatywną sprawdzalność

oraz możliwość porównania z istniejącymi teoriami na dany temat,

⎯ twierdzenia — mogą być uznane za naukowe tylko wówczas, jeśli mają dostateczne

uzasadnienie pozwalające je przyjąć jako pewne lub jeśli odznaczają się wysokim

stopniem prawdopodobieństwa,

⎯ wewnętrzna niesprzeczność zbioru twierdzeń dotyczących przedmiotu badania

danej nauki i ich uporządkowanie w logicznie powiązany system twierdzeń naukowych,

⎯ krytycyzm wobec wszelkich wypowiadanych tez i postawa ustawicznej weryfikacji,

rewidowania i rozbudowy istniejącego systemu twierdzeń naukowych,

Poznanie naukowe

⎯ twórczy charakter rezultatów poznania oraz możliwość ich praktycznego wdrażania

(Pilch, 1995: 5).

Mając na uwadze wymienione tu cechy poznania naukowego, możemy stwierdzić, że:

„ badania naukowe to wieloetapowy proces zróżnicowanych wewnętrznie działań

mających zapewnić obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie wybranego wycinka

rzeczywistości przyrodniczej, technicznej, społecznej lub kulturowej. Jest to więc

postępowanie regulowane normami typu prakseologicznego.

Badanie naukowe zatem zawiera ogólną koncepcję teoretyczną i zarazem metodologiczną

badań wraz z operacyjnym planem jej (koncepcji) realizacji. Pojęcie badania naukowego

odnosi się także do realnie podejmowanych czynności poznawczych, których przebieg

jest z góry ustalony w koncepcji badań” (Zaczyński, 1995: 18).

Podmiotem wszelkich badań naukowych jest człowiek — badacz. Według Pilcha, badacza

i badania powinny charakteryzować:

⎯ intelektualna dociekliwość i sztuka wyszukiwania owocnych tematów,

⎯ śmiałość i inwencyjność myślenia,

⎯ krytycyzm i ostrożność,

⎯ systematyczność, ścisłość i precyzja,

⎯ wszechstronność i bezstronność,

⎯ rozległa wiedza o przedmiocie badań.

Celem badań naukowych powinno być zdobycie wiedzy maksymalnie ścisłej,

maksymalnie pewnej, maksymalnie ogólnej, maksymalnie prostej, o maksymalnej

zawartości informacji — takie dopiero poznanie prowadzi bowiem do wyższych form

funkcjonowania wiedzy, a są nimi prawa nauki i prawidłowości (Pilch, 1995: 5–8).

Suma praw naukowych, hipotez ogólnych, prawidłowości i wszystkich innych twierdzeń

o jednolitej dziedzinie, obszarze rzeczywistości tworzy teorię naukową danej dziedziny.

Teoria naukowa musi być:

⎯ uporządkowana,

⎯ niesprzeczna wewnętrznie (koherentna),

⎯ obiektywna (dowiedziona empirycznie),

⎯ intersubiektywnie komunikowalna (informatywna),

⎯ weryfikowalna (twórcza).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: