Szkutnictwo
Protohistoryczne
Domy na łodzie
- Rzym
-Barbaricum
*wydłużony kształt, długie. Długość pozwala określić rozmiary łodzi.
Stend i Fana (zapytać Michała czy tak było napisane)
-30m dł
-wypukłe boki
-konstrukcja słupowa
-kamienny fundament
- niezbyt obfita warstwa kulturowa. Prawdopodobnie inne cele w czasie pobytu łodzi na wodzie.
- Norwegia wybrzeże Atlantyku
-Alandia
-Zelandia
-Gotlandia
Zapory przed łodziami
-pale wbijane w dno(gęsto)+ poprzeczne pale
Valsgärde 7: łódź jako symbol
Pochówki łodziowe w D2.
- łodź z wydzielonymi sekcjami dla : broni, przedmiotów osobistych i darów.
Sutton Hoo
-1938r małe prywatne wykopaliska
-1939r profesjonalne wykopaliska
-negatywy konstrukcji drewnianej
-zachowane nity żelazne
-27m dł., 4,4m szer., 1,5m wys., 9 pasów poszycia na zakładke
- 26 wręgów
-wiosło sterowe
-40 wioślarzy
- denniki i inne detale usunięte celem budowy komory grobowej.
Snape , Brytania
-pochówek łodziowy z niższych warstw społecznych.
Egipt
Zdominowane przez konstrukcje rzeczne.
- Nil- droga transp. (cywilna i militarna) , 750 km od delty do pierwszej katarakty
- korzystne wiatry z Pn.
- bardzo dużo żeglarzy w społeczeństwie Egipskim
- dwa hieroglify: łódź z żaglem i bez.
Handel na Nilu i morzach czerwonym oraz śródziemnym
- kamień, papirus, muł rzeczny, miedź (wsch. Pustynia)
- cyna, cynk i miedź z Azji
- VII w p. n .e.- wchodzi żelazo upowszechnia się w III w p. n. .e
-drewno: Akacja, sykomora, palma (krótkie pędy)
- import cedru z Libanu przez port Byblos od około 2600 p. n. e. => rozwój szkutnictwa morskiego.
- transport łodzi lądem – demontaż
-Żegluga po morzu czerwonym III tys. BC
transport hebanu i drzewa sandałowego
- Znajomość Astronomii, wylewy Nilu, nawigacja morska
Podróże do Puntu (Płw. Somalijski??) handel złotem, skórami, kością słoniową.
Zabytki- źródła
-modele- miniatury(terakota i drewno) z grobów od III tyś. BC
-źródła pisane
-ikonografia
-zabytki szkutnictwa
Periplus Mare Erytreis – opis morza czerwonego
-Klimat pustyni sprzyja zachowaniu sie organiki – łodzie pogrzebowe
Okres przed dynastyczny 3500.r BC
- rysunek naskalny bardzo schematyczny- wiosła, nadbudówki, łódź trzcinowa??, wiosło sterowe??, żegluga rzeczna, żagiel zdemontowany??
-tkanina z grobu El Gebelein : półksiężycowate, nadbudówki, trzcinowa
- na naczyniach z Nagada~ 3100 BC
-Rękojeść noża z Gabel-El-Arek ~ 3100 BC
Tratwy trzcinowe – Wadi Hamnamat – droga lądowa nad morze czerwone.
Dwa typy:
-wysoko zakończone
-słabo wycięte
- duże jednostki
-żagle czasami
-nadbudówki czasami
-trzcinowe
-wyobrażenia czegoś na dziobie
Najstarsze tratwy:
-Abylos- miniatury terakotowe z cmentarzyska.
REPLIKI
Thor Heyerdahl 1914- 2002
*Kon Tiki 1947- Ocean Spokojny (z Peru)
*Ra I -1969- niepowodzenie :
-trzcina znad Eufratu i tygrysa
-rozpadła się po kilku miesiącach
*Ra II – 1970 – 87 dni z Maroka nad Barbados
Muzeum Kon Tiki, Oslo
-Tigris 1977- ocean indyjski
Budowa:
-ścinać trzcinę w sierpniu, nie w grudniu (mniejsza nasiąkliwość)
-bele: 2x 2,4m, 1x 0,8m OoO (sposób łączenia)
-wiosła sterowe: mocowane 2 linami, tylko obrót wokół osi, jedna słabsza- bezpiecznik
- maszt o 2 podstawach
-trapezowaty żagiel
-zabezpieczenie rufy – lina
Łodzie i tratwy trzcinowe:
-proste techniki
-brak smoły w Egipcie(powszechna w Mezopotamii) - początkowo więcej tratw niż łodzi
- w Egipcie do IIIw BC
*Strebon: 17,1,4 :2 typy promów w delcie:
-ceramiczne
-pacton (tratwy trzcinowe)
Łodzie rzeczne drewniane
-proces wynikający z okładania tratw deskami w celu zwiększenia wyporności
-podobne kształty (ikonografia często nie do odróżnienia)- wioślarz wewnątrz łodzi czy na łodzi?????
-od około 3000r BC
Łodzie rzeczne
-płaskodenne, prostokątne zakończenia – najstarsze łodzie.
-wkrótce sierpowaty kształt – naśladownictwo technik trzcinowych – ulepszenie techniki
-Maszt o 2 podstawach, brak stępki
-technika skorupowa – Vw BC
Funkcje:
-rybactwo
-transportowe (materiał monumentalnych budowli od 2700r BC)
-wycieczkowe (dostojnicy)
- ceremonialne (okres Nowego Państwa)
Okres wczesno dynastyczny :
- składanie łodzi obok grobowców faraonów 3050-2345 BC. Zwykle nie zachowane szczątki, później modele.
-funkcje: pogrzebowa, pielgrzymia, solarna.
Łodzie z Abydos:
-komory na łodzie 19-26m dł. , cegła
-14szt. Łodzi z pocz. I dynastii (2950-2775BC) Zapewne związane z królem Aha
-Grub 10: łódź długa 22m, kamienne kotwice, klepki poszycia przeszywane (najstarsze łodzie klepkowe na świecie)
2686-2160 BC – łodzie papirusowe
-tylko w Egipcie
-naśladownictwo łodzi papirusowych w drewnie
-wyposażenie komór grobowych
Łódź Cheopsa -1954r
- ~2600BC
-badania 1957-71r
-montaż elementów 122h
-ekspozycja w budynku nad komorą
-wysoka rufa, stewy z motywem lotosu, 2 pokłady, demontowany baldachim
-dł. 43m, 8m belki stępowej (z 3 elem.), 5,9m szer., 1,8 m wys.
-cedr (niektóre wręgi z akacji, kołki z sykomory)
- klepki cedrowe (5-12cm grubości) asymetryczne
-przewiązy –pary klepek-listwy
-w poprzek kadłuba, na całej szerokości (bez przeciągania na wylot) V kształtne otwory
-czopy bez kołkowania
-„jaskółcze ogony”
-od środka przewiązywane do usztywnień poprzecznych (16 wręgów)
-po….. wiseł na burtę
-6,5-8,5m dł wisła
-ster wiosłowy 6,5m
W planie montaż kolejnej łodzi. :D
Na przedstawieniach :
- pokład dla sternika (wysoki), ew. dach, ster ¼ dł. kadłuba, rumpel
- sposób wiosłowania: niejasny na podstawie ikonografii (dulki być może ok. 2400BC, ale pomijane w ikonografii)
-kije do sondowania dna
-napęd żaglowy: maszt 1/3 dł. kadłuba od dziobu, 1-3 podstawy
-żagiel rejowy, prostokątny, niekiedy szoty, bom wzmacnia wytrzymałość żagli papirusowych, brasy???
-wysokie żagle
Okres Średniego Państwa 2133-1786 BC
- wyprawy do Puntu
-handel z cywilizacją minojską
-stela z Wadi Hammamet (ok. 2000BC) Hunu wykonał rozkaz Mantuhotepa III i otworzył przejście by przetransportować łódź z Nilu na M. Czerwone.
-1 żagiel w środku kadłubu
-szerokie żagle
-łodzie z akacji
Dahszur (muzeum w Kairze)
-El-Lisht: belki 1-2 łodzi obok piramidy Sezostrisa I ~ 1900BC
-1894-59r. Jean Jacques de Morgan – 6 łodzi obok piramidy Sezostrisa III (1878- 1842 BC)
- Powrót do zwyczaju sprzed 500lat
2 łodzie Kair
2 łodzie zagineły
1 Field Museum Chick ( co do nazwy nie jestem pewien, Michał bazgrał :P)
1 Museum Pitsburg
~10 m dł., belka stępkowa 2,2m, 0,8m szer., cedr libański, łączenie drewno tamaryszku- czopy, jaskółcze ogony
Brak wręgów (pawęż, pokładniki, B denników)
2 wiosła sterowe
Malowane wzory, motyw kwiatów na wiosłach, linie czarne i czerwone na zielonym i białym tle na klepkach
Okres Nowego Państwa 1567-1085 BC
-rozkwit handlu
-tylko ikonografia i modele
-wyprawy do Puntu (1503-1482 BC)
- relief z Deir-el-Bahri – załadunek dóbr na statek.
-wydłużone smukłe łodzie
-maszt w środku kadłuba
-reja+bom, z dwóch części, wygięto do góry. Zapobieganie moczeniu się żagla.
-obejma wiosła sterowego +lina
-pokład dla sternika
-35 modeli z grobu Tutenhamona – bryły
Statki pełnomorskie:
-identyczna budowa jak rzecznych
-2450 BC pierwsze wyobrażenia
-dodatkowe wzmocnienie wzdłużne i poprzeczne nad pokładem – łamliwość
-Wyobrażenie z Deir-El-Bahari: przedstawia wyprawy Hatszepsut do Puntu: stewa prosta,belka stępkowa wygięta
-2x 15 wioślarzy
Barka Hatszepsut ~1500BC
-transport obelisków z Asuanu do Teb.
-30m dł., 300ton wagi – obelisk, a mogły być 2, wątpliwe.
-obelisk dziś w Karnaku
-~60m dł., 21m szer. Belki stępkowej, dodatkowe wzmocnienia pokładu.
str. 9
Alter-egoX